YENİLİKLERİN ÖZELLİKLERİ VE BENİMSENME ORANI BÖLÜM VI

1. YENİLİKLERİN ÖZELLİKLERİ VE BENİMSENME ORANI BÖLÜM VI NEBİ KILIÇARSLAN

2. GİRİŞ • Bazı yenilikler vardır ki yayılma sürecinin hemen başından itibaren kullanılmaya başlanır ve çok kısa zamanda çok yüksek bir orana ulaşır, internetin Amerika’da yetişkinler arasında 1989-2002 yılları aralığında % 71 oranında yaygınlaşması bunun örneğidir.

3. BENİMSEME ORANI • Yeniliklerin benimsenmesini % 49’la 87 oranında etkileyen beş özellik vardır. • Bunlar; göreceli avantaj, uyumluluk, karmaşıklık, denenebilirlik ve gözlemlenebilirlik’tir.

4. Bu özelliklerin yanı sıra diğer bazı değişkenler de değişimin benimsenme sürecini etkiler. Bunlar: 1-Yenilik kararının türü, 2-Yenilik karar sürecinin değişik aşamalarında yeniliğin yayıldığı iletişim kanallarının yapısı, 3-Yeniliğin yayıldığı sosyal sistemin yapısı, 4-Değişim ajanlarının yeniliğin yayılmasında verdiği promosyon destekleri.

5. YENİLİKLERİN ÖZELLİKLERİ HAKKINDA ARAŞTIRMALAR

6. YENİLİKLERİN ÖZELLİKLERİNİ ÖLÇMEK • Yeniliklerin özelliklerinin ve benimseme sürecinin ölçülmesi ile ilgili ilk çalışmalar önce çiftçilerle daha sonra da eğitim alanında okullarda yapılmıştır.Bu çalışmalarda Likert tipi faktör analizi yapan ölçekler kullanılmıştır. 1991 yılında Gary C Moore ve İzak Benbasat 15 ölçekli bir metot geliştirmişler ve bu ölçüm metodu daha sonra çok farklı yayılımlarda kullanılmış ve geçerli sonuçlar elde edildiği görülmüştür.

7. BENİMSEYEN BİRİM OLARAK ORGANİZASYONLAR • Yenilikler ve yeniliklerin kabul süreci ile ilgili araştırmalar çoğunlukla birey merkezli olarak yapılmaktadır.Ancak topluluk,cemaat ve organizasyonlarla da bu araştırmalar yapılabilir .

8. İLERİ KESTİRİM ÖN KESTİRİME KARŞI • Yeniliklerin benimsenmesi sürecinde özelliklerle ilgili genellemeler geçmişte elde ettiğimiz tecrübelerin sonucunda ortaya çıkmıştır.Peki bu genellemeler gelecekte yayılacak yeniliklerin benimsenmesi sürecinde kullanılamaz mı?İleriye yönelik bu araştırmalar “kabul edilebilirlik” özelliği olarak tanımlanır ve gelecekte yapılacak çalışmalarda yeniliğin daha çabuk benimsenmesini kolaylaştırması beklenir

9. GÖRECELİ AVANTAJ

10. Göreceli avantaj yeniliğin halen kullanılmakta olandan ne kadar avantajlı olduğunun anlaşılma derecesidir.Bu avantajın derecesi ekonomik karlılık ,sosyalprestiji devam ettirme ve diğer şeylerle açıklanabilir.Yeniliğin yapısı, benimseyenler açısından ne tür göreceli avantajların önemli olduğunu belirler

11. EKONOMİK BELİRLEYİCİLER VE BENİMSENMENİN ORANI • Yeniliğin başlangıç fiyatı benimsenme derecesinde belirleyici olabilir . • Bazen bir yeniliğin yayılması sırasında fiyatın düşmesi de o yeniliğin yayılmasında önemli bir etken olabilir.

12. YENİLİĞİN STATÜ BOYUTU • Başkalarının yenilik fikirlerini taklit etmenin statü ile ilgisi vardır ve pek çok insan sosyal statü kazanmak amacıyla yenilikleri benimser. • Yenilikleri kabul eden kişilerin bazılarında statü arayışları diğerlerinden farklıdır.Örneğin erken benimseyenler,geç benimseyenlere göre daha statü düşkünüdürler.

13. AŞIRI BENİMSEME • Her yenilik kişilere asgari düzeyde bir ekonomik avantaj veya sosyal statü sağlar, ancak bir de uzmanları tarafından tanımlanan bir grubun davranışı vardır ki buna aşırı benimseme diyoruz.Bu kişiler yeniliğin boyutunu,ne işe yaradığını, yararlarını veya kendilerine uygunluğunu, sosyal statülerine katkısını anlamadan her türlü yeniliğe balıklama atlarlar

14. GÖRECELİ AVANTAJ VE BENİMSEME ORANI • Yeniliklerin yayılması süreci belirsizliklerin azaltılması sürecidir.Kişiler ve organizasyonlar yenilik karar sürecinden geçerler.Buradaki amaç yeniliğin göreceli avantajlarını öğrenmekle ilgili bilgi eksikliğidir.Potansiyel benimseyiciler yeniliğin var olandan farklılığını öğrenmek isterler.Bu nedenle göreceli avantaj verilecek mesajlarda önemli bir ağırlığa sahiptir.

15. ÖNLEYİCİ YENİLİKLER • Bazı yenilik türleri vardır ki benimsenmesi uzun süre alır,çünkü faydalarının ortaya çıkması uzun zamana yayılır .Önleyici yenilik dediğimiz kavram gelecekte ortaya çıkabilecek sakıncaları ortadan kaldırmak için bu gün ortaya attığımız düşüncelerdir.

16. ÖDÜLLERİN ETKİLERİ • Değişim ajanlarının çoğu yeniliklerin benimsenme sürecini hızlandırmak için ödül veya primi kullanırlar.Ödülün temel amacı benimseyenler için göreceli faydayı arttırmaktır.Ödüller doğrudan nakit olabileceği gibi benimseme sürecinde davranış değişikliğini hızlandıracak , cesaret arttırıcı , kişiye veya organizasyona verilen şeylerdir.

17. BENİMSEMENİN DİKTE EDİLMESİ • Bazen hükümet veya yönetim tarafından yapılması istenen değişiklikler bireyler tarafından ilgiyle karşılanmayabilir.Aile planlaması konusunda olduğu gibi.Bu durumlarda yeniliklerin benimsenmesi ve uygulanması konusunda baskıcı bir tavır sergilenebilir.

18. UYUMLULUK

19. Uyumluluk ,var olan değerlere,geçmiş deneyimlere,potansiyel benimseyicilerin ihtiyaçlarına bağlı olarak yeniliğin algılanma biçimidir.Fikir daha fazla uyumluysa belirsizlik azdır ve benimseyicinin durumuna daha yakındır.Yenilik 1-sosyo- kültürel değer ve inançlara,2-daha önce kabul edilmiş fikirlere ve /veya 3-yeniliğe benimseyicinin ihtiyacına göre uyumlu veya uyumsuzdur .

20. DEĞER VE İNANÇLARLA UYUMLULUK • Yeniliğin kültürel değerlere uyumsuzluğu benimsenmesini engeller.Hindistan’da hala sol elle yemek kültürel olarak kirli olarak algılanmaktadır.Hijyenin olmadığı geçmiş dönemlerden kalan bu inanç şehirlerde kuvvetli olarak devam etmektedir.Bu inancı değiştirmek için milyonlarca Hintlinin ikna edilmesi gerekmektedir.

21. DAHA ÖNCE KABUL EDİLMİŞ FİKİRLERE UYGUNLUK • Yenilik kültürel değerler kadar geçmişte kabul edilen fikirlere de uygun olabilir. Yeniliğin geçmiş fikirlere uygunluğu benimsenme hızını arttırabilir veya yavaşlatabilir.Eski fikirler zihni yapının temel taşıdır ve yenilikleri algılama ve değerlendirmenin ölçütüdür.Eski bilgiler yenileri değerlendirmek için bir standart oluşturur,belirsizliği azaltır.Yenilik olumsuzluğu denilen kavram ilk yeniliğin benimsenmemesi halinde sonrasındakilerin de başarısız olacağı saptamasıdır

22. İHTİYAÇLARA UYGUNLUK • Yeniliğin uygunluğunun bir ölçüsü de hissedilen ihtiyaçları karşılama derecesidir. Potansiyel benimseyiciler yenilik ve neticelerini görene kadar bu yeniliğe ihtiyaçları olduğunu hissetmeyebilirler.Yenilik, beklentileri ve ihtiyaçları ne kadar karşılarsa o kadar hızlı yayılır.

23. TEKNOLOJİ DEMETİ • Yenilikler çoğu zaman bireyler tarafından tekil olarak algılanmazlar.Bunun yerine genellikle bir çoğunun bir arada olduğu bir demet olarak algılanır.Bir yeniliğin kabulü diğerlerinin benimsenmesini tetikler ve çoğunlukla aralarında bir bağ vardır.Bir yeniliğin kesin bir sınırı yoktur.Olası ortalama alıcıların gözünde birisi diğerine yakın gözükür.

24. YENİLİĞİN ADLANDIRILMASI • Yeniliğe verilen isim onun algılanmasını dolayısıyla benimsenme oranını etkiler.Kelimeler algılamayı şekillendirir. Bazen yeniliklerde teknik adların konulması onların anlaşılmasını zorlaştırmaktadır

25. YENİLİĞİN KONUMLANDIRILMASI • Konumlandırma konusunda genel kanı kişinin, yeni bir yeniliğe o yeniliğe benzer yeniliklere nasıl yaklaşıyorsa aynı şekilde yaklaşacağıdır.Bu sosyal pazarlama ve Pazar araştırmalarından elde edilmiş bir sonuçtur

26. UYGUNLUK ARAŞTIRMALARI • Konumlandırma araştırmalarının özel bir çeşidi olan uygunluk araştırmaları,ne tür bir yeniliğin ortaya çıkarılması gerektiği konusunda araştırma ve geliştirme çalışmalarına yön gösteriri.Uygunluk araştırmalarında eğer A tipi yerine B tipi yenilikler tercih ediliyorsa ARGE araştırmaları o yöne kaydırılır.

27. DOĞAL BİLGİ SİSTEMLERİ • Kırsal Filipin’de bir sağlık uzmanı yerli halka doğum kontrol haplarının kullanımını çok basit fakat etkili bir şekilde anlatmıştı.Köylüler iping iping ağacının tohumunu yiyen tavukların yumurtayı kestiklerini biliyordu.O da bu bilgiden yola çıkarak doğum kontrol haplarının üremeyi durduracağını anlattı ve başarılı oldu.Burada geçmiş deneyimlerden ve benzerlikten faydalandı

28. KARMAŞIKLIK

29. Karmaşıklık yeniliğin göreceli olarak anlaşılması ve kullanılması zor olarak algılanması durumudur. Herhangi bir yeni düşünce zorluk-basitlik ekseninde sınıflandırılabilir.Bazı yenilikler muhtemel benimseyicilere açık ve net iken diğerleri öyle değildir.

30. DENENEBİLİRLİK

31. Bireysel olarak yeniliğin denenebilmesi o yeniliğin kabul edilmesini kolaylaştırmaktadır.

32. GÖZLEMLENEBİLİRLİK

33. Gözlemlenebilirlik , yeniliğin sonuçlarının başkaları tarafından ne kadar anlaşılabildiğidir.Bazı fikirler kolay gözlemlenebilir ve başkalarına aktarılır,diğerleri ise o kadar kolay değildir.

34. TEŞEKKÜR EDERİZ.