Download
1 / 25
250 likes | 484 Views
“ Türkiye’de Toplum Temelli Erken Çocukluk Hizmetlerinin Geliştirilmesi ve Dezavantajlı Bölgelerde Yaygınlaştırılması Süreci”. ÖZEN KARACA, UNICEF TÜRKİYE 19 HAZİRAN 2013. UNICEF Türkiye 2011-2014 Ülke Eylem Planı ... 2015 yılı sonuna kadar
E N D
“Türkiye’de Toplum Temelli Erken Çocukluk Hizmetlerinin Geliştirilmesi ve Dezavantajlı Bölgelerde Yaygınlaştırılması Süreci” ÖZEN KARACA, UNICEF TÜRKİYE 19 HAZİRAN 2013
UNICEF Türkiye 2011-2014 Ülke Eylem Planı... 2015 yılı sonuna kadar farklı coğrafi ve sosyal şartlardan gelen çocuklar ve erkek ve kız çocuklar arasındaki refah ve fırsat eşitsizlikleri sürdürülebilir şekilde azaltılacak, çocuk yoksulluğu ile mücadeleye yönelik ulusal politikalar ve stratejiler devrede olacak, sosyal korumaya yönelik mali kaynaklar artırılacaktır... ARKA PLAN
Dokuzuncu Ulusal Kalkınma Planı (2007-2013) 584. Okulöncesieğitiminyaygınlaştırılmasıamacıylaöğretmen ve fizikialtyapıihtiyacıkarşılanacak, eğitim hizmetleriçeşitlendirilecek, toplumsalfarkındalıkdüzeyiyükseltilecek, erkençocukluk ve ebeveyneğitimleriartırılacaktır. ARKA PLAN
MEB 2010-2014 Stratejik Planı • StratejikHedef 1.1: Okul öncesi eğitimde % 33 olan net okullaşma oranını dezavantajlı çocuklarıgözeterek plan dönemisonuna kadar % 70’in üstüneçıkarmak. • StratejikHedef 1.2: Plan dönemisonunakadar okul öncesi eğitimde okullaşmaoranı ile ilgili hedefleriyakalayabilmekiçin ihtiyaç duyulanöğretmensayısınıntamamınıkarşılamak • Stratejik Hedef 1.3: Plan dönemi sonuna kadar okul öncesi eğitimi çeşitlendirmek ve bu alandatoplumsalfarkındalığıartırmak. ARKAPLAN
MEB 2010-2014 Stratejik Planı «Okul öncesieğitimdeokullaşmaoranının nispeten düşükolduğubelde ve ilçelerebağımsızanaokullarıyapımında öncelik verilecektir. İhtiyacınkarşılanamadığıdurumlardaalternatifçözümleriçin yeni projelerüretilecek, gezicisınıflargibimevcutalternatifuygulamalaryaygınlaştırılacaktır.» ARKAPLAN
İhtiyacın karşılanamadığı koşullarda alternatif uygulamaların yaygınlaştırılması...
Belirleyiciler • Ücret • Mesafe • Kapasite • Eğitimci/insan kaynağı • Bürokrasi • Çocuğun ihtiyaçlarına uygunluk İhtiyacın karşılanamadığı koşullar...
Ücretsiz • Çocukların ihtiyaçlarından doğma • Yerelin özelliklerine göre şekillenme • Yerel işbirlikleri • Merkezi destek • Yerelin kaynaklarının seferber edilmesi TOPLUM TEMELLİ YAKLAŞIM Koşulların çocuğun erişimine mümkün hale getirilmesi...
Türkiye’de toplum temelli yaklaşımlar: nispeten yeni bir olgu • Birçok girişim geçici,küçük ölçekli, gönüllülerin hizmetlerine bağımlı, yeterince fon bulamayan ve fiziksel kapasiteanlamında yetersiz • Hem ebeveynlerhem de çocukların ilgisininve katılımıolumlu sonuçlar üretiyor veçocukların gelişimine olumlu katkılar sunuyor • Milli Eğitim Bakanlığı’nın, pek çok toplum merkezi aracılığı ile okul öncesi eğitim alanında kurumdışı yaklaşım deneyimine sahip olması ve belediyelerin ve STK’ların da toplum temelli modellereçok benzeyen hizmetler sağlama konusunda deneyimlerinin olması olumlu nokta • Fiziksel kapasite yetersizliği genel bir sıkıntı • Standart bir eğitim programı mevcut değil • Bazı modellerde haftalık görüşmeler ya da ihtiyaç değerlendirme yaklaşımları aracılığı ile,eğitim içeriğinin belirlenmesi sürecine aileler aktif olarak katılıyor, programların toplumunihtiyaçlarına göre şekillendiriliyor • Eğitim hizmetleri çoğunlukla meslek lisesi mezunları tarafından veriliyor • Hizmet içi eğitim önemli bir ihtiyaç Türkiye’de Mevcut Durum
Ailelerin, ve özellikle de annelerin eğitiminin, çocukların eğitiminin ayrılmaz bir parçası olarakgörüldüğü modeller, dezavantajlı toplumlardan gelen çocukların erişmi ve kayıtlarını sürekli kılmakonusunda daha başarılı olma eğilimindedir. • Modellerin çoğunda, öz değerlendirme ve dış değerlendirme zayıftır. Bunun muhtemel nedeni, kısıtlıkaynaklar nedeni ile, öz değerlendirme ve izlemenin öncelikli endişeler arasında yer alamamasıolabilir. Değerlendirme ve geri bildirim süreçlerine ebeveynlerin katılımı konusu ile ilgili olarak, budurumun çoğunlukla ebeveynlerin katılımının genel olarak vurgulandığı modellerde görüldüğüsöylenebilir. • Hizmetlerin ucuz ya da ücretsiz olması durumu da, çocukların bu merkezlere kayıt olmalarınınsağlanmasında önemli bir etkendir. • Toplum temelli modeller, ancak gerçekten toplumun ihtiyaçlarına dayandığında ve her durumda oihtiyaçlara öncelik verdiğinde başarılı olmaktadır. Türkiye’de Mevcut Durum
ÜlkelerGüçlü Yönler İtalya – yerel yönetimlerin etkin rolü İngiltere – bütünleşik hizmet sunumu Kuzey İrlanda – kırsalda 0-3 yaşa yönelik hizmetler İspanya- yerel yönetimlerin etkin rolü Portekiz- yerel yönetimlerin etkin rolü Hollanda- yerel yönetimlerin etkin rolü Moldova- yerel yönetimlerin etkin rolü Bosna Hersek – bütünleşik hizmetler Polonya – kırsalda hizmet sunumu Uluslararası örneklerin incelenmesi
Yerel Yönetimler, İşveren kuruluşları, STK’lar, Kamu Kuruluşlarına yönelik KILAVUZ • Erken Çocukluğun Önemi • Erken Çocukluk Eğitiminin İlkeleri • Toplum Temelli EÇE için Yasal Çerçeve • Toplum Temelli EÇE Modellerin Oluşturulmasına Yönelik Atılacak Adımlar • Önerilen Modeller Türkiye için Modellerin Geliştirilmesi
ÖNERİLEN MODELLER Bu proje, Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti tarafından UNICEF’in teknik desteği ile yürütülmektedir. Oyuncak atölyeleri/fabrikaları Aile Kütüphanesi Çocuk Evleri Mobil oyun otobüsleri Oyun odaları Topluma Hizmet Gönüllüleri Merkezi Erken Eğitim Merkezi Anne-Çocuk Sağlık ve Spor Merkezi Çocuk ve Aile Bilim, Sanat, Kültür Merkezleri Tam gün Yarım gün 2-3 saat Haftada 2-3 gün Hafta sonları Tatil dönemleri... Bu proje Avrupa Birliği tarafından finanseedilmektedir.
Dezavantajlı çocuklara yönelik okul uygulamasından farklı hizmet sunumu • Atıl mekanlardan faydalanılarak hızlı ve az maliyetli uygulamalar • Mahalle bazlı hizmet sunumu • Ücretsiz hizmetler • Esnek saatler • Yerel işbirliklerinin ön planda olduğu modeller • Sosyal destek ve sosyal entegrasyon yönü güçlü modeller ÇIKTILAR
Eğitim programı, kalite standartları, izleme ve değerlendirme, rehberlik MEB Öğretmen Yerel yönetimler, mülki idareler, özel sektör Fizikî altyapı ve finansman desteği Tanıtım, hedef gruba ulaşma STK’lar Tanıtım (ulusal ve uluslararası), finansman, uygulamalarda izleme ve değerlendirme, rehberlik UNICEF
Milli Eğitim Bakanlığı • Adalet Bakanlığı • İçişleri Bakanlığı • Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı • Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı • Sağlık Bakanlığı • Gençlik ve Spor Bakanlığı • sporcular • spor kulüpleri • kitapçılar • yayınevleri • çocuk edebiyatı yazarları • TÜBİTAK • sanatçı ve bilim insanlarından gönüllüler • özel tiyatrolar ve devlet tiyatroları sinemalar • Belediyeler • İl Özel İdareleri • Yerel yönetimler • gönüllüler • hayırseverler • Sivil Toplum Kuruluşları • Halk Eğitim Merkezleri • Üniversiteler • Oyuncak ve Eğitsel Materyal - Araç Firmaları • marangozlar, terziler, • anneler, babalar, aile büyükleri, ağabey ve ablalar İŞBİRLİKLERİ
Aileleri ve toplumu hizmet alanına çekerek çocuk yararına üretime yöneltmek, • Çocuğun gelişiminin desteklenmesi yönünde amaca yönelik güven ortamı yaratarak, toplumsal yararlılık, bilinçlilik ve katılım seviyesinde artış sağlamak, • Kapsamlı ve işlevsel hizmetlerle çocuklara yönelik ebeveynlik tutumlarını, davranışlarını iyileştirmek ve ebeveyn katılımını arttırmak, • Müdahale edici ve risk önleyici yaklaşımları, modelleri geliştirmek ve var olanları da etkinleştirmek, • Çocuğun sağlıklı gelişimi ve etkili bir öğrenme deneyimi için çocukla ilgi tüm kişi kurum ve kuruluşları harekete geçirmek ve birbirlerini tamamlayıcı biçimde işbirliği yapmalarını teşvik ederek diyalog ve katılım süreci oluşturmak Toplum temelli erken çocukluk hizmetlerinin nihai amacı
Toplumsal cinsiyet eşitsizliği ile ulusal ve uluslar arası platformlarda mücadele ederek her çocuğa eğitim olanağı yaratmak ve eşit haklardan yararlanmalarını sağlamak • Çocuğa ve çocukluğa yatırım yaparak toplum kalkınmasına değer katmak • Mevcut hizmetlerin kalitesini arttırmak ve yeni modeller geliştirilmesi ile çocuk gelişiminde iyileşmeye destek sağlamak • Düşük hizmet maliyetleriyle yüksek kalitede hizmet sunarak erken çocukluk eğitimi hizmetlerinin yaygınlaşmasına destek sağlamak • Toplumun her kesimindeki bireyleri gönüllü hizmet anlayışına karşı motive etmek Toplum temelli erken çocukluk hizmetlerinin nihai amacı
SAHA ÇALIŞMALARI Ağustos 2012...
Ön çalışma (Mevcut durumu belirleme & savunu) 10 ilde mevcut durumu belirlemeye yönelik çalıştaylar (Temmuz ve Eylül 2012) ile yaklaşık 70 ilçe ve 300 yerel yetkiliye ulaşıldı... • Saha koordinatörlerinin günlük bazda yerelde başlattığı çalışmalar... • Atıl mekanların tespit edilmesi • Hedef kitleye ulaşılması • İşbirliği protokolleri ile ortaklıkların oluşturulması • Yerel işbirlikleri ve merkezden destek ile öğrenme ortamlarının düzenlenmesi • Vali yardımcıları, kaymakamlar, belediye başkanları, il milli eğitim müdürleri, ilçe milli eğitim müdürleri, işveren kuruluşları ve STK’lara yönelik eğitimler (yaklaşık 300 kişiye ulaşıldı) • İzleme ve niteliğin iyileştirilmesi Yöntem
Toplum temelli hizmetlerin yönetimi ve yürütülmesini tanımlayan yasal çerçeve eksikliği... Geçici Çözüm: • Mevcut mevzuattan yararlanılması • Mevcut bürokrasinin takip edilmesi • MEB insan kaynağından yararlanılması • Mevcut denetim sisteminden yararlanılması Zorluklar/engeller
İnsan kaynağı • Kalite çerçevesi • Organizasyon şeması • Yetki ve sorumluluklar • Uygulama esasları • Bütçeleme Toplum temelli erken çocukluk hizmetlerine özel bir yasal düzenleme Uzun Vadede...
