BİLGİSAYAR KULLANIMI

1. BİLGİSAYAR KULLANIMI Öğr.Gör Metin Akbulut

2. Bilgisayar Nedir? • Bilgisayar aritmetiksel mantıksal işlemler yapabilen, bilgi depolayan, hatasız ve hızlı işlem yapabilen aptal bir makinedır. • Aritmetiksel(+,-,*,/) ve Matıksal (<,>,=,or,and,xor…) işlem yapabilme. • Bilgi depolayabilme • Hızlı İşlem Yapma • Hatasız İşlem yapma. • Bilgisayar her zaman hatasız çalışır. Ancak kullanıcı hata yaparsa bilgisayarda hata yapar. Öğr.Gör Metin Akbulut

3. Bilgisayar Kullanımına Giriş • Donanım Bilgisayar oluşturan Parçalar ve Çevre birimleri • Yazılım Donanım üzerinde çalışan programlar Öğr.Gör Metin Akbulut

4. Bilgisayar Kullanımına Giriş • DONANIM(hardware) Anakart İşlemci Bellek Sabit disk Optik okuyucular(Dvd rom-Cd rom -RW) Kasa Klavye,Fare ………… Öğr.Gör Metin Akbulut

5. YAZILIM(SOFTWARE) • İşletim sistemleri • Uygulama yazılımları • Sürücü yazılımları Öğr.Gör Metin Akbulut

6. DONANIM(hardware) • Anakart: Anakart (Mainboard) diğer bütün kartların üzerine takıldığı karttır. Bilgisayar içindeki diğer bütün donanım birimleri anakart üzerinde toplanır ve anakart üzerindeki veri yolları vasıtasıyla haberleşir. Anakart üzerinde her donanım biriminin takılabileceği bir yer mevcuttur. Ekran kartı, seskartı, modem, Ethernet, tv kartı gibi donanım birimleri anakart üzerinde slot denen yuvalara takılır. Genel olarak anakrt üzerinde ISA, PCI ve AGP slotlar mevcuttur. ISA slotlar eski teknolojidir  ve artık yeni üretilen anakartlarda mevcut değildir. Artık anakartlar üzerinde daha çok PCI slotlar vardır ve üreritilen  kartalarad buna uygun olarak üretilir. AGP slot ise yalnızca ekran kartının takılabileceği bir slottur ve 1 tane bulunur. AGP slotlara ekran kartı dışında başka kart takılamaz. • İşlemci (CPU): Bilgisayar içindeki tüm aritmetiksel ve mantıksal işlemlerinin yapıldığı ve tüm işlemlerin kontrol edildiği bölümdür. Bilgisayarın asıl yükünü çeken beyin olarak düşünülebilir. Bilgisayarın hızını etkileyen en önemli parçadır. İşlemci hızı MHZ (Mega herz) olarak ölçülür. 1 Mhz= 1.000.000 İşlem/Saniye’dir. Yani 1 Mhz hızındaki bir işlemci saniyede 1 milyon işlem yapar. Örneğin 1997’li yıllara ait Pentium 100 işlemci saniyede 100x1.000.000  işlem yapar. (Tarihten bu güne işlemciler: 8088,8086, 80286, 80386, 80486, Pentium 100,133,166, 200.., Pentium II, Pentium III, Pentium 4) Öğr.Gör Metin Akbulut

7. DONANIM(hardware) • RAM: Bilgisayarın işlem yaparken kullandığı bellektir (hafıza). Bilgisayarın hızını etkileyen diğer bir parçadır. EDO-RAM, SD-RAM, DDRSDRAM,RDRAM DDR2 gibi çeşitleri vardır. Son ikisi yeni çıkan bir teknolojidir. Günümüzde 128 MB ram artık standart hale gelmiş durumdadır. Bunun haricinde 32 MB, 64 MB Ram kullanan bilgisayarlarda vardır. Ancak performans yavaştır. • Harddisk(Sabitdisk):  Bilgisayarın içindeki depolama birimidir. Sabitdisk manyetik bir ortam olan plakalardan oluşur.  Bu plakalar bir motora bağlıdır ve sürekli dönerler. Bu dönüş esnasında okuma yazma kafası bu plakalar üzerine veri yazar ya da okur. Sabit diskin dönüş hızı ne kadar fazla ise okuma yazma hızı da o kadar fazla olur ve bilgisayarın hızını çok fazla etkiler. Sabit diskin hızı RPM (Repeat Per Minutes)  (Dakikada Dönme Sayısı). Örneğin günümüzde daha çok 5400 RPM ve 7200 RPM sabitdiskler satılmaktadır. • Ekran Kartı: Bilgisayarın kasasıyla monitör arasında köprü vazifesi görür. Bilgisayar içinde yapılan işlemlerin sonucu monitöre ekran kartı vasıtasıyla aktarılır. Öğr.Gör Metin Akbulut

8. Byte Kavramı • A karakteri =1 Byte • A karakteri=8 Bit • Yukardaki eşitliklere göre 1 Byte=8 Bit sonucu çıkarılabilir. • 1 Byte=8 Bit • 1 KB (Kilo Bayt)=1024 Byte • 1 MB (Mega Bayt)=1024 KB • 1GB (Ciga Bayt)=1024 MB • 1 TB (Tera Bayt)=1024 GB’dır. Öğr.Gör Metin Akbulut

9. Merkezi İşlem Birimi(CPU) (Central Processor Unit) RAM Bellek Kontrol Birimi (Control Unit) Artimetik ve Mantık Birimi(Aritmetical Logical Unit) Çıkış Birimi Giriş Birimi Depolama Birimi (Yan Bellek(Harddisk,disket,cd…)) Giriş ve Çıkış Birimi • Donanım Ekran Yazıcı(Printer) Çizici(Ploter) Hoparlör Disk,Disket,CD… Klavye Fare Ekran Cd-Rom,disk,disket Scaner(Tarayıcı) Mikrofon Modem… Öğr.Gör Metin Akbulut

10. Giriş ve Çıkış Birimi • Giriş Birimi: Bilgisayara dış ortamdan veri girilmesini sağlayan birimlerdir. • Çıkış Birimi: Bilgisayar ortamında işlenen verilerin dış ortama aktarılmasını sağlayan birimlerdir. • Merkezi İşlem Birimi (CPU): Bilgisayarın beynidir. Bilgisayar içindeki bütün işlemler CPU’da yapılır. Yani giriş biriminden girilen veriler CPU içinde işlenir ve Çıkış birimine aktarılır. Öğr.Gör Metin Akbulut

11. Yazılım Bilgisayar donanımının iş yapabilmesi için belirli bir mantık çerçevesinde yazılmış komut toplulukları yani programlara yazılım denir. İki tür Yazılım vardır: • 1.Sistem Yazılımları: İşletim sistemleri, Antivirüs programları gibi yazılımlar bu gruba girer. İşletim sistemleri bilgisayarı işleten sitemdir. Yani biz bilgisayarı işletim sistemi sayesinde açarız ve onu sayesinde dosya kopyalama, yazı yazma, resim yapma , dosya silme, yazıcıdan çıktı alma gibi işlemleri yaparız. İşletim sistemi çekirdek yazılımdır. Diğer bütün programlar işletim sistemi üzerinde çalışır. İki tür İşletim sistemi vardır: •               a-) Çok kullanıcılı İşletim sistemleri: Aynı anda birden fazla kişinin bir ağ ortamında kullandığı işletim sistemleridir. Linux, Unix, Novel, Windows NT, Windows 2000 gibi işletim sistemleri çok kullanıcılıdır. Genelde şirketlerde kullanılır. •               b-) Tek Kullanıcılı İşletim Sistemleri: Aynı anda sadece bir kişinin kullanımına izin veren işletim sistemleridir. Dos, Windows 3.1, Win 95, Win 98, Win Me, Win XP Home Edition gibi işletim sistemleri tek kullanıcılı işletim sistemleridir. Genel olarak ev kullanıcılarının kullandığı işletim sistemidir. • 2.Uygulama Yazılımları: Günlük hayatta yaptığımız Yazı Yazma, resim yapma, fak çekme, Hesap işleri gibi işleri bilgisayar ortamında yapmanızı sağlayan ve işinizi kolaylaştıran programlardır. Örneğin Windows altında çalışan hesap makinesi, paint resim programı, word kelime işlem programı, Excel tablolama programı uygulama programıdır. Öğr.Gör Metin Akbulut

12. BİLGİSAYAR AĞLARI(Network) Birden fazla bilgisayarın bir kablo aracılığıyla birbirine bağlanmasıyla oluşan yapıya bilgisayar ağı denir. Network birleşim demektir. Bir kablo ile bilgisayarların birbirine bağlanması hız,ekonomiklik ve kolaylık sağlar. İletişimi kolaylaştırır. İki tür bilgisayar ağı vardır: • LAN (Local Area Network-Yerel Alan Ağı): Birbirine yakın mesafedeki bilgisayarların  bir kablo  ve ağ kartı (Ethernet kartı) aracılığıyla bağlanmasıyla oluşan bilgisayar ağlarıdır. Buradaki maksimum mesafe 170 metre olabilir. Yani bir bina içindeki bilgisayarlar yada birbirine yakın iki binadaki bilgisayarlar LAN ağıyla birbirine bağlanabilir. Donanım olarak Kablo (Coaxiel, UTP(Cat4, Cat5..)) ve Ağ kartı (Ethernet kartı) kullanılır. • WAN (Wide Area Network-Geniş alan ağları): Coğrafi olarak uzak mesafelerdeki bilgisayarları birbirine bağlamak için kullanılır. Örneğin iki şehir arasındaki bilgisayarlar ya da  iki ülke arasındaki bilgisayarlar WAN ağıyla birbirine bağlanabilir.  WAN ağına örnek olarak Internet gösterilebilir. WAN ağında donanım olarak Modem ve Telefon kabloları kullanılır. Öğr.Gör Metin Akbulut

13. Klavye Kullanımı Fonksiyon Tuşları: F1’den F12’ye kadar’dır. Kullanılan programa göre farklı görevler üstlenirler. Örneğin DOS işletim sisteminde F7 tuşu kullanılan tüm komutları listeler. F1 tuşu ise genel olarak tüm programlarda yardım almak için kullanılır. Genel Amaçlı Tuşlar: Rakamlar ve harfleri girmek için kullanılan tuşlardır. Örneğin A,B,C,….,1,2,3…. Özel Amaçlı Tuşlar: Bu tuşlar klavyenin kullanılmasında ve programların yürütülmesinde kolaylık sağlar. •    a-) Capslock: Büyük ya da küçük harfle yazmak için kullanılır. Klavye üzerinde Caplock ile ilgili ışıklı gösterge yanıyorsa büyük harf modundayızdır. Bu durumda Caplock tuşuna basılırsa ışık söner ve küçük harf moduna geçilmiş olur. •    b-) Delete (Del): İmlecin bulunduğu yerin sağ tarafındaki karakterleri silerek kendine doğru çeker. Öğr.Gör Metin Akbulut

14. Klavye Kullanımı •    c-) Back Space: Üzerinde sol yönü gösteren bir ok işareti vardır. Enter tuşunun üzerinde bulunur. Görevi imlecin sol tarafında bulunan karakterlerin silinmesidir. •    d-)  Insert: Araya karakter ekleme tuşudur. Bir metnin arasına kelime ya da harf girmek için kullanılır. •    e-) Numlock: Klavyenin sağ tarafında bulunan rakamları kullanıma açar ya da kapatır. Numlock ışığı yanıyorsa rakamlar kullanıma açıktır. Bu durumda tekrar Numlock tuşuna basılırsa ışık söner ve rakamlar kullanıma kapatılmış olur. •   f-) Pause: O anda bilgisayarda yapılan işlemi durdurur. Fakat kesmez. Bir tuşa basıldığında işlem kaldığı yerden devam eder. •   g-) Shift: Üzerinde birden fazla karakter bulunan tuşlarda sol üst köşedeki (Üstteki) karakteri çıkarmak için ilgili tuşa Shift tuşuyla birlikte basılır. Ayrıca Capslock ışığı yanıkken küçük harfle, caplock ışığı sönükken büyük harf yazmamızı sağlar. Öğr.Gör Metin Akbulut

15. Klavye Kullanımı •   h-) Alt-GR: Üzerinde birden fazla karakter bulunan tuşlarda sağ alt köşedeki karakteri çıkarmak için ilgili tuşa Alt-GR ile birlikte basılır. •   I-) Tab: Kursorün soldan sağa doğru hızlı ve sekerek gitmesini sağlar. •   J-) ESC(Escape): Genel olarak bir işlemi iptal etmek için  ya da çıkış için kullanılır. Bilgisayarda herhangi bir  işlemden çıkmak için denemesi gereken ilk tuştur. • k-) ALT: Alt tuşu kullanılan programa göre farklılık gösterir. Genelde tek başına kullanılmaz. Örneğin EDIT programında ALT tuşu ile D tuşuna basılırsa dosya menüsü açılır. Windows’ta ALT tuşu ile F4 tuşuna basılırsa aktif pencere kapatılır. •   l-) Pageup: İmleci sayfa, sayfa yukarıya kaydırır. Pagedown tuşu ise imleci sayfa, sayfa aşağıya kaydırır. Öğr.Gör Metin Akbulut

16. Klavye Kullanımı •   m-) Home, End: Home tuşu imleci aktif satırın başına; End tuşu ise sonuna getirir. • 4.Kursor Gösterge Tuşarı: Klavyedeki yön tuşlarıdır. İmleci sağa, sola, yukarı ve aşağı hareket ettirmek için kullanılır. • 5. Enter: Onay tuşudur. İşlemleri onaylamak için kullanılır. Kelime işlem programlarında yeni satıra geçmek için kullanılır (Word, Edit). • 6. Spacebar: Klavyedeki uzun çubuk şeklindeki tuştur. Boşluk bırakmak için kullanılır. • 7. CTRL(Control):  Tek başına bir görevi yoktur. Diğer tuşlarla kullanılır. Örneğin CTRL+ ALT+DEL tuşlarına birlikte basılırsa bilgisayar resetlenir. Yani yeniden başlar. Buna sıcak kapama denir. Öğr.Gör Metin Akbulut