Historia wspinania sportowego

1. Historia wspinania sportowego

2. Trudno jednoznacznie określić datę narodzin wspinaczki sportowej , jednym z wyznaczników może być fakt wytyczania i pokonywania trudnych technicznie dróg w skałach .W połowie XIX wieku w Szwajcarii Saksońskiej , wspinanie na skałki zaczęto traktować jako oddzielną dyscyplinę, a nie jak do tej pory przygotowanie przed górami. W roku 1911 Oliver Perry Smith ,Rudolf Fehrmann , Walter Hunig zdobyli Teufelsturm, droga którą pokonali sięgała trudności VI (skala UIAA). Jak na ówczesne czasy był to nie lada wyczyn , rok później powstała droga „Schrammtorwachter” o trudności VII , i można zauważyć ,że to trudności drogi są ważnym wyznacznikiem w tej dziedzinie wspinania.

3. Wspinanie skałkowe również w Polsce rozwijało się w sposób naturalny ,pierwsze wspinaczki to oczywiście zdobywanie skałek w na Jurze Krakowsko –Częstochowskiej.Lecz przede wszystkim areną działań wspinaczkowych były Tatry. Porównując trudności pokonywanych wówczas dróg do przejść obecnie dokonywanych można zauważyć ,że nie są to wybitnie trudne wspinaczki. Jednak wówczas były toprzełomowe wydarzenia w nowej dziedzinie sportu .Należy również dodać ,że zarówno sprzęt jak i asekuracja dopiero powstawały.

4. Trudność Data Autor Nazwa Lokalizacja V- 1926 Karol Wallisch Rysa Wallischa Abazy (Bolechowice) V+ (VI) 1930 Adam Sokołowski Rysa Sokołowskiego Bodzio (Kobylany) V- 1933 Paully/Górka Łaziki Turnia Łazików (Bolechowice) V+ 1938 Gasławski/Paszucha Komin Gosławskiego Szeroka Turnia (Kobylany) V+ 1938 Górka/ Łapiński Kant Lotników Drugi Filarek, Lotniki (Kobylany) Wykaz ważniejszych przejść do czasów Drugiej Wojny Światowej

5. Przełom ,a zarazem rozwój i powstanie idee wspinania w skałkach jako poszukiwania coraz wyższych trudności to lata 70-te ,wówczas prym wiodła tzw. Grupa „Kaskaderów”(Ryszard Malczyk "Riko".,Witold Sas-Nowosielski, Wojtek Kurtyka, Wojtek Myszkowski, Jerzy Zając, Tomek Opozda, Jacek Jasiński, Jerzy Farat iWojtek Szymandera). Malczyk znacząco podnosi poziom wspinania i przechodzi drogi „Środek Sępiej” (VI.1), „Taniec Św. Wita”(VI.2), „ Prawego Banana”(VI.2+). I pojawiły się drogi VI.4„Meningitis” „Sinusoida „ „Abazy”

6. Wojtek w kluczowym miejscu na Kurtykówce Te przejścia dopiero później zostają wycenione w skali trudności, która rozwinął Wojciech Kurtyka i która obowiązuje do dnia dzisiejszego w Polsce, i tak zgodnie z tradycyjną skalą tatrzańską I do VI (stopień skrajnie trudno – VI.) dodaje podstopnie VI.1, VI.2 itd. (skrajnie trudno.1; skrajnie trudno.2; itd.).

7. Dzięki temu nastąpił dość istotny postęp we wspinaniu, powstały drogi o bardzo sportowym charakterze – „Środek Szerokiej” VI.3 w Kobylanach, w 1976 powstaje „Filar Abazego„w Bolechowicach,” Święta Inkwizycja”w Tyńcu , „Sinusoida„w Bolechowicach wszystkie oceniane na VI.4. Drogi o stopniu VI.4 w latach 1978-1979 są już standardem i jest już ich około dwudziestu , kolejnym krokiem jest przejścia bez asekuracji (solo) drogi Panikę Tucznika”VI.3+ przez Wojciech Kurtykę w 1978 roku.

8. Lata 80-te to szczególnie ważny okres , a działalność Andrzeja Marcisza i Piotra Korczak jest do dnia dzisiejszego widoczna i niekwestionowana jako przełom.Pokonanie drogi powyżej mitycznego stopnia VI.5 stało się nie lada wydarzeniem. Powstanie w roku 1987 drogi „Chomeini” VI.6+ ( Jaskinia Mamutowa) było przejściem na skalę nie tylko Polski lecz także na międzynarodowej arenie wspinaczkowej, droga ze względu na trudności traktowana jest jako wyprzedzenie epoki (jedna z najtrudniejszych dróg wtedy na świecie).

9. Piotr Korczak poprawiał kolejne rekordy trudności, przejścia z roku 1992 stanowią wciąż wyzwanie dla wielu ,gdyż drogi „Deklaracja nieśmiertelności „ VI.6+/7 i „ Nieznośna lekkość bytu „ VI.7/7+ (Jaskinia Mamutowa) praktycznie zamykają skalę wspinaczkową i do dnia dzisiejszego stanowią nie lada wyzwanie , o czym świadczy bardzo mała liczba przejść Piotr Korczak Szalony na Nieznośnej Lekkości Bytu VI.7? (fot. Darek Król)

10. Dla porównania przedstawię najnowsze drogi z Jaskini Mamutowej, i tak w roku 2000 powstaje „Salman Rushdie” autorstwa Tomasz Ręgwelskiego , w 2001 „Las Vegas Parano „ VI.6+ (autor Maciej Oczko) i „Capoeira „ VI.7+ (M. Oczko i Grzegorz Grochal) Capoeira VI.7+ ,Maciej Oczko

11. Do kolejnych ekstremalnie trudnych dróg zaliczamy drogę „ Stal Mielec” VI.7+ z 2005 roku (autor Bogdan Rokosz), „Szaleństwo Ludzi Zdrowych”VI.7+ również z 2005 roku ( autor Konrad Ociepka) .W najnowszej Historii Polskiego wspinania sportowego na czele zapisują się przejścia takich dróg jak „Tysiąc Kotletów” autorstwa Tomasz Oleksego (2000rok Rożnów), „Pandemonium” VI.8 Rafała Moucki na skale Gołębnik z 2001 roku Łukasz Dudek na drodze” Szaleństwo Ludzi Zdrowych”VI.7+

12. Powstanie drogi „Sprawa Honoru „ VI.8 ( choć uważa się ze jest to VI.9) jest kolejnym krokiem w historii polskiego wspinania, drogę tę wytyczył i pokonał w 2008 roku Bogdan Rokosz. „Sprawa Honoru „ VI.8 ,wspina się Bogdan Rokosz

13. Pierwszym Polakiem który pokonał drogę o trudności 8a ,był Andrzej Marcisz.Zrobił on „Elektrische sturm in der Hulle” (9+) na Frankenjurze. Lecz pierwszą francuską 8a było przejście prze Marcisz „Blocage du violente” w Buoux w 1987 roku. A w 1989 roku poprowadził „Choucas” –pierwsze Polskie 8b , również w Buoux. Andrzej Marcisz

14. Pierwsze Polskie 8c to droga „Et on tuera tout les affreaux (La cadre) w Ceuse.Pokonał tą linie w 1995 roku Sebastian „Zieja” Zasadzki.Oprócz tego zrobił „Dolce Vita”8b+ i kilka dróg 7c+ OS. Sebastian „Zieja” Zasadzki

15. Dopiero rok 2003 przyniósł kolejne sukcesy we wspinaczce sportowej. Adam Pustelnik poprowadził „Infinity” pierwsze polskie 8c+. Warto dodać ,że Adam ma na swojej liście przejść 4 x 8c+, 13 x 8c i pierwsze 8b OS, czyli drogę” Le Spectre de l'ottokar „ w Tarnie ,którą zrobił również w 2003 roku.

16. Adam Pustelnik na „Shan gri la” 8c+, Frankenjura

17. Łuksz Dudek na „Martin krpan” 9a Osp

18. Obecnie przejście drogi „Martin krpan „ przez Łukasz Dudka jest jednym z najlepszym osiągnięć Polaków w skałach na zachodzie. „Duders” dorzucił jeszcze na swoje konto „ Underground” 9a w Arco Duders na „Underground” 9a

19. Drugi Polak na 9a. Mateusz Haładaj pokonał „Erfolg„ 11 (9a) w Adlitzgraben. Mateusz na "Erfolg"

20. Kobiece wspinanie w Polsce na pewno kojarzone jest z Iwoną Gronkiewicz-Marcisz ta wielokrotna Mistrzyni Polski już w 1997 roku pokonała drogę wycenianą na VI.6+, oczywiście chodzi o drogę „ Ekspozyturę Szatana” VI.6+na Pochylcu .Wiele wartościowych przejść na swoim wspinaczkowym koncie zapisała Kinga Ociepka ,jest pierwszą Polka która pokonała trudności 8c , dokonała tego w 2006 roku przechodząc drogę „Geminis” 8c wRodellar(Hiszpania)

21. Kinga Ociepka na "Geminis" 8c

22. Kolejną Polka która pokonała tak trudną drogę jest Aleksandra Taistra ,jej przejście z 2007 roku drogi „Die hard” 8c w Ferenttilo(Włochy) jest istotnym wkładem w historii Polskiego wspinania , należy również dodać że Taistra stała się pierwsza polką której udało się przejść drogę VI.7 , a było to przejście drogi „Powerplay „ VI .7 na Pochylcu. Ola na "Die Hard" 8c RP

23. Oddzielnym rozdziałem we wspinaniu sportowym są zawody wspinaczkowe Mistrzostwa Polski 1988...(fot. Michał Bulik)

24. Pierwsze Mistrzostwa świata zostały rozegrane we Frankfurcie w 1991 roku.W konkurencji na trudność zwyciężyli: legendarny Francois Legrand i Susi Good, (Iwona Gronkiewicz-Marcisz -13 miejsce)Na czas wygrał Hans Florine, Andrzej Marcisz był 4-ty, wśród kobiet najlepiej pobiegła Isabelle Dorismond (Iwona Gronkiewicz-Marcisz -8 miejsce)

25. Do najlepszych Polskich osiągnię zaliczmy: w konkurencji „Na czas”Andrzej Marcisz zajął I miejsce w nieoficjalnych Mistrzostwach Świata na Krymie w 1986 roku , następnie I miejsce w edycji Pucharu Świata w La Ribie (Hiszpania) w 1989 roku,III miejsce w klasyfikacji generalnej w Pucharze Świata w 1989 roku Również II miejsce w zawodach Rock Masters w Arco w 1990 roku i IV miejsce w Pierwszych Oficjalnych Mistrzostwach Świata w 1991 roku we Frankfurcie są jednymi z lepszych osiągnięć w tej dziedzinie osiągniętymi przez Polaków.

26. W konkurencji „na trudność” na Mistrzostwach Świata Juniorów w 2001 roku w Austriackim Imst złoto dla Polski zdobyli Marcin Wszołek i Kinga Ociepka.

27. „ Na czas „ Polacy zawsze osiągali wysokie rezultaty ,do grona ścisłej czołówki świata zalicza się Tomasz Oleksy , a jego najważniejsze osiągnięcia to Mistrzostwo Europy z 1998 roku z Norymbergi , zdobycie Pucharu Świata w latach 1999 i 2003 , II miejsce na Mistrzostwach Świata w 2003 w Chamonix i II miejsce na Mistrzostwach Świata w 2003 roku w Chamonix lecz w konkurencji „Bouldering”.Bardzo utytułowaną zawodniczką w konkurencji „Na czas „ jest Edyta Ropek, która zajęła 3 miejsce podczas Mistrzostw Świata w Monachium w 2005roku , 2 miejsceMistrzostwach Świata w Aviles w 2007 roku, i wygrała klasyfikacja generalną Pucharu Świata 2008 .

28. Tomasz Oleksy

29. Bardzo utytułowaną zawodniczką w konkurencji „Na czas „ jest Edyta Ropek, która zajęła 3 miejsce podczas Mistrzostw Świata w Monachium w 2005roku , 2 miejsceMistrzostwach Świata w Aviles w 2007 roku, i wygrała klasyfikacja generalną Pucharu Świata 2008 i 2009 roku

30. Obecnie Mistrzami świata „ na trudność „ są bask Patxi Usobiaga i Austriaczka Johanna Ernst.

31. Na mistrzostwa świata w Szanghaju w Boulderingu zwyciężyli Rubtsov Alexei i Yulia Abramchuk.Na czas zwyciężyli zawodnicy z Chin ,wśród mężczyzn He Cuilian i Zhong Qixin wśród kobiet

32. Opisując historię wspinaczki należy również przedstawić historię światowego wspinania skałkowego. W 1979 roku Amerykanin Tony Yaniro przechodzi klasycznie nieprawdopodobną drogę ”Grand Illusion” i dopiero po paru latach zostaje ustalona wycena jej która opiewa na 8a+ (skala francuska).

33. Następnym krokiem był stopień 8b i w roku1986 braci Le Menestrel pokonali drogi „Choucas” 8b i „ La Rose et Le Vampire” 8b w Buoux (Francja).Pokonanie drogi 8c stało się kolejnym krokiem w historii wspinania , Anglik Ben Moon dokonał tego w 1988 roku ,przechodzącdrogę „Agincourt” również w Buouxie.

34. Rok póżniej podnosi poziom i wytycza trudności 8c+ jego droga „Hubble” 8c+ w Raven Tor w Wielkiej Brytanii staje się jednocześnie najtrudniejszą drogą na świecie i na wyspach. Ben Moon - Hubble 8c+, Ravens Tor, Peak District

35. Lecz długo nie trzeba czekać na powstanie kolejnej ekstremy i tak w 1991 roku Niemiec Wolfgang Gullich zostaje legendą wspinania wytyczając mityczną drogę „Action Direct” o Trudnościach stopnia 9a (skala francuska) droga znajdująca się na Frankenjurze (Niemcy ) do dnia dzisiejszego ma niewiele powtórzeń i jest wyznacznikiem stopnia 9a

36. Obecnie istnieje kilka dróg których trudności oscylują około stopnia 9b, zaliczyć do nich można „Jumbo love” „Golpe de Estado”Chrisa Sharmy, „Chilama Balam” (9b+?) Bernabé Fernandez Chris Ssharma na „Golpe de Estado” 9b ,Siurana

37. Obecnie najlepszy OS należy do Patxi Usobiagi , który pokonał „Bizi Euskaraz” i „Home sweet home” 8c+ Patxi Usobiaga na „Bizi Euskaraz”8c+ os

38. Historia kobiecego wspinania sportowego z pewnością rozpoczyna się przez dokonania Christine Gambert która pokonała w roku 1987 drogi „Reve d'un Papillon” w Buoux ,oraz w roku 1992 Amerykanka Linn Hill przechodzi drogę” Masse Critique „ 8b+ w Cimai (Francja).

39. Najcenniejsze kobiece osiągnięcia należą do Josune Bereciartu , Baskijka w 1999 roku przechodzi pierwsze kobiece 8c czyli drogę „ Honky Tonky” i w 2000 pierwsze 8c+ „ Honky Mix”. Hiszpanka jest rekordzistką jeśli chodzi o pokonane trudności skalne na świecie i udowodniła to kolejno w roku 2002 przechodząc „Bain de Sang”9a w St Loup( Szwajcaria), a także drogę „ Bimbaluna” 9a /a + w St Loup ( Szwajcaria).

40. Josune na„E la Nave va” 8c (trawers) Josune naPowerade 8c+ Vadiello

41. Dziękuję za uwagę 