Bab 1

1. KEMUNCULAN tamadun awal manusia Sejarah Tingkatan 4 Bab 1

2. Peradaban ( Bahasa Melayu ) Makna Tamadun Madana ( Bahasa Arab ) Civilization ( Bahasa Inggeris ) Petempatan kekal Kehidupan berorganisasi Sistem pemerintahan KEMUNCULAN TAMADUN AWAL MANUSIA Ciri-ciri Tamadun Pengkhususan kerja Agama dan kepercayaan Bahasa dan sistem tulisan Tamadun Mesopotamia Proses pembentukan tamadun. Tamadun Mesir Purba Tamadun Indus Tamadun Hwang Ho

3. Zaman Pra Sejarah Definisi : Zaman manusia belum mengenali sistem tulisan. Paleolitik / Mesolitik Logam Neolitik Hidup menetap dalam kelompok yang besar Terbahagi kepada 2 : Hidup secara nomad Zaman Gangsa – peralatan dari gangsa Tinggal di tepi tasik, sungai dan dalam gua Bercucuk tanam dan menternak binatang Zaman Besi – peralatan dari besi Memungut hasil hutan, memburu binatang dan menangkap ikan Peralatan lebih halus Penciptaan perahu dan rumah Menjalankan sistem barter Peralatan dari batu dan kayu – pentingkan fungsi berbanding nilai estetika Penciptaan tembikar

4. Sarjana Barat *Pembangunan lahiriah seperti kebudayaan, Inggeris ‘Civilization’ (bandar) Arab ‘Mudun’ dan ‘Madain Syed Naquib al-Atas *Pencapaian tahap tatasusila dan kebudayaaan masyarakat Pengertian Goldon Childia *pembangunan lahiriah kayu ukur pencapaian tamadun Tamadun Riberio &Buchanan * Perkembangan lahiriah adalah proses perkembangan tamadun Sarjana Islam *Pembangunan lahiriah dan rohaniah

5. Kehidupan Berorganisasi Petempatan Kekal Sistem pemerintahan Ciri-ciri Tamadun Pengkhususan Pekerjaan Bahasa dan Tulisan Agama dan Kepercayaan

6. CIRI-CIRITAMADUN 1. AGAMA DAN KEPERCAYAAN : a) Proses tamadun bermula apabila manusia cuba menyesuaikan diri dengan alam sekeliling. Mereka percaya bahawa alam sekeliling mempunyai semangat dan perlu dihormati untuk kehidupaan yang aman. b) Animisme : Percaya terhadap kuasa ghaib yang menguasai alam sekeliling . Kepercayaan ini akhirnya bertukar menjadi agama. c) Agama ini dikenali sebagai Politeisme bermaksud penyembahan terhadap lebih daripada satu Tuhan. 2. PENGKHUSUSAN PEKERJAAN : a) Pembentukan organisasi sosial dan politik hasil perkembangan teknologi ( memerlukan kepakaran dalam pengeluaran barang) b) Kesannya wujud pengkhususan pekerjaan mengikut susun lapis masyarakat. c) Kemudian berlakulah sistem barter antara masyarakat dan bermulalh aktiviti perdagangdan antara masyarakat serantau.

7. 3. BAHASA DAN SISTEM TULISAN : a) Mencerminkan tahap perkembangan ilmu dalam sesebuah tamadun. b) Penting dalam penyebaran ilmu pengetahuan dan perhubungan dalam masyarakat setempat dan luar. c) Ia adalah instrumen penting untuk menyampaikan, memperkembangkan serta mencatatkan idea dan pemikiran manusia. d) Contoh : Bahasa tertua Yunani dan Sanskrit manakala sistem tulisan pula ialah hieroglif, cuneiform, ideogram dan piktograf. 4.SISTEM PEMERINTAHAN : a) Diwujudkan untuk menjalankan pentadbiran. Raja menggunakan unsur magis dan mendakwa dirinya wakil Tuhan untuk mendapatkan pengiktirafan sebagai pemerintah. b) Lahirnya sistem perundangan untuk menjaga keamanan dan kemakmuran hidup. 5. PETEMPATAN KEKAL : a) Menetap di suatu tempat menjadikan kehidupan masyarakat lebih sistematik. b) Memastikan kelangsungan bekalan makanan. c) Kemajuan dalam pertanian ( makanan serta penternakan binatang). d) Penciptaan alat baru ( cangkul ) dan penggunaan teknologi ( sistem pengairan yang baik ).

8. 6. KEHIDUPAN BERORGANISASI : a) Kesanpeningkatanjumlahpendudukdapatmemastikankestabilandankemakmurankehidupanmereka. b) Peningkatandalampengeluaranmenghasilkanlebihanpengeluaran yang dapatmenampungpertambahanjumlahpendudukkeranaadanyabekalanmakanan yang berterusan. c) Bemuladaripadasistemkeluargakepadasistemsosialdisebabkanbilanganpenduduk yang semakinbertambah. d) Sistemsosialberbentukpiramid : Raja Pendeta/ Bangsawan Rakyat Biasa Hamba

9. Tamadun Awal Bermula Di Lembah Sungai • Tamadun Mesopotamia – Lembah Sungai Tigris dan Euphrates • Tamadun Mesir – Lembah Sungai Nil • Tamadun Indus – Lembah Sungai Indus • Tamadun Hwang Ho – Lembah Sungai Hwang Ho Faktor-faktor Bekalkansumber protein sepertiikan Pengangkutan -bergerakkesesuatutempat Tanah yang suburuntukpertanian Bekalkansumber air untukmanusia, binatangdantanaman

10. Tamadun Mesopotamia

11. LOKASI : • Di antara Sungai Tigris dan Sungai Euphrates yang mengalir dari kawasan pergunungan di Turki ke tanah lembah dan pamah di Iraq hinggalah ke Teluk Parsi. • Dikelilingi pergunungan Zagros di bahagian timur laut, dataran tinggi Arab di barat daya, dan Teluk Parsi di bahagian selatan. • MASA : • 3500 – 1539 S.M • Dibahagi kepada 7 zaman pemerintahan.

12. CIRI - CIRI TAMADUN : • 1. Negara Kota . Setiap negara kita mempunyai : • Pusat Kota (istana, rumah berhala dan sebagainya) • Tembok Kota (kubu pertahanan) • Luar Kota (kawasan pertanian dan ternakan) • Pelabuhan (pusat kegiatan dagang) • 2. Organisasi Sosial : Golongan Pemerintah Raja Pendeta, Tentera, Bangsawan Golongan Rakyat (Rakyat Bebas) Petani, Pedagang, Artisan Hamba (Tawanan Perang)

13. 3. Sistem Pemerintahan Beraja • Teokrasi : Raja dianggap tuhan ataupun wakil tuhan dan pemilik negara kota. • Walaupun raja dianggap sebagai wakil Tuhan tetapi rakyatnya tidak menyembah raja. • Raja sebagai ketua pentadbir, ketua tentera , ketua pendeta dan berkuasa melantik ahli keluarga diraja untuk memegang jawatan penting di zigurat. • Zigurat : pusat ibadat, pusat perdagangan dan pusat menyimpan khazanah negara. • Raja berkuasa dalam soal tanah, cukai, hasil pertanian, dan perniagaan. • 4. Pengkhususan Pekerjaan • Wujud apabila ada lebihan hasil pertanian. • Ada yang menjadi peniaga, pedagang dan artisan. ZIGURAT

14. 5. Sistem Tulisan • Cuneiform, tulisan berbentuk pepaku yang ditulis pada tanah liat. Maksud Matahari Tuhan , Syurga Gunung Orang Kerbau Ikan

15. PROSES PEMBENTUKAN • Pertumbuhan tamadun ini bermula di wilayah selatan ( Sumer). • Orang Sumeria berhijrah ke wilayah ini membina petempatan dan menjalankan aktiviti pertanian. • Kesannya, ada lebihan penghasilan makanan yang dapat menampung keperluan penduduk yang semakin bertambah. • Petempatan awal bermula daripada : • Semuanya terletak di sepanjang sungai dan teusan. • Contoh negara kota : Kish, Nippur, Lagash, Uruk, Ur, Eridu, Assur dan Mari.

16. SISTEM TULISAN -perkembangan pendidikan KESUSASTERAAN-karya terkenal epik Gilgamesh PERUNDANGAN Kod Undang-undang Hammurabi PENGANGKUTAN LAUT -mencipta kapal layar -berhubung dengan India SUMBANGAN TAMADUN MESOPOTAMIA ASTONOMI -kajian pergerakan bulan, bintang dan matahari -berjaya menguasai jalan laut, kalendar 12 bulan PENCIPTAAN RODA -menghasilkan kereta kuda dan kincir air BATU BATA -dibuat dari tanah liat -arca dan tiang batu PERUBATAN -berkembang zaman Assyria -500 ubat dan herba dicipta

18. LOKASI : • Di Tebing Sungai Nil • MASA : • 3100-1322 S.M. • CIRI – CIRI TAMADUN : • Bandar (Pusat Pentadbiran Firaun Menes) Bandar Thinis > Memphis > Thebes • Tempat kediaman Firuan. • Pusat Pentadbiran • Pusat Keagamaan • Pelabuhan • Pusat tumpuan penduduk 2. Kehidupan Berorganisasi

19. 3. Sistem Pemerintahan • Diterajui Firuan • Dibantu golongan bangsawan untuk menjalankan urusan pentadbiran, menjaga keamanan, mengurus dan sebagainya. • Rahib membantu dalam hal keagamaan. • Jurutulis, untuk meulis rekod kerajaan. • Firuan Hatshepsut, pemimpin wanita pertama Mesir di zaman Empayar. • 4. Pengkhususan Pekerjaan • Pembuat barangan tembikar. • Penenun • Pelombong emas • Peniaga/ Pedagang • Eksport utama : tekstil dan kertas

20. 5. Sistem Tulisan • Hieroglif, tulisan bergambar dan simbol berdasarkan bunyi. • 6. Agama dan Kepercayaan • Politeisme : Percaya kepada konsep banyak tuhan. • Re ( Tuhan Matahari) • Ra- Atum (Tuhan Langit) • Anum ( Tuhan Angin) • Percaya kepada kehidupan selepas mati. • Mayat diawet menjadi mumia. • Bekalan kubur yang banyak dan berharga lambang status si mati.

21. SUMBANGAN TAMADUN MESIR PURBA • Seni Bina • Pembinaan Piramid Sakkara oleh Imhotep penasihat Firuan Djaser (3 150 S.M.) mengagumkan hingga hari ini. • Beliau memperkenalkan teknik pembinaan bangunan menggunakan batu-bata. • Ilmu Perubatan • Masyarakat Mesir mahir dalam perubatan. • Dapat menghasilkan pelbagai jenis ubat-ubatan dan mengawet mayat menjadi mumia. • Pengawetan mayat dilakukan dengan mengeluarkan organ-organ tertentu supaya mayat tidak reputdan tahan lama. • Sains dan Teknologi • Orang Mesir Purba mencipta kertas daripada pokok papyrus yang banyak di Lembah Nil. • Penciptaan kertas ini memudahkan penciptaan segala khazanah bangsa yang sebelum itu dipahat pada kepingan batu-bata.

22. Ilmu Matematik • Perkembangan ilmu matematik seperti algebra, geometri, astronomi dan sebagainya digunakan untuk mengawal banjir sungai Nil yang berlaku sekali dalam setahun. • Pemerintahan Mesir Purba berjaya membina sistem pengairan yang menukarkan kawasan padang pasir kepada kawasan pertanian. • Ilmu Astronomi • Pengetahuan dalam bidang ini digunakan oleh mereka • untuk memperkenalkan sistem kalendar 365 hari berdasarkan • 12 bulan dalam setahun. • Sistem Tulisan • Hieroglif – Tulisan awal Mesir dan merupakan tulisan bergambar. • Tinggalan tamadun Mesir purba dapat diketahui dalam bentuk rekod yang tertulis dan terpahat dalam sistem tulisan ini pada makam dan batu. • Pendidikan • Sistem pendidikan diwujudkan untuk kanak-kanak golongan atasan sejak dari kecil yang diuruskan oleh rumah ibadat dan diletak di bawah pentadbiran kerajaan. • Tujuannya adalah untuk melahirkan para pegawai kerajaan yang sempurna dan terlatih.

23. TAMADUN INDUS

24. LOKASI : • Terletak di Lembah Indus yang disaliri oleh Sungai Indus. • Terletak di bahagian barat laut. • MASA : • 2500 – 1800 S.M • Punca keruntuhan Tamadun Indus tidak dapat dikenal pasti. • CIRI CIRI TAMADUN : • Petempatan Kekal • Mewujudakan pembentukan bandar terancang. Terbahagi kepada 2 bahagian : • Bahagian utama > bandar merupakan pusat pentadbiran dan keagamaan. • Bahagian kedua adalah kawasan perumahan. • Perancangan bandarnya tersusun dengan rangkaian jalan raya yang lurus dan sistem perparitannya teliti.

25. 2. OraganisasiSosial ATASAN BAWAHAN

26. 3. Sistem Pemerintahan • Diketuai golongan pendeta yang mempunyai kuasa mutlak. • Pendeta dianggap wakil tuhan di bumi dan rakyat perlu memberikan kesetiaan yang tidak berbelah bagi. • 4. Agama dan Kepercayaan • Politeisme : Percaya kepada banyak tuhan. • Penyembahan Tuhan Ibu dipercayai dapat memberi kebaikan , kesenangan dan kekuatan kepada masyarakat. • Menyembah dewa bertanduk tiga di kepala melambangkan Dewa Brahma, Vishnu dan Siva. Dewa Siva Dewa Brahma Dewa Vishnu

27. 5. Sistem Tulisan • Piktograf • 6. Pengkhususan Pekerjaan • Menjalankan kegiatan ekonomi perdagangan, pertukangan, pertanian, dan pembuatan. • Aktiviti perdagangan dengan Mesopotamia. • Hasil perdagangan yang penting > emas, manik, gading gajah, dan hasil pertanian. Artisan terlibat dalam pembinaan dan penghasilan barangan logam dan tembikar.

28. PROSES PEMBENTUKAN: • Di bahagian barat laut India wujud hidup secara nomad, kemudian telah membentuk petempatan kekal di sepanjang Sungai Indus. • Sungai Indus bukan sahaja sumber air malah menyuburkan tanah. • Hasil pertanian meningkat dan menyumbang kepada pertambahan penduduk dan perkembangan bandar. • Dua bandar utama, Mohenjo – Daro dan Harappa. • Pelabuhan penting, Lothal dan Sutkagen Dor.

29. Petempatan kekal - Bandar terancang CIRI-CIRI FAKTA HURAIAN • Terbahagi kepada 2 bahagian: Bahagian Utama i. Pusat pentadbiran menempatkan bangunan pentadbir. ii. Pusat keagamaan terdapat tempat mandi awam untuk upacara ritual. iii. Tempat menyimpan hasil pertanian Bahagian Kedua i. Kawasan perumahan ii. Dibantu oleh kemajuan ilmu geometri dan pembinaan iii.Bandar disusun berasaskan blok-blok segi empat dengan setiap blok dipisahkan oleh satu rangkaian jalan raya yang lurus & berhubung dengan satu sama lain. iv.Sistem kumbahan terancang v. Bandar-bandar dihubung kan dengan sungai untuk perhubungan.

30. FAKTA HURAIAN • Terbahagi kepada 2 golongan: Golongan Atasan i. Ketua pendeta ii. Pendeta : mempunyai kuasa dan pengaruh dalam mengawal aktiviti masyarakat. iii. Pedagang : berniaga Golongan Bawahan i. Petani : menjalankan aktiviti pertanian ii. Buruh & hamba : kerja perburuhan • Organisasi sosial Ketua pemerintah tertinggi Pendeta & pedagang Petani & buruh hamba

31. FAKTA HURAIAN • Perdagangan : membabitkan pedagangan luar Mesopotamia • Bukti : penemuan cap mohor buatan masyarakat Indus di Mesopotamia • Hasil perdagangan : emas, gading gajah, manik dan hasil pertanian • Petani : bercucuk tanam (barli, kacang) • Artisan : pembinaan & penghasilan barangan logam/tembikar • Penemuan patung Proto-Siva • Percaya pada Dewa Brahman, Vishnu & Siva • Tuhan Ibu : melambangkan kusuburan • Berbentuk piktograf • Pengkhususan kerja • Kegiatan Ekonomi • Perdagangan, pertanian, pertukangan & pembuatan • Agama dan kepercayaan • Sistem tulisan

32. Keupayaan & kebolehan masyarakat mengeksploitasi kelebihan memudahkan kehidupan. • Contoh : Sg. Indus 2. Pembukaan bandar terancang. Contoh : Mohenjo Daro & Harappa SUMBANGAN TAMADUN INDUS 3. Sifat keterbukaan untuk berhubung dengan tamadun lain dan disesuaikan dengan tempat. Contoh : Mesopotamia & Mesir Purba 4. Ilmu pengetahuan : - geometri dan pembinaan - meningkatkan mutu bahan binaan - teknologi pembakaran batu bata

33. SUMBANGAN TAMADUN INDUS FAKTA HURAIAN • Perkembangan ketamadunan manusia • Perancangan bandar • Masyarakat Indus mengeksploitasi sg. Indus untuk memajukan kehidupan harian mereka • Keupayaan mewujudkan sebuah bandar terancang seperti Mohenjo Daro dan Harappa • Pemahaman tentang ilmu geometri, kesenian dan matematik diperlukan.

34. FAKTA HURAIAN • Perkembangan ketamadunan manusia • Bersifat terbuka • Meningkatkan mutu bahan binaan. • Tidak bergantung pada matahari untuk membuat batu bata daripada tanah liat. • Batu bata dihasilkan melalui pembakaran dengan suhu yang tinggi. • Mempunyai sifat terbuka dalam membuat hubungan dengan tamadun lain seperti mengadakan hubungan dengan Tamadun Mesopotamia & Mesir Purba

35. TAMADUN HWANG HO

36. PROSES PEMBENTUKAN Bermula zaman pada zaman paleolitik Penduduk nomad menetap kawasan Hwang Ho yang subur. Tapak Banpo dan Bandar Sian Aktiviti pertanian dan penternakan Pembentukan Bandar Anyang, pusat Dinasti Shang dan kemudian Dinasti Chou

37. Penciptaan sistem tulisan (ideogram) • Mempunyai negara kota • Contoh: Anyang CIRI-CIRI TAMADUN HWANG HO 2. Wujud organisasi sosial 5.Kepercayaan agama dan keperluan 3.Pengkhususan pekerjaan 4. Sistem pemerintahan beraja

38. Sistem tulisan dan bahasa Petempatan kekal Sistem pemerintahan Kepercayaan dan Agama Ideogram Negara kota - Anyang, Loyang dan Sian Beraja - Dinasti Shang dan Dinasti Chou Politeisme (banyak tuhan) - Tuhan Syurga dan Tuhan Bumi Animisme - Percaya kepada bukit, sungai dan gunung. Percaya kepada roh nenek moyang Tilik nasib CIRI-CIRI FAKTA HURAIAN

39. RAJA - ketua pemerintah BANGSAWAN - membantu raja mentadbir PEGAWAI KERAJAAN - melakanakan urusan pentadbiran PETANI -bercucuk tanam ARTISAN - mencipta tembaga,senjata,tembikar PEDAGANG - berniaga • Pengkhususan kerja • Organisasi Sosial Ketua pemerintah tertinggi Pegawai kerajaan & bangawan Petani, artian & pedagang Buruh&tentera paksaan

40. LOKASI : • Di tebing Sungai Hwang Ho. • Terletak di bahagian utara negera China. • MASA : • 1766 – 1050 S.M. • Dinasti Hsia (2205 – 1766 S.M.) • Dinasti Shang (1766 – 1050 S.M.) • Dinasti Chou ( 1050 – 256 S.M.) • CIRI-CIRI TAMADUN : • Negara Kota • Anyang (Pusat Pemerintahan Dinasti Shang). • Terletak di kawasan tanah tinggi Sungai Huan. • Terdapat istana , kuil dan pusat pentadbiran. • Ketua pemerintah (raja), pembesar dan golongan agama tinggal di bandar. • Tembok dibina untuk menghalang pencerobohan. Dinasti Chou Dinasti Chou Dinasti Shang Dinasti Hsia

41. 2. Organisasi Sosial

42. 3. Pengkhususan Pekerjaan • Pembesar mempunyai tentera (berkerata kuda dan berjalan kaki). • Petani membentuk artisan. • Artisan membuat barangan tembaga. • Hamba menjadi tentera paksaan untuk kerja-kerja buruh dan menjadi korban upacara penyembahan. • 4. Sistem Tulisan • Ideogram, tulisan berbantuk simbol. • 5. Sistem Pemerintahan • Pemerintahan beraja. • Pengganti raja dalam kalangan saudara lelaki yang lebih muda atau anak lelaki raja. • Percaya bahawa kuasa raja merupakan mandat daripada tuhan. • Urusan pentadbiran raja dibantu golongan bangsawan dan pegawai kerajaan. • Bagi wilayah luar, golongan bangsawan dipertanggungjawabkan mentadbirnya.

43. 6. Agama dan Kepercayaan • Mengamalkan banyak kepercayaan animisme dan politeisme. • Penyembahan roh nenek moyang. • Mengamalkan penilikan tulang oracle. • Menyembah tuhan syurga ( Shang-Ti) dan tuhan bumi (Tu). • Menyembah sungai, bukit dan gunung. • Penyembahan melibatkan pemain muzik, tarian dan upacara korban yang diketuai oleh bomoh.

44. Mempengaruhi sistem pemerintahan China Pembinaan sistem pengairan Pembangunan sektor pertanian Sumbangan Tamadun Hwang Ho Sistem tulisan Pengamalan falafah Sun Tzu Kepercayaan dan pemujaan roh nenek moyang Konsep Yin dan Yang Penciptaan kalendar

45. Sistem monarki Gelaran maharaja Konsep anak syurga dan mandat dari syurga Amalan putaran dinasti SUMBANGAN POLITIK FAKTA HURAIAN • Zaman Dinasti Chin dan Shang • Menggantikan raja • Untuk mendapatkan sokongan rakyat • Sehingga abat ke 20

46. Sistem pengairan Terusan Teknologi pembajakan Pembinaan batas Perubahan alat pertanian EKONOMI FAKTA HURAIAN • Untuk kawasan pertanian • Di wilayah Szechwan mengelakkan banjir & mengairi kawasan pertanian • Menggunakan cangkul & sabit • Kawasan sawah padi • Kayu kepada besi

47. Sistem tulisan Sistem kalendar Kepercayaan roh nenek moyang Amalan pemujaan Konsep Yin & Yang dan Feng Shui Falsafah perang Sun Tzu SOSIAL FAKTA HURAIAN • Ideogram • 30 hari = 1 bulan • 360 hari = 1 tahun • Zaman Shang • makanan, duit kertas dan barangan perhiasan menggantikan korban manusia • Alam semesta mempunyai kuasa pasif dan aktif • Keharmonian manusia dan alam sekitar • The Art of War ( selok-belok peperangan)

48. -TAMAT-