ENFLASYON VE İŞSİZLİK

1. ENFLASYON VE İŞSİZLİK

2. GENEL FİYAT DÜZEYİ Çok sayıda maldan oluşan bir sepetteki ortalama fiyattır.

3. FİYAT ENDEKSİ • Belirli bir mal sepetinin cari yıl fiyatıyla aynı sepetin temel bir yıl fiyatı arasındaki oranın 100 ile çarpımına eşittir. Bir Mal Sepetinin Cari Yıldaki Fiyatı Fiyat Endeksi = --------------------------------------------- X 100 Aynı Mal Sepetinin Temel Yıldaki Fiyatı

4. FİYAT ENDEKSİ 1990 2005 Ekmek (30) 2 YTL/adet 3.50 YTL/adet Şeker (10) 3 YTL/kg 4.25 YTL/kg (30x3.5) + (10x4.25) Fiyat Endeksi = --------------------------------------------- X 100 (30 x 2) + (10x3) Fiyat Endeksi = 163.8

5. TÜKETİCİ FİYAT ENDEKSİ Tüketim mallarından oluşan sepet üzerinden hesaplanan fiyat endeksine denir.

6. TÜKETİCİ FİYAT ENDEKSİ Hanehalkları tarafından belirli bir ihtiyacı karşılamak amacıyla satın alınan tüm mal ve hizmetlerin endeks kapsamı içinde yer alması imkansız olduğu için, en çok tüketim harcaması yapılan mal ve hizmetler endeks kapsamına alınmaktadır.

7. TÜKETİCİ FİYAT ENDEKSİ

8. ÜRETİCİ FİYAT ENDEKSİ • ÜFE, üreticilerin (firmaların) üretip sattığı hammadde, ara mal ve nihai malların fiyatlarının ağırlıklı ortalamasının hesaplanması ile elde edilir.

9. ÜFE Kapsamındaki Maddelerin Sektörlere Göre Dağılımı

10. DEFLATÖR • Ölçüme konu olan sepet, ülkede üretilen tüm nihai mal ve hizmetlerden oluşan bir sepet biçiminde tanımlanabilir. Bu şekilde hesaplanan fiyat endeksine deflatör denir. Nominal GSYİH Deflatör = ---------------------------- X100 Reel GSYİH

11. ENFLASYON Genel fiyat düzeyindeki artışa denir.

12. ENFLASYON ORANI Genel fiyat düzeyinde cari yılda meydana gelen artış ile önceki dönem genel fiyat düzeyi arasındaki oranın 100 ile çarpımına eşittir. (P- P-1) Enflasyon Oranı = -------------------------- X 100 P-1

13. ENFLASYON ORANI (P- P-1) Enflasyon Oranı = -------------------------- X 100 P-1 Eğer ; genel Fiyat Düzeyi 1. yılda 100, 2. yılda 110 ise (110 – 100) Enflasyonoranı = -------------------------- X 100 100 Enflasyonoranı= %10

14. TÜRKİYE EKONOMİSİNDE 1980-2000 YILLARI ENFLASYON ORANLARI (GSMH Deflatörüne Göre) Enflasyon oranı % Yıllar Kaynak: DPT, Temel Ekonomik Göstergeler (Çeşitli Yıllar)

15. ENFLASYONUN ÖLÇÜLMESİNİN EKONOMİDEKİ ÖNEMİ Özellikle ücretliler, enflasyon ortamında fiyatlardaki artışlara göre gelirlerindeki artışın ne olacağı konusunda çok hassastırlar. Toplu sözleşmelerde ücretliler enflasyon oranının üzerinde zam talep ederler.

16. ENFLASYONUN ÖLÇÜLMESİNİN EKONOMİDEKİ ÖNEMİ Bir ülkede enflasyon oranı %60, memur muaşlarındaki artışın da %40 olduğunu varsayalım. Bu durumda memurların reel maaşındaki değişme ne orandadır? 1+gYN gYR =-------------------- - 1 1+gP gYR = reel gelir artış oranı gYN = nominal gelir artş oranı gP = enflasyon oranı

17. ENFLASYONUN ÖLÇÜLMESİNİN EKONOMİDEKİ ÖNEMİ Bir ülkede enflasyon oranı %60, memur muaşlarındaki artışın da %40 olduğunu varsayalım. Bu durumda memurların reel maaşındaki değişme ne orandadır? 1+%40 gYR =-------------------- - 1= -0.125 1+%60 = -%12.5

18. ENFLASYONUN ÖLÇÜLMESİNİN EKONOMİDEKİ ÖNEMİ Enflasyon oranının ölçülmesi reel faiz oranının belirlenmesi yönünden de önemlidir. 1+İN İR =-------------------- - 1 1+gP İR = reel faiz oranı İN = nominal faiz oranı gP = enflasyon oranı

19. ENFLASYONUN ÖLÇÜLMESİNİN EKONOMİDEKİ ÖNEMİ Bir bankaya 1 yıl vade ile 10 bin YTL para yatırdığımızı varsayalım. Bir yıl için mevduata verilecek faiz oranı %50 olsun. Bu 1 yıl içinde enflasyon oranı da %60 olarak gerçekleşmiş olsun. 1 yıl sonunda alacağımız faiz , ana para ve faiz toplamı, reel faiz oranı ve anapara ve faiz toplamının reel değeri ne olur?

20. ENFLASYONUN ÖLÇÜLMESİNİN EKONOMİDEKİ ÖNEMİ 1 yıl sonunda alacağımız faiz , ana para ve faiz toplamı, reel faiz oranı ve anapara ve faiz toplamının reel değeri ne olur? Nominal faiz oranı % 50, 1 yıl sonunda alacağımız faiz 10*0.5 = 5 bin YTL Anapara ve faiz toplamı 10+5 = 15 YTL Reel faiz oranı 1+0.5 1.5 İR =-------------------- - 1= ------- - 1= - 0.0625 = -%6.25 1+0.6 1.6 Anapara ve faiz toplamının reel değeri de 15 15 --------- = ------- = 9.375 bin YTL 1+0.6 1.6

21. İŞSİZLİK

22. KURUMSAL OLMAYAN SİVİL NÜFUS Bir ülkedeki toplam nüfusun kışla, hapishane vb. yerlerde ikamet edenler dışında 15 yaş üzerindeki bölümüne denir (Çalışanlar+işsiz olan ve iş arayanlar+işsiz olan ve iş aramayanlar)

23. İŞ GÜCÜ Bir ülkedeki toplam nüfusun çalışabilecek durumda olan ve çalışmak isteyen kısmına kısaca, işgücü/aktif nüfus denir. İşgücü = Çalışanlar +İşsizler

24. İŞSİZLİK işsizlik, çalışabilecek durumda olan kişilerden bir bölümünün çalışmak istedikleri halde iş bulamamalarından ortaya çıkan bir durumdur.

25. İŞSİZLİK ORANI İşsizlik Oranı= (İşsiz sayısı / İşgücü) x 100

26. İstihdam Oranı Çalışanlar İstihdam Oranı = ---------------------------------- X 100 Kurumsal Olmayan Nüfus

27. TÜRKİYE İŞSİZLİK ORANI

28. TÜRKİYE’DE İŞSİZLİK ORANINDA GELİŞMELER İşsizlik Oranı %

30. Entity   Unemployment rate(%)   Source / date ofinformation  

31. DEVREVİ (KONJOKTÜREL) İŞSİZLİK Ekonomideki daralmalardan, üretilen mal ve hizmet miktarının veya kısaca reel GSMH’nın yıldan yıla değişmesinden kaynaklanır. Devrevi İşsizlik Oranı = (Devrevi İşsiz Sayısı / İşgücü )x 100

32. GEÇİCİ İŞSİZLİK (Friksiyonel İşsizlik) Ekonominin normal işleyişinden kaynaklanır. Geçici işsizlik bir çok nedenle ortaya çıkar: • İşgücüne yeni katılıp iş arayanları • Daha iyi iş bulmak için işinden ayrılmış olanları • İşverenlerin işçileri işten çıkarması ve onların yerine daha iyilerini araması

33. Yapısal işsizlik Çeşitli mal ve hizmetlere olan talepteki değişmeler, teknolojideki değişmeler veya uluslararası rekabetteki değişmeler sonucu ortaya çıkan işsizlik türüdür.

34. Doğal İşsizlik Oranı • Bir ülkedeki geçici ve yapısal işsizlik oranları toplamına denir.

35. Doğal İşsizlik Oranı • Doğal işsizlik oranının ortadan kaldırılması mümkün olmayan minimum işsizlik oranı olduğu ve dolayısıyla da işsizlik oranı, doğal işsizlik oranına eşit iken işgücünün tam kullanımının/tam istihdamının sağlanmış olacağı kabul edilerek, doğal işsizlik oranı tam istihdam işsizlik oranı olarak ta nitelendirilir.

36. Okun Kanunu • İşsizlik; ''Okun Kanunu'' aracılığıyla reel GSMH ile ilişkilendirilir. • Bu kanuna göre büyüme oranı %2.25’in üzerinde ise işsizlik oranı azalır. • Spesifik olarak, % 2.25 olan büyüme trendinin üzerindeki her %1’lik artış işsizlik oranının %0.5 oranında düşürmektedir. Bu ilişki şu denklemle gösterilebilir.

37. Okun Kanunu İşsizlik Oranındaki = 0.5 (y – 2.25) değişme • y= Reel Milli gelirdeki artış oranı • 2.25 = Milli Gelir Büyüme trendi

38. Okun Kanunu Örneğin bir ekonomide büyüme oranı %4.25 ise, işsizlik oranındaki azalma ?? İşsizlik Oranındaki = 0.5 (y – 2.25) değişme İşsizlik oranındaki = 0.5 (4.25-2.25) = 1 değişme

39. Ekonomik hoşnutsuzluk/yoksunlukendeksi” • Ekonomik hoşnutsuzluk/yoksunlukendeksi = enflasyon oranı + işsizlik oranı. • Buna göre, endeks değerinin başka bir ülkedeki veya geçmiş hükümetler dönemindekinden daha yüksek olması, o ülke ve hükümet döneminde hoşnutsuzluğun diğerlerindekinden daha yüksek olduğu biçiminde yorumlanır.

40. DÖNEM ÖDEVİ • 1) Klasik ve Keynesyen Görüşe göre makroekonomiyle ilgili sorunlara yaklaşımı karşılaştırmalı olarak inceleyiniz. • 2) Enflasyonun ortaya çıkış nedenleri nelerdir. Enflasyonun ekonomi üzerindeki etkilerini inceleyiniz.

41. Herkes bireysel olarak hazırlayacak • Ödev teslim tarihi eğitimin son haftası • Ödev de mutlaka yararlanılan kaynaklar belirtilecek. • İnternetten doğrudan indirilen ödevler değerlendirmeye alınmayacak