ทฤษฎีการผลิต

1. ทฤษฎีการผลิต SSC 281 : Economics 1/2552 ศศิธร สุวรรณเทพ

2. การผลิต(Production) • กิจกรรมใดก็ตามที่เป็นการเปลี่ยนหรือแปรรูปปัจจัยการผลิตให้เป็นสินค้าและบริการ • การผลิตถือเป็นการสร้างอรรถประโยชน์ให้แก่ปัจจัยการผลิต • สินค้าและบริการที่ผลิตได้ถือเป็นเศรษฐทรัพย์ • เป้าหมายของผู้ผลิตคือ กำไรสูงสุด (maximize profit) ศศิธร สุวรรณเทพ

3. ประสิทธิภาพในการผลิต • ประสิทธิภาพทางเทคนิค (Technical Efficiency): วิธีการผลิตที่ใช้ปัจจัยการผลิตน้อยที่สุด โดยให้ผลผลิตเท่ากับวิธีอื่น • ประสิทธิภาพทางเศรษฐกิจ(Economic Efficiency): วิธีการผลิตทีเสียต้นทุน(คิดเป็นเงิน)ต่ำสุด โดยให้ผลผลิตเท่ากันเป็นการนำราคาปัจจัยการผลิตมาพิจารณาด้วย ศศิธร สุวรรณเทพ

4. การผลิตแบ่งออกเป็น 2 ระยะ • ระยะสั้น (short Run):ช่วงระยะเวลาที่จะต้องมีปัจจัยคงที่อย่างน้อยหนึ่งปัจจัย ดังนั้นการที่จะผลิตสินค้าเพิ่มขึ้นในระยะสั้นทำได้โดยการเพิ่มปัจจัยแปรผัน • ระยะยาว(Long Run):ช่วงระยะเวลาที่ไม่มีปัจจัยใดคงที่ ปัจจัยการผลิตทุกชนิดสามารถเปลี่ยนแปลงได้ ปัจจัยการผลิตจะเป็นปัจจัยแปรผันทั้งหมด ศศิธร สุวรรณเทพ

5. การวิเคราะห์การผลิตในระยะสั้นการวิเคราะห์การผลิตในระยะสั้น • ปัจจัยการผลิตในระยะสั้น (Short Run Productive Factors) • ปัจจัยคงที่ (Fixed Factors): ปัจจัยการผลิตที่ไม่เปลี่ยนแปลงตามปริมาณการผลิตที่เพิ่มขึ้น • ปัจจัยแปรผัน (Variable Factors): ปัจจัยการผลิตที่เปลี่ยนแปลงไปตามการผลิตที่เพิ่มขึ้น ถ้าผู้ผลิตต้องการผลิตเพิ่มขึ้น ผู้ผลิตต้องใช้ปัจจัยแปรผันเพิ่มขึ้น ศศิธร สุวรรณเทพ

6. การวิเคราะห์การผลิตในระยะสั้นการวิเคราะห์การผลิตในระยะสั้น • ฟังก์ชั่นการผลิต (Production Function) การแสดงความสัมพันธ์ระหว่างปัจจัยการผลิตต่างๆ และจำนวนผลผลิต เมื่อกำหนดเทคนิคการผลิตให้ Q = f (Factors…) ปัจจัยคงที่ ปัจจัยแปรผัน ศศิธร สุวรรณเทพ

7. ความหมายและความสัมพันธ์ระหว่างผลผลิตแบบต่างๆความหมายและความสัมพันธ์ระหว่างผลผลิตแบบต่างๆ • ผลผลิตรวม (Total Product : TP) ; ผลผลิตทั้งหมดที่ผู้ผลิตได้รับจากการใช้ปัจจัยการผลิตแบบแปรผันร่วมกับปัจจัยคงที่ • ผลผลิตเพิ่ม (Marginal Product : MP) ; จำนวนผลผลิตที่เพิ่มขึ้นเมื่อใช้ปัจจัยแปรผันการผลิตเพิ่มขึ้น 1 หน่วย MP = TP/ l( l = ปัจจัยการแปรผัน) MPn = TPn-TPn-1 • ผลผลิตเฉลี่ย (Average Product : AP) ; ผลผลิตทั้งหมดที่คิดเฉลี่ยต่อหน่วยปัจจัยแปรผัน AP = TP / l ; ปัจจัยแปรผัน (l) TP/l ศศิธร สุวรรณเทพ

8. ความสัมพันธ์ระหว่าง TP, MP และ AP Max TP TP, MP,AP TP Max AP = MP AP MP = 0 l: ปัจจัยแปรผัน 0 MP ศศิธร สุวรรณเทพ

9. สรุปความสัมพันธ์ระหว่าง TP, MP, AP 1. เมื่อ TP สูงสุด , MP = 0 2. ในช่วงที่ AP เพิ่มขึ้น, MP ของปัจจัยแปรผันจะมากกว่า AP ของปัจจัยแปรผันเสมอ (MPL > APL) 3. ในช่วงที่ AP ลดลง, MPL < APLเสมอ 4. เมื่อ AP สูงสุด จะมีค่าเท่ากับ MP เสมอ MAX AP = MP ศศิธร สุวรรณเทพ

10. การแบ่งช่วงของการผลิต(Stages of Production) Max TP TP, MP,AP Stage 2 Stage 3 Stage 1 TP ช่วงการผลิตที่เหมาะสมคือ ต้องเลือกใช้ปัจจัยการผลิต แปรผันให้อยู่ในช่วงที่ 2 ของ การผลิต Max MP Max AP = MP AP MP = 0 l: ปัจจัยแปรผัน 0 MP ศศิธร สุวรรณเทพ

11. กฎการลดน้อยถอยลงของผลผลิตเพิ่ม(Law of Diminishing Marginal Physical Products) • ถ้ามีปัจจัยใดปัจจัยหนึ่งคงที่แล้ว การเพิ่มปัจจัยแปรผัน(l) ขึ้นเรื่อยๆ จะก่อให้เกิดการลดน้อยถอยลงของผลผลิตหน่วยสุดท้ายในที่สุด และผลผลิตหน่วยสุดท้ายอาจจะลดลงเท่ากับศูนย์หรือต่ำกว่าศูนย์ก็ได้ ศศิธร สุวรรณเทพ

12. ทฤษฎีการผลิตระยะยาว • การวิเคราะห์การผลิตระยะยาวทำได้โดยใช้เครื่องมือ - เส้นผลผลิตเท่ากัน (Isoquant Line) : IQ - เส้นต้นทุนเท่ากัน (Isocost Line) : IS • กฎผลได้ต่อขนาด • การประหยัดและไม่ประหยัดเนื่องจากขนาด ศศิธร สุวรรณเทพ

13. เส้นผลผลิตเท่ากัน (Isoquant Line) : IQ • เส้นที่แสดงการใช้ปัจจัยการผลิต 2 ชนิดในสัดส่วนที่แตกต่างกัน ซึ่งให้ผลผลิตท่ากัน ปัจจัย K A 15 สมมติให้มีปัจจัยการผลิต 2 ชนิดคือ ปัจจัย K และปัจจัย L +K B +L 10 C 8 IQ = 100 ปัจจัย L 0 1 2 3 ศศิธร สุวรรณเทพ

14. อัตราการใช้ปัจจัยการผลิตทดแทนกัน(Marginal Rate ofTechnical Substitution : MRST) • จำนวนปัจจัยการผลิตชนิดหนึ่งที่ลดลงโดยที่ปัจจัยการผลิตอีกชนิดหนึ่งเพิ่มขึ้นหนึ่งหน่วย เพื่อให้ได้ผลผลิตเท่าจำนวนเดิม MRTSlk = - K / L (A B) การใช้ปัจจัยการผลิต Lเพิ่มขึ้นโดยลดปัจจัยการผลิต Kลง MRTSkl = - L / K (B A) (C B) การใช้ปัจจัยการผลิต Kเพิ่มขึ้นโดยลดปัจจัยการผลิต Lลง MRTS จะมีค่าลดลงโดยตลอด ศศิธร สุวรรณเทพ

15. การลดน้อยถอยลงของอัตราการใช้ปัจจัยการผลิตทดแทนกันการลดน้อยถอยลงของอัตราการใช้ปัจจัยการผลิตทดแทนกัน • ค่า MRTS ของปัจจัยการผลิต 2 ชนิดจะลดลงเรื่อยๆ เมื่อใช้ปัจจัยการผลิตอีกชนิดหนึ่งเพิ่มขึ้น และปัจจัยการผลิตอีกชนิดหนึ่งลดลง ศศิธร สุวรรณเทพ

16. เส้นต้นทุนเท่ากัน (Isocost Line) : IS • เส้นที่แสดงส่วนผสมของปัจจัยการผลิต 2 ชนิดที่แตกต่างกันที่สามารถซื้อได้ด้วยเงินทุนจำนวนเดียว ปัจจัย K สมมติให้ C แทนเงินทุนของผู้ผลิต C/Pk Slope ของเส้น IS คือ Pl/Pk 0 ปัจจัย L C/Pl ศศิธร สุวรรณเทพ

17. การเปลี่ยนแปลงของเส้นต้นทุนเท่ากันการเปลี่ยนแปลงของเส้นต้นทุนเท่ากัน • เส้นต้นทุนเท่ากันจะเปลี่ยนแปลงได้ 2 กรณีคือ - ราคาปัจจัยการผลิตเปลี่ยน เงินทุนคงที่ รูป ก - งบประมาณการผลิตเปลี่ยน (เงินทุนของผู้ผลิต) ราคาปัจจัยคงที่ รูป ข ศศิธร สุวรรณเทพ

18. รูป ข รูป ก ปัจจัย K ปัจจัย K C/Pk C/Pk 0 0 C/Pl C/Pl ศศิธร สุวรรณเทพ ปัจจัย L ปัจจัย L

19. การใช้ส่วนผสมของปัจจัยการผลิตที่เหมาะสม หรือ ดุลยภาพผู้ผลิต • เงื่อนไขการผลิตที่เหมาะสมกำหนดจากจุดที่เส้นผลผลิตเท่ากันสัมผัสกับเส้นที่ต้นทุนเท่ากัน โดย ณ จุดสัมผัส จะมีค่าความชันของเส้น Isoquantและเส้น Isocostจะมีค่าเท่ากัน ศศิธร สุวรรณเทพ

20. ดุลยภาพของการผลิต ปัจจัย K ดุลยภาพการผลิต ณ จุด E ค่าความชันของเส้น IS = IQ +K /+ L = Pl / Pk MRTS LK = Pl / Pk C/Pk E K = 10 IQ1 = 120 IQ0 0 ปัจจัย L L = 50 C/Pl ศศิธร สุวรรณเทพ

21. เส้นแนวทางการขยายผลผลิต(The Expansion Path) • เส้นที่แสดงส่วนผสมของปัจจัยการผลิตที่เสียต้นทุนต่ำที่สุด Expansion Path ปัจจัย K C/Pk E1 15 10 E IQ2 8 IQ1 = 120 IQ0 0 ปัจจัย L 40 50 60 C/Pl ศศิธร สุวรรณเทพ

22. กฎว่าด้วยผลได้ต่อขนาด(Law of Return to Scale) เมื่อปัจจัยการผลิตทุกชนิดเพิ่มขึ้น ในระยะยาวจะทำให้ ผลผลิตเพิ่มขึ้น 3 แบบ • Increasing Return to Scale (Output > 10%): ผลที่ได้ต่อขนาดเพิ่มขึ้นเนื่องจากการประหยัดเนื่องจากขนาด (Economics of scale) • Constant Return to Scale (Output = 10%): ผลที่ได้ต่อขนาดคงที่ • Decreasing Return to Scale (Output < 10%): ผลที่ได้ต่อขนาดลดลง เนื่องจากการไม่ประหยัด (diseconomies of scale) ศศิธร สุวรรณเทพ

23. The End ศศิธร สุวรรณเทพ