Atelier 10

1. Atelier 10 Naar een efficiënteretaalverwerving in het B.S.O. door een betere lesorganisatie en door aangepaste didactische middelen.

2. Profiel van de leerlingen in 1B • Erg uiteenlopende vooropleiding • Meer kans op problematische thuissituatie • Weinig betrokken bij het schoolgebeuren • Taalgebruik •  weinig divers  Agressief  A.N. is vaak een vreemde taal • Meer kans op leerstoornissen (ADHD + dyslexie)

3. Profiel van de leerlingen in BVL • instroom uit het 1ste gemeenschappelijk jaar • nog grotere verscheidenheid in niveau

4. Profiel van de leerlingen in de 2de en de 3degraad B.S.O. • De meesten hebben een quasi full-time bijberoep • Voor school is er nog weinig tijd over

5. Leerplannen en eindtermen in de 1ste graad. Spreekdurf en liefde voor het vak door …  Succeservaringen  Transparante woordenschat  Reproductie-oefeningen  Steeds dezelfde didactische aanpak

6. Belangrijkste leerinhoud voor de 1ste graad. • Voorzetsels van plaats • De getallen van 1 tot 40 • Het aflezen van de juiste tijd

7. Leerplannen en eindtermen in de 2de en de 3de graad. • Heel specifieke doelstellingen naar de richting toe. • Leerstof = direct bruikbaar

8. De lesinhoud in de 2de en de 3de graad. • Gericht op het verwerven van passe-partoutzinnetjes. • Van reproductie naar transfer • Korte en functionele rollenspelen

9. Attitudes voor de leraar: de consequente houding • Afhankelijk van de schoolcultuur • Leerkrachten bepalen die als groep • Tips  De leerlingen laten rechtstaan bij het begin van de les  Slechts één leerling aan het woord laten  Aanspreektitel is ‘mijnheer’ of ‘mevrouw’  Stiptheid eisen  Dezelfde handelingen op hetzelfde moment in de les

10. Attitudes voor de leraar: de consequente houding Tips  Afstand behouden  Hoed je voor roddels  Opletten met humor  In plenum geen allusie maken op hun beperkte capaciteiten of hun thuissituatie  Wees hun ogen

11. Attitudes voor de leraar: sympathie en affectie opwekken • Luisterbereidheid tonen • Vriendelijke houding • Kalm blijven • Consequent zijn • Respect tonen • De clown niet uithangen

12. De organisatie van de les: het inleidend moment • Doel: de aandacht wekken • Niet langer dan vijf minuten • Een gesprek over een onderwerp dat hen interesseert of moviteren naar het lesonderwerp toe

13. De organisatie van de les : verandering van spijs doet eten • Het aantal oefenvormen beperkt houden.  Hier best zo weinig mogelijk variatie • Hoe wel variatie inbrengen? Wisselen van locatie.  Les Frans in het atelier  Muziek, video, ICT

14. De organisatie van de les : het pauzemoment • Waarom?  Leerlingen kunnen zich slechts 20 minuten concentreren. • Hoe?  Praatje slaan over een bepaald onderwerp  Consequent zijn wat de duur betreft en afspraken i.v.m. discipline respecteren

15. De organisatie van de les : de schikking van het lokaal • Alle lessen algemene vakken in één enkel lokaal  alle lesmateriaal is steeds bereikbaar • U-vorm in de derde graad • Groepswerk per twee  er wordt minder vlug afgeweken van de opdracht

16. Het persoonlijk lesmateriaal: de agenda van de leraar • Overzichtelijk • Doel  Je ziet in één oogopslag wat je te doen hebt • Wat staat erin?  Lesonderwerpen, toetsen, taken,opdrachten  Alle afspraken met de leerlingen gemaakt i.v.m. taken en toetsen Bijlage 1

17. Het persoonlijk lesmateriaal: de agenda van de leerling • Wat staat erin?  Lesonderwerpen, toetsen, taken,opdrachten  Alle afspraken gemaakt i.v.m. taken en toetsen • Taak van de leerkracht:  Controleren of ze het agenda effectief invullen en op de juiste plaats

18. Het persoonlijk lesmateriaal: de leerlingenmap • Overleg met andere collega’s • Werk uniform over de vakken heen. • Zoveel mogelijk het lesmateriaal concentreren in één map • Werken met gekleurde bladzijden voor een beter overzicht

19. Het persoonlijk lesmateriaal: de keuze van een handboek • Een alles-in-één-handboek • Invulmogelijkheid in het boek • Met korte lesonderdelen (maximum 2 bladzijden) • Respecteer de zapcultuur!

20. Het persoonlijk lesmateriaal: taken en toetsen bijhouden Taken  taken moeten helpen leren  veel doe-activiteiten (kleven, plakken, kopiëren, collages maken)  alle taken zitten in één schutblad Bijlage 2

21. Het persoonlijk lesmateriaal: taken en toetsen bijhouden Toetsen  overzichtsblad met datum en te leren leerstof of doelstelling  datum van de toets wordt 2x ingevuld  verbeter de toetsen snel  geef ze best de les erna al terug Bijlage 3

22. Didactische werkvormen: spreekvaardigheid REPRODUCTIEDIALOGEN Doelstellingen  Het fixeren van nuttige uitdrukkingen  Spreekdurf aankweken  Een echt gesprek voorbereiden Bijlage 4

23. Didactische werkvormen: spreekvaardigheid REPRODUCTIEDIALOGEN • Kenmerken van een basisdialoog • beantwoordt aan de realiteit (uit het leven gegrepen) • = REALITEITSPRINCIPE • slaat op de professionele of persoonlijke levenssfeer = MOTIVATIEPRINCIPE • De replieken zijn transfereerbaar naar andere situaties.

24. Didactische werkvormen: spreekvaardigheid REPRODUCTIEDIALOGEN • De doelpersonen • « Ik vind mezelf terug in de rol. » (realiteitsprincipe) • De doelsituatie • « Het gespreksonderwerp spreekt me aan. » • « Ik kan het gebruiken voor later. » (motivatieprincipe) • Het taalgebruik • De zinnen zijn eenvoudig. (minimumtaal) • Ze zijn bruikbaar in andere situaties. (transferprincipe)

25. Didactische werkvormen: spreekvaardigheid REPRODUCTIEDIALOGEN Stappen  Beluisteren van de dialoog  Algemene inhoudsvragen  De dialoog luidop lezen per twee  Fixeren van bepaalde uitdrukkingen « Comment dit-on? »  Cloze-oefening  Fiche A / Fiche B = reproductie met aanzet tot transfer via stimuli

26. Didactische werkvormen: spreekvaardigheid MINIDIALOGEN Doelstellingen  aanleren van functionele woordenschat  aanzet tot transfer. De geleerde uitdrukkingen zijn ook in andere situaties bruikbaar Bijlage 5

27. Didactische werkvormen: spreekvaardigheid MINIDIALOGEN Stappen  de ontbrekende woorden aanvullen  per twee de dialoog lezen  de onderstreepte zinsdelen vervangen door de nieuwe woordenschat  aan de hand van Nederlandstalige fiches de minidialoog laten spelen = TOETS

28. Didactische werkvormen: spreekvaardigheid TRANSFERDIALOGEN Doelstellingen  een aangeleerde dialoog onmiddellijk omzetten naar een nieuwe situatie  volledige transfer Bijlage 6

29. Didactische werkvormen: spreekvaardigheid TRANSFERDIALOGEN Stappen  Beluisteren van de dialoog  Algemene inhoudsvragen  De dialoog luidop lezen per twee  De dialoog aanpassen aan een nieuwe situatie  Eventueel eindigen met een rollenspel

30. Didactische werkvormen: spreekvaardigheid ROLLENSPELEN Doelstellingen  zelf onvoorbereid een gesprek voeren  nabootsen van de realiteit Bijlage 6

31. Didactische werkvormen: spreekvaardigheid ROLLENSPELEN Stappen  1ste fase: het gesprek per twee schriftelijk voorbereiden  later op het jaar: het gesprek onmiddellijk laten voeren  eventueel: het gesprek als taak laten neerschrijven (= het gesprek fixeren)

32. Didactische werkvormen: spreekvaardigheid SPINNEN Doelstellingen  zich op een gesprek voorbereiden  het ontdekken van nieuwe woordenschat aan de hand van • folders • reclameboodschappen • tweetalige authentieke documenten Bijlage 7

33. Didactische werkvormen: spreekvaardigheid SPINNEN Didactische aanpak: 1ste mogelijkheid  een volledige ingevulde spin geven  woordenschat laten vertalen  voor ieder element een typevraag laten aanbrengen  het interview (per twee)

34. Didactische werkvormen: spreekvaardigheid SPINNEN Didactische aanpak: 2de mogelijkheid  een ten dele ingevulde spin geven  woordenschat laten aanvullen  voor ieder element een typevraag laten aanbrengen  leerkracht brengt een gesprek op gang, leerlingen antwoorden met behulp van de ingevulde spin

35. Didactische werkvormen: spreekvaardigheid SPINNEN Didactische aanpak: 3de mogelijkheid  leerlingen brengen authentiek materiaal mee  bepalen zelf de elementen van de spin  de leerlingen geven « spreekbeurt »  leerkracht vult aan via vraagstelling

36. Didactische werkvormen: spreekvaardigheid HET MENU Doelstelling  kunnen bestellen of bestellingen opnemen in een restaurant of in een café Didactische aanpak  eerste stap: luisteroefening  tweede stap: van luisteren naar spreken Bijlage 8

37. Didactische werkvormen: luistervaardigheid • Moet transfereerbaar zijn naar de spreekvaardigheid • Werkvormen  Van globaal naar gedetailleerd begrijpen  Meerkeuzevragen  Roosters, waar bepaalde elementen moeten aangekruist worden  Getallen of bedragen laten invullen

38. Didactische werkvormen: leesvaardigheid • Moet transfereerbaar zijn naar de spreekvaardigheid • Werkvormen  Van globaal naar gedetailleerd tekstbegrip  Meerkeuzevragen  Leesfiches Bijlage 9

39. Didactische werkvormen: schrijfvaardigheid 1ste graad  Schrijven is geen einddoelstelling in BSO!  Vooral kopieeropdrachten 2de en 3de graad  Passe-partoutmodellen met een waaier aan invulmogelijkheden = inzichtelijk kopiëren Bijlage 10

40. Didactische werkvormen: woordenschat en spraakkunst • Werkwoorden  Vormen die dagelijks gebruikt worden  Dril blijft belangrijk  Schema pas op het einde aanbrengen! • Woordenschat  Situationeel aanbrengen  Geen woordenlijsten! Bijlage 11 • Getallen •  Kunnen niet genoeg ingeoefend worden! Bijlage 12

41. Didactische werkvormen: woordenschat en spraakkunst Pleidooi voor … INTEGRATIE VAN DE VIER VAARDIGHEDEN Bijlage 13

42. De evaluatie: spreekvaardigheid • Gespreide evaluatie! • Basismodel  4 punten inhoud  2 punten spraakkunst  2 punten uitspraak  2 punten vlotheid en voorkomen

43. De evaluatie: schrijfvaardigheid • Geen einddoelstelling in BSO • Uitzondering: kantoor en verkoop • Basismodel  4 punten inhoud  2 punten spelling / spraakkunst  2 punten vorm  2 punten stijl en formules

44. Dyslectische leerlingen: definitie en kenmerken • Definitie  lees- en spellingsstoornis • Kenmerken  fouten bij het lezen en het schrijven

45. Dyslectische leerlingen:hoe reageer je? • CLB contacteren • Geen druk op de leerling uitoefenen • Hulpmiddelen toestaan • Cd meegeven • Zorg voor foutloze (gedrukte) notities

46. Dyslectische leerlingen:hoe reageer je? • Regel overlaten bij het schrijven • Met markeerstift verbeteren • Volledige woord laten schrijven bij correctie • Gebruik van een lat of bladwijzer • Verwittig hen de dag voordien wanneer ze zullen moeten luidop lezen

47. ADHD-ers: drie factoren • Een moeilijk te controleren drang tot bewegen • Een grote distractibiliteit • Gebrekkige sociale vaardigheden

48. ADHD-ers:hoe reageer je? • Stel zelf geen diagnose (arts!) • Ergernis bij: leerkracht, medeleerlingen en ADHD-er zelf • Zorg voor structuur • Bespreek probleemgedrag buiten de les, onder vier ogen • Wend de gedienstigheid in positieve zin aan