ÐÆØܲвðòºð ISSUES

1. 貼زì²ð²Î²Ü ºì ²¼¶²ÚÆÜ Ðºî²¼àîàôÂÚàôÜܺðÆ Ð²ÚÎ²Î²Ü ÎºÜîðàÜTHE ARMENIAN CENTER FOR NATIONAL AND INTERNATIONAL STUDIES ÀݹɳÛÝí³Í ë»õÍáíÛ³Ý ï³ñ³Í³ßñç³Ý »õ »íñáå³Ï³Ý³óÙ³Ý ¹³ñ³ßñç³Ý. Ñݳñ³íáñáõÃÛáõÝÝ»ñ, Ù³ñï³Ññ³í»ñÝ»ñ »õ ïñ³ÝëýáñÙ³ódzÛÇ ë³ÑÙ³ÝÝ»ñ êïÛáå³ ê³ý³ñÛ³Ý ²Ä å³ï·³Ù³íáñ, ²ñï³ùÇÝ Ñ³ñ³µ»ñáõÃÛáõÝÝ»ñÇ Ùßï³Ï³Ý ѳÝÓݳÅáÕáíÇ ³Ý¹³Ù, è³½Ù³í³ñ³Ï³Ý »õ ³½·³ÛÇÝ Ñ»ï³½áïáõÃÛáõÝÝ»ñÇ Ñ³ÛÏ³Ï³Ý Ï»ÝïñáÝÇ ³ëáó³óí³Í ÷áñÓ³·»ï ºðºõ²Ü 15 ÐáõÝí³ñ 2007

2. ÐÆØܲвðòºðISSUES • î³ñ³Í³ßñç³ÝÇ ë³ÑÙ³ÝÝ»ñÁ Boundaries of the Region • î³ñ³Í³ßñç³Ý³ÛÇÝ ÇÝëïÇïáõóÇáÝ³É Ñ³Ù³Ï³ñ·Á Regional Institutional System • î³ñ³Í³ßñç³ÝÇ ÙdzíáñÝ»ñÇ ÁݹѳÝáõñ ߳ѻñÁ Common Interests of Units and Actors • ²ñÅ»ù³ÛÇÝ ÁݹѳÝáõñ ѳٳϳñ· »õ ÇÝùÝáõÃÛáõÝ Shared Value System and Indentity

3. êºìÌàìÚ²Ü ²ì²¼²ÜBLACK SEA BASIN

4. êºôÌàìÆ ºìðàä²Î²Ü ÐÚàôêÆê-²ðºõØàôîøEUROPEAN NORTH-EAST OF BLACK SEA

5. ØÆæºðÎð²ÌàìÚ²Ü ²ì²¼²ÜMEDITERRANEAN BASIN

6. ÎàìÎ²ê ºì βêäÚ²Ü î²ð²Ì²Þðæ²ÜCAUCASUS AND CASPIAN REGION

7. ØºÌ Øºî²øêÆ Ö²Ü²ä²ðÐÀGREAT SILK ROAD

8. ØÆæÆܲêƲCENTRAL ASIA

9. غðÒ²ìàð²ðºõºÈøMIDDLE EAST

10. ÀܸȲÚÜì²Ì êºìÌàìÚ²Ü î²ð²Ì²Þðæ²Ü ²é³çÇÝ ËáõÙµ. ³÷³Ù»ñÓáõÃÛáõÝ • èáõë³ëï³Ý, àõÏñ³Çݳ, èáõÙÇÝdz, ´áõÉÕ³ñdz, Âáõñùdz, ìñ³ëï³Ý ºñÏñáñ¹ ËáõÙµ. ÙÇçï³ñ³Í³ßñç³Ý³ÛÇÝ Ï³å • ²Éµ³Ýdz, ê»ñµÇ³, Ðáõݳëï³Ý, Øáɹáí³, г۳ëï³Ý, ²¹ñµ»ç³Ý

11. ÀܸȲÚÜì²Ì êºìÌàìÚ²Ü î²ð²Ì²Þðæ²Ü WIDER BLACK SEA REGION

12. ÀܸȲÚÜì²Ì êºìÌàìÚ²Ü î²ð²Ì²Þðæ²ÜÆ úð²Î²ð¶Æ ºô вزîºêîÆ ´Üàô²¶ðÆâܺðÀ úñ³Ï³ñ· • µáÉáñ »ñÏñÝ»ñÇ Ñ³Ù³Ñ³í³ë³ñ ³Ýíï³Ý·áõÃÛáõÝ »õ ½³ñ·³óáõÙ • ï³ñ³Í³ßñç³ÝÇ Ñ³Ù³ñ Ýñ³Ýó áõÝ»ó³Í é³½Ù³í³ñ³Ï³Ý Ý߳ݳÏáõÃÛ³Ý »õ Ý»ñáõÅÇ ÉdzñÅ»ù Çñ³óáõÙ • Ù³ëݳÏóáõÃÛáõÝÝ áõ Ý»ñ·ñ³íí³ÍáõÃÛáõÝ • ˳ÕÇ Ñ³í³ë³ñ áõ ѳñ·íáÕ Ï³ÝáÝÝ»ñ гٳï»ùëï • ˳ÕÇ Ñ³í³ë³ñ áõ ѳñ·íáÕ Ï³ÝáÝÝ»ñ

13. êÌîÐ ²Ü¸²Ø ºì ¸Æîà𸠺ðÎðܺðBSEC MEMBERS AND OBSERVERS • ²Ü¸²Øܺðг۳ëï³Ý ²Éµ³Ýdz ²¹ñµ»ç³Ý´áõÉÕ³ñdz ìñ³ëï³Ý Ðáõݳëï³Ý Øáɹáí³ èáõÙÇÝdz èáõë³ëï³Ý Âáõñùdz àõÏñ³Çݳê»ñµÇ³

14. êÌîÐ ²Ü¸²Ø ºì ¸Æîà𸠺ðÎðܺðBSEC MEMBERS AND OBSERVERS • ¸Æîàð¸Üºð ²íëïñdz´»É³éáõëÊáñí³Ãdzâ»Ëdzº·Çåïáëüñ³Ýëdz¶»ñÙ³ÝdzÆëñ³Û»ÉÆï³ÉdzȻѳëï³ÝêÉáí³ÏdzÂáõÝÇë²ØÜ

15. º ² Ð Î, ºÊ ê Ì î Ð ² ä Ð Ð ² ä Î èáõë³ëï³Ý г۳ëï³Ý ܲîú, ºØ ´áõÉÕ³ñdz èáõÙÇÝdz Ðáõݳëï³Ý Âáõñùdz • ²¹ñµ»ç³Ý • ìñ³ëï³Ý àõÏñ³Çݳ • Øáɹáí³ ì àõ ² Ø Ð²ºÎä вºÎä вºÎä вºÎä ²Éµ³Ýdz ê»ñµÇ³ 貼زø²Ô²ø²Î²Ü ²Üìî²Ü¶àôÂÚ²Ü Î²¼Ø²ÎºðäàôÂÚàôÜܺð

16. î³ñ³Í³ßñç³ÝÇ ·ñ³íÇï³óÇáÝ Ï»ÝïñáÝÁ ÙÇÝã»õ 2007Ã

17. î²ð²Ì²ÞÄðæ²Ü²ÚÆÜ Ü²ì²ØàôÔܺð

18. î²ð²Ì²ÞÄðæ²Ü²ÚÆÜ ¶²¼²ØàôÔܺð

19. ¸ºäÆ ºìðàä² ÀܲòøÀ êî²Ø´àôÈÚ²Ü Ðèâ²Î²¶ðàôØ • гßíÇ ³éÝ»Éáí ºíñáå³ÛáõÙ ï»ÕÇ áõÝ»óáÕ Ëáñù³ÛÇÝ áõ ³ñ³· ÷á÷áËáõÃÛáõÝÝ»ñÁ »õ лÉëÇÝÏÛ³Ý »½ñ³÷³ÏÇã ³ÏïÇ ÑÇÙùáõÙ ÁÝÏ³Í ëϽµáõÝùÝ»ñÇ ÑÇÙ³Ý íñ³ ˳ճÕáõÃÛ³Ý áõ ³Ýíï³Ý·áõÃÛ³Ý Ýáñ ¹³ñ³ßñç³Ý µ³ó»Éáõ áõ º²ÐÊ ÷³ëï³ÃÕûñÇÝ, Ù³ëݳíáñ³å»ë Üáñ ºíñáå³ÛÇ Ñ³Ù³ñ ö³ñÇ½Û³Ý Ê³ñïdzÛÇÝ Ñ»ï»õ»Éáõ Ù³Ûñ³ó³Ù³ùÇ ÅáÕáíáõñ¹Ý»ñÇ ÏáÕÙÝáñáßáõÙÁ (Ï»ï 1), • ֳݳã»Éáí, áñ µ³ñ»Ï»óÇÏ »õ ÙdzóÛ³É ºíñáå³Ý ½³ñ·³Ý³Éáõ, ͳí³Éí»Éáõ ¿ ³ÛÝåÇëÇ ÁݹѳÝáõñ ³ñÅ»ùÝ»ñÇ íñ³, ÇÝãåÇëÇù Ù³ñ¹áõ Çñ³íáõÝùÝ»ñÇ »õ ÑÇÙݳñ³ñ ³½³ïáõÃÛáõÝÝ»ñÇ íñ³ ÑÇÙÝí³Í ÅáÕáíñ¹³í³ñáõÃÛáõÝÁ, ïÝï»ë³Ï³Ý ³½³ïáõÃÛ³Ý »õ ëáóÇ³É³Ï³Ý ³ñ¹³ñáõÃÛ³Ý ÙÇçáóáí µ³ñ»Ï»óáõÃÛáõÝÁ »õ µáÉáñ »ñÏñÝ»ñÇ Ñ³Ù³Ñ³í³ë³ñ ³Ýíï³Ý·áõÃÛáõÝÝ »Ý (Ï»ï 2), • ²Ùñ³·ñ»É º²ÐÊ ·áñÍÁÝóóÇÝ, ѳٳ»íñáå³Ï³Ý ïÝï»ë³Ï³Ý ·áïáõ Ó»õ³íáñÙ³ÝÁ, ÇÝãå»ë ݳ»õ ѳٳß˳ñѳÛÇÝ ïÝï»ëáõÃÛ³ÝÁ Ù³ëݳÏÇó å»ïáõÃáõÝÝ»ñÇ ÇÝï»·ñÙ³Ý µ³ñÓñ ³ëïÇ׳ÝÇÝ ûųݹ³Ï»Éáõ Ùï³¹ñáõÃÛáõÝÁ (Ï»ï 5), • ÎÇë»É Ù³ëݳÏÇó å»ïáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ÙÇç»õ, ݳ»õ ³ÛÉ ß³Ñ³·ñ·Çé »ñÏñÝ»ñÇ Ñ»ï ÇÝãå»ë »ñÏÏáÕÙ, ³ÛÝå»ë ¿É µ³½Ù³ÏáÕ٠ѳٳ·áñͳÏóáõÃÛ³Ý, ѻﳷ³ ½³ñ·³óÙ³Ý áõ ¹Çí»ñëÇýÇϳóÙ³Ý, Ýñ³Ýó ïÝï»ë³Ï³Ý, ï»ËÝáÉá·Ç³Ï³Ý »õ ëáóÇ³É³Ï³Ý ½³ñ·³óáõÙÝ ³ñ³·³óÝ»Éáõ »õ ³½³ï Ó»éݳñϳïÇñáõÃÛáõÝÁ Ëñ³Ëáõë»Éáõ Ýå³ï³ÏÝ»ñÁ (Ï»ï 6), • гٳӳÛÝ»É, áñ Çñ»Ýó ïÝï»ë³Ï³Ý ѳٳ·áñͳÏóáõÃÛáõÝÁ ½³ñ·³Ý³Éáõ ¿ ëï³ÝÓÝ³Í å³ñï³íáñáõÃÛáõÝÝ»ñÇÝ ãѳϳëáÕ Ï»ñåáí »õ ³é³Ýó Ù³ëݳÏÇó å»ïáõÃÛáõÝÝ»ñÇ` »ññáñ¹ ÏáÕÙ»ñÇ Ñ»ï, ³Û¹ ÃíáõÙ ³ÛÝåÇëÇ ÙÇç³½·³ÛÇÝ Ï³½Ù³Ï»ñåáõÃÛáõÝÝ»ñÁ, ÇÝãå»ë ºØ-Á, ѳñ³µ»ñáõÃÛáõÝÝ»ñÇ µ³ñ»É³íáõÙÝ áõ ï³ñ³Í³ßñç³Ý³ÛÇÝ Ý³Ë³Ó»éÝáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ßñç³Ýáõ٠ѳٳ·áñͳÏóáõÃÛáõÝÁ ϳÝË»Éáõ (Ï»ï 7):

20. ¸ºäÆ ºìðàä² ÀܲòøÀ ´àêüàðÆ Ð²Úî²ð²ðàôÂÚàôÜàôØ • ²å³·³ÛÇ ÁݹѳÝáõñ ï»ëɳϳÝÁ ÏÇë»Éáí »õ ÷áËѳٳ·áñͳÏóáõÃÛ³Ý ×³Ý³å³ñÑáí, å»ïáõÃÛáõÝÝ»ñÇ áõ ϳé³í³ñáõÃÛáõÝÝ»ñÇ Õ»Ï³í³ñÝ»ñÝ ³ÏÝϳÉáõÙ »Ý ê»õ ÍáíÇ ÷á˳ϻñåÙ³ÝÁ ˳ճÕáõÃÛ³Ý, ³½³ïáõÃÛ³Ý, ϳÛáõÝáõÃÛ³Ý »õ µ³ñ»Ï»óáõÃÛ³Ý ï³ñ³Í³ßñç³ÝÇ: Üñ³Ýù ϳñ»õáñ»óÇÝ, áñ ºíñáå³ÛÇ Ýáñ ׳ñï³ñ³å»ïáõÃÛ³Ý Ï³éáõóÙ³Ý ·áñÍáõÙ Çñ»Ýó »ñÏñÝ»ñÝ áõ ÅáÕáíáõñ¹Ý»ñÁ ϳñ»õáñ »õ ëï»Õͳ·áñÍ³Ï³Ý Ý»ñ¹ñáõÙ áõÝ»Ý Ï³ï³ñ»Éáõ, »õ ê»ÍáíÛ³Ý ïÝï»ë³Ï³Ý ѳٳ·áñͳÏóáõÃÛáõÝÝ Çñ Ù»ç å³ñáõݳÏáõÙ ¿ ³ÛÝåÇëÇ ç³Ýù»ñ, áñáÝù ϳñ³·³óÝ»Ý »íñáå³Ï³Ý ÇÝï»·ñ³ódzÛÇ ·áñÍÁÝóóÝ»ñÝ áõ ϳéáõóí³ÍùÝ»ñÁ¦:

21. вز¶àð̲ÎòàôÂÚ²Ü àô öàʲκðäØ²Ü ÊàâÀܸàîܺðÀ • ºØ »õ ï³ñ³Í³ßñç³ÝÇ »ñÏñÝ»ñÇ Ñ³Ý¹Çå³Ï³ó ÁÝóóùÝ»ñÇ ï³ñµ»ñ ³ñ³·áõÃÛáõÝÝ»ñ. ï³ñ³Í³ßñç³ÝáõÙ Ý»ñ·³ñíí»Éáõ ºØ ѳå³ÕÏáïáõÃÛáõÝ »õ ½·áõß³íáñáõÃÛáõÝ, • ²å³·³ÕáõóóÙ³Ý, ÇÝùÝÇß˳ÝáõÃÛ³Ý »õ ÅáÕáíñ¹³í³ñ³óÙ³Ý Ù³ñï³Ññ³í»ñÝ»ñ. å»ïáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ù³Õ³ù³ÏÇñà »õ áõųÛÇÝ (ѳϳٳñïáõÃÛáõÝÝ»ñ) ³å³Ñ³ñ½³ÝÝ»ñ, • ֳݳãÙ³Ý Ù³ñï³Ññ³í»ñÝ»ñ áõ Ó³ËáÕí³Í ѳñ»õ³ÝáõÃÛáõÝ. лïѳϳٳñïáõÃÛáõݳÛÇÝ ÇñáÕáõÃÛáõÝÝ»ñÁ, ѳϳٳñïáõÃÛ³Ý Çñ³Ï³Ý ÏáÕÙÇÝ, å³ï׳é³Ñ»ï»õ³Ýù³ÛÇÝ Ï³åÁ ³ÙµáÕçáõÃÛ³Ùµ ׳ݳã»Éáõ ϳ٠ѻï»õ³ÝùÝ»ñÁ »ï ßñç»Éáõ ËݹÇñÝ»ñ, • âѳí³ë³ñ³Ïßéí³Í ³ëÇÙ»ïñÇÏ Ñ³ñ³µ»ñáõÃÛáõÝÝ»ñ. ï³ñ³Í³ßñç³ÝáõÙ Ù»Í »õ ÷áùñ å»ïáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ÇÝùݳÇñ³óÙ³Ý Ñݳñ³íáñáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ³Ýѳí³ë³ñáõÃÛáõÝ

22. ºìðàä²Î²Ü²òØ²Ü ¶àðÌÀܲò ºì ¶àðÌÆøܺð ºìðàä²Î²Ü²òØ²Ü ¶àðÌÀܲò • ºíñáå³ÛÇ ËáñÑñ¹ÇÝ ³Ý¹³Ù³ÏóáõÃÛáõÝÇó ϳ٠ºØ-Á ³Ý¹³Ù³Ïó»Éáõ å³Ñ³ÝçÝ»ñÇó µËáÕ Çñ³í³Ï³Ý å³ñï³íáñáõÃÛáõÝÝ»ñ ù³Õ³ù³Ï³Ý »õ ïÝï»ë³Ï³Ý áÉáñïÝ»ñáõÙ, • úµÛ»ÏïÇí ÷á÷áËáõÃÛáõÝÝ»ñ ïÝï»ë³Ï³Ý ϳéáõóí³ÍùÝ»ñáõÙ ³ÝѳïÝ»ñÇ ß³Ñ³·ñ·éáõÃÛáõÝÝ»ñ ǵñ»õ ºíñáå³ÛÇ Ñ»ï ÇÝï»·ñí»Éáõ Ñ»ï»õ³Ýù, • êáõµÛ»ÏïÇí ÷á÷áËáõÃÛáõÝÝ»ñ ³ÝѳïÇ Ñ³í³ï³ÙùÝ»ñáõÙ, ³ÏÝϳÉÇùÝ»ñáõÙ »õ ÇÝùÝáõÃÛáõÝáõÙ, áñáÝù Ýñ³Ý ÏëÝ»Ý µÇ½Ý»ëÇ, ù³Õ³ù³Ï³ÝáõÃÛ³Ý »õ ù³Õ³ù³óÇ³Ï³Ý Ñ³ë³ñ³ÏáõÃÛ³Ý »íñáå³Ï³Ý ÝáñÙ»ñÁ áñ¹»·ñ»Éáõ ù³Õ³ù³Ï³Ý ϳÙùáí: ºìðàä²Î²Ü ´²¼Ø²ÎàÔØ Î²è²ì²ðàôØ ºìðàä²Î²Ü ØÆæÜàð¸àôÂÚ²Ü ºì ä²ÚزܲβÜàôÂÚ²Ü ØฺÈ

23. î²ð²Ì²Þðæ²ÜÆ ºìðàä²Î²Ü²òì²Ì вزîºøêî • ºØ Ý»ñ·ñ³íí³ÍáõÃÛ³Ý Ù»Í³óÙ³Ý ÙÇçáóáí Ýñ³ áõ ï³ñ³Í³ßñç³ÝÇ »ñÏñÝ»ñÇ Ñ³Ý¹Çå³Ï³ó ÁÝóóùÝ»ñÇ ³ñ³·áõÃÛáõÝÝ»ñÇ ÙÇç»õ µ³óí³ÍùÇ Ïñ׳ïáõÙ, ï³ñ³Í³ßñç³ÝÇ µ³ñ»Ï»óÇÏ áõ ³Ýíï³Ý· ³å³·³ÛÇ Ýϳïٳٵ íëï³ÑáõÃÛ³Ý, ëå³ëáõÙÝ»ñÇ, ³ÏÝϳÉÇùÝ»ñÇ ³×, • ºíñáå³Ï³Ý³óÙ³Ý ÷áËÉñ³óÝáÕ Ù»Ë³ÝǽÙÝ»ñÇ Ý»ñ¹ñÙ³Ý û·ÝáõÃÛ³Ùµ ³å³·³ÕáõóóÙ³Ý, ÇÝùÝÇß˳ÝáõÃÛ³Ý »õ ÅáÕáíñ¹³í³ñ³óÙ³Ý Ù³ñï³Ññ³í»ñÝ»ñÇ Ñ³ÕóѳñáõÙ, ù³ÝÇ áñ ºíñ³ÙÇáõÃÛáõÝÝ ÇÝùÁ ï³ñµ»ñ ã³÷»ñ áõ Ý»ñáõÅ, µ³Ûó ѳí³ë³ñ ÇÝùÇß˳ÝáõÃÛáõÝÝ»ñ, ÅáÕáíñ¹³í³ñ³Ï³Ý ù³Õ³ù³Ï³Ý é»ÅÇÙÝ»ñ áõÝ»óáÕ »ñÏñÝ»ñÇ Ñ³Ù³·áÛ³ÏóáõÃÛ³Ý Ñ³Ù³Ï³ñ· ¿` ³é³Ýó ·³ÕáõóóÙ³Ý áõ ³å³·³ÕáõóóÙ³Ý ·áñÍÁÝóóÝ»ñÇ, ³é³í»É »õë` áõųÛÇÝ µÝáõÛÃÇ: • ÜáõÛÝ »íñáå³Ï³Ý³óÙ³Ý ·áñÍÁÝóóÇ, ÇÝãå»ë ݳ»õ` »íñáå³Ï³Ý µ³½Ù³ÏáÕ٠ϳé³í³ñÙ³Ý, »íñáå³Ï³Ý ÙÇçÝáñ¹áõÃÛ³Ý áõ å³jٳݳϳÝáõÃÛ³Ý (Conditionality) Ùá¹»ÉÝ»ñÇ û·ÝáõÃÛ³Ùµ ϳ٠á·áí ׳ݳãÙ³Ý Ù³ñï³Ññ³í»ñÝ»ñÇ, Ó³ËáÕí³Í ѳñ»õ³ÝáõÃÛ³Ý, ãѳí³ë³ñ³Ïßéí³Í ³ëÇÙï»ñÇÏ Ñ³ñ³µ»ñáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ËݹÇñÝ»ñÇ Ñ³ÕóѳñáõÙ:

24. êºìÌàìÚ²Ü ²ì²¼²ÜBLACK SEA BASIN