ΑΠΟ ΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΝΟΜΙΣΜΑΤΑ ΣΤΑ ΣΥΓΧΡΟΝΑ ΕΙΔΗ ΧΡΗΜΑΤΟΣ

1. ΑΠΟ ΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΝΟΜΙΣΜΑΤΑ ΣΤΑ ΣΥΓΧΡΟΝΑ ΕΙΔΗ ΧΡΗΜΑΤΟΣ PROJECT - ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΡΑΦΗΝΑΣ 2012 PROJECT ΛYKEIO ΡΑΦΗΝΑΣ

2. ΑΠΟ ΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΝΟΜΙΣΜΑΤΑ ΣΤΑ ΣΥΓΧΡΟΝΑ ΕΙΔΗ ΧΡΗΜΑΤΟΣ PROJECT ΛYKEIO ΡΑΦΗΝΑΣ

3. Σκοπός της παρούσας εργασίας αποτέλεσε η καταγραφή της ιστορικής πορείας του χρήματος από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα. Στην προσπάθεια μας αυτή εστιάσαμε σε επιμέρους θέματα όπως ο αντιπραγματισμός, οι ιδιότητες & λειτουργίες του χρήματος , τα πρώτα είδη χρήματος, τα πρώτα αρχαία νομίσματα & χαρτονομίσματα , ο κανόνας του χρυσού, οι πιστωτικές κάρτες, οι συναλλαγματικές & επιταγές και τέλος το ηλεκτρονικό χρήμα. Επίσης προσπαθήσαμε να ερμηνεύσουμε τη λειτουργία του σύγχρονου τραπεζικού συστήματος και τη δημιουργία πλασματικού χρήματος. Για την πληρέστερη κατανόηση του θέματος πραγματοποιήσαμε μια εκπαιδευτική επίσκεψη στο μουσείο της Τραπέζης Ελλάδος ενώ διενεργήσαμε και μια έρευνα με ερωτηματολόγια σχετικά με τη χρήση των πιστωτικών καρτών στην σχολική κοινότητα. • ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: ΘΕΟΦΙΛΟΥ ΑΝΔΡΕΑΣ, ΟΙΚΟΝΟΜΟΛΟΓΟΣ PROJECT ΛYKEIO ΡΑΦΗΝΑΣ

4. ΕΝΝΟΙΑ ΧΡΗΜΑΤΟΣ • Μέσο που είναι κοινά αποδεκτό στις συναλλαγές. PROJECT ΛYKEIO ΡΑΦΗΝΑΣ

5. ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 50.000 € • μέτρο αξίας των εμπορευμάτων • μέσο πληρωμών • μέσο αποταμίευσης PROJECT ΛYKEIO ΡΑΦΗΝΑΣ

6. ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΧΡΗΜΑΤΟΣ • Είναι κοινώς αποδεκτό. • Έχει ανταλλακτική αξία που εξυπηρετεί τις περισσότερες συναλλαγές. • Δεν υπόκειται σε ταχεία φυσική φθορά. • Υποδιαιρείται σε μικρότερες μονάδες ώστε να καλύπτει όλες τις πιθανές συναλλαγές. PROJECT ΛYKEIO ΡΑΦΗΝΑΣ

7. ΜΟΡΦΕΣ ΧΡΗΜΑΤΟΣ Εξαρτάται από : • Την οργάνωση της κοινωνίας • Τη σημασία των ανταλλακτικών σχέσεων. • Το βαθμό καταμερισμού της εργασίας. PROJECT ΛYKEIO ΡΑΦΗΝΑΣ

8. ΠΕΡΙΕΚΤΙΚΟ ΧΡΗΜΑ Έχει αξία ίση με την εμπορευματική του αξία. PROJECT ΛYKEIO ΡΑΦΗΝΑΣ

9. ΠΑΡΑΣΤΑΤΙΚΟ ΧΡΗΜΑ • Η αναγραφόμενη του αξία αντιστοιχεί σε αξία μεγαλύτερη από • την αξία του υλικού που αποτελείται. PROJECT ΛYKEIO ΡΑΦΗΝΑΣ

10. Πλήρως εμπορευματική οικονομία • Μεγάλο αριθμό συναλλαγών • Υψηλό καταμερισμό εργασίας • Ο εκδότης του παραστατικού χρήματος εγγυάται πλήρως την αναγραφόμενη αξία. ΠΡΟΥΠΟΘΕΣΕΙΣ ΥΠΑΡΞΗΣ ΠΑΡΑΣΤΑΤΙΚΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ PROJECT ΛYKEIO ΡΑΦΗΝΑΣ

11. ΑΝΤΙΠΡΑΓΜΑΤΙΣΜΟΣ-ΑΝΤΑΛΛΑΚΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ Άμεση ανταλλαγή ενός προϊόντος με άλλο προϊόν. PROJECT ΛYKEIO ΡΑΦΗΝΑΣ

12. ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΑΝΤΙΠΡΑΓΜΑΤΙΣΜΟΥ • αδιαιρετότητα εμπορευμάτων • ύπαρξη πολλών ανταλλακτικών αξιών • δυσκολία εξεύρεσης κατάλληλου συναλλασσόμενουπροϊόντος • δυσκολία μεταφοράς • μεγάληφθορά εμπορευμάτων PROJECT ΛYKEIO ΡΑΦΗΝΑΣ

13. ΠΡΙΝ ΑΠΟ ΤΟ ΝΟΜΙΣΜΑ • Τα πρώτα μέσα συναλλαγής ήταν ζώα ,δέρματα, κοχύλια , • μέταλλα , σιδερένια εργαλεία, ράβδοι αλατιού, υφάσματα, • γούνες, χάντρες, ανθρώπινα κρανία, ουρές ελεφάντων. PROJECT ΛYKEIO ΡΑΦΗΝΑΣ

14. Στον Όμηρο συναντάμε τη λέξη Πολυβούτης. Πολυβούτης(ο πλούσιος, αυτός που έχει πολλά βόδια). Αβούτης(ο φτωχός, αυτός που δεν έχει βόδια). Τα όπλα του Διομήδη, λένε, άξιζαν εννέα βόδια. PROJECT ΛYKEIO ΡΑΦΗΝΑΣ

15. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι τα κοχύλια καούρι , τα οποία τα χρησιμοποιούσαν ως χρήμα στην Κίνα, Ινδία Ταϊλάνδη και την Αφρική πριν από 3000 και πλέον χρόνια. Ήταν τόσο διαδεδομένη η χρήση τους που η επιστημονική τους ονομασία είναι cupreamoneta, δηλαδή χρήμα καούρι. PROJECT ΛYKEIO ΡΑΦΗΝΑΣ

16. Με την ανακάλυψη και τη διάδοση των μετάλλων, ένα νέο μέσο συναλλαγής προστέθηκε παράλληλα με τα ζώα. Η χρήση του μετάλλου στις εμπορικές συναλλαγές μαρτυρείται από τα τέλη της 3ης χιλιετίας π.Χ. στη Μεσοποταμία όπου χάλκινα χειροτεχνήματα που παρίσταναν σπαθιά, εργαλεία, αλλά και διάφορα ψάρια, οικόσιτα ζώα, δημητριακά και άλλα είδη που διέθεταν εκείνη την εποχή σημαντική ανταλλακτική αξία. PROJECT ΛYKEIO ΡΑΦΗΝΑΣ

17. Στον Ελλαδικό χώρο από τη 2η χιλιετία π.Χ.χρησιμοποιούνταν ως μέσο συναλλαγής τα τάλαντα,δηλαδή πλάκες μετάλλου που το σχήμα τους, αναπαράγει αυτό του τεντωμένου δέρματος βοδιού και για άλλους ήταν πιο πρακτικό στη μεταφορά. PROJECT ΛYKEIO ΡΑΦΗΝΑΣ

18. Η χρήση των οβελώνήταν ευρύτατα διαδεδομένη . Χρησίμευαν για το ψήσιμο των ζώων, αλλά και ως νόμισμα,εφόσον αναπλήρωναν με επιτυχία τα προηγούμενα μέσα συναλλαγής. Το πάχος κάθε οβελού ήταν τόσο λεπτό, ώστε στο ένα του χέρι ήταν δυνατό να κρατήσει κανείς 6 οβελούς συγχρόνως. PROJECT ΛYKEIO ΡΑΦΗΝΑΣ

19. Επιγραφές αναφέρουν νόμους, πληρωμές, συμβόλαια τα οποία πραγματοποιούνταν με βάση ζυγισμένο άργυρο, μερικές φορές σε συνδυασμό με κριθάρι ή άλλα σιτηρά. • Αυτό διευκόλυνε και διέδωσε το εμπόριο και αποτέλεσε ουσιαστικά το πρώτο βήμα για την καθιέρωση των νομισμάτων και για τη σταδιακή κατάργηση του ανταλλακτικού εμπορίου. PROJECT ΛYKEIO ΡΑΦΗΝΑΣ

20. ΤΟ ΝΟΜΙΣΜΑ PROJECT ΛYKEIO ΡΑΦΗΝΑΣ

21. ΝΟΜΙΣΜΑ Νόμισμα ονομάζεται ένα μικρό μεταλλικό δισκόμορφο αντικείμενο, που έχει κοπεί, ζυγισθεί, σφραγισθεί και τίθεται σε κυκλοφορία από μία δημόσια αρχή, σύμφωνα πάντοτε με το νόμο (νόμισμα , «νέμω», νόμος) που εγγυάται την καθορισμένη αξία του. PROJECT ΛYKEIO ΡΑΦΗΝΑΣ

22. Τα πρώτα νομίσματα κατασκευάστηκαν στη Μ. Ασία από ήλεκτρο, κράμα χρυσού και αργύρου, στα τέλη του 7ου π.Χ. αιώνα. Το πολύτιμο μέταλλο έδινε την αξία, το μικρό σχήμα το έκανε εύκολο στη μεταφορά, το σύμβολο της κάθε εκδίδουσας αρχής, που προστέθηκε αργότερα, έδινε την εγγύηση για το βάρος και την αυθεντικότητά του. • Η Αίγινα πρώτη, λίγο πριν από τα μέσα του 6ου αι. π.Χ., εξέδωσε στατήρες με σταθμημένο ή ζυγισμένο και σταθερό βάρος με παράσταση θαλάσσιας χελώνας στην πρόσθια όψη και έγκοιλο, μοιρασμένο σε ακανόνιστα διάχωρα, στην άλλη. PROJECT ΛYKEIO ΡΑΦΗΝΑΣ

23. Από τον 6ο αιώνα π.Χ. έως τον 3ο αιώνα μ.Χ. η Αθήνα έκοψε νομίσματα κυρίως σε άργυρο, αργότερα και σε χαλκό, ενώ σε δυο περιστάσεις εκτάκτου ανάγκης εξέδωσε και χρυσά νομίσματα. Το αργυρά αθηναϊκά τετράδραχμα κυκλοφόρησαν από την Ιταλία έως το Αφγανιστάν και ήταν ένα από τα ισχυρότερα και μακροβιότερα νομίσματα του αρχαίου ελληνικού κόσμου. PROJECT ΛYKEIO ΡΑΦΗΝΑΣ

24. Η πλειονότητα των αττικών κοπών φέρει την κεφαλή της θεάς Αθηνάς, προστάτιδας της πόλης, και στην άλλη όψη τη γλαύκα, το ιερό σύμβολο της θεάς, με την επιγραφή ΑΘΕ, τα αρχικά γράμματα της λέξης Αθηναίων. PROJECT ΛYKEIO ΡΑΦΗΝΑΣ

25. Υποδιαιρέσεις νομισμάτων 5ος -4ος αιώνας π.χ 1 Τάλαντο (26 χλγρ.) 60 Μνες 1 Μνα (436,6 γρ.) 100 Δραχμές 1 Δίδραχμον ή Στατήρας (8,75 γρ.) 2 Δραχμές 1 Δραχμή (4,37 γρ.) 6 Οβολοί 1 Οβολός (0,72 γρ.) 8 Χαλκοί Το πάχος κάθε οβελού ήταν τέτοιο ώστε το ανθρώπινο χέρι να κρατά έξι συγχρόνως. Από το ρήμα δράττω, που σημαίνει κρατώ, προέρχεται η λέξη "δραχμή" η νομισματική μονάδα της Αθήνας, που υποδιαιρείται σε έξι οβελούς. PROJECT ΛYKEIO ΡΑΦΗΝΑΣ

26. 5ος -4ος αιώνας π.χ PROJECT ΛYKEIO ΡΑΦΗΝΑΣ

27. Η Βυζαντινή Αυτοκρατορία αναδείχθηκε ισχυρή εμπορική δύναμη και αυτό προκύπτει από το κύρος του βυζαντινού νομίσματος. PROJECT ΛYKEIO ΡΑΦΗΝΑΣ

28. Στους βυζαντινούς χρόνους και μέχρι τον αυτοκράτορα Αναστάσιο Ά(491-518) τα νομίσματα ήταν χρυσά και ασημένια. Από τότε άρχισαν να κόπτονται και από χαλκό και παρίσταναν τις προτομές αυτοκρατόρων ή χριστιανικά σύμβολα. H σημασία του σταθερού νομίσματος ήταν αναγκαία για τη φορολόγηση του πληθυσμού που θα επέτρεπε την σταθερή μισθοδοσία του στρατού και την απρόσκοπτη λειτουργία της γραφειοκρατικής μηχανής. PROJECT ΛYKEIO ΡΑΦΗΝΑΣ

29. PROJECT ΛYKEIO ΡΑΦΗΝΑΣ

30. Από την εποχή του Μ. Κωνσταντίνου μέχρι τα μέσα του 11ου αιώνα το Βυζαντινό κράτος ουδέποτε κήρυξε στάση πληρωμών, κρατώντας σταθερή την αξία του νομίσματος, το οποίο χάρη στη σταθερότητά του κατέστη το επίσημο μέσο συναλλαγών όλου του μεσογειακού κόσμου, και χρησιμοποιείτο σε ολόκληρο τον τότε κόσμο, από της Ινδία μέχρι τον Ατλαντικό. PROJECT ΛYKEIO ΡΑΦΗΝΑΣ

31. PROJECT ΛYKEIO ΡΑΦΗΝΑΣ

32. ΧΑΡΤΟΝΟΜΙΣΜΑ ΟΜάρκο Πόλο , επιστρέφοντας από ένα ταξίδι στη Κίνα (1271 μ.χ) αναφέρει για ένα άλλο είδος χρήματος που χρησιμοποιούταν εκεί: Είναι χάρτινο, έχει πάνω του ζωγραφισμένα τα μεταλλικά νομίσματα στα οποία αντιστοιχεί και λόγω του βάρους του οι Κινέζοι το αποκαλούν «ιπτάμενο χρήμỨ. Το χάρτινο αυτό χαρτονόμισμα είναι φυσικό να εμφανιστεί πρώτα στην Κίνα, που γνωρίζει από παλιά τη χρήση του χαρτιού. (jiaozi 7ος αιώνας μ.χ) PROJECT ΛYKEIO ΡΑΦΗΝΑΣ

33. Στην Ευρώπη τα πρώτα τραπεζογραμμάτια εξεδόθησαν από τη StockholmsBanco το 1661 και χρησιμοποιήθηκαν παράλληλα με κέρματα. PROJECT ΛYKEIO ΡΑΦΗΝΑΣ

34. Η ευκολία των συναλλαγών που παρείχε η έκδοση των τραπεζογραμματίων από τις τράπεζες καθιέρωσε τα χαρτονομίσματα σε ευρεία και κοινώς αποδεκτή συναλλακτική πρακτική. Μ’ αυτό το νομισματικό σύστημα, όπου το μέσο συναλλαγής είναι χαρτιά, τα οποία μπορούν να μετατραπούν σε προκαθορισμένες, σταθερές ποσότητες χρυσού, αντικαταστάθηκε η χρήση των χρυσών νομισμάτων ως χρήματος μεταξύ του 17ου και 19ου αιώνα στην Ευρώπη. PROJECT ΛYKEIO ΡΑΦΗΝΑΣ

35. ΚΑΝΟΝΑΣ ΤΟΥ ΧΡΥΣΟΥ • Νομισματικό σύστημα που στηρίζεται στον χρυσό. • Τα χαρτονομίσματα μπορούσαν να εξαργυρωθούν από την εκδοτική τράπεζα με χρυσό. • Αξία αποθεμάτων χρυσού στο θυσαυροφυλάκιο της τράπεζας = αξία χαρτονομισμάτων σε κυκλοφορία. • Το κράτος & η τράπεζα είναι εγγυητές της πλήρους ματατρεψιμότητας των χαρτονομισμάτων σε χρυσό. PROJECT ΛYKEIO ΡΑΦΗΝΑΣ

36. Μετά τον Β’ Παγκόσμιο το σύστημα σταδιακά εγκαταλείφθηκε από τις χώρες με τη καθιέρωση του δολαρίου ΗΠΑ ως νομίσματος –βάση- του διεθνούς νομισματικού συστήματος. (επέβαλε νομισματικούς περιορισμούς θέτοντας  όρια στην  εκδοτική δυνατότητα των νομισματικών αρχών). Η κρίση του δολαρίου ΗΠΑ (τέλος δεκαετίας 1960) οδήγησε στην πλήρη επικράτηση του παραστατικού χρήματος PROJECT ΛYKEIO ΡΑΦΗΝΑΣ

37. PROJECT ΛYKEIO ΡΑΦΗΝΑΣ

38. ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΧΑΡΤΟΝΟΜΙΣΜΑΤΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Τον ΦΟΙΝΙΚΑ Ο Ιωάννης Καποδίστριας εξέδωσε Έκοψε στην Αίγινα(1828) Χαρτονομίσματα για περιορισμένη χρήση ίδρυσε Την εθνική χρηματιστική τράπεζα PROJECT ΛYKEIO ΡΑΦΗΝΑΣ

39. 1825 Εισάγεται το αγγελικό νόμισμα PROJECT ΛYKEIO ΡΑΦΗΝΑΣ

40. PROJECT ΛYKEIO ΡΑΦΗΝΑΣ

41. 1868 Κυκλοφορία πρώτων τραπεζογραμματίων 9 μήνες μετά Εθνικής Τραπέζης Ελλάδος 1847 ίδρυση Συμφωνία : κοινό νόμισμα μεταξύ Γαλλίας, Ιταλίας, Βελγίου, Ελβετίας Προσχώρησε στη Λατινική Νομισματική Ένωση συμφωνία Ελλάδα PROJECT ΛYKEIO ΡΑΦΗΝΑΣ

42. PROJECT ΛYKEIO ΡΑΦΗΝΑΣ

43. Γερμανικό χαρτονόμισμα δεκτό στην Αθήνα Ιταλικό χαρτονόμισμα δεκτό στην Αθήνα Βουλγαρικές δυνάμεις PROJECT ΛYKEIO ΡΑΦΗΝΑΣ

44. PROJECT ΛYKEIO ΡΑΦΗΝΑΣ

45. PROJECT ΛYKEIO ΡΑΦΗΝΑΣ

46. 1η Ιανουαρίου 2001 Η Ελλάδα εντάχθηκε στη ζώνη του ευρώ ισοτιμία μετατροπής της δραχμής σε ευρώ 1 ευρώ = 340,750 δραχμές. κυκλοφορία τραπεζογραμματίων και κερμάτων ευρώ στην Ελλάδα, ταυτόχρονα με τα άλλα κράτη-μέλη της ευρωζώνης . Μετάβαση στο ευρώ στις 28 Φεβρουαρίου 2002. 1η Ιανουαρίου 2002, PROJECT ΛYKEIO ΡΑΦΗΝΑΣ

47. ΧΑΡΤΟΝΟΜΙΣΜΑΤΑ ΣΥΓΧΡΟΝΑ ΕΙΔΗ ΧΡΗΜΑΤΟΣ ΠΙΣΤΩΤΙΚΕΣ ΚΑΡΤΕΣ ΜΕΤΑΛΛΙΚΟ ΧΡΗΜΑ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟ ΧΡΗΜΑ ΠΙΣΤΩΤΙΚΟ ΧΡΗΜΑ PROJECT ΛYKEIO ΡΑΦΗΝΑΣ

48. ΜΕΤΑΛΛΙΚΟ ΧΡΗΜΑ • αντιπροσωπεύει μεγάλη αξία σε μικρό όγκο & βάρος • αναλλοίωτο • ομοιογενές • διαιρετό PROJECT ΛYKEIO ΡΑΦΗΝΑΣ

49. ΧΑΡΤΟΝΟΜΙΣΜΑΤΑ (ΤΡΑΠΕΖΟΓΡΑΜΜΑΤΙΑ) Αποδείξεις που χορηγούσαν τοπικοί θησαυροφύλακες στους εμπόρους που τους κατέθεταν προσωρινά προς φύλαξη μεταλλικό χρήμα. ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΧΑΡΤΟΝΟΜΙΣΜΑΤΩΝ • διευκόλυνση συναλλαγών • μικρό κόστος κατασκευής • μικρός κίνδυνος μεταφοράς πολύτιμων μετάλλων PROJECT ΛYKEIO ΡΑΦΗΝΑΣ

50. ΠΙΣΤΩΤΙΚΕΣ ΚΑΡΤΕΣ (ΠΛΑΣΤΙΚΟ ΧΡΗΜΑ) Χρησιμοποιούνται από τους καταναλωτές για τις αγορές εμπορευμάτων σε καταστήματα που έχουν συμβληθεί με την τράπεζα και αποδέχονται τη πληρωμή με τη πιστωτική κάρτα. PROJECT ΛYKEIO ΡΑΦΗΝΑΣ