A.B ÜLKELERİNDE EĞİTİM İSKOÇYA EĞİTİM SİSTEMİ HANDE ÖZÇALIŞAN

1. A.B ÜLKELERİNDE EĞİTİM İSKOÇYA EĞİTİM SİSTEMİ HANDE ÖZÇALIŞAN 080625008

3. TARİH VE POLİTİKAYA GENEL BİR BAKIŞ İskoçya,Büyük Britanya Birleşik Krallığı ve Kuzey İrlanda’nın ayrılmaz bir parçasıdır. İskoç kralı James VI, 1603’te İngiltere tahtına çıkması üzerine, İngiltere ve İskoç krallıklarını birleştirdi. 1707’deki Birleştirme Yasası uyarınca,ayrı hükümetler Büyük Britanya’yı oluşturacak şekilde bir parlamento altında birleştiler.

5. 1885 yılında,İskoçya’daki hükümet karmaşasını gidermek amacıyla, İskoçya Bakanlığı kuruldu. • Bu bakanlık İskoçya’daki yasama sorumluluğunu devraldı. Bu bakanlığın yetkisi, 1926’da Devlet Bakanlığı olarak genişletildi. • 1 Temmuz 1999’da yeni bir İskoç Parlamentosu,yasama ve yürütme yetkileriyle kuruldu. Bu parlamento, eğitim, sağlık, barınma, hukuk, yerel yönetimler gibi alanlarda 1999’dan beri yetkilidir.

6. İskoçya halkı, hem Birleşik Krallık hem de İskoç parlamento seçimlerinde oy kullanır. • Temsil edilen ana siyasi partiler; işçi,muhafazakar, liberal demokrat ve İskoç milliyetçi partidir. • Yasama yetkisinin önemli bir kısmı, Edinburgh’daki İskoç Parlamentosu’na verilmiştir.

7. Fakat, Birleşik Krallık Parlamentosu, Birleşik Krallık olarak daha etkili ve yararlı biçimde çözümlenebilecek konularla ilgilenmeye devam etmektedir. • İskoç Hükümetinin başbakanı,parlamento bir aday belirledikten sonra, Kraliçe tarafından atanır. • İskoç bakanları, parlamentoya karşı, İskoç hükümetinin aldığı kararlardan sorumludurlar.

9. Din,Konuşulan Diller ve Nüfus • İskoç kilisesi,16.yy reformundan beri Protestan ve 17.yy sonlarından beri de Presbiteryan’dır. • 16.yy sonlarından 1872’ye kadar İskoç kilisesi, ilköğretimin ana sorumluluğunu üstlenmiştir. • Ülke nüfusunun %16’sı Roma Katolik Kilisesi’ne bağlıdır.

10. Bunun dışında Müslümanlık, Yahudilik, Hindu dini gibi başka dinlere mensup insanlarda vardır. • İskoçya’da, Hristiyanlık’tan başka bir dine mensup çocuklar için özel okullar bulunmamaktadır. Sadece bir tane Yahudi ilkokulu vardır.

11. Devletin resmi dili İngilizce’dir. Ülkenin her yerinde İngilizce konuşulur. Bunun dışında bazı adalarda ve Highlands denilen bölgede, İskoçca (Gaelic) konuşulur. Eğitimdeki dil politikası, her bireyi İngilizce ve buna ek olarak bazı bölgelerde İskoçca’da okuma ve yazmada üst seviyeye ulaştırmaktır. Bunlar dışında, göçlerle gelip yerleşen topluluklarda kendi dillerini konuşmaktadırlar.

12. 2006 sayımına göre, İskoçya’nın tahmin edilen nüfusu 5.1 milyondur. Ülke nüfusunun %65’ini • 16-64 yaş arası kişiler oluşturmaktadır. • Ülke nüfusu dağınık bir şekilde yerleşmiştir. • Ülke topraklarına dahil, 380 adet ada bulunmaktadır. • Başkent Edinburgh, en büyük kenti ise Glasgow’dur.

14. İSKOÇ EĞİTİM TARİHİNE GENEL BİR BAKIŞ • İskoç eğitiminin tarihi uzundur. Örneğin, 15.yy’da İskoçya’da 3 tane üniversite bulunmaktaydı. • Ortaçağda, kilise tarafından yönetilen okullar bulunuyordu. • 17.yy boyunca İskoç parlamentosu, okul kurulmasını yaygınlaştırmak için birçok yasa çıkarttı. • 1696’da ki son yasa, dünyanın ilk ulusal eğitim yasası olarak kabul edilir.

15. Bu yasaya göre, her bir mahallede bir okul açılmalı, öğretmenlere belirli bir maaş verilmeli ve eğitim masraflarını karşılamak için finansal düzenlemeler getirilmeliydi. • İskoç Eğitim Bakanlığı,1885’te ilk olarak Londra’da kuruldu ve 1922’ye kadar Edinburgh’a taşınmadı.

16. 20.yy’da İskoç eğitim sistemindeki başlıca gelişmeler ise; • 1900-1914 yılları arasında, 200 tane ortaokul açılması, • 1936 reformuyla İlköğretimin, ortaöğretimden ayrılması ve 5-12 yaş arası olması; • 1965’te ilkokullarda program değişikliği gerçekleşmesi;

17. 1980’li yıllarda hükümetin, ebeveynleri de eğitime katmak amacıyla önlemler alması; • 1990’lı yıllarda üniversite sayılarında bir artış yaşanmasıdır. • İskoçya’da eğitim, her zaman önem verilen bir husus olmuştur. • 5-16 yaş arası eğitim parasız ve zorunludur. • İskoç eğitim sistemi, ‘gençlerin ve çocukların, kişilik, yetenek, zihinsel ve fiziksel kabiliyetlerini’ en üst seviyeye ulaştırmalıdır.

18. OKUL ÖNCESİ EĞİTİM • Tüm 3-4 yaş arası çocuklar, parasız, yarım gün okul öncesi eğitim alabilirler. • Okul öncesi eğitim hizmeti veren yerel yönetimler bulunmaktadır. • 2007-08 sonuçlarına göre, yerel yönetimlerin yürüttüğü 1146 ana sınıfı vardır. • Bazı yerlerde de gönüllü ve özel sektörün desteklediği okul öncesi eğitim kurumları vardır.

19. Özel sektörün yönettiği okul sayısı 39’dur. • Bunlar çalışan ailelerin çocuklarına bazen tüm gün bakım hizmeti sağlar. • 1945 Eğitim Yasası, okul öncesi eğitimi yerel yönetimlerin sorumluluğu altına vermiştir. • Yerel yönetimler, bulundukları bölgedeki çocukların okul öncesi eğitim durumlarını, 3 yaşlarından ilkokula gitme yaşlarına gelinceye kadar takip etmek zorundadırlar.

20. Birçok okul öncesi kurum, bulundukları bölgedeki diğer okullarla aynı anda eğitime başlar. Sınıflar, 1 yetişkine 10 çocuk düşecek şekilde düzenlenir. • Okul saatleri her gün 2.5 saattir. Pazartesiden cumaya sabah 9’da başlar. Sabahçı gruplar için öğlen 1’de sona erer. Öğleden sonraları diğer öğleci öğrenciler gelir. • Bazı bölgelerde çocuklar sadece haftanın belli günleri okula giderler. • Ayrıca bazı çocuk bakım programları, saatlerini ailelerin çalışma saatlerine göre ayarlayabilirler.

21. Anasınıfı öğrencileri için 1999’da bir program yayınlandı. Öğrenciler okulda, role-play aktiviteleri, dinleme ve konuşma aktiviteleri yaparlar. Oyunlar ve oyuncaklar kullanılır. • Değerlendirme için çocukların gelişimi sürekli olarak takip edilir. Anne ve baba ile görüşülür, öğretmenler çocuklar hakkında gelişim raporları hazırlarlar.

22. İLKOKUL İskoçya’da birçok şehir ve kasabada öğrenciler kendilerine en yakın olan ilkokula giderler. Kırsal yerlerde okullar, her köyde bir okul yerine, ortak bir merkezde bulunurlar. Bu tür yerlerde devlet, 8 yaşın altındaki ve okula 2 mil (3.2 km) uzakta oturan öğrencilere ulaşım imkanı sağlar.

23. İlkokula kayıt olma yaşı 5’tir. Velilerden çocuklarını yaşadıkları bölgeye en yakın okula vermeleri beklenir. • Bütün ilkokullar karma eğitim verir ve öğrenciler yaşlarına göre sınıflara ayrılır. Her bir sınıf bütün dersleri tek başına yürüten bir sınıf öğretmeninin sorumluluğundadır. • Bazı okullar, sınıf öğretmenine yardımcı olarak alan derslerinde uzman öğretmenler alırlar. • Maksimum sınıf mevcudu 33’tür. • 2168 devlet okulu, 60 adet özel okul vardır.

24. Öğretmenlerin haftada kaç saat çalışacağını İskoç Öğretmenler Komitesi (SNCT) belirler. Öğretmenler haftada 35 saat çalışırlar. • İlkokul ve ortaokullarda akademik yıl 3 dönem ve 190 gün, 38 haftadır. • Okul dönemi ağustos ayında başlar ve ekim, aralık ve nisanda 1-2 haftalık aralar verilir. Haziran sonunda okullar yaz tatiline girer. • Tarihlerin belirlenmesi ve bazı yerel tatiller, yerel yönetimlere bırakılmıştır.

25. İlkokul programında, öğrenciler, matematik, dil, sağlık bilgisi, din ve ahlak bilgisi ve müzik, resim, drama gibi dersler alırlar. • 6.sınıftan itibaren ikinci bir yabancı dil öğrenmek zorundadırlar. • Az sayıda okul İskoç dilinde öğretim yaparken bazı okullarda İskoçça’yı ikinci dil olarak öğretirler.

26. Öğretmenler, öğrencilerin gelişimlerini birçok şekilde izlerler. Okullar velilere öğrencilerin zayıf ve güçlü yönleriyle ilgili rapor vermekle yükümlüdürler. Öğrenciler normal olarak her yıl yeni bir sınıfa başlarlar. Sınıf tekrarı yoktur. ÖZEL OKULLAR • Paralıdır. Genç ve çocukların sadece %4ü özel okula gider. Bazı özel okullar anasınıfından üniversiteye eğitim verirken, bazıları yalnızca ilkokul ve ortaokulu kapsar. Bu tür okulların izlemek zorunda oldukları belli bir program yoktur.

27. Özel okulların %75inden fazlası İskoç Bağımsız Okullar Birliği’nin üyesidir.Özel okullar,devlet okulları gibi HM Eğitim Müfettişliği tarafından denetlenir. • Yasalar, ailelere çocuklarına evde eğitim verme hakkı da vermektedir. Bu tür eğitim vermeyi seçen aileler, çocuklarının yeterli eğitim aldıklarını ilgili yerlere ispatlamak zorundadırlar. Aksi durumda ilgililer, çocuğun eğitimine müdahale etme hakkına sahiptir.

28. ORTAÖĞRETİM • 12 yaşından itibaren 6 yıldır. 16 yaşından sonra eğitim zorunlu değildir. Ortaöğretimin 2.yılında genellikle bir alan seçilir. • Öğrenciler 4.yılda Ulusal Yeterlik sınavına girerler. • Bütün devlet okulları zorunlu ve 6 yıllık ortaöğretim vermelidirler.

29. Merkezde yaşayan öğrencilerin hemen hepsi, kendilerine yakın bir okula gidebilir.Uzak bölgelerde yaşayan öğrenciler içinde bazı yerlerde özel ulaşım düzenlemeleri yapılır. • Ortaokullarda dil, matematik, fen, coğrafya, tarih, ev ekonomisi, müzik, resim gibi dersler verilir. • 2007 verilerine göre 403 adet devlet ortaokulu bulunmaktadır. 55 adet te özel ortaokul vardır. • Ortaokullar ilk kısım ve ikinci kısım olarak ayrılır ve ikinci kısımda okutulan dersler biraz daha ileri düzeydedir.

30. Ortaöğretim programlarında ki değişiklik, 16 yaşında okuldan ayrılan öğrencilerin de ayrıntılı bir sertifika almaları üzerine ortaya çıktı. • Özel ve devlet okulları dışında müzik eğitimi veren ortaöğretim kurumları da bulunmaktadır.

31. ÜÇÜNCÜ KISIM ORTAÖĞRETİM • İskoçya’da ortaöğretim ilk kısım ve ikinci kısımdan oluşur. İlk kısımdan mezun olanlar, genellikle 16 yaşında bir derece veya sertifikaya sahip olmadan mezun olurlar. İkinci kısımdakiler ise, daha ileri bir seviyede mezun olurlar. • Bu üçüncü kısım ise, ileri derece mesleki eğitim okullarından mezun olanları kapsar.

32. İskoçya’da mesleki eğitim,gelişen sanayiye de bağlı olarak yaklaşık 200 yıldır vardır. • İskoçya’da üniversite öğretimi eskilere dayanır.4 antik İskoç üniversitesi olarak bilinen, St.Andrews, Aberdeen, Edinburgh ve Glasgow üniversiteleri 15 ve 16.yüzyıllarda kuruldular. Daha sonra kurulanlarla birlikte şu anki üniversite sayısı 15’tir.

33. GLASGOW ÜNİVERSİTESİ

34. Bunlar dışında 4 tane daha yükseköğrenim kurumu vardır. • Bunlar, İskoç Kraliyet Akademisi, Glasgow Sanat Okulu, Edinburgh Sanat Koleji ve Highlands ve Adalar Millenium Üniversitesi. • Genç nüfusun %50’si üniversite ve yükseköğrenime devam etmektedir.

35. Yükseköğrenim yapmak isteyen gençler için birçok program bulunmaktadır. • Bunlardan bazıları Skillseekers, Get ready for Work, Modern Apprenticeships gibi progamlardır. Bunlara genellikle 16 yaşından büyük gençler ,kendilerini geliştirmek, hayata hazırlamak, deneyim kazanmak ve iyi bir iş bulabilmek için katılırlar.

36. Liseden 16-18 yaş arasında ayrılanlardan, bir üst seviyede öğrenim görmek için resmi bir sertifika aranmaz. • Ortaöğretimi ileri dersleride alarak bitirenler için üniversite yada yükseköğrenim düzeyinde ki okullara girmede bazı kriterler aranır. Ulusal yeterlik sınavlarında A veya en düşük C notu almaları gerekmektedir.

37. Üniversite öğrenimi için öğrencilerin belli bir ücret ödemeleri gerekir.Üniversitede okutulan dersler bölümlere göre değişiklik göstermektedir. • Derslerde laboratuar ve staj gibi etkinliklere çok önem verilmekle birlikte, birçok kolej ve üniversite uzaktan eğitim gibi metodları da öğrencilere esneklik sağlamak açısından uygulamaktadır.

38. Açıköğretim fakültesinin İskoçya’da 15.000 öğrencisi bulunmaktadır. Öğrenciler her ne kadar dersleri evlerinden takip etseler de, ülke genelinde öğrencilerin başvurabileceği ve öğretmenleriyle görüşebileceği 37 merkez bulunmaktadır. Ayrıca öğrenciler herhangi bir sorunda evlerinden telefonla da ulaşabilirler. • Açıköğretim üniversitesi öğrencilere yardımcı olmak amacıyla birçok ders materyali de kullanmaktadır.

39. HALK EĞİTİMİ • Halk eğitimi şu anda İskoç hükümetinin halkı ilerletme politikalarından biri olarak görülmektedir. Hükümetin Yaşam Boyu Öğrenme politikası nedeniyle halk eğitimine oldukça büyük önem verilmektedir. • Şu anda, İskoçya’da oturan fakat anadili İngilizce olmayan kişilere İngilizce öğreten ESOL gibi bazı programlar vardır. • Yetişkin eğitimi veren başka gönüllü kuruluşlar da vardır.

40. ÖĞRETMEN EĞİTİMİ Değişik seviyelerdeki devlet okullarında öğretmen olmak isteyen herkes, Öğretmen Yeterliğine sahip olmalıdır.Öğretmen Yeterliği üç şekilde elde edilir. • 1) Teknoloji,beden eğitimi yada müzik öğretmeni olabilmek için, 7 öğretmen eğitimi enstitüsünün birinden eğitimde Bachelor derecesi alınmalıdır. • 2) Bazı alanlarda ortaöğretimde öğretmen olabilmek için bir yükseköğrenim kurumundan bu derslerle ilgili eğitim alarak mezun olmak gerekir. • 3) Zaten üniversite eğitimi almış fakat bir ilkokul yada ortaokulda öğretmenlik yapmak isteyen kişiler bir yıllık Öğretmen Yeterliği kursu alabilirler.

41. Öğretmen eğitimi,8 üniversitede eğitim fakültelerinde verilmektedir. Birçok eğitim fakültesi, mezunlarına Eğitimde Profesyonel Mezuniyet Diploması (PGDE) vermektedir.

42. KAYNAKÇA • http://tr.wikipedia.org/wiki/İnd.Tar.11.03.2009. • www.britishcouncil.org /scotland.İnd.Tar.06.03.2009. • www.eurydice.org. İnd.Tar.06.03.2009