Seminar “DGA, heeft u alles goed geregeld?

1. Seminar “DGA, heeft u alles goed geregeld? Programma 16.00 uur Opening door Bart Franken, kantoordirecteur Van Lanschot16.05 uur mr. Marc van Opstal, advocaat en partner, Banning Advocaten16.35 uur Pensioenactualiteiten door Eric Vlietman, Van Lanschot Chabot17.00 uur Pauze17.15 uur Pensioen in eigen beheer door mr. Wim de Korte, Van Lanschot17.45 uur Afsluitende borrel

2. DGA, heeft u alles goed geregeld? • Vermogensbeheersing voor de • sleutelmomenten in het leven • door • mr. Marc van Opstal

3. Sleutelmomenten: • huwelijk / geregistreerd partnerschap / samenleving • geboorte kinderen • start eigen bedrijf • huwelijk / geregistreerd partnerschap / samenleving kinderen • 30-jarig huwelijk • pensionering • overlijden

4. Vermogensrechtelijke gevolgen: beheersbaar en kneedbaar, mits tijdig en juist voorbereid door: • gebruik te maken van wettelijke regelingen; • gebruik te maken van onduidelijkheden in wettelijke regelingen en rechtspraak daarover, bijvoorbeeld: voorkoming erfbelasting of schenkbelasting door gebruikmaking van onduidelijke regelgeving rond afwikkeling van huwelijksvoorwaarden, periodiek verrekenbeding.

5. Praktijkvoorbeeld: • huwelijk op huwelijkse voorwaarden in verband met risico’s onderneming man; • huis op naam van vrouw, traditionele rolverdeling; • na 30 jaar reserves opgebouwd in de onderneming, alles veilig gesteld en samen opgebouwd; • wens om de reserves tot gezamenlijk eigendom te maken. ‘Gewoon’ overhevelen is schenking en leidt tot schenkbelasting. Mogelijke maatregelen: • opheffing huwelijkse voorwaarde, waardoor gemeenschap van goederen; • alsnog uitvoering periodiek verrekenbeding in huwelijkse voorwaarden • met maximaal gebruik van de discussieruimte.

6. Voorbeeld periodiek verrekenbeding: • Wat aan het einde van het kalenderjaar resteert van ‘het inkomen’, nadat de kosten van de huishouding zijn voldaan, moet aan het einde van dat kalenderjaar tussen de echtgenoten worden verrekend/gedeeld; onder ‘het inkomen’ valt ook de niet als salaris of dividend uitgekeerde winstreserve in de BV. • Stel: het verrekenbeding is nooit uitgevoerd, dan blijft altijd de verplichting bestaan om alsnog te verrekenen. • Met een beroep op deze verrekenverplichting kan vermogen (uit de BV) van de ene naar andere echtgenoot worden overgeheveld zonder schenkbelasting. Omdat in wet en rechtspraak niet precies duidelijk is hoe het verrekenbedrag moet worden berekend, kan dus binnen bepaalde grenzen naar het gewenste bedrag worden toegerekend. • Zeer belangrijk: wijze van vastlegging!

7. Huwelijk / geregistreerd partnerschap / samenleving (zelf of kinderen): • Keuze? • Verschillen op het gebied van : • vermenging vermogen • vergoedingsrechten • draagplicht kosten huishouding • artikel 1:88 BW (Dexia effectenlease, borgstelling) • ouderschap en gezag • nabestaandenpensioen • erfrecht.

8. Kinderen krijgen: • erkenning / gezag • estate planning (veiligstelling financiële toekomst kinderen)

9. Start eigen bedrijf: • huwelijksgoederenregime • oudedagsvoorziening • zeggenschap, winstgerechtigdheid, bedrijfsopvolging (StAK)

10. 30 jaar huwelijk / pensionering: • estate planning • wijziging huwelijksgoederenregime (finaal verrekenbeding) • wijziging testament

11. Overlijden: • Bij elk eerder genoemd sleutelmoment is het zaak om rekening te houden met overlijden, bijvoorbeeld door middel van: • testament • vermogensbewind voor kinderen na 18 jaar (met ‘handleiding’) • bedrijfsopvolging in statuten van BV, StAK • inhoud en uitvoering van huwelijkse voorwaarden: periodieke check-up, • uitvoering van periodiek verrekenbeding ter voorkoming van geschil tussen de langstlevende ouder en de kinderen en correcte vastlegging van de • verrekening.

12. man • € • vrouw • € • kind • kind

13. Uitdagingenvooruw Pensioen in Eigen Beheer Eric Vlietman, Senior Consultant, Van Lanschot Chabot

14. Onderwerpen • Wat is pensioen? • Hoe ziet de oudedagsvoorziening/het pensioen van de DGA eruit? • Hoe wordt het pensioen van de DGA beïnvloed door: • De recente politieke beslissingen? • De huidige rente? • De levensverwachting? • Recente fiscale wet- en regelgeving? • Hoe kan Van Lanschot Chabot u helpen met uw pensioen en de (recente) ontwikkelingen op pensioengebied?

15. Wat is pensioen? Vervangend inkomen bij:

16. De oudedagsvoorziening van de DGA bruto salaris bruto uitkering DGA pensioen en/of lijfrente sparen uzelf (ex)werk-gever? pensioenregeling? staat AOW

17. Pensioen in Eigen Beheer De BV maakt een afspraak met de DGA over de toezeggingen (o.a. hoogte ouderdoms-, nabestaanden- en arbeidsongeschiktheidspensioen). De BV doteert jaarlijks een bedrag. U (de BV) bespaart hiermee VPB 20/25% + AB 25%) om op pensioenleeftijd een spaarpot te hebben om de pensioenverplichtingen te kunnen voldoen. Of u de toezegging na kunt komen is afhankelijk van de spaarpot en overig vermogen van de BV. Vormen: eindloon, middelloon of beschikbare premie regeling

18. De verschillende soorten Pensioen Eindloon U bouwt een pensioen op tot 70% van het laatste verdiende loon Middelloon U bouwt een pensioen op tot 70% van het gewogen gemiddelde loon Beschikbare premieregeling Jaarlijks stort de werkgever (u!) een bedrag (tot een fiscaal maximum afh. van leeftijd en salaris) in uw pensioenspaarpot (meestal in de vorm van beleggingen). Op pensioendatum koopt u hier een pensioen mee aan.

19. Hoe bouwt u dit DGA pensioen op? Op uw salaris (bijvoorbeeld € 120.000,=) wordt een korting toegepast (de AOW-franchise genoemd - i.v.m. uw AOW-uitkering, die u t.z.t. ontvangt). Dit is de pensioengrondslag. Van de pensioengrondslag neemt men een percentage (bijvoorbeeld 2% - eindloon) en dat is uw jaarlijkse opbouw. € 120.000,= salaris -/- € 20.000,= AOW-franchise €100.000,= x 2% is € 2.000,= pensioenopbouw U werkt nog 25 jaar x € 2.000,= is € 50.000,= pensioen.

20. Actualiteiten: Het Lenteakkoord • Dit is wetgeving vanaf 2014!! Het Regeerakkoord nog niet….. • Pensioenrichtleeftijd gaat van 65 naar 67 jaar • Beperking fiscale pensioenopbouw • Eindloonregeling van 2,0% naar maximaal 1,9% • Middelloonregeling van 2,25% naar maximaal 2,15% • Beschikbare premie regeling wordt aangepast Dus geen 2% x € 100.000,= is € 2.000,= opbouw per jaar, maar: 1,9% x € 100.000,= is € 1.900,= opbouw per jaar. Na 25 jaar heeft u € 47.500,= pensioen i.p.v. € 50.000,=.

21. Het regeerakkoord VVD – PvdA (pensioen) • Aftopping pensioengevend salaris op € 100.000,=zowel voor (DGA) pensioen als voor privé (lijfrente/lijfrentebanksparen) • Verdere verlaging pensioenopbouw: • Eindloonregeling van 1,9% naar maximaal 1,5% • Middelloonregeling van 2,15% naar maximaal 1,75% • Beschikbare premie regeling tabel wordt aangepast. Dus: geen 2,0% x €100.000,= is € 2.000,= per jaar opbouw, geen 1,9% x €100.000,= is € 1.900,= per jaar opbouw, maar1,5% x € 80.000,= is € 1.200,= per jaar opbouw. Na 25 jaar € 30.000,= pensioen i.p.v. € 50.000,=/€ 47.500,=.

22. Mogelijkheid tot netto pensioensparen? • STAR • Vanwege de fiscale beperkingen is voorgesteld om een netto spaarvariant te introduceren (om de verlaging van het opbouwpercentage te beperken). Evt. vanaf januari 2015. • Deelnemers leggen uit hun netto inkomen een bedrag in voor pensioensparen (werkgeversbijdragen worden belast). • Spaartegoeden zijn vrijgesteld van vermogensrendementheffingen t.z.t. wordt er geen loonbelasting ingehouden. • Opbouwpercentage over is 0,1% (bruto, verrekend naar een netto opbouwpercentage….(dus een individueel opbouwpercentage?). Tot 100.000 euro Vanaf 100.000 euro Excedentregeling: 0,1% bruto opbouw verrekend naar netto sparen (=?) Excedentregeling: 1,85% bruto verrekend naar netto sparen = 0,888%?) 1,75% bruto opbouw

23. Een voorbeeld: DGA 40 jaar, 5 verstreken dienstjaren

24. Het verschil in pensioen op 67 jaar

25. Tijdslijn aanpassingen Ingang AOW verplaatst naar verjaardag. AOW leeftijd naar 65 jaar en 1 maand. AOW leeftijd naar 65 jaar en 2 maanden. Verhoging pensioen-leeftijd naar 67 jaar. Verlaging maximale opbouwpercentages (middelloon naar 2,15%). Navenante aanpassing (verlaging) van de beschikbare premie staffels. AOW leeftijd naar 65 jaar en 3 maanden Mogelijk verdere verhoging pensioen-leeftijd. Mogelijk verdere verlaging maximale opbouwpercentages (middelloon naar 1,75%) en een maximering pensioengevend salaris op € 100.000,-. Navenante aanpassing (verlaging) van de beschikbare premie staffels.

26. Stijging AOW-leeftijd (lente-akkoord en regeerakkoord) • AOW leeftijd in stappen omhoog (regeerakkoord) • In 2013, 2014 en 2015 1 maand, in 2016, 2017 en 2018 3 maanden en 2019 tot en met 2021 4 maanden. • Uiteindelijk in 2018 is de AOW leeftijd 66 jaar en in 2021 67 jaar. • Vanaf 2022 afhankelijk van levensverwachting.

27. De invloed van rente:Sparen hoe ging dat ook alweer? • 100 euro twee jaar sparen met 3% rente 100 100 209,09 0 1 2 Eindopbrengst is (100 * 1,03 + 100) * 1,03 ofwel 100 * (1,03)2 + 100 * 1,03

28. Hoeveel geld moet je gespaard hebben op de pensioendatum? 100 100 183 0 1 2 100 100 100 100 347 0 1 2 3 4 Rente is 6%

29. Hoeveel geld moet je gespaard hebben op de pensioendatum? 100 100 191 0 1 2 100 100 100 100 371 0 1 2 3 4 Rente is 3%

30. De rente ontwikkeling

31. We worden steeds ouder

32. Hoeveel geld moet je gespaard hebben op de pensioendatum? We leven langer De rente is gedaald 100100 100 100 347 0 1 2 3 4 Rente is 6% Er is meer geld nodig voor het zelfde pensioen! M.a.w. de kosten van uw pensioen zullen stijgen. 465 100 5 2,5%

33. LET OP!!! HET PENSIOEN IN EIGEN BEHEER LIGT ONDER HET VERGROOTGLAS VAN DE FISCUS EN WORDT VERDER BEPERKT DOOR WETTELIJKE MAATREGELEN!! Zoals o.a. het beperken van de mogelijkheid tot uitkeren van het dividend…..

34. Aanscherping t.a.v. het uitkeren van dividend Het bestuur (u!) moet goedkeuring geven voor dividenduitkeringen. Getoetst wordt of de BV na de uitkering van het dividend nog aan haar verplichtingen kan voldoen (zoals pensioenverplichtingen, de commerciёle waarde): • Ouderdomspensioen (is er voldoende vermogen?) • Partnerpensioen (voldoende vermogen/verzekering?) • Arbeidsongeschiktheidspensioen (voldoende vermogen/verzekering?) Standpunt belastingdienst: Kan men niet aan de verplichtingen voldoen? Dan beschouwt men het pensioen als afgekocht: de gehele pensioenaanspraak wordt in één keer belast+ 20% revisierente!!

35. Waarom ook alweer Pensioen in Eigen Beheer? • Vroegerhoog VPB-tarief • Liquiditeitsvoordeel • Vrijheidt.a.v. beleggen • Flexibiliteit

36. Van Lanschot Chabot kan de regie van uw pensioen op zich nemen • In hoeverre moet u doorgaan met een pensioen in Eigen Beheer? Van Lanschot Chabot kan de risico’s voor u in kaart brengen en samen met u besluiten er mee door te gaan (en op welke wijze) of uit te kijken naar alternatieven. • Niets doen is geen optie! U pensioen moet aangepast worden aan het Lenteakkoord (2014) en/het regeerakkoord (2015) • Wie kan u helpen vanaf 1 januari 2014? • Diploma-eis WFT Pensioen + andere WFT diploma’s • Verdergaande vakbekwaamheid

37. Vragen?

38. Pensioen in eigen beheer 8 oktober 2013 Wim de Korte Vermogensstructureerder Van Lanschot Bankiers

39. DGA positie DGA Positie DGA: Werkgever Werknemer Aandeelhouder Bestuurder Schuldeiser / schuldenaar Holding-Beheer BV Tussen Holding BV Werkmaatschappij

40. Verschil fiscaal en commercieel? • Fiscaal en commercieel verschillende spelregels • Rekenrente • Leeftijdsterugstelling • indexatie • Gevolg? • fiscale opbouw • commerciële nodig

41. Pensioen opbouwen: Voorbeeld • (afgeronde bedragen) • Dga: 56 jaar • Echtgenote: 54 jaar • Ingangsdatum pensioen: 65 jaar • Salaris € 90.000 • AOW- franchise € 19.000 • Pensioengrondslag € 71.000 • Max. 70% pensioen € 50.000 40 40 40 40

42. Van fiscaal naar commercieel € 1.364.000 Benodigd kapitaal op pensioeningangsdatum € 1.185.000 € 998.000 € 714.000 fiscaal doelvermogen + leeftijd terugstelling + lagere rekenrente + indexatie

43. Nabestaandenpensioen • Fiscaal Commercieel • 31-12-2021 € 714.000 € 1.364.000 • 31-12-2012 € 342.000 € 812.000 • Nabestaandenpensioen € 35.000 • Stel overlijden in 2013: partner 54 jaar • benodigd kapitaal voor levenslang € 35.000 met indexering: € 1.235.000 !!! Met ANW € 1.474.000 !!!

44. Beleid Belastingdienst • Na uitkering dividend moet er voldoende vermogen in de BV achterblijven om • pensioen volledig te kunnen uitbetalen • Hierbij dienen activa en passiva van de BV te worden gewaardeerd op de • werkelijke waarde, lees commerciële waarden • …… let op: ook voldoende vermogen aanhouden voor verplichtingen als • nabestaanden-, wezen- en invaliditeitspensioen

45. De balans • Holding • Effecten 300.000 AK 18.000 • Liquide 600.000 Winstreserves 540.000 • Pensioenvoorziening 342.000 • Totaal 900.000 Totaal 900.000 • Commerciële waarde pensioen € 812.000 • Mag de heer X € 100.000 dividend uitkeren?

46. De balans • Holding • Effecten 300.000 AK 18.000 • Liquide 600.000 Winstreserves 70.000 • Pensioenvoorziening 812.000 • Totaal 900.000 Totaal 900.000 • Commerciële waarde pensioen € 812.000 • Benodigde koopsom PP en Wzp € 1.474.000 herverzekerd?

47. Sancties • De volledige commerciële aanspraak is direct belast (max. 52%) • Daarbovenop 20% revisierente • Totaal max. 72%

48. Pensioen in eigen beheer tot welke hoogte? • Pensioen opbouwen beperken of onbeperkt? • Vennootschap • Pensioenkosten zijn voor de BV aftrekbaar • Belastingbesparing in de BV 20% tot 25% vennootschapsbelasting • Besparing Aanmerkelijk Belangheffing (AB) 25% • Totaal 40% tot 43,75% • Privé • Pensioenuitkering is progressief belast in Box I (19,1% tot 52%)

49. Berekenen vermogen • Welk vermogen aanwezig zijn in de vennootschap? • Hoe berekenen? • Vast rendement of juist niet?

50. Vermogensregie: Risicobenadering Rendementen verlopen echter grillig: Aandelen  Spaarrekening