Workshop Letselpreventie in het jeugd volleybal

1. WorkshopLetselpreventie in het jeugdvolleybal Specifieke aandacht voor knie – en rugletsels bij meisjes S. Vereecken

2. Letselpreventie in het jeugdvolleybal • Inhoud: *Theoretische achtergrond *WORK-shop : preventie in de praktijk (uitwerken van oefenfiche)

3. Letselpreventie in het jeugdvolleybal Preventiestrategie (-beleid): *primair : blanco voorgeschiedenis *secundair : vermijden van herval in/binnen eenzelfde letsel *tertiair : vermijden van sportongeschiktheid/-invaliditeit (lange termijn effect)

4. Letselpreventie in het jeugdvolleybal Gegevens uit literatuur (epidemiologie) Screening van intrinsieke risicofactoren (preseason) Curr Sports Med Rep. 2012 Sep;11(5):251-6. Volleyball injuries. Eerkes K. Preventie Compensatoir of alternatief (re) trainingsprogramma (tailor made !)

5. Letselpreventie in het jeugdvolleybal Op die manier is preventie … • Géén hype of modewoord • Wetenschappelijk en empirisch onderbouwd • Noodzaak … zeker gezien tendens dat spelers vaak actief blijven bij aanwezig letsel

6. Letselpreventie in het jeugdvolleybal

7. Letselpreventie in het jeugdvolleybal

8. Letselpreventie in het jeugdvolleybal Volleybal: • Veilige sport (niet contact; geen pivot) • Acute letsels : vingers, enkel, knie, spierverrekkingen • Chronische letsels (protectie jeugd; ook reeds op tertiair niveau !): schouder, knie, rug, enkel

9. Letselpreventie in het jeugdvolleybal • Lange termijn erfenis (tertiaire preventie): symptomen van artrose (sprongsport) • Meeste letsels thv knie en enkel

10. Letselpreventie in het jeugdvolleybal : letselprofiel • Knie : jumpers knie (jeugd : Osgood-Schlatter) / voorste kruisband (meisjes) (aanval – blok –opslag - setter) en patellofemoraal conflict (meisjes) (zowel sprong – als grondwerk) • schouder : subacromiaalimpingement (inklemming) / instabiliteit (meisjes) (opslag – aanval) • enkel: verstuiking en achillespees overbelasting (Ziekte van Sever) (blok –aanval – opslag -setter: landing onder het net) • rug: stress-reacties (fractuur) thv lage rug (bot); jeugd : spondylolysis of –listhesis (aanval – opslag) • onderbeen en voet : idem rug, nlperiostitis (zelfs niet springers~ libero)

11. Letselpreventie in het jeugdvolleybal Risicofactoren mbt letselontwikkeling (preventie) • Intrinsieke factoren (lichaamsgebonden) • Lichaamssamenstelling : unieke combinatie van gunstige antropometrische gegevens (lengte; laag vetpercentage; hoog % aan spieren (meisjes in nadeel) & perfecte neuromotorische vaardigheden en fitheid) knie/rug/enkel alle letsels • Extrinsieke factoren : beleid / visie

12. Letselpreventie in het jeugdvolleybal Knie- en rugletsels: • Té weining core stability (definitie trainer ≠ definitie clinicus !) • Te stijf spierbeeld van quadriceps (Osgood-Schlatter) en hamstrings (oplossing ≠ stretchen; doch functioneel progressief verbeteren; vb squat/sprong) (koppelen aan typische taakgebonden lenigheid en soort spierarbeid) • Foutief landingspatroon na sprong (kruisband – meisjes) • Hoge graad (hier nog cijfers bart gebruiken !!!) van recidief (herval) aan zelfde én andere zijde ! (primaire, secundaire & tertiaire preventie

13. Letselpreventie in het jeugdvolleybal

14. Letselpreventie in het jeugdvolleybal Correct landingspatroon !! (meisjes) • 2 voetig!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! • Genoeg knie- en heupbuiging • Knieën rechtdoor • Mondelinge (coaching) – visuele feedback (spiegel/video) • Automatisatie en implementatie op terrein ! J StrengthCondRes. 2012 Apr;26(4):1076-84. Modifying spike jump landing biomechanics in female adolescent volleyballathletesusing video and verbal feedback.

15. Letselpreventie in het jeugdvolleybal

16. Letselpreventie in het jeugdvolleybal Enkelletsels: • Gedaalde proprioceptie (evenwichtsgevoel) en ligamentaire belastbaarheid • Spieronevenwichtthv enkelspieren • Téweining core stability • verhoogd risico (factor 4 – 5) bij positieve voorgeschiedenis (secundaire preventie) • (*) eerste 6 tot 12 maand na initieel letsel ! (secundaire preventie) Br J Sports Med. 2012 Jun;46(7):515-23. Epub 2011 Dec 14. Intrinsic functional deficits associated with increased risk of ankle injuries: a systematic review with meta-analysis.

17. Letselpreventie in het jeugdvolleybal Schouderletsels: • Onevenwicht lengte schouderkapsel • Té weining core stability • Meisjes meer risico (spiermassa)

18. Letselpreventie in het jeugdvolleybal Trainingsinfo met betrekking tot preventie implementatie: • trainingsessies : meer letsels tijdens voorbereidingsperiode (non functionaloverreaching / overtraining) : groot (en vaak té eenzijdig) trainingsvolume én spelers nog niet fit • competitiefase: meer letsels naarmate einde van het seizoen

19. Letselpreventie in het jeugdvolleybal • Samenwerking binnen team tussen trainer – kiné – preventietrainer (PT) • Speler/speelster performance Mentaal psycholoog Voeding Diëtist(e) Andere … Vb: ouders (jeugd) Andere … Trainingsproces trainer Preventie kiné /PT

20. Letselpreventie in het jeugdvolleybal VTS-flash 361 - VTS-redactioneel 01 oktober 2012 Beste sportvriend Om je op de hoogte te houden van actuele wetenschappelijke knowhow in de sport(kaderopleiding), lanceerde de Vlaamse Trainersschool in maart 2009 VTS-redactioneel.Elk kwartaal kan je op VTS-redactioneeldrie nieuwe artikels vinden, geschreven onder redactie en verantwoordelijkheid van de universitaire opleidingsinstituten L.O. van de KU Leuven, UGent en VUB. We trachten er voor te zorgen dat een gamma van thema's aan bod komt, zodat iedereen die aan de slag is in de sport, zijn gading kan vinden. Hieronder vind je een rechtstreekse link naar het meest recente artikel:KU Leuven - Voorste kruisbandletsels: beter voorkomen dan genezenUGent - Waarom we liever tegen de wijzers van de klok in lopenVUB - Een exploratieve studie naar de prestatiebepalende factoren in het paardrijdenDeze artikels kan je steeds consulteren op VTS-redactioneel en zijn gratis te downloaden voor eigen gebruik. Een papieren versie wordt niet opgestuurd.We hopen dat de artikels je inspireren om je taak in de sportwereld verder te optimaliseren. Preventie is géén tijdsverlies …

21. Letselpreventie in het jeugdvolleybal Conclusies : • Preventie programma’s : opbouw vanuit literatuur en screening • Gericht op modifiëren van intrinsieke – en extrinsieke risicofactoren inhoud gericht naar veelzijdigheid én kwaliteit van bewegen ! • Positief effect wanneer programma’s worden geïndividualiseerd en wanneer voorzien in progressie • Pleidooi voor taak van preventietrainer

22. Workshop • Overlopen preventiefiche en uitvoeren per 2

23. Preventiefiche Regio : schouder (oefening 1 tot 4) • Letselpreventie : impingement (inklemming) / instabiliteit • Preventief effect op schoudergewricht alsook (!) schouderblad • Koppelen aan kwaliteit core stability

24. Preventiefiche Regio: rug (oefening 5 en 6) • Letselpreventie : stress reactie (fractuur) type spondylolysis en/of - listhesis • Directe impact op core stability (*) gezien primaire regio (*) gezien vanuit standpunt van clinicus)

25. Preventiefiche Regio: knie (meisjes) (oefening 7) • Letselpreventie : type kruisband / meniscus • Belang van feedback !!!! • Streven naar automatisatie en implementatie op terrein !!! • Koppelen aan kwaliteit core stability • Hoge graad van herval

26. Preventiefiche Regio: knie (vervolg) (oefening 8) • Letselpreventie : type patellapees overbelasting (Osgood-Schlatter) • Belang van peestraining in combinatie met relatieve rust ten aanzien van sprongbelasting

27. Preventiefiche Regio: enkel (oefening 9 en 10) • Letselpreventie : enkelverzwikking • Koppelen aan kwaliteit core stability • Hoge graad van herval

28. Preventiefiche Regio: enkel (vervolg) (oefening 11) • Letselpreventie : achillespees overbelasting (Ziekte van Sever) • Belang van peestraining in combinatie met relatieve rust ten aanzien van sprongbelasting

29. Letselpreventie in het jeugdvolleybal Vragen …. Stijn.vereecken@uzleuven.be Dank u