ARGUMENTATIELEER

1. ARGUMENTATIELEER Prof. Dr. Rogier de Corte Argumenteren & juridisch handelen DEEL II.Het juridisch betoog 3 de lic rechten UGent – academiejaar 2003-04 Argumentatieleer 1 9 januari 2004

2. waarover zal het gaan? juridische argumentatieleer • problematiek van het vak • kader en achtergrond juridische argumentatie • juridisch betoog • synthese IIIIII

3. IV. JURIDISCH BETOOG • wat, gelaging en opbouwen vs verantwoorden • opbouwen van stellingen • verantwoorden van beslissingen • vereisten voor een goed betoog • middel en argument

4. - A - [1] wat juridisch betoog • een geheel van middelen/argumenten wordt aangeboden (een redenering) • waarin een standpunt wordt ingenomen • om een publiek (auditoire) • mondeling of schriftelijk • van een keuze te overtuigen n.a.v. de«oplossing van een juridisch probleem» stanpuntmiddelargument

5. [2] gelagingtoets op drievoudig niveau door bijzondere functie van het juridisch betoog vertoont het ook een bijzondere stratificatie eisen van de logica spelregels uit de verschillende rechtsdomeinen 4-stappentheorie procedure-eisen

6. gelaging eisen van de logica 1. logica schrijft geen uitspraak voorCass. 29 oktober 1976 argumenten/middelen worden gezocht om de gemaakte keuze te verantwoorden 2. fout tegen logica, maakt niet noodzakelijk nietigCass. 7 mei 1993 verzwegen argumenten

7. gelaging spelregels uit de verschillende rechtsdomeinen rechtswetenschap

8. gelaging procedure-eisen nieuw middel in cassatiefeitelijk middel in cassatie nietigheid en getuigenverhoornietigheid en executie op onrtoerend goed

9. [3] opbouwen vs verantwoorden twee grote types van juridische betogen stelling opbouwen een conclusie schrijveneen verslag aan de Koning opstellen … beslissing verantwoorden een vonnis motivereneen administratieve beslissing motiveren

10. - B – OPBOUWEN • wat & kenmerken • argumentatiedriehoek • betogen in een geschillenomgeving • betogen in een beleidsomgeving • betogen in een wetenschappelijke omgeving

11. [1] opbouwen stelling watkenmerken de heuristiek is dikwijls zichtbaarprobleem van het juridiserenstrategieruime keuze van argumenten

12. [2] argumentatiedriehoek concreet, feitelijk sterk onderbouwd, soms zeer diep uitgewerkt geschillenbeslechting breed maatschappelijk, grote variëteit argumenten beleidsvorming wetenschappelijk gebruik abstract - zeer systhematischin breedte en diepte uitgewerkt

13. [3] geschillenomgeving concreet,feitelijk sterk onderbouwd, soms zeer diep uitgewerkt voorwerp & strategie van het betoogkeuze van de argumentenuitwerking van de argumentenauditoirefeitelijke verankeringdiepgang en breedte

14. geschillenomgeving 1. in civiele zaken conclusiepleidooiadviesconcentratie van verweer in feite en/of in rechteargumenten als exceptieargumenten ten grondeafdoende/niet-afdoendecascaderednering vormprocessueelbewijs

15. civiele zaken • standaardisering van de conclusie • cassatiememorie weergave van aangevochten beslissing Schending van …. doordat terwijl zodat [ontwikkeling] geschonden rechtsgrond aanduiding onwettelijkheid

16. geschillenomgeving 2. in strafzaken vaste partijverhoudingstrafonderzoek: vermoeden van onschuldstructuur betoogbelang van het pleidooi

17. [4] beleidsomgeving breed maatschappelijk, grote variëteit argumenten voorwerp van het betoogkeuze van de argumentenuitwerking van de argumentenauditoirefeitelijke verankeringdiepgang en breedte retorica transparantie

18. [5] wetenschappelijke omgeving abstractzeer systhematischin breedte en diepte uitgewerkt voorwerp van het betoogkeuze van de argumentenuitwerking van de argumentenauditoirefeitelijke verankeringdiepgang en breedte wetenschappelijke verantwoorde benadering

19. - C – MOTIVEREN • verantwoorden achteraf • heuristiek en legitimatie • van vonnissen en arresten • van overheidsdocumenten

20. § 1 heuristiek & legitimatie een genomen beslissing verantwoorden, betekent het opnemen van de verantwoordelijkheid naar buitenwereld,niet noodzakelijk een verklaring hoe de beslssing werd genomen • verantwoorden achteraf • heuristiek en legitimatie totstandkoming verantwoorden voor buitenwereld tijdens beraad ontwikkelde redeneringen gemotiveerde voordrachten van kandidaten na een stemming

21. vonnissen en arresten • wettelijke basis • concrole op de rechter • persoon of instelling • aard van de motivering • doel van de motivering • kenmerken art. 149 G.W.art. 780.3 Ger. W.bijzondere …. instantiesamenstellingprocedure

22. vonnissen en arresten instelling naar buiten raadkamer geheim dissenting opinion concurring opinionpersoon (art. 779)gebruiken • wettelijke basis • concrole op de rechter • persoon of instelling • aard van de motivering • doel van de motivering • kenmerken essayistischwetenschappelijkapodictisch

23. vonnissen en arresten • wettelijke basis • concrole op de rechter • persoon of instelling • aard van de motivering • doel van de motivering • kenmerken procesbelangrationaliteittransparantieverantwoording partijen & rechter diffuus auditoiregrote verschillen in relevantie

24. vonnissen en arresten hoogste rechtscolleges – andere rechtscolleges cassatierechter administratieve rechter consitutionele rechter internationale rechter

25. overheidsdocumenten bijzondere problematiek motivering kan vreemd zijn aan het ganse gebeuren, bijv. de motivering van de voordracht van een kandidaat door een meerderheid.

26. - D - VEREISTEN VOOR ALLE BETOGEN • logisch opgebouwd • professioneel opgebouwd • helder • overtuigend • gebruik maken van topiek

27. § 1- logisch opgebouwd • redeneerroute het opbouwenrigide aanhoudenzichtbaar makenvan deredeneerroute de weg van het uitgangspunt naar het eindpunt

28. redeneerroute m i d d e l e n eind start 1 2 3 a r g u m e n t e n

29. redeneerroute hoofddoeken hoofddoeken onderdrukking van de vrouw neutraliteit dienstverlening kwaliteit dienstvelening discussie is slechts interessant over de hoofddoeklos van eventuele onderdrukkingmet identieke deskundighied en objectiviteit

30. redeneerroute hoofddoeken hoofddoeken religieuze tekens door overheidspersonen in de uitoefening van hun functie alle andere gevallen verschil

31. redeneerroute

32. redeneerroute • uitgangspositie: ondubbelzinnig, glashelder • middelen en argumenten • weerlegging • terugkoppeling redeneerroute steeds zichtbaar houden

33. § 2 - professioneel opgebouwd rationaliteit en domeinkennis moet aanwezig zijnmag niet geëtaleerd worden

34. § 3 - helder niet improviseren wat niet mag worden gezegdwanneer het moet worden gezegdhoe het moet worden gezegd PKI

35. § 4 - overtuigend - topiek geloofwaardig verankering van het verhaal topiek

36. topiek leer van de topica een redenering zodanig uitbouwen in onderdelen, dat elk van de onderdelen evident wordt (gemeenplaats) dit laat toe argumenten te verankeren

37. § 5 - stijl onder stijl wordt verstaan de wijze waaop een betoog geconcipieerd wordt, op basis waarvan men uitspraken doet over een correcte afstemming van het betoog op:- het publiek- de omstandigheden van het betoog- het doel van het betoog ….belerende stijl, schrijfstijl, afstandelijk, slaafs, ….

38. - E - MIDDEL een redenering die op zich genomen een standpunt kan onderbouwen,het kan uit verschillende argumenten bestaan ruime betekenisjuridisch technische betekenis art. 1080 Ger. W.

39. - F- ARGUMENT • wat • vierstappentheorie • bepaling van de strekking en de inhoud • drogredenen

40. - 1 - wat bouwsteen van een betoogeen stukje uit redenering waarbij: - een middel - een standpuntwordt ondersteund argument een geheel van argumenten dat op zichzelf genomen een standpunt verantwoordt middel

41. - 2 - vierstappentheorie eisen van de logica spelregels uit de verschillende rechtsdomeinen 4-stappentheorie hoe gaan juristen om met rechtsregels procedure-eisen

42. vierstappentheorie hoe gaan juristen om met rechtsregels stap 1 – is de regel geldend recht? arrest 13 mei 1979 Cass. 6 maart 1986 na het Marcx-arrest Arbitragehof 4 juli 1991 wet 31 maart 1987

43. vierstappentheorie stap 2 – is de regel van toepassing? nietigheidsleer art. 860 Ger. W.is dit toepasselijk op de wijze van inleiding van een zaak?

44. vierstappentheorie stap 3 – kan de regel toegepast worden? controle op de toepassing van de voorwaarden in de norm: art. 314bis Sw.

45. vierstappentheorie Art. 314bis. § 1 Met gevangenisstraf van zes maanden tot één jaar en met geldboete van tweehonderd euro tot tienduizend euro … wordt gestraft hij die:1° ofwel, opzettelijk, met behulp van enig toestel privé-communicatie of -telecommunicatie, waaraan hij niet deelneemt, tijdens de overbrenging ervan, afluistert of doet afluisteren, er kennis van neemt of doet van nemen, opneemt of doet opnemen, zonder de toestemming van alle deelnemers aan die communicatie of telecommunicatie;2° ofwel,§ 2- § 4 opzettelijkmet behulp van een toesteltijdens de communicatiewaaraan hij niet deelneemtopneemt ….zonder toestemming van alle

46. vierstappentheorie stap 4 – pas ik de regel toe? indien de regel niet geschreven is voor dat gevalbij analogie ja neen indien de regel wel voor dit geval geschreven is, maar de toepassing niet aangewezen is

47. - 3 – inhoudsbepaling wetshistorischegrammaticalesystematischeteleologischerechtseconomischeautoritaire interpretatie verantwoordingstechnieken van de keuze

48. - 4 – bepaling toepassingsgebied a. de strekking van de regelanalogieb. uitgestrektheidextensief & restrictief

49. - 5 – drogredenen watenkele voorbeelden bewust onjuiste argumenten denkfout

50. drogredenen ad hominemautoriteitsargumentad baculumad ignoratiamad populumvals dilemmastromangeneralisatie - anecdotiekkringredeneringambuïteithellend vlakontlopen verantwoordelijkheid enkele voorbeelden dreiging op gevoelens spelen