ORTOREKSJA w adolescencji...

1. ORTOREKSJA w adolescencji... nowa jednostka klasyfikacyjna???

2. We współczesnym świecie, mamy do czynienia z gamą różnorodnych patologii, dlatego tak ważna jest wczesna diagnoza, by rozpocząć działania interwencyjne. • Grupą najbardziej narażoną na owe patologie są adolescenci. Jest to czas, w którym przestają być dziećmi, ale nie są określani mianem „dorosły”. • Są oni stawiani przed licznymi oczekiwaniami, zmianami, z którymi muszą sobie poradzić, łatwo wówczas o powstanie zaburzeń rozwojowych czy nieprawidłowości w obrębie obrazu siebie i swojego ciała.

3. Wymiary adolescencji • Adolescencja (łac. adolescere) oznacza dorastanie, to proces przekształcania dziecka w osobę dorosłą. • Adolescencja jako kryzys życiowy. • Adolescencja rozumiana jako dorastanie jednego z członków systemu rodzinnego.

5. Adolescencja jako kryzys życiowy • Kryzys życiowy : osobista sytuacja, która zachodzi wtedy kiedy wypróbowane struktury adaptacyjne i obronne nie są już dłużej adekwatne i nie wystarczają aby sprostać nowym wymaganiom, które pochodzą zarówno z wnętrza jak i ze świata zewnętrznego wobec jednostki. Następuje wtedy rozprężenie wraz z co najmniej częściową dezintegracją na poziomie myśli i uczuć.

6. Towarzyszą temu lęk, dylematy, a także często działanie impulsywne. Możliwe jest także pojawienie się regresji i powtórne pojawienie się silnych prymitywnych fantazji, sposobów myślenia i odczuwania

7. Adolescencja jako kryzys życiowy i problem całej rodziny • Wszyscy członkowie systemu rodzinnego uczestniczą na równi w realizowaniu podstawowego zadania adolescencji – procesu separacji – indywiduacji.

8. Adolescencja – obszar dojrzewania biologicznego • Skok pokwitaniowy oraz kolejne fazy rozwoju psychoseksualnego (poprzez fazę autoerotyczną, homoerotyczną, chaotyczną) aż do dojrzałości, z ustaleniem poczucia przynależności do płci i z następową zdolnością wchodzenia w związane z daną płcią role.

9. Adolescencja – obszar rozwoju psychologicznego (poznawczego) • Wielki skok myślowy – umiejętność myślenia abstrakcyjnego • idee nie muszą być związane z konkretnymi danymi wzrokowymi, dotykowymi, słuchowymi, aby można było dokonywać na nich operacji logicznych (stadium operacji formalnych wg Piageta).

10. Logiczny umysł adolescenta uwalnia się od świata konkretów i umożliwia myślenie w kategoriach wielu możliwości i punktów spojrzenia w oparciu o szersze ramy czasowe.

11. Grupa rówieśnicza z opiniami ma większe znaczenie niż rodzice, nauczyciele, pedagodzy (kryzys autorytetu). Na terenie grupy rówieśniczej młody człowiek zdobywa umiejętność bycia podporządkowanym, a jednocześnie przywódcą. Tu zaczyna się porównywać, sprawdzać i rywalizować Adolescencja - obszar społeczny

12. Konieczność przystosowania się do zmian fizjologicznych i anatomicznych związanych z pokwitaniem oraz pojawienie się nowych możliwości intelektualnych wymusza u adolescenta dokonanie reorganizacji na poziomie psychicznym.

13. Zadania rozwojowe adolescenta • Ukształtowanie dojrzałego, autonomicznego superego: wybiórcza identyfikacja z rodzicielskimi standardami moralnymi oraz standardami wywodzącymi się z relacji z grupą rówieśniczą i innymi autorytetami

14. Adolescent staje się sam dla siebie autorytetem, przyjmuje i akceptuje odpowiedzialność za siebie przy równocześnie wzrastającej niezależności od rodziców. • Modyfikacja idealnego obrazu rodzica na bardziej realistyczny obraz „rodziców dość dobrych”

15. Utworzenie bardziej realistycznego i dojrzałego „ideału ja” • Znalezienie kompromisu między ciałem realnym a idealnym • Poczucie własnej tożsamości płciowej i określenie własnej roli związanej z płcią • Wzięcie odpowiedzialności za własne pragnienia seksualne i dokonanie dojrzałego wyboru obiektu seksualnego

16. Zewnętrzne manifestacje adolescencji spowodowane wewnętrznymi konfliktami i zmianami w obrębie struktury psychicznej u adolescentów. Maniakalny, wielkościowy nastrój ( „ jestem tak wielki i wspaniały jak moi rodzice” ) jako zaprzeczenie własnym lękom co do braku kompetencji, bezradności i utraty opiekuńczych rodziców .

17. Zmiana idealizacyjnego stosunku do rodziców na pogardę i krytykę wobec nich i innych dorosłych. Podejmowanie działań podkreślających własną niezależność i testowanie swoich możliwości. Poddanie w wątpliwość spostrzeżeń, przekonań i poglądów otrzymanych od rodziców i innych dorosłych - kształtowanie osobistego sumienia i systemu wartości.

18. Akceptacja przekonań rodziców musi przynajmniej częściowo zostać wewnętrznie zniszczona po to, aby młoda osoba mogła wypracować swoje własne wartości

19. Depresyjna reparacyjna troska o rodziców jako próba poradzenia sobie z wyrzutami sumienia za destrukcyjne ataki (w rzeczywistości lub fantazji na rodziców).

20. Poszukiwanie zastępczych obiektów idealizacji i identyfikacji poza rodziną, znajdowanie substytutów modeli do naśladowania i podziwiania . • Możliwość uzyskania całościowego, zwyczajnego obrazu rodzica – bezpieczna separacja.

21. Narcyzm młodzieńczy : wycofanie z interakcji społecznych i zainteresowanie się własną osobą (inwestowanie uwagi w siebie i swoje ciało).

22. ZABURZENIA ODŻYWIANIA SIĘ

23. W literaturze „zaburzenia odżywiania się” są „definiowane jako schorzenia, które powstają wówczas, gdy jednostka nadmiernie koncentruje się na jedzeniu. • Pożywienie staje się dla niej elementem, któremu podporządkowuje swoje życie, źródłem obsesji, środkiem prowadzącym do patologicznego zaspakajania własnych potrzeb emocjonalnych.

24. Zaburzenia odżywiania się w ICD-10: • Jadłowstręt psychiczny (anorexia nervosa). • Żarłoczność psychiczna (bulimia nervosa).

25. Postacie atypowe : • Przejadanie się związane z innymi czynnikami psychicznymi (Przejadanie się psychogenne ) • Wymioty związane z innymi czynnikami psychologicznymi.

26. ORTOREKSJA

27. (Orthorexia nervosa, z gr. ortho – prawidłowy, właściwy; orexis – apetyt, pożądanie) • Po raz pierwszy opisał lekarz Steven Bratman w 1997 r. w artykule dla Yoga Journal . Autor jako dziecko sam chorował na alergię, w związku z czym jego rodzina eliminowała z diety produkty mogące negatywnie wpłynąć na stan jego zdrowia.

28. Dr Bratman podczas praktyki lekarskiej spotykał osoby, które podobnie jak on przestrzegały rygorystycznej diety, co utwierdziło go w przekonaniu, że jego fiksacja na punkcie zdrowego żywienia urosła do chorobliwych rozmiarów. Na podstawie autoobserwacji oraz obserwacji swoich pacjentów wyodrębnił i nazwał nową jednostkę chorobową mianem ortorexia nervosa. W 1997 r. napisał i wydał książkę „W szponach zdrowej żywności” Jest definiowana jako patologiczna fiksacja na spożywaniu właściwej i zdrowej żywności .

29. Osoby te unikają spożywania niektórych pokarmów i/lub określonych sposobów obróbki żywności (np. gotowania, smażenia, mrożenia), ponieważ uważają, że są one szkodliwe dla ich zdrowia. • Obsesyjnie skupiają się na jakości i sposobie przygotowania posiłków, ściśle przestrzegają zasad dotyczących wyglądu i składu pokarmów. W skrajnych przypadkach wolą głodować niż zjeść artykuł żywnościowy uznawany za niewłaściwy lub niezdrowy.

30. Ortoreksja nie w każdym przypadku osiąga poziom patologiczny. • Ortoreksja zaczyna się wtedy, gdy dieta staje się ucieczką od życia

32. W PRZYPADKU WYSTĘPOWANIA ORTOREKSJI • nie jest ważna sama ilość spożywanych produktów, lecz ich jakość i skład • nie kładzie się nacisku na masę ciała • ale na rytuały związane z posiłkami • sztywne nawyki żywieniowe • silny związek samooceny z odżywianiem

33. celebracja posiłków • dotyka ludzi skupionych na sobie, perfekcjonistów • ograniczenia w spożywaniu określonych produktów dają poczucie władzy nad ciałem i zdrowiem 9. rygorystyczne zasady, unikanie restauracji, stołówek

34. ZAGROŻENIA • Zaburzenie funkcjonowania społecznego i niedożywienie • zaburzenia ze strony poszczególnych układów: spadek koncentracji, upośledzenie pamięci, anemia • osteoporoza, spadek odporności, zaburzenia pracy jelit, zatrzymanie cykli menstruacyjnych

36. Wg Bratmana ortoreksja: • wiąże się z iluzorycznym poczuciem bezpieczeństwa (możliwość zapobiegania chorobom) • pragnieniem całkowitej kontroli nad życiem (eliminacja nieprzewidywalności) • „ukrytym konformizmem” (teoria związana z odżywianiem w nieświadomy sposób pozwala na osiągnięcie kulturowo przyjętego wzorca pięknego ciała) • poszukiwaniem duchowości i tożsamości • pragnieniem ascetyzmu (desire for self-deprivation).

37. Ortoreksja nie jest jednostką uwzględnioną w obowiązujących klasyfikacjach chorób i zaburzeń psychicznych (ICD-10, DSM-IV, DSM-5). • Pomimo rosnącego zainteresowania zjawiskiem na świecie, brak również jednoznacznej definicji oraz powszechnie akceptowalnych, ujednoliconych kryteriów diagnostycznych.

38. Lorenzo Maria Donini wraz z zespołem z Rzymskiego Uniwersytetu „Sapienza” podjął pierwszą próbę empirycznego ustalenia kryteriów diagnostycznych ortoreksji .

39. Stwierdzeniu cech osobowości obsesyjno-kompulsyjnej Występowaniu przesadnego przywiązania do zdrowego sposobu odżywiania (ang. health fanatic eating habits), Stałym, nie przejściowym charakterze zaburzenia Wykazaniu, że zachowania związane z odżywianiem mają negatywny wpływ na jakość życia jednostki W oparciu o wyniki badań zaproponował, aby diagnoza opierała się na:

40. „Bądźmy rozsądni i dbajmy o zdrowie, ale nie kosztem własnego zdrowia."

41. BEATA WIDERA-BRZÓSKA

42. LITERATURA • M. Kowalczuk, Pedagogiczna diagnoza i profilaktyka zaburzeń odżywiania się u młodzieży szkolnej, Impuls, Kraków 2008 • K. Widera, Tendencje do zaburzeń odżywiania u młodych kobiet – Uniwersytet Opolski 2012 • Edyta Kędra, Zaburzenia odżywiania – znak naszych czasów, Wyższa Szkoła Medyczna w Legnicy, 2011 • Anna Dittfeld, Aneta Koszowska, Katarzyna Fizia, Katarzyna Ziora, Ortoreksja – nowe zaburzenie odżywiania, Katedra i Klinika Pediatrii Wydziału Lekarskiego z Oddziałem Lekarsko-Dentystycznym w Zabrzu Śląskiego Uniwersytetu Medycznegow Katowicach, 2013 • Małgorzta Janas – Kozik - Kierownik Oddziału Klinicznego Psychiatrii i Psychoterapii Wieku Rozwojowego Śląskiego Uniwersytetu Medycznego, Sosnowiec ; Katedra Psychiatrii i Psychoterapii Śląskiego Uniwersytetu Medycznego, Katowice • Odrębości w psychiatrii dzieci i młodziezy, wykład podczas Konferencji dot.Narodowego Programu Zdrowia Psychicznego, 2013