“Vriendschapsscholen” 12 januari 2010 LEA-congres

1. “Vriendschapsscholen”12 januari 2010LEA-congres

2. Agenda • Segregatie in PO • Waarom Vriendschapsscholen? • Invulling op school-niveau • Aanpak op gemeente-niveau • Succes- en faalfactoren

3. Wettelijke Opdracht • Regeerakkoord Balkenende IV: afspraak om segregatie tegen te gaan en integratie te bevorderen • Februari 2006 onderwijswetten: ‘onderwijs dient het actief burgerschap en de sociale integratie te bevorderen’ • Opdracht voor scholen en gemeenten om samen in LEA afspraken te maken over bevorderen van integratie en tegengaan segregatie

4. Instrumenten • Ouderinitiatieven • Centraal aanmeldmoment • Centraal aanmeldbeleid • Wijkcarrousels en onderwijsvoorlichting • Vriendschapsscholen

5. Waarom Vriendschapsscholen? • “[…] Met het oog op later functioneren in de Nederlandse samenleving moet voorkomen worden dat leerlingen gedurende hun schoolperiode uitsluitend in aanraking komen met leeftijdsgenoten uit hun eigen deel van de samenleving en cultuur.[…]”(Tweede Kamer 2003-2004) •  zwarte/witte school is per definitie een probleem, ongeacht de leerprestaties • Als er geen kans is op menging ontmoeting organiseren

6. Theorie over ontmoetingen • Gordon Allport: contacthypothese  direct contact leidt tot vermindering stereotypering en vooroordelen. • Radboud Universiteit Nijmegen  contact leidt niet automatisch tot meer acceptatie

7. Voorwaarden voor kansrijk contact • Dezelfde status • Wederzijdse afhankelijkheid • Samenwerking aan gemeenschappelijk doel • Contact moet herhaaldelijk zijn • Institutionele steun van autoriteiten (WRR, 2007)

8. Bindingsladder van RMO • Elkaar ontmoeten • Elkaar leren kennen • Samen werken/afspraken maken • Wederzijdse hulprelaties

9. Theorie vertaald naar de praktijk • Langdurig proces • Regelmatig contact • Gemengde teams • Gelijkwaardigheid tussen leerlingen waarborgen • Wederzijdse afhankelijkheid en gezamenlijk doel • Gemeenschappelijke interesses en belangen • Inhoudelijk doe-programma • Team en ouders betrekken • Inbedding van activiteiten in reguliere schoolprogramma • Inbedding in beleid van besturen en directies

10. Voorbeelden uit de praktijk

11. Groepen: midden- en bovenbouw Door directe interactie en het gezamenlijk werken aan doelen, maken kinderen kennis met elkaar én verschillende wijken in de stad. Doel van Welkom in mijn Wijk is het stimuleren van burgerschapscompetenties, met name: binding aan de stad en vaardigheid om te gaan met mensen anders dan jezelf. Vb: Welkom in mijn Wijk

12. In de eerste uitwisselingsronde maken leerlingen kennis met elkaar bijvoorbeeld door briefwisseling/email-contact: vertellen over zichzelf en de wijk waarin zij wonen Daarna ontmoeten de leerlingen elkaar in levende lijve en nemen elkaar mee de wijk in. Tijdens een speurtocht en in de klas voeren ze gezamenlijk allerlei activiteiten uit rond het thema ‘de wijk’ Hierna volgt een tussenperiode van enkele maanden. Op de eigen school wordt nagepraat, leerlingen sturen elkaar brieven en misschien wordt op nog meer manieren de band onderhouden Welkom in mijn Wijk (II)

13. Welkom in mijn Wijk (III) • De tweede uitwisselingsronde gaat dieper in op het thema ‘omgaan met verschillen’. Rode draad van het vervolgprogramma is de vraag om voor buitenaardse wezens het leven in hun stad en Nederland te beschrijven. Spelenderwijs kunnen kinderen ontdekken en benoemen in welke dingen ze op elkaar lijken, waarin ze van elkaar verschillen en hoe ze met die verschillen willen omgaan...

14. Groepen 6,7,8 Nieuw land zoekt inwoners ‘Burgerland’. Leerlingen kunnen inwonerschap ‘verdienen’. Uitwisselingen Paspoort: wordt vergezeld van introductiebrief van alle leerlingen (persoonlijk en hoe voor jou het ideale land eruit ziet…) Burgerschap Conferentie: Minister van Binnenlandse Zaken nieuw land op zoek naar goede burgers om prettig land van te maken  leerlingen moeten meedenken om burger te mogen worden Vb: Kinderconferentie Burgerland

15. Kinderconferentie Burgerland (II) • Minister van Binnenlandse Zaken vraagt kinderen advies over: a) samenleving b) democratie, waarden en normen c) sociale competentie. • In groepjes moeten kinderen oplossingen bedenken. De kinderen vullen een placemat in: een groot vel verdeeld in verschillende vakken waarin verschillende soorten vragen staan. Bijv: - Kunnen jullie 4 regels bedenken waarvan je vindt dat iedereen in Burgerland zich daaraan zou moeten houden? • Waaraan merk je bij een ander dat hij/zij het prettig vindt om met jou om te gaan? • Ik heb het naar mijn zin in een samenleving als... • Fatsoen is... • Kun je op school ook werken aan prettig samen leven? Wat kun je als leerling daaraan doen?

16. ‘Bemoei-theater’: kinderen mogen zich bemoeien met wat op toneel gebeurt. Verschillende situaties: buren die elkaar op straat tegenkomen, een fietsongeluk, schoolklas die een dier voor de klas kiest. Kinderen grijpen op allerlei momenten in om te vertellen hoe ze het anders of beter kunnen doen. Na goed afgeronde opdracht stempel in Paspoort Burgerland bij 3 stempels geschikt. Leerlingen moeten nog meer burgers zoeken  gezamenlijk werken aan reclamespot voor Burgerland (3e contact). Wat is er nou precies zo prettig? Waarom is het fijn om er te wonen? Kinderconferentie Burgerland (III)

17. Rol van de Gemeente • Welke taak ziet u voor de gemeente?

18. Stappenplan Gemeente • Bepaal plek van deze maatregel in algemeen beleid rondom aanpak segregatie en bevorderen integratie • Bespreek met schoolbesturen welke rol de gemeente kan/zal spelen • Ontwikkel subsidiekader, met heldere doelstelling en voorwaarden voor subsidie • Bepaal aanpak om scholen te werven • Maak afspraken over begeleiding, ondersteuning, monitoring & evaluatie

19. Vb. Doelstelling Subsidie Rdam: “Leerlingen met verschillende culturele achtergronden op verschillende scholen op een positieve manier met elkaar in contact brengen, zodat dit kan uitgroeien tot een meerjarige verbinding” Den Haag: […] “Het uiteindelijke doel is het wegnemen van eventuele vooroordelen en het kweken van meer wederzijds begrip en respect tussen deze kinderen onderling.”

20. Vb: Subsidiekader Rdam • De aangemelde koppels bestaan uit tenminste één ‘witte’ en één ‘zwarte’ school • De aangemelde koppels dienen een gezamenlijke aanvraag in waarin vermeld wordt hoeveel en welke groepen/klassen van welke school zullen deelnemen • Het concept ‘vriendschapsschool’ is integraal onderdeel van het schoolplan: de scholen geven aan op welke wijze leerkrachten, team en ouders actief betrokken worden bij de vriendschapsscholen • Het minimum aantal groepen of klassen per school dat actief deelneemt is twee, vanaf groep 3 (PO) • De subsidie wordt verleend voor Smart geformuleerde prestaties op schoolniveau, die als zodanig zijn benoemd in de subsidieaanvraag. Onderbouwing van de noodzakelijkheid van de voorgestelde prestaties en de gewenste effecten vindt plaats via het schoolplan of indien school daarvoor kiest via het format onderbouwing aanvraag

21. Vb: Subsidiekader Rdam (II) Verdeelsleutel: • De beoordeling wordt beïnvloed door de mate waarin de aanvraag bijdraagt aan de concrete resultaten in het kader van het Rotterdamse Onderwijsbeleid • Per deelnemende groep is het beschikbare subsidiebedrag €500,- • Minimum subsidiebedrag: €1000,- per school bij deelname van 2 groepen (PO) • Maximum subsidiebedrag: €5000,- per school bij deelname gehele school (groep 3 t/m 8) Financiering: • De gemeentelijke subsidie is maximaal €5000,- per vriendschapsschool.

22. Begeleiding/Ondersteuning Rol en taken rondom begeleiding/ondersteuning • Monitoren van het project • Vraagbaak voor de deelnemende scholen (vraag- en knelpunten) • Verdere ontwikkeling van het project (lesmaterialen, aanpak andere steden) • Onderhouden (inhoudelijk) van een website voor vriendschapsscholen • Belangstelling tonen voor de deelnemende scholen

23. Valkuilen • Vrijblijvendheid • Draagvlak in school • Gebrek aan kwaliteit • Uitvoerbaarheid

24. Succesfactoren • Inhoudelijk doe-programma • Team en ouders betrekken • Inbedding van activiteiten in reguliere schoolprogramma • Inbedding in beleid van besturen en directies • Steun vanuit autoriteiten als gemeente

25. Vragen???

26. Kijk ook eens op: • www.gemengdescholen.nl • www.vriendschapsscholen.nl • www.schoolindewereld.nl • www.welkominmijnwijk.nl

27. info & contact www.gemengdescholen.nl info@gemengdescholen.nl r.frans@cedgroep.nl