อ.กันทิมา อ่อนละออ E-mail : kantima@sci.buu.ac.th

1. ระบบปฏิบัติการดอส(Disk Operating System) อ.กันทิมา อ่อนละออ E-mail : kantima@www.sci.buu.ac.th E-mail:kantima@www.sci.buu.ac.th

2. ดอสคืออะไร Dos (Disk Operating System) คือโปรแกรมประเภทหนึ่ง ที่เรียกว่าระบบปฏิบัติการ(Operating System) ทำหน้าที่ ควบคุมดูแลการทำงานต่าง ๆ ของคอมพิวเตอร์ เช่น ควบคุมหน่วยความจำ จอภาพ ดิสก์ไดรว์ เครื่องพิมพ์ หรือ อุปกรณ์อื่น ๆ ที่ต่อพ่วงกับระบบ ติดต่อประสานงานให้กับโปรแกรมประยุกต์ต่าง ๆ ทำงานได้เหมาะสมตามคุณสมบัติของโปรแกรมนั้น ๆ E-mail:kantima@www.sci.buu.ac.th

3. การเข้าสู่ระบบดอส ทำได้ 3 วิธี คือ 1. การดับเบิ้ลคลิกที่ไอคอน MS-DOS Prompt 2. การเลือกที่ Start --> Programs --> MS-DOS Prompt 3. การเลือก Start --> ShutDown --> เลือกที่ Restart in MS-DOS Mode E-mail:kantima@www.sci.buu.ac.th

4. การใช้ MS DOS Command Prompt • เครื่องหมาย C:\>เรียกว่า Command Prompt ถัดจาก Command Prompt จะมีเครื่องหมายขีดเล็ก ๆ เรียกว่าcursor E-mail:kantima@www.sci.buu.ac.th

5. คำสั่งดอสพื้นฐาน (Introduction to DOS Command) คำสั่งดอสสามารถแบ่งออกเป็น 2 ประเภทด้วยกันคือ 1. คำสั่งภายใน( Internal Command ) 2. คำสั่งภายนอก( External Command ) E-mail:kantima@www.sci.buu.ac.th

6. คำสั่งภายใน( Internal Command ) คือคำสั่งที่เป็นโปรแกรมเล็ก ๆ ที่ไฟล์ COMMAND.COM สามารถนำไปแปลความหมายและทำงานได้ทันที เช่น คำสั่ง DATE , TIME , DIR , COPY , CLS,REN , DEL , VER เป็นต้น E-mail:kantima@www.sci.buu.ac.th

7. คำสั่งภายนอก( External Command ) คือคำสั่งที่เก็บอยู่ในรูปของไฟล์ โดยบรรจุไว้ในดิสก์ซึ่งมีชื่อตามคำสั่งนั้น ๆ จะมีส่วนนามสกุลเป็น .COM และ .EXE หากต้องการใช้คำสั่งประเภทนี้ก็หมายความว่าจะต้องมีไฟล์นั้นอยู่ในแผ่นดิสก์ถึงจะใช้งานได้ เช่น ในกรณีที่ต้องการฟอร์แมตแผ่นดิสก์จะต้องมีไฟล์ FORMAT.COM จึงจะใช้งานได้ E-mail:kantima@www.sci.buu.ac.th

8. การจัดเก็บข้อมูลของ DOS • ไฟล์ (File) เป็นหน่วยเก็บข้อมูลพื้นฐานในระบบคอมพิวเตอร์ อาจจะเป็นไฟล์ระบบ ไฟล์โปรแกรม ไฟล์ข้อมูล ไฟล์รูปภาพ • ไดเร็กทอรี (Directory) เป็นหน่วยเก็บข้อมูลที่มีขนาดใหญ่กว่าไฟล์ สามารถเก็บได้ทั้งไฟล์และไดเร็กทอรี • ไดรว์ (Drive) เป็นชื่อของ diskdrive ที่ติดตั้งอยู่ในคอมพิวเตอร์ สามารถเก็บได้ทั้งไฟล์และไดเร็กทอรี E-mail:kantima@www.sci.buu.ac.th

9. ไฟล์ ( File ) คืออะไร ? ไฟล์ เปรียบเสมือนแฟ้มเอกสารที่ใช้เก็บงานต่างๆ แบ่งได้ 2 ประเภท คือแฟ้มที่เก็บเอกสารจำพวกวิธีการทำงาน ระบบการทำงาน กลไกระเบียบในการทำงาน 1. แฟ้มโปรแกรม คือ แฟ้มที่เก็บผลที่เกิดจากไฟล์ที่เป็นไฟล์โปรแกรม 2. แฟ้มข้อมูล E-mail:kantima@www.sci.buu.ac.th

10. ข้อกำหนดของไฟล์ กฎการตั้งชื่อไฟล์ 1. ชื่อไฟล์(File Name)ขนาดไม่เกิน 8 ตัวอักษร 2.ไฟล์ต่าง ๆ ไม่จำเป็นต้องมีนามสกุล(File Extension) แต่ถ้ามีตั้งได้ไม่เกิน 3 ตัวอักษร 3.ใช้ได้ทั้งอักษรตัวเล็กและตัวใหญ่ 4. ระหว่างชื่อไฟล์และนามสกุลคั่นด้วยเครื่องหมาย . 5. ห้ามใช้เครื่องหมายเหล่านี้ ; : ‘‘ . , | + = / \ [ ] < > และห้ามเว้นวรรค E-mail:kantima@www.sci.buu.ac.th

11. Directory • Directory ช่วยอำนวยความสะดวกในการจัดเก็บไฟล์ให้เป็นระเบียบ และสะดวกในการค้นหายิ่งขึ้น • การตั้งชื่อใช้หลักเดียวกันกับการตั้งชื่อไฟล์ • ชื่อพิเศษของ directory - Current directory - Subdirectory - Root directory E-mail:kantima@www.sci.buu.ac.th

12. ชื่อไดรว์(Drive) • Disk ที่ติดตั้งอยู่ในคอมพิวเตอร์ จะมีชื่อเป็น A: B: C: D: • A: และ B: เป็น Floppydisk drive • C: เป็น Harddisk drive และ D: เป็น CD-ROM DRIVE • การเปลี่ยนการติดต่อใช้ดิสก์ ให้พิมพ์ชื่อดิสก์ที่ต้องการที่ command prompt เช่น A: E-mail:kantima@www.sci.buu.ac.th

13. เครื่องหมาย Wild Card สัญลักษณ์ “ * ” แทนความหมายทั้งหมดหรืออะไรก็ได้ เครื่องหมาย “ ? ”แทน 1 ตัวอักษร เครื่องหมายทั้ง 2 ชนิดจะใช้แทนตัวอักษรชื่อไฟล์หรือนามสกุลไฟล์ ทำงานร่วมกับคำสั่งของดอส เช่น COPY *.COM A:ก๊อปปี้ไฟล์ทุกไฟล์ที่มีนามสกุล .COM ไปที่ไดร์ว A: NOVEL?.TXTNOVELX.TXT หรือ NOVEL1.TXT DEL *.* ลบไฟล์ทั้งหมด E-mail:kantima@www.sci.buu.ac.th

14. Path - เส้นทางสารบบ • เป็นการกำหนดเส้นทางหรือบอกตำแหน่งของไฟล์ โดยใช้ไดร์ฟ และไดเร็กทอรี • ใช้เครื่องหมาย \ (Backslash) คั่น • เช่น ตำแหน่งของไฟล์ APPLE.TXT ที่อยู่ใน subdirectory SHOP ของ directory MICRO ใน drive C จะเขียนได้เป็น C:\MICRO\SHOP\APPLE.TXT E-mail:kantima@www.sci.buu.ac.th

15. การใช้คำสั่งดอส คำสั่งของดอสจะใช้ตัวอักษรพิมพ์ใหญ่ พิมพ์เล็ก หรือ ทั้งตัวพิมพ์ใหญ่และพิมพ์เล็กผสมกันไปในบรรทัดที่ใช้คำสั่งก็ได้ และแต่ละคำสั่งของดอสจะมีรูปแบบการใช้ดังนี้ DosCommand [Parameter] [Switches] Command คำสั่งดอส Parameter ไฟล์หรือสิ่งที่ต้องการให้คำสั่งมากระทำ ซึ่งบางกรณีอาจ อยู่ในรูปไดเร็คทอรีและไฟล์ร่วมกันก็ได้ Switches รายละเอียดปลีกย่อยของคำสั่ง E-mail:kantima@www.sci.buu.ac.th

16. การใช้ Help • พิมพ์ Help และตามด้วยชื่อคำสั่งที่ต้องการขอคำอธิบาย เช่น Help COPY • พิมพ์ ชื่อคำสั่ง และตามด้วย / ? เช่น COPY/? E-mail:kantima@www.sci.buu.ac.th

17. คำสั่งภายใน ( Internal Command ) คือคำสั่งที่ให้แสดงสารบัญหรือแสดงรายการชื่อไฟล์ต่างๆ ที่บรรจุไว้ในแผ่นดิสก์ DIR รูปแบบ DIR [drive] [ filename ] [ /w ] [ /p ] drive คือ ไดร์วที่ต้องการแสดงรายชื่อไฟล์ filename คือ ชื่อไฟล์ที่ต้องการแสดง /w คือ การแสดงรายชื่อไฟล์ตามแนวกว้าง /p คือ การแสดงรายชื่อไฟล์ทีละหน้าจอภาพ E-mail:kantima@www.sci.buu.ac.th

18. คำสั่งภายใน ( Internal Command ) ใช้ลบข้อมูลบนจอภาพ (Clear Screen) CLS คือคำสั่งที่ให้แสดงเวอร์ชันของดอส VER COPY เป็นคำสั่งที่ใช้สำหรับคัดลอกข้อมูลไฟล์ต่าง ๆ REN เป็นคำสั่งที่ใช้สำหรับเปลื่ยนชื่อแฟ้มข้อมูล เป็นคำสั่งที่ใช้ลบแฟ้มข้อมูลที่ไม่ต้องการ DEL ใช้ดูข้อมูลภายในไฟล์ TYPE E-mail:kantima@www.sci.buu.ac.th

19. คำสั่งภายใน ( Internal Command ) ปรับเปลี่ยนลักษณะของเครื่องหมายดอสพร้อมท์ PROMPT DATE ใช้เปลี่ยนแปลงวันที่ในระบบ E-mail:kantima@www.sci.buu.ac.th

20. คำสั่งภายนอก ( External Command ) FORMAT คือคำสั่งที่ใช้ในการฟอร์แมตแผ่นดิสก์ ซึ่งในกรณีที่แผ่น ดิสก์นั้นเป็นแผ่นดิสก์ใหม่ที่ยังไม่ได้ผ่านการฟอร์แมตจะไม่สามารถใช้งานได้ ดังนั้น จะต้องนำแผ่นดิสก์มาทำการฟอร์แมตเสียก่อนเพื่อจัดตำแหน่งในการจัดเก็บข้อมูล CHKDSK ใช้ตรวจสอบ แก้ไขระบบดิสก์และรายงาน หน่วยความจำ E-mail:kantima@www.sci.buu.ac.th

21. คำสั่งภายนอก MSD XCOPY ก๊อปปี้ไฟล์หรือกลุ่มไฟล์ ก๊อปปี้แผ่นฟลอปปี้ดิสก์ที่มีความจุเท่ากันให้มี รายละเอียดในแผ่นเท่ากัน DISKCOPY ใช้แสดงรายละเอียดทางเทคนิคของคอมพิวเตอร์ที่ใช้อยู่ E-mail:kantima@www.sci.buu.ac.th

22. คำสั่ง เกี่ยวกับการจัดการไดเรกทอรี MD คำสั่งสร้างไดเร็คทอรี่ ( Mark Directory ) CDคำสั่งย้ายการทำงานไปยังไดเร็คทอรี่ที่ต้องการ (Change Directory) RDคำสั่งลบไดเร็คทอรี่(Remove Directory) E-mail:kantima@www.sci.buu.ac.th

23. การใช้คำสั่งเกี่ยวกับไดเรกทอรีการใช้คำสั่งเกี่ยวกับไดเรกทอรี ตัวอย่างความหมาย C:\> MD PCสร้างไดเร็คเทอรี่ PC C:\> CD PCย้ายสถานะการทำงานไปอยู่ใน ไดเร็คเทอรี่ PC C:\> MD LOTUSสร้างไดเร็คเทอรี่ LOTUS C:\> MD DBASEสร้างไดเร็คเทอรี่ DBASE E-mail:kantima@www.sci.buu.ac.th

24. คำสั่ง MD CD และ RD PC LOTUS DBASE จากรูปจะได้ ไดเร็คเททอรี่ PC , LOTUS , DBASE และโดย ไดเร็คทอรี LOTUS และ DBASE เป็นไดเร็คทอรี ย่อย ของไดเร็คทอรี่ PC E-mail:kantima@www.sci.buu.ac.th

25. ตัวอย่างการใช้คำสั่ง MD CD และ RD ตัวอย่าง ความหมาย C:\> CD PCย้ายสถานะการทำงานเข้าไปอยู่ในไดเร็คเทอรี่ PC C:\PC\>CD DBASEย้ายสถานะการทำงานไปอยู่ที่ไดเร็คเทอรี่ DBASE C:\PC\DBASE >CD..ย้ายสถานะการทำงานออกจากไดเร็คเทอรี่DBASE ด้วยคำสั่ง CD.. C:\PC> CD\ย้ายสถานะการทำงานออกจากได้เร็คเทอรี่ PC ด้วย คำสั่ง CD\ E-mail:kantima@www.sci.buu.ac.th

26. คำสั่ง MD CD และ RD RD เป็นคำสั่งลบไดเร็คเทอรี่ ที่สร้างไว้แล้วโดยมีเงื่อนไขว่าไดเร็คเทอรี่ ต้องการลบต้องว่างเปล่า คือ ต้องลบ ไฟล์ที่มีอยู่ในไดเร็คเทอรี่นั้น ให้หมดและ ต้องอยู่ในไดเร็คเทอรี่ที่เหนือกว่า C:\> ตัวอย่าง ความหมาย C:\B>RD F ลบไดเร็คเทอรี่ F C:\B> RD E ลบไดเร็คเทอรี่E C:\>RD Bลบไดเร็คเทอรี่ B A B C D E F E-mail:kantima@www.sci.buu.ac.th

27. ผลลัพธ์จากการใช้คำสั่งคำสั่ง RD C:\> A C D E-mail:kantima@www.sci.buu.ac.th