بسم الله الرحمن الرحیم

1. بسم الله الرحمن الرحیم سوره نساء اَللّهُ لااِلهَ اِلّا هُوَ لَیَجمَعَنَّکُم اِلی یَوُمِ القِیامَه,لارَیبَفِیهِ وَمَن اَصدَقُ مِنَ اَللّهِ حَدیثاًخدانیست معبودی بحق مگر اوهرآیینه جمع خواهد کردالبته شمارابسوی روزقیامت و هیچ شکی نیست درآن و کیست راستگو تر از خداوند درسخن گفتن ؟ 90

2. کاری از : حسین مهدی پور محمدعلی بنی اسد با راهنمایی : استاد مجتبوی آبانماه 91 جایگاه زن درنیای قبل از اسلام دانشجویان رشته مشاوره دانشگاه فرهنگیان پردیس شهید بهشتی مشهد

3. جایگاه زن در عصرجاهلیت الف)-ازمنظر علم وهنر زنان عصرجاهلی ب)-از منظر سواد خواندن و نوشتن ج)-از منظر داشتن دانشهای کهانت وعرافت (هچون زنانی مثل :قطبه یاسجاح+طریفه کاهنه +فاطمه دخترمر+عفیرکاهنه حمیریه +زبراء کاهنه +شعثاء کاهنه +زرفاءدخترزهیرو... د)-ازمنظر شعر وشاعری (زنانی چون خنساءدختر عمروبن شدید بزرگترین شاعر عرب –خرنق دختر بدر-جلیله-صفیه دختر عبدالمطلب –جمعه دختر خس – دعجا دخترمنشر-سعدی دختر ثمردل جهیمه. س)-از منظر پزشکی (زنانی چونزینب چشم پزشک – شفادختر عبدالله وسلمی همسر ابی رافع که از علم مامایی برخوردار بودکه قابله حضرت خدیجه نیز بود

4. حجاب وپوشش زنان جاهلی - نظریه پوشش زنان جاهلی (برخی اشعار بیانگر حجاب کامل زنان عرب می باشد چنانکه یکی از آرزوی هرمردی دیدی روی زنان ودختران بود وبرخی اشعاد از نمایان بودن گزیبان وچشمها حکایت می کند البته به هنگام عزاداری به حجاب بی توجه بودند .واشاره به پوششهایی مثل نقاب وخمار می کند - نظریه عدم پوشش زنان اشعاری هم در اندک مواردی عکس این هارا دنبال می کند - دیدگاه قرآن :در آیه 33س احزاب به زنان پیامبر توصیه می کند که در خانه بمانند ودر آیه 59سوره احزاب به پیامبر می فرماید که به زنان ودخترانت بگو جلباب ها را برخویش افکنند .

5. کنارگذاشتن حجاب در شرایط خاص: 1-بسیلری از اشعار دوره جاهلیت درشرایط خاص زنان را بدون پوشش سر وصورت ودر برخی موارد برهنه توصیف کرده اند نظیر: الف-هنگام عزاداری ب_ترک حجاب بخاطر ترس از اسارت ج- هنگام طواف کعبه که سه گره بودند ”حلیون“که عریان طواف می کردند-“حمسیون“که بالباس طواف می کردندو“گروه طلس مخلوطی از این دوگروه که برهنه کامل ونه بالباس کامل طواف می کردند. انواع پوشش: 1- خمار:یک قطعه جامه نادوخته همانند روسری 2-جلباب :از چارقد بزرگتر واز عبا کوچکتر 3-نقاب:روبندی بود که برصورت می گذاشتند

6. طبقات اجتماعی جامعه جاهلی شامل طبقاتی نظیر اصیل –موالی-بردگان وفقرا بود .در طبقه طبقه اول واشراف زنان بدون قیدوبند بامردان درارتباط بودند.وپوششانبازنان فقیر وکنیز متفاوت بود .استفاده از نقاب و روبند وجلباب نوعی نشانه متمدنی بود وزنان فقیر وکنیزان از کمترین لباس برای پوشش استفاده می کنند (برعکس جامعه مسلمان امروزی که زنان طبقه مرفه وبال از کمترین لباس برای پوشش وبرحجابی استفاده می کنند وچادر وحجاب کامل در زیر چادر نشانه طبثات پایین تر محسوب می شود) هندبن صعصعه به حجاب خودافتخار می کند که خمارش را جز نزد 4نفر باز نکرده است .ویا سبره بن عمرو دربیان عیوب قبیله اش می گوید این عیب است که زنان ما مثل کنیزانمان بدون پوشش باشند لازم به توضیح است که برهنه بودنشان رادرزمان طواف نمی توان بنابر بی حجابی دانست زیرا طواف به قصد ونیت ع بودیت ودرشرای خاص بود ویا بی حجاب درهنگامجنگ بهتر از حجاب بود زیرا باداشت چادر جزء مرفهین به حساب می آمدند واسیر می شدند وعواقب شومی درانتظارشان میبود.

7. مالکیت زنان جاهلی دربرخی شواهد به مالکیت ودر برخی دیگر به عدممالکیت اشاره شده است ولی اغلب براین باورند که زنان حجاهلی حق مالکیت نداشته ومالکچیزی به حساب نمی آمدند یعنی مهریه وارثی به زن تعلق نمی گرفت بلکه به ولی وشوهر زن تعلق میگرفت صداق ومهر درجاهلیت :تعیینکردن اصل شرط صحت ازدواج بود و در غیر این صورت زنا وبغی محسوب می شد –مهریه برای زنان اسیری که به زنی اختیار می شدند وجودنداشت درازدواج شغارنیز مهردربین نبود.دربقیه ازدواجها باید مهر پردخت می شد.

8. محرومیت زنان از ارث آنچه اغلب نوشته اند محرومیت زنان ودختران وبجه های صغیر از ارث بوده است .زیرا نمی خواستند اموالشان به دست کسی بیفتند در واقع حریص بودند.زن ارث نمی برد مگر اینکه اسب سواری بلد باشد تیراندازی بلدباشد وبتواند زدر میدان جنگزبجنگدو غنائم جمع بکند.زمانی که اوث بن مالک فوت کرد و اموال بسیاری ازاوماند در حالیکه همسر ودوتا دختر ودوپسرصغیرداشت پسرعموهای اوس اموالش را تصاحب شدند.زن به پیامر شاکی شد و آنها گفتند اموال را برنمی گردانیم مگر اینکه بتواند اسب سواری کند و با دشمن بجنگد.که دراین زمان آیه 77سوره نساء وحی شده زنان واطفال را هم از آنچه که از پدران وشوهرانشان باقی می ماندمثل مردان بهره ای است .

9. جنایت نسبت به زنان ودختران -پیش فروش کردن دختران برخی دختران را پیش ار تولد شوهر میدادند. -نوعینکاح رایجبود به نام نکاح شغر نام داشت که بصورت معاوضه دختران بودیعنی اگر دوفرد دودختر بالغ داشت شخص الف دختر شخص ب را به زنی اختیار می کرد و شخص ب دختر شخص الف را به زنی اختیار می نمود -زن در طول تاریخ همیشه مورد ستم واقع شده است چه در آن زمان که اززن به عنواان یککالا نام بردهمی شد و مثل کالا خرید و فروش می شد چه درزمان روومیان که فقط وسیله عیاشی بود ورفتاری در خور چهارپایان داشت وچه اکنون که به اسم آزادی و فنیمیسم و...باز چون شیء اورا تصور می کنند برای شناخت خود نگاهی بهتر به لاستفاده از زن ومقوله قاچاق زنان ودختران به مناطق شیخ نشین ودیگر نقاط واستفاده ابزاری از آنها بکنید خود متوجه می شوید

10. زن در نزد یهودیان قدیمی زن فقط بخاطر تولید سرباز قابل تحمل بود.-مادری که دختر میزاییدبایستی دوبار غسل می کرداما پسران همیشه در عبادتان خداراشکر میکردند که ممنونتیم که مارازن نیافریدی. درروم هم چون دیگر نقاطزن تحقیر میشد.زنان رومی طبق عقایدرومیان فاقدروح انسانی بودند ومجامع علمی نیز آن راتأیید میکرد.ازضرب المثل های رومیان این بود که نه خررا حیوان نامند نه زن راانسان.ترتولیان ”یکی ازرهبران مسیحی دربار ه زنان نظزیه داد که زن محمل ورود شیطان به نفس انسان است .اوآدم را به طرف شجره ممنوعه خداوند کشاند وقانون الهی را نقض کرد.وصورت خداراکثیف نمودواز سخنان واعتقادات این مردم عجیب نیست چراکه ارسطو فیلسوف یونانی که اسم او شهره آفاق است درکتاب سیاست خود بی پروا می نویسد:درنظام طبیعی نربرترازماده است ودرجای دیگر می گوید:بهتراز سخن شاعر پیروی کنیم که :می گوید:شرف زن خاموشی است وحال آنکه خاموشی برمردان ننگ است .

11. زن در جامعه دهقانی قبل ازاسلام اززن درجامعه دفاع می شد و نگهداری می شد نه بخاط رانسان بودنش بلکه بخاطراینکه زنده بماند تابازیچه شهوتمردان باشدو برای اهل خانه یعنی مردان طبخکند و شکارکند وبارکشی نماید و در خانه خدمت کندو یادرمواقع قحطی ومهمانی از گوشت وی تغذیه می شد. زن درخانه پدر نیز همین حالت راداشت تاتحویل شوهر می شدولی نه به اختیار خودش بلکه مطابقدستور پدر وآن نیز درحقیقتت یکنوع فروش بود که خداوند خائه می توانست زن را بفروشد ویادرمواقع لزوم ویادرمهمانی ها برای منظور خوشگذرانی ویازادن بچه زنرا به دیگران عاریه بدهد واگر گناهی ازوی سر می زن پدر وشوهر وی بعنوان قاضی حق محاکمه و حتی کشتنش راداشتند .

12. زن درجامعه مترقی وسلطنتی در جوامعی مثل ایران زن بهتراز جوامع دیگر بود وبکلی از ارث محروم نمی شد ولی باز همآزادی کامل نداشت و سرپرست خانه برای وی تصمیم می گرفت ومثل جامعه دهقانی قرض بدهد ومجازات کند .

13. زن در جوامع دیگر قبل از اسلام یونان:علیرغم اینکه یونان از کشورهای متمدن به حساب می آمد ولی باز هم زن همیشه در خانه محبوس بودوروحاًشکنجه وعذاب می شدند از ارث محروموفقط وسیله تولید مثل وخوشگذرانی بودند واز احترامومقامی برخوردارنبودند . درجامعه روم:به مجرداینکه دختر به ازدواج مردی در می آمد اختیار تام وکامل با شوهر بود وارتباط باوالدینوصله رحم قطع می شد.شوهر حق محاکمه ومجازات راداشت واگر شوهر فوت می کرد زن دراختیار ونکاح فرزند بزرگ ویا پدر شوهر ویابرادر شوهرقرار می گرفت

14. اعتقادات برخی امم وملل آیین یهود:زن مورد لعن ابدی خدواند است زیرا گناه از زن آغاز شد وبوسیله زن می میریم درواقع شخصیت زن همان عزائیلاست قانون هندو:روح گنه کاران بصورت زنمتولد می شود اقوام وحشی افریقا:زن بایستی قرض گرفته وداده شود و وسیله کامیابی دیگران نیز قرار بگیرد. اسکیموها:زن باید مثل کالا رسما خرید وفروش شود. آشوریان جنگجو:اززن غیر از بچه دار شدن وارضای میل مردان کاردیگری ساخته نیست وکشتنش مباح است. مکدانیان:دختران زیبارابایدفروخت وپولش راخرج دختران زشت کرد معتقدان چینی :خدا خالق پسران وشیطال خالق دختران است .

15. موقعیت والای زنان قبل از اسلام 1-همسر جزبیل نجار:ازکنیزاندربار فرعون بود که بخاطر ایمان به خدا تسلیم زورنشدوبچه هایش را درمقابل چشمانش کشتند وشب معراج پیامبربه جبرئیل گفت بوی خوش آسمان از خاکستر جسدسوخته همسر جزبیل است 2-مادرابراهیم خلیل :نامش یونا بود که داستانی شبیه داستان مادر موسی داشت درآن زمان رسم بود که زنان به هنگام زایمان و قاعدگی به غاریخارج از شهر می رفتند کهمادر ابراهیم هم به هنگام زایمان در داخل غار ابراهیم را بدنیا آورد و تاریخ نوشته است که اواز هفتاد تاصد هزار کودک رادربحرانسختی با مقاومت بی نظیر به دور از چشم حاسوسان نگه داشت 3-همسر حضرت ایوب :نامشرحمه است که تمام فرزندانش زیر آوارماندند وباغهایش سوخت همه اموال ودامهایش نابود شد بیماریسختوطولانی جان حضرت ایوب را گرفت سرزنشزیادی تحمل کرد وبناچار از شهر خارجشد .وعاقبت بسیار خوبی داشت

16. زنان سالار قبل از دوره اسلامی شده عربستان 1-اسماء بنت مروان شاعر بودکه از همان آغاز به مخالفت با پیامبر برخاست وسرانجام به دستور محمد به قتل رسید 2-خدیجه زن محمد :دراوج جاهلیت اززنان مهم وبزرگترین بازرگانان قریش بودکه خواستگاران ثروتنمد بسیاری داشت ولی به محمد عشق ورزید وخود از محمد به خاطر درستکاری امانتداریشخواستگاریکرد و اولین مومنه به اسلام بود . 3-زنوبیه :درقرن سوم قبل از میلاد مسیح می زیست و درپالمیرا منطقه شمال عربستان به نیابت از پسرش به پادشاهی رسید وحتی در مقابل امپراوری رم ایستاد .بالاخره از رومیان شکست و به اسارت به روم برده می شود. 4- دغدغویه :مادرزرتشت است که ازشهرری بوده است .در هنگام مبارزه به کوپها که دین راوسیله رسیدن به امیال وخواسته های ناروای خود کرده بودند پدرش اورا به آذربایجان فرستاد که اودر آنجا به پوروشسبازدواج کرد و ثمره ازدواجش زرتشت پیامبر بزرگ ایرانیان بود 5-کاسندانه :همسرکورش و بزرگ شهبانوی ایران ,دختر فرناسپه هخامنشی که ازنجبای پارس و اجدادشان در چند نسل پادشاه بودند.ملکه 28کشورآسیایی بود و5فرزند به نامهای کمبوجیه –بردیا-آتوسا-رکساناوارتیستونه را بدنیاآوردودر6نوامبر سال539قبل از میلاد فوت کرد که بهنگامفوتش6روزعزای عمومی اعلامشد .

17. حق جوار حق جوار حقی بود که عرب بدوی به خارجیان می دادند .به موجب این حق وقتی یک خارجی وارد قبیله میشد مصونیت اجتماعی پیدا می کرد و البته حق جوار مردان بیشتر از زنان بود .روایات نشان میدهد که درشبه جزیره عربستان قبل از اسلام آنقدربرای این حق ارزش قائل بودند که اگر یک خارجی میتوانست خودرابه خیمه یک زن برساند همینکه دستش به طناب خیه میرسید مشمول حق جوار قرار می گرفت .وحتی اگر یک مرد مجرم فراری وگناهکار حتی خارج ار قبیله و عشیره وبیگانه خودرابه یک زن عرب میرساندوپناه می جست وآن زن مقنعه خود راروی سرآن مرد می کشید حقجوار شامل آن مردمیشدوکسی حق آزار واذیت اورانداشت .

18. جایگاه زن در ایران پیش از اسلام درایران باستان به عنوان یکی از متمدن ترین ملل جهان زن دارای جایگاه بلند ومقامی ارجمند بود.نه همچون اعراب زن را ننگ می دانسته و نه مثل رومیام وسیله شهوترانی قلمداد می کردند بلکه اوراموجودی پاک ومقدس می دانستند .میتوان از توجه خاصی که کورش بزرگ در منشور حقوق بشر خودش کرده است یادکرد .درزمان کورش زن حامله از کارکردن معاف و حتی دارای جیره و مواجب بود وتاهنگام تولد فزندش حقوق ماهیانه ای داشت . چندتن از پادشاهان ایرانی زن بودند از جمله آذرمیدخت دختر خسرو پرویز ویا پوران دخت نخستین دختر که به مقام سلطنت رسید.

19. مقام زن در پیشینه پارسیان مردم ایران روز 5اسفند را جشن می گرفتند و به آن روز عید زن می گفتند .دراین روز مردان باید با هدیه ارزنده اززنانشان تقدیر می کردند .که در این مراسم مزدگیران می گفتند . درزمان هخامنشیان براساس سنگ نگاشته های تخت جمشید زنان همدوش مردان کارمیکرده وحقوق می گرفتند.ناهید الهه زنان قبل از اسلام یک خدای مونث بوده است که بنابراعتقادشان برتمام اعمال زنان نظارت دارد .نمونه ای از آن در سراب استان کرمانشاه موجوداست.زنان دردوره هخامنشی نیز قدرت داشتند بدون دخالت شوهردراملاک ودارایی خود هرگونه که می خواستند دخل وتصرف کنند.زنان دردوره هخامنشیان به مقامهایی همجون ”آرتمیس ”دریاسالاری- ”پانته آ“فرمانده گاردجاویدان- ”استاتیرا“-فرمانده نیروی جنگی.“پری ساتیس“به مقام ارتشبدی –“آرتادخت به مقام خزانه داری وسورادختراردوان پنجم به مقام سپهبدی رسید.رسیدن به مرحله زوت که بالاترن مرحله کمال دینی بود.

20. باطلوع خورشید اسلام ودرسایه رهنمودهای پامبرزن رفته رفته از هرگونه گزندی درامان بود. آیه های متعددی درقرآن درباره زن امده است.سوره نساءآیه 1 –سوره بقره آیه 35.ایه 40سوره غافر درطول تاریخ اسلا م زنان متعددی بوده اند که گاه کمتر مردانی به پاشان رسیده اند مثا حضرت خدیجه-ام حبیبه-فضه-آسیه هرچند دردوره ای از تاریخ سیر صعودی وتکاملی شخصیت زن تحت تأثیر تبلیغات سوء ئنظامی فاسددستخوش تغییر گردید (طاغوت)اما این حکومت چندین ساله که بیشتر به کابوس می ماند دیری نپایید که به رهبری پیری فرزانه از بند جهالت و فساد وتباهی بسوی نور وروشنایی سوق داده شد. باارزوی لحظاتی حوش طلوعخورشیداسلام