ภาษีเงินได้นิติบุคคล (corporate Income tax)

1. ภาษีเงินได้นิติบุคคล (corporate Income tax)

2. บทนำ • ภาษีเงินได้นิติบุคคลถูกตั้งข้อสังเกตว่าเป็นสาเหตุหลัก ให้มีการชลอของการเพิ่มproductivity ในธุรกิจ และอาจใช้นำไปสู่การเพิ่มการลงทุนในสินทรัพย์ที่มีผลิตภาพการผลิต เพื่อลดภาระภาษี • นอกจากนี้ยังช่วยป้องกันความก้าวหน้าของภาษีโดยรวม

3. บทนำ • หัวข้อการศึกษา: • เรียนรู้ความหมายของภาษีเงินได้นิติบุคคล • ผลของภาษีเงินได้นิติบุคคลกับการตัดสินใจลงทุน • ผลของภาษีเงินได้นิติบุคคลกับวิธีการ financing เพื่อการลงทุน

4. ภาษีนิติบุคคลคืออะไร และ ทำไมต้องเก็บภาษีนี้? • ผู้ถือหุ้น Shareholdersคือบุคคลที่เป็นเจ้าของ หรือลงทุนซื้อหุ้นเพื่อเข้าร่วมเป็นเจ้าของกิจการ • ทำให้มี limited liability – กล่าวคือผู้เป็นเจ้าของกิจการไม่ต้องร่วมรับผิดชอบภาระหนี้สินของกิจการ

5. ภาษีนิติบุคคลคืออะไร และ ทำไมต้องเก็บภาษีนี้? ความเป็นเจ้าของกับการควบคุม • การถือหุ้นของกิจการกับการเป็นเจ้าของถูกแยกออกจากกัน ทำให้เกิดปัญหาตัวแทน (Agency problem) • ปัญหาagency problemทำให้เกิดความสับสนกันระหว่างความเป็นเจ้าของกับการบริหารจัดการของกิจการ • ตัวอย่างผู้บริหารอาจมุ่งพัฒนากิจการเพื่อสัดส่วนตลาดของกิจการ แต่เจ้าของมุ่งเพื่อเงินปันผล

6. ทำไมต้องเก็บภาษีเงินได้นิติบุคคลทำไมต้องเก็บภาษีเงินได้นิติบุคคล • การเก็บภาษีเงินได้นิติบุคคลคือการเก็บภาษีกับปัจจัยการผลิต ตามที่ได้เคยศึกษาภาระแท้จริงของภาษี • ทำไมจึงไม่เก็บภาษีโดยตรงกับปัจจัยการผลิต คำตอบมีเหตุผลสองประการ: • ภาษีกำไรที่แท้จริง pure profits tax ที่ได้จากการประกอบการ ไม่ได้ทำให้เกิดการบิดเบือนของผลผลิต เพราะกำไรแท้จริงมาจากรายได้ที่ได้รับเกินกว่าที่รายจ่ายที่ให้แก่ปัจจัยการผลิต ที่ไม่ทำให้เกิดการบิดเบือนการใช้ปัจจัยการผลิต • กำไรสะสม Retained earnings เปิดโอกาสให้มีการหลบภาระภาษี

7. โครงสร้างภาษีนิติบุคคล จากการหารายได้ (Earnings) • Earningsคือรายรับของกิจการที่ได้จากการขายสินค้าและบริการในตลาด • Expenses รายจ่าย คือรายจ่ายที่จ่ายออกไปเพื่อใช้ในการประกอบธุรกิจ ประกอบด้วย • กระแสเงินสดใช้ในการดำเนินธุรกิจ เช่นเงินเดือน ค่าจ้าง ค่าวัตถุดิบค่สาธารณูปโภค ฯลฯ • การยอมหักค่าเสื่อม (DepreciationAllowance) • ค่าเสื่อมทางเศรษฐศาสตร์ (Economic depreciation) คือค่าสึกหรอแท้จริงของเครื่องจักรหรือการลงทุนในอดีตที่ผ่านมา เช่น เครื่องจักรที่ซื้อมาด้วยราคา 10,000 บาท ต่อมาหลังใช้งานมีการสึกหรอเหลือมูลค่าแท้จริงเพียง 9,000 [ท ค่าเสื่อมที่หายไปจริงคือค่าเสื่อมทางเศรษฐศาสตร์ แต่ในทางปฏิบัติคำนวณหาค่าได้ยาก จึงยอมให้มีการหักค่าเสื่อมเป็นระยะ (depreciation schedules)

8. การหักลดหย่อนภาษีเงินได้นิติบุคคล: กรณีลดหย่อนค่าเสื่อมราคาของทุน • ตัวอย่าง ธุรกิจมีทรัพย์สินมูลค่า 100,000 โดยมีอายุใช้งาน 10 ปี กำหนดให้การหักลดหย่อนเป็นแบบเส้นตรงในอัตรา discount rate 10% • หากอัตราภาษีเท่ากับ ร้อยละ 35 การลดหย่อนจะมีมูลค่า 18,433.8 บาทตามมูลค่าปัจจุบัน ช่วยลดภาระภาษีลงจาก 100,000 เหลือเพียง 81,566.2 บาท

9. การหักลดหย่อนภาษีเงินได้นิติบุคคล: กรณีลดหย่อนค่าเสื่อมราคาของทุน • หากเป็นการลดหย่อน 5 ปี ในอัตราร้อยละ 10: • อัตราภาษีร้อยละ 30 มูลค่าการลดหย่อนคือ 22,744.8 ในมูลค่าปัจจุบัน ทำให้ฐานภาษีแท้จริงลดเหลือ 77,255.2 บาท

10. ภาระภาษีของภาษีนิติบุคคลภาระภาษีของภาษีนิติบุคคล • การวิเคราะห์ภาระภาษีแบบดุลยภาพทั่วไปสามารถใช้ในการประเมินภาระภาษีนิติบุคคลได้ชัดเจน ว่าการเก็บภาษีนิติบุคคลใครคือผู้รับภาระที่แท้จริง เพราะการผลักภาระสามารถทำได้ทั้งการผลักไปข้างหน้า ซี่งทำได้ง่าย เพราะ demand ของสินค้ามักไม่ perfectly elastic หรือผลักไปข้างหลังให้แก่ปัจจัยการผลิต

11. ภาระภาษีของภาษีนิติบุคคลภาระภาษีของภาษีนิติบุคคล • บริษัทก็ต้องรับภาระภาษีบางส่วนเพราะก็มี elasticity และจะกระจายภาระภาษีให้แก่ปัจจัยการผลิตต่างๆ ที่ใช้ในการผลิต • โดยการผลิตทั่วไปใช้แรงงานที่ไม่มี perfectly elastic เช่นกันจึงต้องร่วมรับภาระภาษีด้วย ขณะเดียวกัน • ในระยะสั้น ที่ทุนเครื่องจักรที่ความจริงแล้ว ไม่อาจเคลื่อนย้ายได้ง่าย จึงต้องรับภาระภาษีเป็นส่วนใหญ่ • ในระยะยาวที่เครื่องจักรสามารถเคลื่อนย้ายได้ระหว่างภาคการผลิตหรือย้ายไปต่างประเทศ จึงมีปัจจัยทุนอ่อนไหวและมีการปรับตัวของปัจจัยทุนได้ง่าย • การปรับตัวของปัจจัยการผลิตที่เกิดภายในประเทศจะส่งผลต่อการผลิตนอกภาคธุรกิจหรือ non-corporate ได้ ดังนั้นทุกๆ ภาคส่วนในระบบเศรษฐกิจจึงรับภาระภาษีร่วมกัน

12. การวิเคราะห์ภาษีนิติบุคลกับการตัดสินใจลงทุนการวิเคราะห์ภาษีนิติบุคลกับการตัดสินใจลงทุน • การตัดสินใจลงทุนทั่วไปอาศัยการเปรียบเทียบระหว่าง MB: marginal benefits กับ MC ของการลงทุน • ภาษีนิติบุคคลจึงทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงของ MB, MC รวมทั้งการคิดค่าเสื่อม จึงมีผลต่อการตัดสินใจลงทุน

13. MB1 =FK The firm equates marginal benefit and marginal cost. Cost and return per dollar of investment A MC1=δ+ α Investment (K) K1

14. การวิเคราะห์ภาษีนิติบุคลกับการตัดสินใจลงทุนการวิเคราะห์ภาษีนิติบุคลกับการตัดสินใจลงทุน • จะพบว่า MB ของการผลิตคือ productivity ของการลงทุนนั่นเองกำหนดให้เป็น FK. • MB ถูกกำหนดให้เป็น diminishing marginal returns เหมือนการผลิตทั่วไป • ในที่กำหนดให้ MC คงที่ตลอด โดยเท่ากับผลรวมของค่าเสื่อในแต่ละรอบเวลาที่หัก (δ) และต้นทุนการลงทุน financing costs (α). • กำหนดให้การลงทุนเท่ากับ K1.

15. การวิเคราะห์ภาษีนิติบุคลกับการตัดสินใจลงทุนการวิเคราะห์ภาษีนิติบุคลกับการตัดสินใจลงทุน • สิ่งที่ต้องการเรียนรู้คือภาษีนิติบุคคลจะมีผลต่อการตัดสินใจลงทุนอย่างไร • การเก็บภาษีทำให้ผลตอบแทนจากการลงทุน คือ MB หรือ Fkลดจาก FKเป็น(1-ᴦ)FK • โดยᴦคืออัตราภาษี

16. MB1 =FK Taxes on corporations lower the marginal benefit. Cost and return per dollar of investment MB2=FK(1-ᴦ) B A MC1=δ+ α Investment (K) K1 K2

17. การวิเคราะห์ภาษีนิติบุคลกับการตัดสินใจลงทุนการวิเคราะห์ภาษีนิติบุคลกับการตัดสินใจลงทุน • ผลของภาษีทำให้ MB shift ลงเป็น MB2. • ธุรกิจจะลงทุนน้อยลง โดยรัฐบาลจะได้ภาษีนิติบุคคลจากผลตอบแทนของเอกชน • อย่างไรก็จะสังเกตุได้ว่าผลตอบแทนหลังภาษียังมากกว่าต้นทุนหรือค่าใช้จ่ายที่ต้องจ่ายคือค่าเสื่อมและต้นทุนการลงทุน(δ+α). • การลงทุนจึงลดลงเป็น K2.

18. While taxes on corporations reduce investment, tax credits increase it. MB1 =FK Cost and return per dollar of investment MB2=FK(1-ᴦ) B A MC1=δ+ α C MC2=(δ+α)(1-ᴦZ) Investment (K) K3 K1 K2

19. การวิเคราะห์ภาษีนิติบุคลกับการตัดสินใจลงทุนกรณีการตัดสินใจเลือกการ finance การลงทุน • ประเด็นคือ: • ผลของภาษีกับการ financing • เหตุผลทำไมธุรกิจจึงเลือกวิธีการ finance การลงทุนด้วยวิธีระหว่าง หนี้ กับ ความเป็นเจ้าของ

20. ภาษีนิติบุคคลกับการหาเงินลงทุน • บริษัทมีทางเลือกการหาแหล่งเงินทุนสองทางคือ: • Debt finance • Equity finance

21. ภาษีนิติบุคคลกับการหาเงินลงทุน • Debt financeคือวิธีหาเงินทุนจากการกู้ยืมไม่ว่าจากสถาบันการเงินหรือจากผู้ให้กู้อื่นๆ • วิธีการอาจทำโดยการกู้จากสถาบันการเงินเช่นธนาคาร บริษัทเงินทุน ฯลฯ หรือโดยการใช้วิธีการออกพันธบัตร corporate bonds. • Bondsคือการสัญญาว่าจะชำระคืนเงินกู้หลังจากช่วงเวลาหนึ่งๆ พร้อมกับการจ่ายดอกเบี้ยตามที่ได้กำหนดไว้ให้แก่ผู้ซื้อพันธบัตร ที่มีฐานะเป็นผู้ให้กู้แก่กิจการ

22. ภาษีนิติบุคคลกับการหาเงินลงทุน • Equity financeคือการหาเงินลงทุนจากส่วนผู้ถือหุ้น ที่ทำให้เพิ่มความเป็นเจ้าของของผู้ถือหุ้น • โดยผู้ถือได้ผลตอบแทนสองวิธี คือการรับเงินปันผล กับ capital gains.

23. Firms can raise money with debt finance, paying interest on bonds. Firms can raise money with equity finance, paying dividends and/or capital gains.

24. การวิเคราะห์ภาษีนิติบุคลกับการตัดสินใจลงทุนกรณีการตัดสินใจเลือกการ finance การลงทุน • สมมุติธุรกิจต้องการเงินทุน จำนวน 10 บาท สำหรับใช้ในการลงทุนที่ให้ผลตอบแทน 1 บาทในแต่ละปี • ทางเลือกการลงทุนทำได้โดย • การกู้ยืม debts หรือ • การใช้ส่วนของทุน equity ที่ต้องเลือกว่าจะจ่ายหรือไม่จ่ายเงินปันผลหรือเก็บเป็นกำไรสะสม retain earnings.

25. การจ่ายคืนเงินกู้สามารถหักลดหย่อนได้ แต่การจ่ายเงินปันผล เป็นการผลักภาระให้แก่ผู้ถือหุ้น

26. การวิเคราะห์ภาษีนิติบุคลกับการตัดสินใจลงทุนกรณีการตัดสินใจเลือกการ finance การลงทุน • เมื่อธุรกิจจ่ายเงินกู้แก่ผู้ให้กู้ในรูปของดอกเบี้ยจ่าย • ธุรกิจไม่ต้องจ่ายภาษีจากรายได้ดังกล่าว เพราะจะถูกนำไปจ่ายเป็นค่าใช้จ่ายของธุรกิจ • เป็นผู้ให้กู้แก่ธุรกิจจะเป็นผู้รับภาระภาษีที่ได้รับผลตอบแทนจากการให้กู้ยืมในอัตรา 1 x (1-ti)

27. การวิเคราะห์ภาษีนิติบุคลกับการตัดสินใจลงทุนกรณีการตัดสินใจเลือกการ finance การลงทุน • หากธุรกิจใชวิธีการผ่านส่วนเจ้าของ (Equity) โดยการขายหุ้นออกไป ธุรกิจจะไม่ได้รับการลดหย่อนค่าใช้จ่าย • ธุรกิจจะประสบกับอัตราภาษีนิติบุคคลที่ 1x(1-tC) ที่จะถูกกระจายให้แก่ผู้ถือหุ้นทุกๆ คน • ผู้ถือหุ่นแต่ละคนจะได้รับผลตอบแทนสุทธิคือ • 1(1-tC) x (1-tDIV).

28. ผลของภาษีนิติบุคคลกับการ financing • จากที่แสดงพบว่าภาษีที่เก็บจะมีมีกับการเป็นเจ้าของมากกว่าการกู้ยืม ทำให้เกิดประเด็นคือ: • ทำไมธุรกิจไม่ใช่วิธีการกู้ยืมทั้งหมด และ • ทำไมจึงไม่เก็บกำไรไว้ เพื่อสร้างมูลค่าเพิ่มหรือ capital gain ของมูลค่าหุ้น แทนที่จะนำไปจ่ายปันผล • การเป็นหนี้ต้องการจ่ายจริง แต่ส่วนของทุนไม่จำเป็น (debt requires fixed payments while equity does not)

29. โครงสร้างภาษีนิติบุคคลของประเทศไทยโครงสร้างภาษีนิติบุคคลของประเทศไทย ในอดีตอัตราภาษี​เงิน​ได้นิติบุคคลของ​ไทยมีลักษณะก้าวหน้า (progressive rate) ต่อมา​ได้ปรับ​เป็นอัตรา​เดียว (flat rate) ​โดย​แยก​เป็นอัตราภาษีสำหรับนิติบุคคล 2 ประ​เภท ​ได้​แก่นิติบุคคลทั่ว​ไปกับนิติบุคคลที่จดทะ​เบียน​ในตลาดหลักทรัพย์​แห่ง ประ​เทศ​ไทย ​เพื่อส่ง​เสริมกิจ​การของตลาดหลักทรัพย์​แห่งประ​เทศ​ไทยที่​เพิ่งมี​การ จัดตั้งขึ้น​ในขณะนั้น จนกระทั่งปี 2535 ​ได้ปรับปรุง​ให้อัตราภาษี​เงิน​ได้นิติบุคคลที่คำนวณจากฐานกำ​ไรสุทธิ มีอัตรา​เดียวคือ ร้อยละ 30 ​ซึ่ง​เป็นอัตราภาษีที่​ใช้บังคับมาจน​ถึงปัจจุบัน

30. โครงสร้างภาษีนิติบุคคลของประเทศไทยโครงสร้างภาษีนิติบุคคลของประเทศไทย ปี                  อัตราภาษี​ 2494 — 2501  ​ ไม่​เกิน 500,000 บาท            ร้อยละ 10 500,001 — 1,000,000  บาท   ร้อยละ 15 1,000,001   บาทขึ้น​ไป           ร้อยละ 20 2502 — 2514        ​ไม่​เกิน  500,000  บาท          ร้อยละ 10 500,001 — 1,000,000  บาท     ร้อยละ 15 1,000,001   บาทขึ้น​ไป          ร้อยละ 25 2515 — 2519        ​ไม่​เกิน  500,000 บาท           ร้อยละ 20 500,001 — 1,000,000  บาท     ร้อยละ 25 1,000,001 บาทขึ้น​ไป            ร้อยละ 30

31. โครงสร้างภาษีนิติบุคคลของประเทศไทยโครงสร้างภาษีนิติบุคคลของประเทศไทย 2520 — 2522        ร้อยละ 30 สำหรับบริษัทจดทะ​เบียน ​และร้อยละ 35 สำหรับอื่น ๆ 2523               ร้อยละ 35 สำหรับบริษัทจดทะ​เบียน ​และร้อยละ 45 สำหรับอื่น ๆ 2524 — 2528        ร้อยละ 30 สำหรับบริษัทจดทะ​เบียน ​และร้อยละ 40 สำหรับอื่น ๆ 2529 — 2534        ร้อยละ 30 สำหรับบริษัทจดทะ​เบียน ​และร้อยละ 35 สำหรับอื่น ๆ 2535 - ปัจจุบัน       ร้อยละ 30 สำหรับนิติบุคคลทั่ว​ไป

32. โครงสร้างภาษีนิติบุคคลของประเทศไทยโครงสร้างภาษีนิติบุคคลของประเทศไทย มาตร​การส่ง​เสริมตลาดหลักทรัพย์ฯ 2544 : บริษัทจดทะ​เบียนอยู่​แล้ว - ร้อยละ 25 ของกำ​ไรสุทธิ ​เฉพาะส่วนที่มีกำ​ไรสุทธิ​ไม่​เกิน 300 ล้าน บาท ​เป็น​เวลา 5 รอบระยะ​เวลาบัญชี สำหรับบริษัทจดทะ​เบียน​ใน ตลาดหลักทรัพย์​แห่งประ​เทศ​ไทย บริษัทที่จะจดทะ​เบียน​เข้า​ใหม่ - ร้อยละ 20 ของกำ​ไรสุทธิ ​เป็น​เวลา 5 รอบระยะ​เวลาบัญชี สำหรับ บริษัทที่จดทะ​เบียน​เข้า​ใหม่​ในตลาด หลักทรัพย์​ใหม่ (ตลาด MAI) ตั้ง​แต่ 6 กันยายน 2544 ​ถึง 31 ธันวาคม 2548 - ร้อยละ 25 ของกำ​ไรสุทธิ ​เป็น​เวลา 5 รอบระยะ​เวลาบัญชี สำหรับ บริษัทที่จดทะ​เบียน​เข้า​ใหม่​ในตลาด หลักทรัพย์​แห่งประ​เทศ​ไทย ตั้ง​ แต่ 6 กันยายน 2544 ​ถึง 31 ธันวาคม 2548

33. โครงสร้างภาษีนิติบุคคลของประเทศไทยโครงสร้างภาษีนิติบุคคลของประเทศไทย 2550 :  บริษัทที่จะจดทะ​เบียน​เข้า​ใหม่ ที่ยื่นคำขอจดทะ​เบียนหลักทรัพย์ระหว่าง 1 มกราคม 2550 ​ถึง 31 ธันวาคม 2551 ​และ​ได้รับจดทะ​เบียนหลักทรัพย์ภาย​ใน 31 ธันวาคม 2552 - ร้อยละ 20 ของกำ​ไรสุทธิ ​เป็น​เวลา 3 รอบระยะ​เวลาบัญชี สำหรับ บริษัทที่จดทะ​เบียน​เข้า​ใหม่​ในตลาด หลักทรัพย์​ใหม่ (ตลาด MAI) - ร้อยละ 25 ของกำ​ไรสุทธิ ​เป็น​เวลา 3 รอบระยะ​เวลาบัญชี สำหรับ บริษัทที่จดทะ​เบียน​เข้า​ใหม่​ในตลาด หลักทรัพย์​แห่งประ​เทศ​ไทย

34. โครงสร้างภาษีนิติบุคคลของประเทศไทยโครงสร้างภาษีนิติบุคคลของประเทศไทย 2551 : บริษัทที่จดทะ​เบียนอยู่​แล้ว - ร้อยละ 20 ของกำ​ไรสุทธิ ​เฉพาะกำ​ไรสุทธิ​ในส่วนที่​ไม่​เกิน 20 ล้านบาท ​เป็น​เวลา 3 รอบระยะ​เวลาบัญชี (​เริ่ม​ ใน​หรือหลัง 1 มกราคม 2551) สำหรับบริษัทที่จดทะ​เบียน​ในตลาดหลักทรัพย์​ ใหม่ (ตลาด MAI) - ร้อยละ 25 ของกำ​ไรสุทธิ ​เฉพาะกำ​ไรสุทธิ​ในส่วนที่​ไม่​เกิน 300 ล้านบาท ​เป็น​เวลา 3 รอบระยะ​เวลาบัญชี (​ เริ่ม​ใน​หรือหลัง 1 มกราคม 2551) สำหรับบริษัทจดทะ​เบียน​ในตลาดหลักทรัพย์​ แห่งประ​เทศ​ไทย

35. มาตร​การส่ง​เสริม SMEs (บริษัทที่มีทุนจดทะ​เบียนที่ชำระ​แล้ว​ไม่​เกิน 5 ล้านบาท) 2545 : บริษัทฯ ที่มีรอบระยะ​เวลาบัญชี​เริ่ม​ใน​หรือหลัง 1 มกราคม 2545 ​เป็นต้น​ไป -  ร้อยละ 20 ของกำ​ไรสุทธิ ​เฉพาะส่วนที่​ไม่​เกิน 1 ล้านบาท -  ร้อยละ 25 ของกำ​ไรสุทธิ ​เฉพาะส่วนที่​เกิน 1 ล้านบาท ​แต่​ไม่​เกิน 3 ล้านบาท -  ร้อยละ 30 ของกำ​ไรสุทธิ ​เฉพาะส่วนที่​เกิน 3 ล้านบาท 2547 : บริษัทฯ ที่มีรอบระยะ​เวลาบัญชี​เริ่ม​ใน​หรือหลัง 1 มกราคม 2547 ​เป็นต้น​ไป -  ร้อยละ 15 ของกำ​ไรสุทธิ ​เฉพาะส่วนที่​ไม่​เกิน 1 ล้านบาท -  ร้อยละ 25 ของกำ​ไรสุทธิ ​เฉพาะส่วนที่​เกิน 1 ล้านบาท ​แต่​ไม่​เกิน 3 ล้านบาท -  ร้อยละ 30 ของกำ​ไรสุทธิ ​เฉพาะส่วนที่​เกิน 3 ล้านบาท 2551 : บริษัทฯ ที่มีรอบระยะ​เวลาบัญชี​เริ่ม​ใน​หรือหลัง 1 มกราคม 2551 ​เป็นต้น​ไป -  ยก​เว้นภาษี สำหรับกำ​ไรสุทธิส่วนที่​ไม่​เกิน 150,000 บาท -  ร้อยละ 15 ของกำ​ไรสุทธิ ​เฉพาะส่วนที่​เกิน 150,000 บาท ​แต่​ไม่​เกิน 1 ล้านบาท -  ร้อยละ 25 ของกำ​ไรสุทธิ ​เฉพาะส่วนที่​เกิน 1 ล้านบาท ​แต่​ไม่​เกิน 3 ล้านบาท -  ร้อยละ 30 ของกำ​ไรสุทธิ ​เฉพาะส่วนที่​เกิน 3 ล้านบาท