ΕΚΕΤΑ ΙΠΤΗΛ Εργαστήριο Προηγμένων Ηλεκτρονικών Υπηρεσιών για την Κοινωνία της Γνώσης

1. ΕΚΕΤΑ ΙΠΤΗΛΕργαστήριο Προηγμένων Ηλεκτρονικών Υπηρεσιών για την Κοινωνία της Γνώσης Δρ. Δημήτριος Σάμψων sampson@iti.gr

2. σύνοψη • ΕΚΕΤΑ – ΙΠΤΗΛ – ΕΠΥΚ • κύριες δραστηριότητες • εκπαιδευτικό λογισμικό • εκπαιδευτικά εργαλεία • ολοκληρωμένες διαδικτυακές εφαρμογές και υπηρεσίες • έργα έρευνας και ανάπτυξης • συνεργασίες • συμπεράσματα

3. Εθνικό Κέντρο Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης (Ε Κ Ε Τ Α) • μορφή • νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου • μη-κερδοσκοπικός οργανισμός • εποπτευόμενο από το Υπουργείο Ανάπτυξης (ΓΓΕΤ) • ιδρύθηκε το 2000, με έδρα τη Θεσσαλονίκη • Ινστιτούτο Τεχνικής Χημικών Διεργασιών (ΙΤΧΗΔ) • Ινστιτούτο Μεταφορών (ΙΜΕΤ) • Ινστιτούτο Αγροβιοτεχνολογίας (ΙΝΑ) • Ινστιτούτο Πληροφορικής και Τηλεματικής (ΙΠΤΗΛ)

4. Ινστιτούτο Πληροφορικής και Τηλεματικής (ΙΠΤΗΛ) • ιδρύθηκε το 1998 - από το 2000 είναι ιδρυτικό μέλος του ΕΚΕΤΑ • απασχολεί 85 άτομα, όλα με πτυχίο ΑΕΙ (16 PhD, 28 MSc/MA) • συμμετέχει σε 42 έργα έρευνας και τεχνολογικής ανάπτυξης (16 IST Projects) • εξωτερική χρηματοδότηση 10 εκατ Ευρώ (2000-2004) • Αξιολογήθηκε ως Κέντρο Αριστείας συγκεντρώνοντας βαθμολογία 9,65/10 στην πρόσφατη διεθνή αξιολόγηση της Δράσης 3.1.1 του ΥπΑν

5. Εργαστήριο Προηγμένων ηλεκτρονικών υπηρεσιών για την κοινωνία της γνώσης (ΕΠΥΚ) • ιδρύθηκε το 2000 • έρευνα και ανάπτυξη στους τομείς • συστήματα ηλεκτρονικής μάθησης και κατάρτισης, με έμφαση στα προσαρμοζόμενα και «ευφυή» περιβάλλοντα ηλεκτρονικής μάθησης • συστήματα παραγωγής, διαχείρισης και διάθεσης ηλεκτρονικού περιεχομένου • σχεδίαση, ανάπτυξη και ευχρηστία εκπαιδευτικού λογισμικού

6. κύριες δραστηριότητεςκαι επιτεύγματα • συμμετοχή σε 10+1 έργα έρευνας και ανάπτυξης • ανάπτυξηεφαρμογών και υπηρεσιών «λογισμικού για την εκπαίδευση» • δημοσίευση 75 επιστημονικών εργασιών σε διεθνή συνέδρια, περιοδικά και βιβλία • IEEE Computer Society Outstanding Performance Award (ICALT2001 Best Paper) • ενεργή συμμετοχή σε διεθνής οργανισμούς διαμόρφωσης τεχνολογικής πολιτικής (CEN/ISSS LTW, IEEE LTTF, Prometeus) • συμμετοχή σε διεθνείς επιστημονικές εκδόσεις (Associate Editorship for IEEE ETS) και συνέδρια (Programme Committee ICALT, ICCE, IASTED-ITEA)

7. εκπαιδευτικό λογισμικό (1) • ΓΑΙΑ ΙΙ - Διασυνδεόμενοι Μικρόκοσμοι Πολυμέσων για την Διαθεματική Διερεύνηση της Γης • 7 μικρόκοσμοι με διαθεματικό περιεχόμενο (γεωγραφία, μαγνητισμός, κίνηση δορυφόρων, ηλιακό σύστημα, ατμόσφαιρα, Γη) • διερευνητική προσέγγισηκαι πολλαπλές αναπαραστάσεις για την κατανόηση εννοιών της Φυσικής, Αστονομίας, Γεωεπιστημών, Μαθηματικών και Ιστορίας των Επιστημών • ανάπτυξη βασισμένη σε χρήση έτοιμων και νέων ψηφίδων λογισμικού

8. εκπαιδευτικό λογισμικό (2) • πιλοτικό εκπαιδευτικό λογισμικό βασισμένο σε ψηφίδες λογισμικού για την Θρησκευτική Αγωγή στην Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση • 3 μικρόκοσμοι για την υλοποίηση σεναρίων διερευνητικής ανακάλυψης σε θέματα Θρησκευτικής Αγωγής (βυζαντινές εκκλησίες της Θεσσαλονίκης, πορεία Αποστόλου Παύλου, Ισλάμ) • ανάπτυξη βασισμένη σε έτοιμες ψηφίδες λογισμικού • Απευθύνεται σε μαθητές και καθηγητές των Γυμνασίων και Λυκείων για χρήση στην τάξη

9. εκπαιδευτικό λογισμικό (3) • Εκπαιδευτικό Λογισμικό Πολυμέσων για το Μάθημα των Θρησκευτικών Ενιαίου Λυκείου • συμπληρωματική προς το σχολικό εγχειρίδιο εφαρμογή • σύνδεση με αντίστοιχο δικτυακό τόπο για ανανέωση περιεχομένου • πλούσιο πολυμεσικό υλικό (εικόνες, video, ήχος) • προς μαθητές και καθηγητές των Λυκείων

10. εκπαιδευτικά εργαλεία (1) • ΕΜ2 (educational metadata management): εργαλείο διαχείρισης εκπαιδευτικών μεταδεδομένων (http://em2.iti.gr) • ολοκληρωμένο περιβάλλον για διαχείριση εκπαιδευτικών μεταδεδομένων • στόχος η προώθηση της επαναχρησιμοποίησης ηλεκτρονικού εκπαιδευτικού περιεχομένου • ανοιχτή αρχιτεκτονική, βασισμένη σε opensource • φιλικό περιβάλλον διεπαφής με τον χρήστη • επεκτασιμότητα - προσαρμοστικότητα - υποστήριξη όλων των προτύπων μεταδεδομένων • Αυτόματη μετατροπή μεταξύ προτύπων (mapping) • πιστοποίηση εγκυρότητας δεδομένων (validation)

11. εκπαιδευτικά εργαλεία (2) • ECP (educational content packager): εργαλείοανάπτυξης ηλεκτρονικών μαθημάτων • δημιουργία ηλεκτρονικών μαθημάτων βάση προϋπάρχοντος εκπαιδευτικού περιεχομένου • εύκολη χρήση - wizard, drag and drop • αυτόματη ένταξη μαθημάτων για διάθεση μέσω εκπαιδευτικών πυλών διαδικτύου • πιστοποίηση εγκυρότητας δεδομένων (validation) • Συμβατότητα με τα διεθνή πρότυπα (IMS Content Package, IEEE Learning Objects Metadata) • στόχος η προώθηση της επαναχρησιμοποίησης ηλεκτρονικού εκπαιδευτικού περιεχομένου

12. ολοκληρωμένες διαδικτυακές εφαρμογές και υπηρεσίες (1) • κέντρο ηλεκτρονικής μάθησης (http://e-learn.iti.gr) • τυπικό Instructional Management System • διαχείριση «εικονικών» τάξεων (μαθητές, εγγραφές, βαθμολογίες, εξετάσεις, πληρωμές) • δυνατότητες on-line συνεργασίας μεταξύ ομάδων μαθητών • αυτο-αξιολόγηση • ευκολία χρήσης τόσο από τους εκπαιδευτές όσο και από τους εκπαιδευόμενους • περιορισμένες τεχνικές απαιτήσεις για συγγραφείς ηλεκτρονικών μαθημάτων

13. ολοκληρωμένες διαδικτυακές εφαρμογές και υπηρεσίες (2) • υπερσυνδιάσκεψη (http://hyperconference.iti.gr) • Ενθάρρυνση δημιουργίας «μανθάνουσας» κοινότητας: • διασύνδεση μαθητών με επαγγελματίες • συνεργατική μάθηση • ενεργητική μαθητεία • διαμοιραζόμενες εργασιακές πρακτικές • πολυμεσικές αναπαραστάσεις για τον περιορισμό της αδρανούς γνώσης • μετάδοση λειτουργικής και εργασιακής γνώσης

14. ολοκληρωμένες διαδικτυακές εφαρμογές και υπηρεσίες (3) • KOD: «έξυπνη» εκπαιδευτική πύλη διαδικτύου • Δυνατότητες σύνθεσης και διάθεσης ηλεκτρονικών μαθημάτων προσαρμοσμένων στις δεξιότητες και τις κατά περίπτωση ανάγκες των εκπαιδευομένων για εφαρμογές «εξατομικευμένης» μάθησης

15. ολοκληρωμένες διαδικτυακές εφαρμογές και υπηρεσίες (4) • NEMO: μοντέλα ηλεκτρονικής μάθησης για άτομα με ειδικές ικανότητες • διαμόρφωση εκπαιδευτικού μοντέλου δια βίου μάθησης για άτομα με ειδικές ικανότητες • υλοποίηση συστήματος ηλεκτρονικής μάθησης βασισμένο στις τεχνολογίες του Διαδικτύου και του Παγκόσμιου Ιστού • επίδειξη και αξιολόγηση από 3 διαφορετικές κατηγορίες χρηστών: ηλικιωμένοι, άτομα με προβλήματα ακοής και άτομα με προβλήματα νοητικής υστέρησης.

16. έργα έρευνας και ανάπτυξης (1) • NEMO - Non Excluding Models for Web-Based Education (IST No 25308) • KOD - Knowledge on Demand (IST No 12503) • Learning Objects Model (LOM) - Alternative Language Versions Expert Services to CEN/ISSS LTW • NETLogo - The European Educational Interactive Site • Σύστημα Ασύγχρονης Υπερμεσικής Συνδιάσκεψης μέσω του Διαδικτύου για Ηλεκτρονική Κατάρτιση και Εκπαίδευση • Σύστημα Συγγραφής και Διάθεσης Ηλεκτρονικών Μαθημάτων για Εφαρμογές Παροχής Υπηρεσιών Εκπαίδευσης Εξ' αποστάσεως

17. έργα έρευνας και ανάπτυξης (2) • έργο εκπαιδευτικής στήριξης του προγράμματος ΔΙΚΤΥΩΘΕΙΤΕ Δράση 1: υπηρεσίες πληροφόρησης και υποστήριξης των ΜΜΕ στις πρακτικές του ηλεκτρονικού εμπορίου • εκπαιδευτικός κόμβος για την ηλεκτρονική κατάρτιση σε θέματα ηλεκτρονικού εμπορίου (INTERREG) • εκπαιδευτικός κόμβος Κέντρου Επαγγελματικής Κατάρτισης ΔΕΘ-ΣΕΒ-ΣΕΒΕ

18. έργα έρευνας και ανάπτυξης (3) • ΓΑΙΑ ΙΙ - διασυνδεόμενοι μικρόκοσμοι πολυμέσων για την διαθεματική διερεύνηση της Γης (ΕΠΕΑΕΚ, ΠΗΝΕΛΟΠΗ) • πιλοτικό εκπαιδευτικό λογισμικό βασισμένο σε ψηφίδες λογισμικού για την Θρησκευτική Αγωγή στην Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση (ΕΠΕΑΕΚ, ΝΑΥΣΙΚΑ) • εκπαιδευτικό λογισμικό πολυμέσων για το μάθημα των Θρησκευτικών Ενιαίου Λυκείου (ΕΠΕΑΕΚ, ΠΙ)

19. συνεργασίες • εταιρείες πληροφορικής (Guinti Multimedia, FDE) • ευρωπαϊκό επίπεδο: • Prometeus (Promoting Multimedia Access to Education and Training in European Society) • CEN/ISSS Learning Technologies Workshop • IMS/Europe (IMS Global Learning Consortium) • EUN: European School Network Initiative • διεθνές επίπεδο: • IEEE/Learning Technologies Task Force and Learning Technologies Standards Committee

20. συμπεράσματα (1) • διαρκής συμμετοχή όλων των “ενδιαφερομένων” στο σχεδιασμό, υλοποίηση και αξιολόγηση του εκπαιδευτικού λογισμικού – έμφαση στην συμμετοχή των τελικών χρηστών • χρήση ανοικτών τεχνολογιών και open source για ευέλικτες λύσεις • χρήση οντοτήτων λογισμικού (component-based) με στόχο την επαναχρησιμοποίηση • παρακολούθηση και συμμετοχή στις διεθνείς και ευρωπαϊκές επιτροπές διαμόρφωσης τεχνολογικής πολιτικής • εφαρμογή διαδικασιών πιστοποίησης συμβατότητας με διεθνή πρότυπα

21. συμπεράσματα (2) • Οι εμπειρίες από τις κλασσικές σχολικές τάξεις δεν είναι επαρκής για την σχεδίαση εκπαιδευτικών μοντέλων βασισμένων στην χρήση του διαδικτύου • Τα περισσότερα εκπαιδευτικά μοντέλα ηλεκτρονικής μάθησης μέσω του διαδικτύου επιχειρούν να «προσομοιώσουν» τις παραδοσιακές σχολικές τάξεις • Ανάγκη για έρευνα και ανάπτυξη (αλλά και αξιολόγηση) νέων διδακτικών μεθόδων ηλεκτρονικής διδασκαλίας και κατάρτισης • Κριτική του τεχνοκρατικού μοντέλου αντιμετώπισης της μάθησης ως «διανομή εκπαιδευτικών πακέτων» και έμφαση στην «ενεργή μάθηση» με την ενεργή συμμετοχή των μαθητών και των διδασκόντων

22. συμπεράσματα (3) • Διερεύνηση του μοντέλου «ανοικτού κώδικα (open sourse)» ως κατάλληλου «επιχειρηματικού μοντέλου» για την εκπαίδευση • Ανάπτυξη μοντέλων αξιοποίησης περιεχομένου που αναπτύσσεται από τους εκπαιδευτικούς • Δημιουργία Καταλόγων Εκπαιδευτικού ηλεκτρονικού περιεχομένου (σε πολλαπλές γλώσσες), απλά τεχνολογικά εργαλεία και κανόνες συσχέτισης-αναζήτησης μέσω του παγκόσμιου ιστού • Το Δημόσιο Σχολείο δεν είναι ιδανική «αγορά» για την βιομηχανία εκπαιδευτικού λογισμικού, συνεπώς ανάγκη για «συνδρομητικά μοντέλα» πρόσβασης σε πηγές εκπαιδευτικού περιεχομένου που να μην αποκλείουν τόσο την πρόσβαση, όσο και την συμμετοχή σχολείων από οικονομικά ασθενής περιοχές (τόσο σε εθνικό όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο)

23. πληροφορίες Δρ. Δημήτριος Σάμψων ΕΚΕΤΑ-ΙΠΤΗΛ Κυβερνίδου 1, Θεσσαλονίκη E-mail: sampson@iti.gr URLs: http://www.iti.gr/ http://www.ask.iti.gr/