K.U.Leuven – Instituut voor de Overheid Universiteit Antwerpen Universiteit Gent Hogeschool Gent

1. K.U.Leuven – Instituut voor de OverheidUniversiteit AntwerpenUniversiteit GentHogeschool Gent www.steunpuntbov.be Reacties van de burgers op de verlaging en de invoering van de meeneembaarheid van de registratierechtenVerslag van de wetenschappelijke activiteiten 2004 Bart Capéau André Decoster Kris De Swerdt Workshop Brussel 25 Februari 2005

2. Programma van de workshop 9u00 - 9u10: Verwelkoming (Hedwig Van der Borght) 9u15 - 9u25: Panorama van het onderzoek van de Leuvense pijler(André Decoster) 9u30 - 10u00: Huisprijzen swingen de pan uit ... of toch niet? (André Decoster) 10u00 - 11u00: Should I stay or should I leave? Een analyse van de residentiële mobiliteit in Belgïe. (Bart Capéau) 11u00 - 11u15: Koffiepauze 11u15 – 12u45: Presentatie van het onderzoek van de Gentse pijler: De organisatie, de structuur en de werking van de fiscus met betrekking tot de onroerende voorheffing en de registratierechten Spoor Fiscaliteit Leuven – Workshop 25 februari 2005: Inleiding

3. Lange termijn doelstelling • Doelstelling: “(...) het bestuderen en modelleren van de korte en lange termijneffecten van wijzigingen in de vastgoedfiscaliteit op de sociale welvaart in Vlaanderen (...)” (zie projectfiche Spoor Fiscaliteit) • Leuvense pijler • ontwikkeling van gedragsmodellen waarmee hervormingen binnen de vastgoedfiscaliteit geanalyseerd kunnen worden (positieve analyse) • ontwikkeling van maatstaven om verdelingsimpact van hervormingen op gezinnen te evalueren (wie wint? wie verliest? (normatieve analyse) • Gentse pijler • beschrijving regelgeving, organisatie en werking van de fiscus met betrekking tot de onroerende voorheffing en de registratierechten • internationale vergelijking • ontduiking- en ontwijkingsmechanismen Spoor Fiscaliteit Leuven – Workshop 25 februari 2005: Inleiding

4. Lange termijn doelstelling • verdelingseffecten: heterogeniteit van de samenleving in kaart brengen • dus microdata nodig met informatie over wonen, eigendom: beschikbaar in budgetenquêtes NIS • beslissing i.v.m. huisvesting is essentieel een intertemporele beslissing (meerdere perioden). Einddoel is een dynamisch model, maar zijn gestart met statische analyse Spoor Fiscaliteit Leuven – Workshop 25 februari 2005: Inleiding

5. Lange termijn doelstelling vertaald in jaarplannen • kost van wonen: uitwerken concept “user cost” van woning • effect van belastingparameters op user cost • statische welvaartsanalyse op één budgetenquête (als nieuw LT-evenwicht) 2002 2003 2004 2005 2006 Spoor Fiscaliteit Leuven – Workshop 25 februari 2005: Inleiding

6. 2002: de “gebruikskost” van wonen uitgaven = hoeveelheid x prijs 1) huurders x betaalde huur = woonuitgaven 1 2) eigenaars aankoopprijs woning woonuitgaven x geïmputeerde huur (wooneenheden) = woonuitgaven gebruikskost Spoor Fiscaliteit Leuven – Workshop 25 februari 2005: Inleiding

7. Woonconsumptie per capita het verdelingseffect: woonconsumptie stijgt met de welvaart Spoor Fiscaliteit Leuven – Workshop 25 februari 2005: Inleiding

8. “gebruikskost” van wonen: wonen eigenaars goedkoper dan huurders? ja, gemiddeld wonen eigenaars 10% goedkoper dan huurders Spoor Fiscaliteit Leuven – Workshop 25 februari 2005: Inleiding

9. Budgetaandeel woonuitgaven en eigenaarsstatus per deciel • budgetaandeel is hoog • het daalt met de welvaart: wonen is een noodzakelijk goed • ligt lager voor eigenaars Spoor Fiscaliteit Leuven – Workshop 25 februari 2005: Inleiding

10. Verlaging registratierechten: winnaars en verliezers • de hervorming is regressief • het abattement heeft weinig of geen effect op het distributief effect grootste winnaars kleinste winnaars Spoor Fiscaliteit Leuven – Workshop 25 februari 2005: Inleiding

11. Output 2002 • kost van wonen: uitwerken concept “user cost” van woning • effect van belastingparameters op user cost • statische welvaartsanalyse op één budgetenquête (als nieuw LT-evenwicht) 2002 Publicaties • Capéau Bart & Decoster André (2003). Woonuitgaven en -belastingen als determinant van de sociale welvaart: een dwarsprofiel. In: Bouckaert Geert, Hondeghem Annie, Janvier Ria, De Rynck Filip & Waege, Hans. Jaarboek Steunpunt 2002:Tussen bestuurskunde en bestuurspraktijk: Bijdragen voor duurzaam besturen in Vlaanderen. die Keure: Brugge • Bart Capéau en André Decoster (2002), On the user cost of owner-occupied houses, working paper. Spoor Fiscaliteit Leuven – Workshop 25 februari 2005: Inleiding

12. Lange termijn doelstelling vertaald in jaarplannen • kost van wonen: uitwerken concept “user cost” van woning • effect van belastingparameters op user cost • statische welvaartsanalyse op één budgetenquête (als nieuw LT-evenwicht) 2002 • koppeling budgetenquêtes (1996 - 2000) • model dat moment van aankoop in levenscyclus modelleert via cohorte-analyse • effect van verlaging registratierechten op moment van aankoop 2003 2004 2005 2006 Spoor Fiscaliteit Leuven – Workshop 25 februari 2005: Inleiding

13. Moment van aankoop eigen woning(Vlaanderen 1997-2000=steekproef) Spoor Fiscaliteit Leuven – Workshop 25 februari 2005: Inleiding

14. Simulatie resultaten: basisscenario Voor hervorming Na hervorming Huisprijsindicator 3,322 3,322 Hypotheekrente 4,3% 4,3% 17,14% +0,54%punt Kans om te kopen voor 30ste Kans om te kopen tussen 30 en 40 34,28% +0,30%punt Kans om te kopen tussen 40 en 50 20,73% -0,20%punt Kans om te kopen tussen 50 en 60 11,49% -0,21%punt Kans om te kopen tussen 60 en 70 5,14% -0,12%punt Kans om nooit te kopen 11,21% -0,31%punt Spoor Fiscaliteit Leuven – Workshop 25 februari 2005: Inleiding

15. Output 2003 2003 • koppeling budgetenquêtes (1996 - 2000) • model dat moment van aankoop in levenscyclus modelleert via cohorte-analyse • effect van verlaging registratierechten op moment van aankoop • Bart Capéau, André Decoster en Frederic Vermeulen (2003), Homeownership and the life cycle: an ordered logit approach, CES Discussion Paper 03.08, submitted to the Journal of Housing Economics. • Capéau Bart, Decoster André & Vermeulen Frederic (2004). Het effect van de verlaging van de vlaamse registratierechten: simulaties met een geordend logitmodel. Kwartaalschrift Economie, 1 (1), 63-82. Publicaties Spoor Fiscaliteit Leuven – Workshop 25 februari 2005: Inleiding

16. Lange termijn doelstelling vertaald in jaarplannen • kost van wonen: uitwerken concept “user cost” van woning • effect van belastingparameters op user cost • statische welvaartsanalyse op één budgetenquête (als nieuw LT-evenwicht) 2002 • koppeling budgetenquêtes (1996 - 2000) • model dat moment van aankoop in levenscyclus modelleert via cohorte-analyse • effect van verlaging registratierechten op moment van aankoop 2003 2004 • model dat duur van het aanhouden van een huis modelleert • effect van verlaging registratierechten (en meeneembaarheid) op residentiële mobiliteit • Constructie van een prijsindexvoor woningen verkocht op de secundaire markt 2005 2006 Spoor Fiscaliteit Leuven – Workshop 25 februari 2005: Inleiding

17. Output 2004 2004 • model dat duur van het aanhouden van een huis modelleert • effect van verlaging registratierechten (en meeneembaarheid) op residentiële mobiliteit • Constructie van een prijsindexvoor woningen verkocht op de secundaire markt • Bart Capéau, André Decoster en Kris De Swerdt (2005), A price index for housing sales prices in Belgium, CES Discussion Paper. • Bart Capéau, André Decoster en Kris De Swerdt (2005), Home ownership in Belgium: a duration analysis, CES Discussion Paper. Publicaties Spoor Fiscaliteit Leuven – Workshop 25 februari 2005: Inleiding