html5-img
1 / 125

Sistemi nacionalnih rač una

Sistemi nacionalnih rač una. Sistem nacionalnih računa Razvoj sistema nacionalnih računa. Istorija nacinalnog dohotka XVII vek, ENG, HOL , FRA V. Pett y, G. King, Voban A. Smith Istorija nacionalnih računa Quesney Mead, Stone Keynes, Tinbergen, Frsch Marshal, Ricardo, Marx, Leontief.

mauritz
Download Presentation

Sistemi nacionalnih rač una

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. Sistemi nacionalnih računa

  2. Sistem nacionalnih računaRazvoj sistema nacionalnih računa • Istorijanacinalnog dohotka • XVII vek, ENG, HOL, FRA • V. Petty, G. King, Voban • A. Smith • Istorijanacionalnih računa • Quesney • Mead, Stone • Keynes, Tinbergen, Frsch • Marshal, Ricardo, Marx, Leontief

  3. Sistem nacionalnih računaRazvoj sistema nacionalnih računa • Istorija nacionalnih računa • OECD • prva metodologija • UN • 1947., Merenje nacionalnog dohotka i konstrukcija društvenih računa • 1953., Sistem nacionalnih računa i pomoćnih tabela • 1961., 1964., dopune • 1968., revizija • Input-output tabela • Bilans finansijskih tokova • Bilans nacionalnog bogatstva

  4. Sistem nacionalnih računaRazvoj sistema nacionalnih računa • Istorija nacionalnih računa • EZ • 1970, (The european system of integrated accounts) • 1979, revizija • Sistem narodno-privrednih bilansa (The material product system) • Naš sistem privrednih bilansa • UN, OECD, EZ, IBRD, IMF • 1993, Sistem nacionalnih računa(System of national accounts, SNA) • 1995, Evropski sistem računa (ESA)

  5. Sistem nacionalnih računaRazvoj sistema nacionalnih računa • Integralni sistem makroekonomskih (privrednih) bilansa (SFRJ, SRJ, SCG) • Bilans raspodele društvenog proizvoda • Tabela međusobnih odnosa privrednih delatnosti (input-output tabela) • Sistem finansijskih (novčanih) tokova • Bilans društvenog bogatstva • RZS danas teži dostizanju standarda SNA93 i ESA95 • RZS 2008, Sistem nacionalnih računa 1997-2006

  6. Sistem nacionalnih računaZnačaj sistema nacionalnih računa • Sistem nacionalnih računa predstavlja • instrument kvantitativne analize stanja i kretanja ukupne ekonomske aktivnosti unutar zemlje i sa inostranstvom • skup detaljnih informacija o osnovnim makroekonomskim agregatima • osnovu za vođenje ekonomske politike zemlje jer omogućuju merenje: • Stope ekonomskog rasta • Promene u proizvodnji, potrošnji, štednji, investicijama, izvozu, uvozu, deficitu, nacionalnom bogatstvu

  7. Sistem nacionalnih računaZnačaj sistema nacionalnih računa • Sistemi nacionalnih računa može se koristiti za • predviđanje budućih ekonomskih kretanja • ocenjivanje uticaja mera ekonomske politike na kretanja makroekonomskih pokazatelja • međunarodna poređenja najvažnijih agregata (GDP, GDP po stanovniku, odnos investicija, državne potrošnje i štednje prema GDP)

  8. Sistem nacionalnih računaZnačaj sistema nacionalnih računa • Sistemi nacionalnih računa prikazuje kako • proizvodnja stvara nova i transformise već postojeća dobra i usluge • ostvaruje dohodak koji se koristi za potrošnju i štednju koja će omogućiti povećanje proizvodnje i potrošnje u budućnosti

  9. Sistem nacionalnih računaOsnovne karakteristike • Sistem nacionalnih računa • obračun proizvodnje po široj koncepciji • predstavlja skup međusobno povezanih računa, bilansa stanja i tabela • prati aktivnost institucionalnih jedinica grupišući ih u sektore • Međunarodna standardna klasifikacija delatnosti

  10. Sistem nacionalnih računaOsnovne karakteristike • Predmet obuhvatanja nacionalnih računa • proizvodnja • raspodela • upotreba dobara i usluga • Makroekonomski agregati • Domaći bruto proizvod • Nacionalni dohodak

  11. Sistem nacionalnih računaOsnovne karakteristike • Proizvodnja predstavlja • stvaranje proizvoda i usluga • koji imaju ekonomsku vrednost (cena i troškovi proizvodnje) • koje stvara ljudski rad i kapital • a zadovoljavaju ljudske potrebe (direktno i/ili indirektno)

  12. Sistem nacionalnih računaOsnovne karakteristike • Transaktori, nosioci ekonomske aktivnosti • fizička lica ili domaćinstva • podmiruju tekuću potrošnju, proizvodnja za sopstvene potrebe ili tržište • pravna lica • ulažu samo u investiciona dobra

  13. Sistem nacionalnih računaOsnovne karakteristike • Grupe transakcija • transakcije dobara i usluga (domaća proizvodnja i uvoz) i njihova upotreba (međufazna, finalna i investiciona potrošnja i izvoz) • transakcije raspodele (rad, kapital i država) • finansijske transakcije (nabavku finansijske imovine i obaveze po osnovu finansijskih sredstava) • ostale transakcije

  14. Sistem nacionalnih računaOsnovne karakteristike • Nosioci ekonomske aktivnosti fizička i pravna lica grupišu se u institucionalne jedinice • Sektori institucionalnih jedinica (transaktora) • nefinansijski ili proizvođački • finansijski • država • nekomercijalne organizacije (pružaju usluge domaćinstvima) • domaćinstva • inostranstvo

  15. Sistem nacionalnih računaOsnovne karakteristike • Nefinansijski ili proizvođački sektor • privatne i javne korporacije • zadruge • ortačka preduzeća • javna predzeća • nekomercijalne organizacije • kooperativna privatna preduzeća (vlasnici pojedinci ili partneri)

  16. Sistem nacionalnih računaOsnovne karakteristike • Finansijski sektor • centralna banka • ostale monetarne institucije • osiguravajuće institucije

  17. Sistem nacionalnih računaOsnovne karakteristike • Sektor država • državni organi i agencije (opšte usluge države, odbrana) • nekomercijalne organizacije • samostalni penzioni fondovi

  18. Sistem nacionalnih računaOsnovne karakteristike • Sektor nekomercijalne organizacije • obrazovanje • zdravstvo • socijalna zaštita • rekreacija i kultura • religiozne organizacije • profesionalne organizacije, udruženja građana i sindikata

  19. Sistem nacionalnih računaOsnovne karakteristike • Sektor domaćinstva • preduzetnici • vlasnici preduzeća koji rade sami i sa članovima porodice • zaposleni (najamni) radnici • primaoci transfernih i dohodaka od svojine

  20. Sistem nacionalnih računaOsnovne karakteristike • Sektor inostranstvo • institucionalni rezidenti • institucionalni nerezidenti

  21. Sistem nacionalnih računaOsnovne karakteristike • Specifičnosti metodologije i metodi obračuna proizvodnje i potrošnje • bruto i neto koncept agregatnih vrednosti • domaća i nacionalna proizvodnja • izbor obračunskih cena

  22. Sistem nacionalnih računaOsnovne karakteristike • Specifičnosti metodologije i metodi obračuna proizvodnje i potrošnje • Bruto i neto koncept agregatnih vrednosti • bruto vrednost je izraz vrednosti finalnih proizvoda sa uračunatom amortizacijom • neto vrednost je izraz vrednosti finalnih proizvoda bez uračunate amortizacije

  23. Sistem nacionalnih računaOsnovne karakteristike • Specifičnosti metodologije i metodi obračuna proizvodnje i potrošnje • Domaća proizvodnja/potrošnja • zbir računa proizvodnje svih proizvođača ostvarene na teritoriji date zemlje • isključuje prekomorske teritorije • uključuje brodove i avione • Nacionalna proizvodnja/potrošnja • domaća proizvodnja/potrošnja korigovana proizvodnjom/potrošnjom naših rezidenata u inostranstvu i umanjena za proizvodnju / potrošnju nerezidenata na našoj teritoriji

  24. Sistem nacionalnih računaOsnovne karakteristike • Specifičnosti metodologije i metodi obračuna proizvodnje i potrošnje • Izbor obračunskih cena • tržišne cene • za analizu tržišta • cena koštanja • za usluge državne administracije • osnovna cena i cena proizvođača

  25. Sistem nacionalnih računaOsnovne karakteristike • Specifičnosti metodologije i metodi obračuna proizvodnje i potrošnje • Bruto domaći proizvod predstavlja • sumu bruto dodatih vrednosti svih institucionalnih rezidenata u ekonomiji zemlje (po tržišnim cenama) • sumu finalnih izdataka za potrošnju, investicije i izvoz umanjen za uvoz • Ravnoteža • globalne ponude i globalne tražnje

  26. Sistem nacionalnih računaOsnovne karakteristike • Specifičnosti metodologije i metodi obračuna proizvodnje i potrošnje • Metodi obračuna bruto domaćeg proizvoda i nacionalnog dohotka • proizvodni ili realni • prihodni • najčešće primenjivan • rashodni • kategorije potrošnje • lična • javna • investiciona • saldo izvoza i uvoza

  27. Sistem nacionalnih računaOsnovne karakteristike • Makroekonomski agregati • Bruto proizvodnja preduzeća • Bruto domaći proizvod • Neto domaći proizvod • Bruto nacionalni dohodak • Nacionalni dohodak • Bruto dodajna vrednost • Nacionalni raspoloživi dohodak

  28. Sistem nacionalnih računaOsnovne karakteristike • Bruto vrednost proizvodnje predstavlja • vrednost svih proizvoda i usluga • proizvedenih u obračnunskom periodu • po tržišnim cenama • Elementi Bruto vrednosti proizvodnje • vrednost međufazne potrošnje • amortizacija • zarada zaposlenih • dobit • posredni porezi umanjeni za subvencije

  29. Sistem nacionalnih računaOsnovne karakteristike • Bruto domaći proizvod (Gross Domestic Product) predstavlja • ukupnu proizvodnju dobara i usluga • umanjena za međufaznu potrošnju • na nivou privrede kao celine • Metodi obračuna • proizvodni • prihodni • rashodni • Najvažniji i najčešće korišćen agregat u sistemu nacionalnih računa

  30. Sistem nacionalnih računaOsnovne karakteristike • Neto domaći proizvod (Net Domestic Product) predstavlja • Bruto domaći proizvod umanjen za amortizaciju

  31. Sistem nacionalnih računaOsnovne karakteristike • Bruto nacionalni dohodak (Gross National Income) prestavlja • Bruto domaći proizvod korigovan • prilivom sredstava rezidenata iz inostranstva • odlivom sredstava nerezidenata na teritoriji naše zemlje

  32. Sistem nacionalnih računaOsnovne karakteristike • Neto nacionalni dohodak (Net National Income) predstavlja • sumu vrednosti (neto) primarnih dohodaka svih institucionalnih sektora

  33. Sistem nacionalnih računaOsnovne karakteristike • Bruto dodata vrednost predstavlja • vrednost proizvodnje umanjenu za međufaznu potrošnju

  34. Sistem nacionalnih računaOsnovne karakteristike • Bruto (neto) nacionalni raspoloživi dohodak (Gross (Net) National Disposable Income) prestavlja • Bruto (neto) nacionalni dohodak • korigovan prilivima i odlivima tekućih transakcija u novcu ili naturi • instucionalnih jedinica od strane i u korist jedinica nerezidenata

  35. Sistem nacionalnih računaOsnovne karakteristike • Gross domestic product at market prices(GDPmp) • Final result of the production activity of residentproducer units. • It corresponds to theeconomy’s total output of goods and services,less intermediate consumption, plus taxes lesssubsidies on products.

  36. Sistem nacionalnih računaOsnovne karakteristike • Gross domestic product in purchasingpower standards • Gross domestic product converted into the artificialcurrency unit PPS (purchasing powerstandard) through a special conversion ratecalled PPP (purchasing power parity). • The GDP in PPS represents pure volume afterprice-level differences between countries havebeen removed by the special conversion ratePPP.

  37. Sistem nacionalnih računaOsnovne karakteristike • Gross national income (GNI) • Gross national income (GNI) equals gross domesticproduct plus primary income received(compensation of employees, property income,subsidies) from abroad minus primary incomepaid (compensation of employees, property income,taxes on production paid to the rest ofthe world).

  38. Sistem nacionalnih računaOsnovne karakteristike • Gross and net national disposable income • Gross national disposable income is derivedfrom GNI by adding current transfers receivedfrom the rest of the world and deducting currenttransfers paid to the rest of the world. • Net national disposable income equals grossnational disposable income minus consumptionof fixed capital. • The concept of GNI (ESA 95) replaces the oneof GNP (gross national product, ESA 79). • Bothare identical conceptually.

  39. Sistem nacionalnih računaOsnovne karakteristike • Bruto domaći proizvod vs Društveni proizvod • 1998., SCG, 21,5% razlike • finansijske usluge • obrazovanje • zdravstvo • socijalna zaštita • delatnost državne uprave i odbrane

  40. Sistem nacionalnih računaOsnovne karakteristike • Šema nacionalnih računa za ukupnu ekonomiju • Tekući računi • proizvodnja, raspodela i upotreba dohotka • Računi akumulacije • promene u imovini, obavezama i sopstvenim sredstvima • Računi stanja imovine • stanje imovine, obaveza i sopstvenih sredstava na početku i kraju obračunskog perioda • Račun odnosa sa inostranstvom • Veze rezidentnih i nerezidentnih jedinica

  41. Sistem nacionalnih računaOsnovne karakteristike • Šema nacionalnih računa za ukupnu ekonomiju • Faze raspodele • primarna raspodela • rad • kapital • država • sekundarna raspodela • raspodela dohotka u novcu preko transfera • raspodela u naturi

  42. Sistem nacionalnih računaOsnovne karakteristike • Šema nacionalnih računa za ukupnu ekonomiju • Strane računa • Tekućih računa • leva: upotreba sredstava • desna: izvori sredstava • Računa akumulacije i stanja imovine • leva: promene u imovine • desna: promene u obavezama i sopstvenim sredstvima • Bilansna stavka je razlika ili saldo između desne i leve strane računa • zatvara jedan, a otvara drugi račun

  43. Sistem nacionalnih računaOsnovne karakteristike • Računi tekućih transakcija • Računi proizvodnje • Račun dobara i usluga • Račun proizvodnje • Računi dohotka • Račun stvaranja dohotka • Račun raspoređivanja primarnog dohotka • Račun sekundarne raspodele dohotka • Račun raspodele u naturi • Račun upotrebe raspoloživog dohotka

  44. Sistem nacionalnih računaOsnovne karakteristike • Računi akumulacije (imovinu, obaveze, sopstveni kapital) • Račun kapitala • Finansijski računi • Račun ostalih promena fondova • Bilans stanja imovine • Račun odnosa sa inostranstvom

  45. Sistem nacionalnih računaOsnovne karakteristike • Računi tekućih transakcija • Računi proizvodnje • Račun dobara i usluga • specijalan račun • leva i desna strana računa su izravnate • ne dobijaju se osnovni agregati • Strane računa • leva: izvori sredstava • desna: upotreba sredstava

  46. Proizvodnja Porezi na proizvode Subvencije na proizvode Uvoz dobara i usluga Međufazna potrošnja Izdaci za finalnu potrošnju Bruto investicije u osnovna sredstva Promene u zalihama Nabavke minus rashodovane dragocenosti Izvoz dobara i usluga Sistem nacionalnih računaRačun dobara i usluga

  47. Sistem nacionalnih računaOsnovne karakteristike • Računi tekućih transakcija • Računi proizvodnje • Račun proizvodnje • Strane računa • leva: upotreba sredstava • desna: izvori sredstava • Bilansna stavka • Bruto domaći proizvod • Neto domaći proizvod

  48. Sistem nacionalnih računaOsnovne karakteristike • Računi tekućih transakcija • Računi proizvodnje • Račun proizvodnje • Bruto domaći proizvod predstavlja • proizvodnju umanjenu za međufaznu potrošnju

  49. Međufazna potrošnja Bruto domaći proizvod Amortizacija Neto domaći proizvod Proizvodnja Porezi na proizvode minus subvencije Sistem nacionalnih računaRačun proizvodnje

  50. Sistem nacionalnih računaOsnovne karakteristike • Računi tekućih transakcija • Računi proizvodnje • Račun proizvodnje • Neto domaći proizvod predstavlja • Bruto domaći proizvod umanjen za potrošnju osnovnih sredstava

More Related