بسم الله الرّحمن الرّحیم

1. بسم الله الرّحمن الرّحیم

2. تحقیق درمورد: بورس اوراق بهادار-فصل5 استاد محترم: جناب آقای مهندس مهاجر ارائه دهندگان: دل انگیز نارویی برگرفته از برترین مقلات روز حسابداری: www.acti.mihanblog.com • وقتی همه ی مایک نوع می اندیشیم هیچ یک از ما نمی اندیشد والتر لیپمن

3. مقدمه • براي كساني كه با بورس اوراق بهادار سر و كار دارند داشتن معي اري جهت ارزي ابي و • سنجش عملكرد بازار در هر مقطع يا دوره زماني و امكان مقايسه آن ب ا دوره ه اي ديگر از • اهميت ويژه اي برخوردار است. يكي از سودمنديهاي اين مقايسه آن است كه روند حركت • بازار مشخص مي گردد و معلوم مي شود كه آيا بازار روند رو به رشد را ط ي م ي كند و ي ا • كاهشي است و از اين طريق مي توان آن را با ساير بازارها و يا ساير بورسها مورد مقايسه قرار • داد. اين خواسته از طريق شاخص بورس، امكان پذير خواهد بود. شاخص مي تواند وضع يت • بازار را در دوره هاي زماني مختلف، از چند لحظه تا چند سال، بيان نمايد. امروزه شاخص هر • بورس، ابزار مهمي در ارزيابي وضعيت آن است و اغلب بورسهاي مختلف جهان، با توجه به • شاخص هايشان با يكديگر مقايسه مي شوند. گفتني است كه طراحي شاخص ني ز ي ك كار • كاملاً حرفه اي است و شركتهاي شناخته شده اي در جهان به اين كار اشتغال دارند. يكي از • رخدادهاي نوين در سطح بازارهاي سرمايه جهاني، طراحي شاخصه اي مشترك ب ين چند • بورس يا چند كشور است. اين كار مي تواند روند حركت جمع ي اعضاء شاخص را نماي ان • سازد.

4. مفهوم شاخص و انواع شاخص هاي بورس اوراق بهادار • كلمه شاخص،در كل به معناي نمودار يا نشان دهنده ي ا نماين ده م ي باشد . شاخص • كميتي است كه نماينده چند متغير همگن مي باشد و وسيلهاي براي اندازهگيري و مقايسه • پديدههايي است كه داراي ماهيت و خاصيت مشخصي هستند كه بر مبن اي آن مي توان • تغييرات ايجاد شده در متغيرهاي معيني را در طول يك دوره بررسي نمود • در بورس اوراق بهادار تهران نيز شاخصهاي گوناگوني محاسبه ميگردد كه هر شخص يا گروه،بنابهنيازخودازآنهااستفادهميكند.

5. اين شاخصها عبارتند از • شاخص كل قيمت • شاخص كل قيمت به تفكيك تابلوي اصلي و فرعي • شاخص بازد ه نقدي • شاخصبازدهنقديوقيمت • شاخص قيمت مالي • شاخص قيمت صنعت • شاخص قيمت بهتفكيكهرصنعت • شاخص قيمت 50 شركت فعالتر

8. شاخص كل قيمت در بورس اوراق بهادار تهران براي شش گروه محاسبه مي شود كهعبارتند از: • -1 شاخص قيمت كل بازار : كه در محاسبه آن قيمت سهام تمام شركتهاي معامله شده • تأثير داده مي شود. • -2 شاخص قيمت آزاد شناور: كه در محاسبه آن فقط قيمت سهام شناور آزاد شركتهاي • معامله شده در بازار تأثير داده مي شود. • -3 شاخص قيمت بازار اول : كه در محاسبه آن فقط قيمت سهام شركتهاي معامله شده • در بازار اول، تأثير داده مي شود. • -4 شاخص قيمت بازار دوم : كه در محاسبه آن فقط قيمت سهام شركتهاي معامله شده • در بازار دوم، تأثير داده مي شود. • -5 شاخص قيمت صنعت: كه در محاسبه آن قيمت سهام شركتهاي معامله شده به • تفكيك صنايع مختلف، تأثير داده مي شود. • -6 شاخص قيمت 50 شركت فعالتر: كه در محاسبه آن فقط قيمت سهام 50 شركت • فعالتر معامله شده در بازار، تأثير داده مي شود.

9. ويژگيهاي شاخص كل قيمت عبارتند از : • -1 موزون بودن • -2 جامع بودن • 3 -در دسترس بودن • شاخص كل قيمت در موارد زير تعديل ميگردد و در حقيقت تغييرات ناشي از موارد زير • در مقدار شاخص اثري ندارد: • -1 ورود و خروج شركتها : به هنگام ورود و خروج شركتها به دليل افزايش يا كاهش • ارزش جاري سهام اصولاً ارزش پايه سهام تعديل مي گردد تا تغييري در عدد شاخص حاصل • نشود. به عبارتي با افزايش صورت كسر در مخرج آن تغييري مي دهند تا حاصل تقسيم • صورت بر مخرج تغيير نكند. • -2 افزايش سرمايه از طريق آورده و يا مطالبات سهامداران : • به علت اينكه با افزايش سرمايه از طريق آورده و يا مطالبات سهامداران ارزش جاري • سهام افزايش مي يابد از اينرو در اين موارد نيز ارزش پايه سهام بايد به گونه اي تعديل گردد • تا تغييري در عدد شاخص حاصل نگردد. • -3 ادغام شركتها : در صورت ادغام دو يا چند شركت در هم نيز مي بايست در ارزش • پايه سهام تغيير داده شود تا عدد شاخص تغييري نكند.

10. ولي در برخي موارد نيازي به تعديل شاخص نمي باشد كه اين موارد عبارتند از: • -1 افزايش سرمايه از محل اندوخته: زيرا در اين حالت همان مبلغ اندوخته كه متعلق به • سهامداران بوده بصورت سهام جديد به آنها داده مي شود پس تغييري در حقوق صاحبان • سرمايه اتفاق نيفتاده است لذا در اين حالت نيازي به تعديل شاخص نيست. • -2 تجزيه و تجميع سهام : در اين حالت نيز تنها تعداد سهام منتشره تغيير يافته و چون • به تناسب آن قيمت سهم نيز تغيير مي يابد لذا نيازي به تعديل شاخص نيست. البته لازم به • ذكر است كه در ايران عملاً اين كار امكان پذير نيست و ارزش اسمي هر سهم بطور ثابت • 1000 ريال مي باشد. • ١- پرداخت سود نقدي : در اين حالت نيز چون اصولا به تناسب پرداخت سود نقدي • قيمت سهام نيز كاهش مي يابد لذا نيازي به تعديل عدد شاخص نيست.

11. شاخص قيمت و بازده نقدي • از فروردين شاخص قيمت و بازده نقدي يا همان شاخص درآمد كل با نماد TEDPIX • 1377 در بورس تهران محاسبه و منتشر شده است. تغييرات اين شاخص نشانگر بازده كل • بورس است و از تغييرات قيمت و بازده نقدي پرداختي، متأثر مي شود . اين شاخص كليه • شركتهاي پذيرفته شده در بورس را در بردارد و شيوه وزن دهي و محاسبه آن همانند • (TEPIX) شاخص كل قيمت است و تنها تفاوت ميان آن دو در شيوه تعديل آنها است به • TEDPIX گونهاي كه شاخص در زمان پرداخت سود نقدي هم تعديل ميشود.

12. شاخص بازده نقدي • از شاخص (TEDPIX) اين شاخص، از تفاضل منطقي شاخص قيمت و بازده نقدي • . (TEPIX) قيمت بدست مي آيد و نشان دهنده تغييرات بازده نقدي سهام مي باشد • تذكر : عدد پايه شاخصهاي قيمت و بازده نقدي و بازده نقدي سهام در ابتداي سال 1377 برابر • 1653/08 در نظر گرفته شده كه هم سنجي اين دو را با شاخص كل قيمت در • آن تاريخ امكان پذير سازد. • شاخص صنعت • فرمول محاسبه آن همانند محاسبه شاخص كل مي باشد و نشان دهنده تغييرات در • ارزش سهام شركتهاي صنعتي مي باشد و براي هر صنعت بطور جداگانه محاسبه ميگردد. • شاخص مالي • فرمول محاسبه آن همانند محاسبه شاخص كل مي باشد و نشان دهندة تغييرات درارزش سهام شركتهاي سرمايه گذاري مي باشد. • شاخص شركت • فرمول محاسبه آن همانند محاسبه شاخص كل قيمت مي باشد و براي هر شركتي بطورجداگانه محاسبه ميگردد و براي محاسبه آن شاخص هر شركتي را در بدو ورود 100 تعييننموده اند

13. شاخص 50 شركت فعالترTX- 50به روش ميانگين ساده • معمولا هر سه ماه يكبار 50 شركت فعالتر در بورس اوراق بهادار معرفي ميگردند. شاخص • نشان دهنده ميانگين قيمت سهام 50 شركت فعالتر مي باشد.محاسبه اين شاخص به روش محاسبه شاخص داو جونز مي باشد . به عبارتي در اين • محاسبه تعداد سهام منتشرة شركت تأثير داده نمي شود و تنها از جمع قيمت سهام 50 • شركت تقسيم بر تعداد آنها ( تعديل شده ) بدست مي آ ي د. (اين تعداد در اولين روز • محاسبه يعني ابتداي سال 1379 عدد 50 بوده كه بعدها به تدريج تعديل شده است • مواردي كه شاخص مذكور تعديل مي شود عبارتند از : • -1 در صورت افزايش سرمايه به هر روشي (چه آورده و چه اندوخته ) • -2 ورود و خروج شركتها از ليست 50 شركت برتر در پايان هر سه ماه. • -3 تجزيه و تجميع سهام ( كه فعلا در ايران امكان پذير نيست )

14. شاخص 50 شركت برتر TX - 50به روش ميانگين موزون: • اين شاخص نيز بوسيله تغييرات ارزش سهام 50 شركت برتر محاسبه مي شود ولي طرز • محاسبه آن به روش ميانگين موزون ( روش لاسپيرز ) مي باشد و تعداد سهام منتشره • شركتها در محاسبه آن تاثير گذار است. • مي بينيم كه محاسبه شاخص هاي مختلف بر اساس فرمولهاي قراردادي انجام مي گيرد و • هر شاخصي بنا بر داده ها و فرمول مورد استفاده مي تواند گوياي تغييرات خاصي باشد. لذا • به غير از شاخص كل قيمت كه نشان دهنده تغييرات قيمت كليه شركتها مي باشد بقيه • شاخصها بنا بر نوع محاسبه و شركتهايي كه در آن مورد محاسبه قرار مي گيرند بايد تفسير • شوند. • بررسي روند شاخصهاي بورس اوراق بهادار تهران در يك دهة گذشته گفتيم كه شاخص در واقع ابزاري است براي سنجش وضعيت بازار و به ويژه مرور عملكردگذشته آن. براي درك بهتر اين مفهوم، شاخص بورس اوراق بهادار تهران، در طي يك دهةگذشته، در شكلهاي زير ارايه شده است. در نمودار زير، مي بينيم كه بورس تهران در طيسالهاي 1378 تا 1388 مجموعاً يك روند افزايشي را سپري كرده است. اين روند از سال78 تا 82 از شيب بسيار آرامي برخوردار بوده است ولي در سال 82 به ناگهان با يك جهش،مواجه شده وتا سال 84 براي مدت تقريباً سه سال، شاهد يك رشد شديد و شايد حبابيبوده است. ولي در اين سال، با يك كاهش روبرو شده و اين وضعيت تقريباً تا سال 86 ادامهپيدا كرده و از آن پس دوباره يك رشد تدريجي را تجربه نمو ده است و روند آتي آن نيز • افزايشي به نظر مي رسد. مواردي همچون افزايش قيمت جهاني برخي فلزات و انجام عرضه • هاي اولية برخي شركتهاي سودآور دولتي مشمول اصل 44 قانون اساسي را مي توان • ازعوامل رشد بورس در سالهاي پس از 1386 عنوان كرد

19. مؤسسات تهيه كننده شاخص در جهان • طراحي شاخص در واقع كار ساده اي نيست و نياز به دانش و تخصص خاص دارد. امروزه • مؤسسات و شركتهائي كه مي توانند به اين كار مبادرت ورزند معدودند و تقريباَ در جهان • شناخته شده اند كه در ادامه به معرفي برخي از آنها مي پردازيم.

20. شاخص داو جونز • موسسه داو جونز يك طراح شاخص پيشتاز و ارايه دهنده خدمات جامع است كه • فعاليتش، توسعه، حفظ و اعطاي مجوز نشر شاخص براي استفاده به عنوان الگو و پايه اي • براي محصولات سرمايهگذاري مي باشد. براي شناخت بهتر ميانگين صنعت داو جونز بايد • گفت، شاخصهاي داو جونز بيش از 130 هزار سهم به علاوه اوراق بهاداري با درآمد ثابت، • سبد سهام كامل و ابزار جايگزيني مانند صندوقهاي پوشش ريسك، بازارهاي مستغلات و • كالا را تحت پوشش قرار داده است. شاخص داو جونز بر اساس روشي شفاف، غيرمغرضانه و • نظامند، محاسبه و حفظ مي شود. براي ارتقاي صحت، به روز بودن و همساني اطلاعات، • رويههاي دقيقي به كار گرفته مي شود . ارزش روزانه شاخص هاي داو جونز از طريق • فروشندگان اطلاعات بازار، در پايان هر روز يا به صورت لحظه اي، در نشريات مالي • اينترنتي منتشر مي شود.

21. در ميان 130 هزار شاخص بازار، شاخص هاي كل بورس داو جونز نيز وج ود دارند كه • پوشش جامعي از بازارهاي جهان را ارايه ميدهند. مجموعههاي ديگر شاخص كه به طور • وسيعي پذيرفته شدهاند، شامل شاخصهاي شركتهاي برتر، شاخصهاي بازار اسلامي داو • جونز و شاخصهاي سود تقسيمي انتخابي داو جونز مي باشد. داو جونز با همكاري بورس • را تاسيس كردهاند كه شاخص هاي STOXX آلمان و گروه بورس سوئيس، شركت سهامي • پيشتاز را در سراسر اروپا ارايه ميكند. • موسسه شاخصهاي داو جونز، به عنوان بخشي از شركت داو جونز 1، يك شركت سهامي • اطلاعرساني ٢ • است. داو جونز يك طراح شاخص پيشتاز در زمينه كسب و كار جهاني و • خدمات اطلاعرساني مي باشد. • موسسه داو جونز در شهرهاي گوناگوني مانند نيويورك، پيرنستون، شيكاگو، لوس • آنجلس، مكزيك، فرانكفورت، لندن، مادريد، پاريس، استكهلم، زوريخ، دبي، پكن، هنگ كنگ • و سنگاپور دفتر دارد.

22. شاخص استاندارد و پور • استاندارد و پور با دفاتري در 23 كشور و سابقه 150 ساله، در سراسر جهان به عنوان • يك موسسه پيشتاز در درك امور مالي و بازار، نامي آشنا براي سرمايهگذاران است . پيشينه • تاريخ » اين شركت به سال 1860 باز ميگردد، زماني كه هنري وارنوم پور 2 كتابش را به نام • منتشر نمود. وي يك موسس صنعت اطلاعات مالي بود « راه آهن و آبراههاي ايالات متحده • طرفداري ميكرد. در سال 1941 ، موسسه آمار « حق سرمايه گذار در داشتن اطلاعات » كه ازاستاندارد 3 با موسسه انتشارات پور 4 ادغام گرديده و تبديل به موسسه استاندارد اند پور شد فوتسي به عنوان يك موسسه مستقل توسط فايننشيال تايمز و بورس اوراق بهادار لندن تاسيس گرديدهاست. اين موسسة طراحي شاخص، به مشتريان مشاوره مالي نمي دهد بلكه امكان دسترسي به اطلاعات بازار هدف واقعي را ميسر ميسازد. شاخص فوتسي مورد استفاده تعداد زيادي از سرمايهگذاران از قبيل مشاوران، صاحبان سرمايه، مديران سرمايه، بانكهاي سرمايهگذاري، بورسهاي اوراق بهادار و كارگزاران مي باشد.

23. گروه فوتسي پيشرو در ايجاد و مديريت بيش از 120 هزار سهام، اوراق قرضه و شاخص - • هاي جايگزين در سطح دارايي است و با دفاتري در لندن، فرانكفورت، هنگ كنگ، پكن، • نيويورك، سانفرانسيسكو، سيدني و توكيو در 77 كشور، در سراسر جهان، فعاليت مينمايد. • فوتسي به اهميت كاربرد روشهاي شفاف، عيني و پايدار هنگام تعيين وضعيت بازار • كشورها پي برده است و مشاورههاي گستردهاي را به شكل چارچوب و معيار براي طبقه - • بندي كشورها بر اساس اندازه اقتصادي، ثروت، كيفيت و عمق بازار، ارايه ميدهد. فوتسي • اين چارچوب را در بررسي سالانه وضعيت بازار همه كشورها به كار ميبرد. براي اطمينان • از شفافيت طبقه بندي، فهرستي تهيه شده كه تغييرات طبقهبندي در آن ثبت ميگردد. اين • فهرست سالانه توسط گروه سياستگذار فوتسي بررسي ميگردد • هدف از استفاده از اين شاخص: • تجزيه و تحليل سرمايهگذاري؛ • اندازهگيري عملكرد؛ • تخصيص دارايي؛ • پوشش سبد سرمايهگذاري و ايجاد شاخص بررسي صندوقها مي باشد.

24. شاخص راسل • در 25 سال گذشته، نوآوري در روشهاي راسل موجب شده تا شاخصهاي آن به صورت • الگوهاي مورد استفاده بسياري از سرمايه گذاران درآيد. اكنون، متخصصان سرمايهگذاري در • 4 تريليون دلار دارايي از شاخص هاي راسل براي مديريت سبد / نهادهايي با بيش از 3 • سرمايهگذاري خود استفاده ميكنند. شاخصهاي جهاني راسل، روش شفاف و هدفمندي • را پيشنهاد ميدهند تا بخشهاي مجزا در بازار جهاني را ارزيابي نمايند . تقريب اً 10 هزار • شركت يا 98 درصد شركتها جاي خود را در اين الگو يافتهاند. • شاخص راسل نشان ميدهد كه شركتها، با ارزش سرمايه يكسان در سراسر دنيا، • عملكرد مشابه دارند. بر اساس اين بينش، راسل شاخصهاي جهاني را براي شركت هاي با • ارزش بازار كم و زياد طراحي كردهاست و براي تشخيص ارزش بازار شركتها، يك مجموعه • همسان جهاني از معيارهاي ارزش بازار را بدون توجه به نوع كشور، بكار ميبرد. • شركتهاي تعريف شده مانند شركتهايي با ارزش بازار كم يا زياد، در مقايسه با • همتايان جهانيشان، به سرمايهگذاران اجازه ميدهند تا عملكرد خود را دقيق تر ارزيابي • نمايند.

25. شاخص ويلشاير 5000 شاخص كل بازار ويلشاير 5000 ، در سال 1974 توسط انجمن ويلشاير تاسيس شد و در سال 2004 ، بعد از اين كه شركت داو جونز مسئوليت محاسبات و نگهداري آن را پذيرفت، نام گرفت. « داو جونز ويلشاير 5000 » ويلشاير به بيش از 600 سازمان در بيش از 20 كشور، با دارايي كل بيش از 8 تريليون دلار خدمت رساني مي نمايد. شاخص ويلشاير، يك شاخص وزني ارزش بازار از تمام سهامي است كه در ايالات متحده معامله مي شوند. در حال حاضر، اين شاخص حاوي بيش از 6،307 شركت است. هدف اين شاخص اندازه گيري عملكرد شركتهايي است كه بيشتر معامله مي شوند و در ايالات متحده مستقر هستند. بنابراين، شاخص ويلشاير شامل اكثريت سهام عادي ، صندوق هاي سرمايهگذاري در مستغلات و سهام مشاركتهاي محدود است كه براي اولين بار در بورس نزدك اُ ام ايكس، بورس نيويورك يورونكس يا بورس اوراق بهادار امريكا معامله شدهاند. • اين موسسه در سال 1972 آغاز به كار نمود و اكنون بيش از 350 كارمند در دفاتر و • شركتهاي وابسته آن مشغول به كار هستند . در سال هاي اوليه، ويلشاير در بكارگيري • فن آوري محاسبات براي مفاهيم سرمايهگذاري مبتكر بود و در دهه 1970 ، اولين مدل • دارايي/ بدهي را براي صندوقهاي بازنشستگي ايجاد نمود و نيز در توليد ابزار مديريتي • سرمايهگذاري براي وظايفي از قبيل ايجاد صندوقهاي شاخص محور، بهينهسازي سبدهاي • سرمايهگذاري، توسعه سبدهاي سرمايه گذاري اوراق قرضه تضمين شده و اختصاصي و • ارزيابي عملكرد، از اولين موسسات فعال بود. دو محصول بسيار آشنا در جامعه سرمايهگذاري • كنوني، شاخص ويلشاير 5000 و خدمات مقايسهاي اعتبار جهاني 1، در دهه اول كار موسسه • ويلشاير ايجاد گرديدند.

26. برگرفته از برترین مقالات روز حسابداری:www.acti.mihanblog.com Thanks for your attention