ΕΝΔΟΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΕΣ ΛΟΙΜΩΞΕΙΣ ΠΡΟΛΗΨΗ

1. ΕΝΔΟΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΕΣ ΛΟΙΜΩΞΕΙΣ ΠΡΟΛΗΨΗ ΛΕΚΚΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΠΑΘΟΛΟΓΟΣ – ΛΟΙΜΩΞΙΟΛΟΓΟΣ ΔΙΕΥΘ. ΕΣΥ Π. Γ. Ν. ΠΑΤΡΩΝ

2. ΣΥΓΚΡΟΥΣΗ ΣΥΜΦΕΡΟΝΤΩΝ CONFLICT OF INTEREST ΚΑΜΜΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ Ερευνητική χρηματοδότηση για την τελευταία διετία: Καμμία

3. Νοσοκομειακές λοιμώξεις • Λοιμώξεις που εκδηλώνονται τουλάχιστον 48 h μετάεισαγωγή στο Νοσοκομείο (και εφόσον δεν ήταν στο στάδιο επώασης) έως και 5 ημέρες μετά την έξοδο από το Νοσοκομείο ή 30 ημέρες μετά από χειρουργική επέμβαση • Επί τοποθέτησης ξένων σωμάτων • (π.χ, ορθοπεδικές προθέσεις, καρδιακές βαλβίδες, shunt ΕΝΥ) ο χρόνος εμφάνισης νοσοκομειακής λοίμωξης επεκτείνεται έως ένα χρόνο μετά την τοποθέτηση

4. Ενδονοσοκομειακές λοιμώξεις Hospital Acquired Infections (HAIs) • 4.100.000 ασθενείς / yπροσβάλλονται από νοσοκομειακές λοιμώξεις στην EU • 37.000 θάνατοι / y ως επακόλουθο αυτών • Περίπου 20-30% των HAIs θεωρούνται ότι θα μπορούσαν να προληφθούν με μέτρα πρόληψης /ελέγχου

5. Νοσοκομειακές λοιμώξεις – Ποιοι ασθενείς; Νοσηλευόμενοι σε ΜΕΘ - διασωληνωμένοι Πρόωρα σε ΜΕΘ Νεογνών Ασθενείς με παρατεταμένη νοσηλεία Προηγούμενη χρήση ευρέος φάσματος αντιβιοτικών Υποβαλλόμενοι σε επεμβατικές πράξεις (λύση φυσικών φραγμών) Ανοσοκατεσταλμένοι

6. ΕΝΔΟΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΕΣ ΛΟΙΜΩΞΕΙΣ ΟΥΡΟΛΟΙΜΩΞΕΙΣ ΠΝΕΥΜΟΝΙΕΣ ΛΟΙΜΩΞΕΙΣ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΟΥ ΤΡΑΥΜΑΤΟΣ ΣΗΨΑΙΜΙΕΣ ΛΟΙΠΕΣ ΕΝΤΟΠΙΣΕΙΣ

7. Πιθανές εστίεςενδ.λοιμώξεων Ασθενείς (φυσιολ. χλωρίδα, αποικισμός) Ιατρονοσηλευτικό προσωπικό Νοσοκομειακό περιβάλλον Επισκέπτες ασθενών

8. Ενδονοσοκομειακές λοιμώξεις Τρόποι μετάδοσης Άμεση επαφή (με άτομο που νοσεί ή είναι φορέας) Έμμεση επαφή Χέρια προσωπικού Λόγω χρήσης του ιατρικού εξοπλισμού (αναρροφήσεις, στηθοσκόπια, ενδοσκοπήσεις κ.α.) Με σταγονίδια

9. ICU Setting: Multiple Sources of Pathogens

10. Ενδονοσοκομειακές λοιμώξεις –Πρόληψη Causative agent Susceptible host Reservoir Inoculating dose Portal of exit Portal of entry Environmental survival Mode of transmission

11. Βασικοί Άξονες Πρόληψης Ενδονοσοκομειακών Λοιμώξεων 1. Γενικά μέτρα πρόληψης 2. Μέτρα προφύλαξης της μετάδοσης της λοίμωξης 3. Νοσοκομειακό περιβάλλον 4. Μέτρα επιτήρησης

13. Γενικά μέτρα πρόληψης • Υγιεινή των χεριών • Χρήση γαντιών, ποδιάς, προστασία ματιών • Χρήση μάσκας • Ασφαλής αποκομιδή αιχμηρών εργαλείων • Διαχείριση ιματισμού • Διαχείριση βιολογικών υγρών - δειγμάτων CDC 2007 ΚΕΕΛΠΝΟ 2014

14. Ποια είναι η πιο αποτελεσματική και απλή μέθοδος πρόληψης HAIs? Υγιεινή των χεριών

15. Υγιεινή χεριών • Χρήση αντισηπτικού σαπουνιού με νερό • Aλκοολούχα αντισηπτικά όταν.. • Τα χέρια δεν είναι εμφανώς λερωμένα, ή • Επί μη ύπαρξης δυνατότητας πλυσίματος χεριών στους θαλάμους • Χρήση αντισηπτικού σαπουνιού με νερό πάντα όταν.. • Διαγνωσμένη ή ύποπτη νόσος από Cl. difficileή norovirus • (αλκοολούχα μη αποτελεσματικά έναντι σπόρων ή ιών άνευ • λιπιδιακού φακέλου)

16. Υγιεινή των χεριών

20. Χρήση αντισηπτικού Clean care is safer care (WHO 2005)

22. Pittet D et al, Lancet InfDis 2006(6):641-52

24. Γενικά μέτρα πρόληψης HAIs που μεταδίδονται μέσω επαφής • Επί παθογόνων που μπορεί να μεταφερθούν • μέσω άμεσης επαφής με τον ασθενή και /ή αντικειμένων • από το περιβάλλον • Μόνωση ασθενών /συν-νοσηλεία • Γάντια, ποδιά κατά την είσοδο στον θάλαμο • Προσεκτική υγιεινή των χεριών

25. Νοσοκομειακό περιβάλλον-Παθογόνα Methicillin-resistant S. aureus (MRSA) Vancomycin-resistant enterococcus (VRE) C. difficile Norovirus Multiply-drug resistant (MDR) gram negative (e.g., Κlebsiella, P. aeruginosa, Acinetobacter) Μπορεί να επιβιώνουν στο νοσοκομειακό περιβάλλον και να μεταφέρονται μέσω χεριών / αντικειμένων!

26. Important MDROs ESCAPE Enterococcus faecium (VRE) Staphylococcus aureus (MRSA) Clostridium difficile (C. Diff) Acinetobacterbaumannii Pseudomonas aeruginosa Enterobacteriaceae (CRKP/CRE)

27. ECDC

28. MRSA • Staphylococcus aureus • Ενδογενής λοιμογόνος δράση • Προκαλεί εκτεταμένο φάσμα δυνητικά θανατηφόρων λοιμώξεων • Εύκολη προσαρμογή σε διαφορετικές περιβαλλοντικές συνθήκες • Μπορεί να επιβιώσει στο περιβάλλον 1-56 d • Ρινική φορεία (στο γενικό πληθυσμό) • 25-30 % για Staph. aureus • < 2% γιαMRSA • Άλλες θέσεις αποικισμού: ορθό, μασχαλιαίες χώρες, φάρυγγας, τραύματα • ↑ Ποσοστά φορείας: αιμοκαθαιρόμενοι, διαβητικοί, χρήστες ΕΦ ουσιών

29. Vancomycin‐Resistant Enterococci (VRE) • Gram positive κόκκοι που αποικίζουν ΓΕΣκαι γεννητικό σύστημα γυναικών • Ενδημούν στα περισσότερα νοσοκομεία • 9.6-15% από τα στελέχη εντεροκόκκων είναι VRE (WHONET) • Παράγοντες κινδύνου • (Ξενιστής, προηγούμενη νοσηλεία, έκθεση σε αντιμικροβιακά) • Συνήθως ουρολοιμώξεις, χειρουργικές λοιμώξεις, μικροβιαιμίες • Επιβίωση στο περιβάλλον ημέρες -βδομάδες

30. C. difficile • Gram (+) αναερόβιοι βάκιλλοι που παράγουν σπόρους • Μερικά στελέχη παράγουν τοξίνες A & B • Toxins-producing στελέχη προκαλούν C. diff λοίμωξη (CDI) • CDI (ήπια ως σοβαρή και ίσως θανατηφόρος) • Μέρος της εντερικής χλωρίδας σε • 1-3% υγιών ενηλίκων • 70% παιδιών < 12 m • Κίνδυνος ανάπτυξης λοίμωξης μετά έκθεση: 5-10 d ως 10 w

32. CDC

33. Crit Care Med 2009:37(6)

35. CID 2010; 50:210-7

36. CMI 2012;18

37. CMI 2012;18

38. Μέτρα ελέγχου / πρόληψης HAIs Νοσηλεία ασθενή με λοίμωξη ή φορεία από MDR(Ι) • Μικροβ. Εργαστήριο • ενημέρωση επαγγελματιών υγείας /ΕΝΛ • Νοσηλεία ασθενή • Μόνωση ή συν-νοσηλεία ασθενών • Περιορισμός ατόμων που ασχολούνται με ασθενή • Ενημέρωση οικείων προσώπων • Σήμανση στο χώρο νοσηλείας ή φάκελο του ασθενή • Εφαρμογή κατάλληλων μέτρων προφύλαξης επαφής

39. Μέτρα ελέγχου / πρόληψης HAIs Νοσηλεία ασθενή με λοίμωξη ή φορεία από MDR(ΙΙ) • Νοσοκομειακός εξοπλισμός • Εξασφάλιση διαθεσιμότητας απαιτούμενων αναλώσιμων • υλικών • Χρήση υλικών μιας χρήσης • Συσκευές αποκλειστικά για τον συγκεκριμένο ασθενή • ( πιεσόμετρο, θερμόμετρο) • Καθαρισμός/απολύμανση συσκευών /υλικού πολλαπλών • χρήσεων • Μετακινήσεις ασθενούς • Περιορισμός μετακινήσεων ασθενούς • Ενημέρωση νοσοκομείου προορισμού σε περίπτωση • διακομιδής

40. Διαχείριση νεοεισερχόμενου ασθενούς με αυξημένη πιθανότητα αποικισμού από MDR • Σε ΜΕΘ • Έλεγχος αποικισμού σε όλους τους ασθενείς που εισάγονται • (ορθικό επίχρισμα, βρογχικές εκκρίσεις ή φαρυγγικό • επίχρισμα σε μη διασωληνωμένο ασθενή) • Σε κλινικές / τμήματα νοσηλείας • Έλεγχος αποικισμού σε ασθενείς με: • Ιστορικό αποικισμού /λοίμωξης από MDR • Ιστορικό νοσηλείας / λήψης αντιμικροβιακών ευρέος • φάσματος το τελευταίο 6μηνο • Ιστορικό νοσηλείας σε νοσοκομείο / ίδρυμα χρονίως • πασχόντων το τελευταίο 6μηνο

41. Μέτρα ελέγχου / πρόληψης από νοσήματα που μεταδίδονται με σταγονίδια (DROPLET PRECAUTIONS) • Πρόληψη μετάδοσης επί νοσημάτων που μεταδίδονται μέσω σταγονιδίων ( >5 microns) • Υπεύθυνα παθογόνα: N. meningitidis, RSV, Bordetellapertussis, • Rubella, Mumps,Influenza, Diphtheria, Parvovirus B19,Adenovirus Μέτρα προφύλαξης • Μόνωση ή συν-νοσηλεία ασθενών • Χρήση χειρουργικής μάσκας (επί επαφής με τον ασθενή σε • απόσταση <1m) • Μετακινήσεις ασθενή με απλή χειρουργική μάσκα

42. Αερογενείς προφυλάξεις Επί ασθενών με γνωστά ή ύποπτα νοσήματα που μεταδίδονται αερογενώς (droplet nuclei (<5 microns) Χώρος νοσηλείας Μόνωση / συν-νοσηλεία σε θάλαμο αρνητικής πίεσης ( >6 air exchanges /h) Η πόρτα πρέπει να παραμένει κλειστή Ιατρο-νοσηλευτικό προσωπικό: Χρήση μάσκας υψηλής αναπνευστικής προστασίας (N-95 respirator) Μετακινήσεις ασθενούς: Απολύτως απαραίτητες με μάσκα Υπεύθυνα παθογόνα M. tuberculosis SARS Varicella Measles

43. SPECIAL AIRBORNE PRECAUTIONS Χώρος νοσηλείας Μόνωση / συν-νοσηλεία σε θάλαμο αρνητικής πίεσης ( >6 air exchanges /h) Η πόρτα πρέπει να παραμένει κλειστή Ιατρο-νοσηλευτικό προσωπικό: Χρήση μάσκας υψηλής αναπνευστικής προστασίας (N-95 respirator) Προστασία ματιών: προστατευτικά γυαλιά Ποδιά, γάντια κατά την είσοδο Μετακινήσεις ασθενούς: Απολύτως απαραίτητες με μάσκα Παθογόνα Avian influenza Monkey pox SARS Co-V Smallpox Viral hemorrhagic fever (e.g., Ebola, Lassa)

44. ΕΝΔΟΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΕΣ ΟΥΡΟΛΟΙΜΩΞΕΙΣ (Urinary tract infections-UTIs) • Αποτελούν το 40% των HAIs • 900.000 ασθενείς /y με βακτηριουρία στα U.S νοσοκομεία • 80% των UTIs σχετιζόμενες με χρήση ουροκαθετήρων • 15-25% των ασθενών σε γενικά νοσοκομεία φέρουν • ουροκαθετήρα • Αποφυγή 380.000 UTIs / y αν εφαρμόζονταν τα μέτρα ελέγχου CID 2010;50 Int J Urol 2008;15 BMJ 2014;4

45. CID 2008; 46:243-50

46. Μέτρα πρόληψης ουρολοιμώξεων από ουροκαθετήρα (I) • Α. Τοποθέτηση • Καθετηριασμός μόνο όταν είναι απαραίτητο • -όχι άσκοπη και σε τακτά διαστήματα αλλαγή του ουροκαθετήρα • Εφαρμογή άσηπτης τεχνικής • Εκπαίδευση του προσωπικού στις σωστές τεχνικές καθετηριασμού • και φροντίδας • Κατάλληλη ακινητοποίηση του ουροκαθετήρα • Έμφαση στην υγιεινή των χεριών πριν και μετά την τοποθέτηση • Όχι χρήση αντιβιοτικών για προφύλαξη είτε τοπικά, είτε • συστηματικά λόγω τοποθέτησης ουροκαθετήρα

47. Μέτρα πρόληψης ουρολοιμώξεων από ουροκαθετήρα (II) • Β. Διατήρηση-Διαχείριση • Διατήρηση κλειστού κυκλώματος παροχέτευσης • Συλλογή των ούρων με άσηπτες συνθήκες • Διατήρηση ελεύθερης της ροής ούρων • Αποφυγή έκπλυσηςουροκαθετήρα/ουροδόχου • κύστης με αντιμικροβιακά ή αποστειρωμένο ορό • Καθημερινός καθαρισμός του στομίου της ουρήθρας • με σαπούνι/νερό • Αφαίρεση ουροκαθετήρα το συντομότερο δυνατόν • Εναλλακτικά του καθετηριασμού: • Καθετήρες condom, διαλείπων καθετηριασμός, υπερηβική • παρακέντηση

48. Evidence-based Risk Factors for CAUTI CDC

49. Μικροβιαιμία παρουσία Κεντρ.Φλεβικού Καθετήρα (ΚΦΚ) Central line–associated blood Infections(CLABSIs) • 3η ή 4η σε συχνότητα νοσοκομειακή λοίμωξη • Αποδιδόμενη θνητότητα 12-25% • Η πλειονότητα των CLABSIs συμβαίνει εκτός ΜΕΘ • Παράταση διάρκειας νοσηλείας κατά 7-21 d • Υπολογιζόμενο κόστος ανά επεισόδιο 20.000-40000(ΗΠΑ) • Μείωση κατά 58% των CLABSIs το 2009 σε σύγκριση με 2001 • 37.000 CLABSIs σε ασθενείς υπό ΑΜΚ εντός του 2008 MWR 2011, Vol. 60

50. Μικροβιαιμία παρουσία Κεντρικού Φλεβικού Καθετήρα (ΚΦΚ) ? • Aπομόνωση παθογόνου σε καλ/α αίματος • (1 κ/α αίματος επί παθογόνου που δεν αποτελεί μέρος της χλωρίδας του δέρματος και ≥2 κ/ες αίματος για παθογόνα/χλωρίδα του δέρματος) • σε ασθενή με ΚΦΚ τη στιγμή της λοίμωξης ή • εντός 48h πριν την ανάπτυξη λοίμωξης • Αποκλεισμός άλλης εστίας λοίμωξης CDC 2011