Download
1 / 17
170 likes | 331 Views
Agaton i Stefan Gillerowie. Wykonała : Ewelina Bardowska klasa 2b. Agaton Giller. Urodził się 9 stycznia 1831 w Opatówku. Zmarł 17 sierpnia 1887 w Stanisławowie. Polski dziennikarz, działacz niepodległościowy, pisarz, brat Stefana. Co nieco o Agatonie.
E N D
Agaton i Stefan Gillerowie Wykonała : Ewelina Bardowska klasa 2b
Agaton Giller Urodził się 9 stycznia 1831 w Opatówku. Zmarł 17 sierpnia 1887 w Stanisławowie. Polski dziennikarz, działacz niepodległościowy, pisarz, brat Stefana.
Co nieco o Agatonie Był synem burmistrza Opatówka Jana Kantego Gillera i Franciszki ze Szpadkowskich. Kształcił się m.in. w Kaliszu, Warszawie i Łomży. Był autodydaktą. Studiował historię i literaturę polską. W czasie Wiosny Ludów próbował się przedostać na Węgry, jednak został aresztowany w Raciborzu przez Prusaków. Wypuszczony w lutym 1850, podjął pracę nauczyciela domowego w wielkopolskich dworach ziemiańskich. W 1852 wyjechał do Krakowa i jako wolny słuchacz uczęszczał na wykłady na Uniwersytecie Jagiellońskim. Wyśledzony przez policję austriacką jako poddany rosyjski, został wydany 10 kwietnia 1853 żandarmerii rosyjskiej.
. . . Za działalność antyrosyjską w 1853 został uwięziony w Cytadeli Warszawskiej, a potem zesłany na Syberię. Ułaskawiony powrócił do kraju w roku 1860. Od 1862 był warszawskim korespondentem krakowskiego Czasu. Po warszawskiej masakrze w 1861 ułożył odezwę pt. Posłanie do wszystkich rodaków na ziemi polskiej, w której odrzucał możliwość kompromisu z Rosją i wskazywał na powstanie narodowe jako ostateczny cel. Jako drobnomieszczański liberał przeciwny zarówno metodom rewolucyjnym J. Dąbrowskiego, jak i podporządkowaniu się klemensowczykom.
. . . W 1862 wszedł do Komitetu Centralnego Narodowego, z zamiarem udaremnienia powstania styczniowego, którego termin już wcześniej wyznaczono. Chciał stworzyć tajne państwo polskie, ale zapowiedziana branka położyła kres jego koncepcji. Gdy Komitet uchwalił wybuch powstania Giller wystąpił z niego. 24 lutego 1863 ponownie został członkiem Komitetu, opowiadając się za stronnictwem białych (obóz polityczny 1861-1864, skupiał głównie liberalnych ziemian, szlachtę, bogatych mieszczan i reprezentantów inteligencji. Znaleźli się w nim działacze Towarzystwa Rolniczego, Delegacji Miejskiej i tzw. millenerzy), dążąc do oddania im steru powstania. Przyczynił się do wprowadzenia dyktatury M. Langiewicza.
. . . W marcu i kwietniu 1863 pozostawał najbardziej wpływowym członkiem Rządu Narodowego. Redagował pisma powstańcze Strażnicę, Ruch i Wiadomości z Pola Bitwy. Zwalczany przez czerwonych (radykalno-demokratyczny obóz polityczny w Królestwie Polskim w czasie powstania styczniowego przeciwstawny "białym", wywodzący się z działaczy nielegalnych kółek wojskowych i młodzieżowych lat 1856-1860 oraz organizatorów patriotycznych manifestacji 1860-1861), po otrzymaniu anonimowego wyroku śmierci usunął się z rządu, wyjechał do Drezna, a potem do Lipska, gdzie w maju 1864 założył dziennik polski Ojczyzna, który upadł we wrześniu 1865.
. . . Twórczość pisarska Gillera dotyczy trzech dziedzin: przeżyć syberyjskich, historii 1863 i bieżącej publicystyki. Na uwagę zasługuje zwłaszcza jako pierwszy historiograf powstania styczniowego i twórca jego legendy. Główne dzieła: "Historia powstania narodu polskiego" (tom 1-10, 1867-1871, nie dokończona), poza tym Podróż więźnia etapami do Syberii, 1867, O serwiliźmie i serwilistach", 1886).
Nagrobek Agatona Gillera Na Cmentarzu Powązkowskim, w kwaterze 13, jako czwarty od następnej kwatery 14, znajduje się grób (13-VI-4) Agatona. Na nagrobku czytamy, że był on ojcem duchowym Związku Narodowego Polskiego w Ameryce. Staraniem tego związku zwłoki zostały w 1981 r. sprowadzone do Warszawy.
Portret Agatona W Stanisławowie znajduje się ulica Agatona Gillera .
Stefan Giller Urodził się 2 września 1833 roku w Opatówku, pod Kaliszem. Zmarł 27 stycznia 1918 tamże. Polski powieściopisarz, dramaturg, Poeta, tłumacz, brat działacza politycznego i historyka - Agatona.
Co nieco o Stefanie Był uczniem Wyższej Szkoły Realnej w Kaliszu, gdzie zaprzyjaźnił się z Adamem Asnykiem, braćmi Chodyńskimi i innymi znanymi kaliszanami. Już wówczas dał się poznać jako doskonały mówca, autor scenek dramatycznych i wierszy. Po latach Giller napisał powieść pt. Dwaj towarzysze, której akcja działa się w kaliskiej szkole. Po ukończeniu szkoły kaliskiej udał się do Warszawy i jako samouk pogłębiał wiedzę z dziedziny historii Polski oraz historii literatury i języka polskiego. Jednocześnie pracował jako adiunkt w Archiwum Akt Dawnych Polsko-Łacińskich i prywatnie wykładał język polski, literaturę i dzieje Polski. Następnie pracował jako pomocnik w kaliskim archiwum pod kierownictwem Józefa Szaniawskiego.
. . . Od 1862 r. podjął pracę nauczyciela przedmiotów historyczno - filologicznych w kaliskim gimnazjum męskim. Spod jego ręki "wyszli" m.in. prezydent RP Stanisław Wojciechowski, malarz Alfred Wierusz - Kowalski i rektor Uniwersytetu Wileńskiego Alfons Parczewski. Stefan Giller brał czynny udział w życiu społecznym i kulturalnym Kalisza i Opatówka. Organizował odczyty, wygłaszał mowy okolicznościowe, był członkiem instytucji kulturalnych, wspierał akcje oświatowe i charytatywne. Był współzałożycielem "taniej czytelni" w Kaliszu, członkiem Zarządu Kaliskiego Towarzystwa Muzycznego. W 1905 r. przekazał bezpłatnie lokal w swoim domu w Opatówku na dom ludowy i czytelnię publiczną.
. . . Po 35 latach pracy w Gimnazjum Filologicznym, a następnie w Gimnazjum Męskim w Kaliszu Stefan Giller przeszedł na emeryturę, żegnany przez najwybitniejszych przedstawicieli społeczeństwa Kalisza. Utworzone w 1911 r. w Warszawie Towarzystwo Byłych Wychowańców Szkół Kaliskich mianowało Stefana Gillera pierwszym honorowym członkiem (drugim został Alfons Parczewski). W 1909 r. powrócił na stałe do rodzinnego domu w Opatówku.
. . . Oprócz twórczości poetyckiej Giller uprawiał prozę, dramat, szkice historyczne i portrety literackie. Jego powieści Pokutnicy, Mateusz Trębacz i Czarna Jagna, Do ostatniej krwi, mają wydźwięk patriotyczny i moralizatorski. Mniejsze formy prozatorskie to: Przytulisko i Zabramka, O złych siostrach, O słabych i mocniejszych, Swaty niemieckie. Giller był także autorem komedii: Nowe drogi i Licytacja i zajazd, monologów: Polski diabeł i Ballada majowa. Na otwarcie nowego budynku kaliskiego teatru w 1900 r. napisał na prośbę Delegacji Dramatycznej Kaliskiego Towarzystwa Muzycznego prolog Sztuka i Ludzkość, w którym zawarł swoje poglądy na sztukę. Wynikiem literackich i historycznych zainteresowań Stefana Gillera są rozprawy historyczne i portrety literackie. Z okazji jubileuszu zwycięstwa pod Wiedniem opublikował w 1883 r. w "Gazecie Narodowej" rozprawkę pt. Jan III Sobieski i odsiecz Wiednia. Z okazji stulecia urodzin Adama Mickiewicza napisał oryginalną rozprawkę o poecie pt. Adam Mickiewicz, w której przedstawił swój stosunek do twórczości wieszcza mającego wielki wpływ na kształtowanie osobowości twórczej Stefana Gillera. Nie bez powodu nazywano Stefana z Opatówka ostatnim romantykiem.
. . . Stefan Giller zmarł 27 stycznia 1918 r. Został pochowany w rodzinnym grobie na cmentarzu parafialnym w Opatówku. Na wniosek Towarzystwa Przyjaciół Opatówka jedna z ulic na nowym osiedlu na Wądołach w Opatówku nosi imię Braci Gillerów.
