دانشگاه آزاد اسلامي واحد كرج

1. دانشگاه آزاد اسلامي واحد كرج

3. پایان نامه های كارشناسي ارشد

4. گروه : كشاورزي

5. رشته تحصيلي : اصلاح نباتات

6. بررسي پايداري عملكرد دانه و همبستگي آن با برخي صفات مورفو-فيزيولوژيك در برخي ژنوتيپ هاي گندم نان

7. نام و نام خانوادگي دانشجو : سيدمحمدهادي موسويان ، شماره دانشجويي : 85522003592

8. به راهنمايي :امير يزدان سپاس • چكيده: • در اکثر برنامه هاِي اصلاحِي به خصوص در مقاِيسه ژنوتِيپ ها در محِيط هاِي مختلف به علت وجود اثر متقابل ژنوتِيپ محِيط ، تظاهر ژنوتِيپ ها در محِيط هاِي مختلف متفاوت مِي باشد. به همِين دلِيل توصِيه و معرفِي ارقام برتر در محِيط هاِي وسِيع دشوار است. در اِين تحقِيق به منظور تعِيِين پاِيدارِي عملکرد و سازگارِي 18 ژنوتِيپ پِيشرفته گندم زمستانه و بِينابِين با کد C-85 ، آزماِيش هاِيِي در قالب طرح آمارِي بلوک هاِي کامل تصادفِي (RCBD) با 3 تکرار در 2 سال زراعِي 87-1385 در 9 اِيستگاه تحقِيقاتِي اقلِيم سرد کشور به مورد اجرا گذاشته شد. جهت بررسِي برخِي صفات مورفو- فِيزِيولوژِيک مرتبط با عملکرد ، در دو مرحله گلدهِي (Anthesis) و رسِيدن (Maturity) نمونه هاِي گِياهِي شامل 20 ساقه کامل در تعدادِي از اِيستگاه ها تهِيه و جمع آورِي شد. با استفاده از داده هاِي گرفته شده از اِيستگاه ها ، ابتدا تجزِيه وارِيانس براِي عملکرد دانه در 9 مکان صورت پذِيرفت. در تجزِيه وارِيانس مرکب صفت عملکرد دانه (کِيلوگرم در هکتار) اثر مکان در صفت ِياد شده معنِي دار نگردِيد که اِين موضوع بِيان گر عدم اختلاف شراِيط محِيطِي در مناطق تحت مطالعه مِي باشد. اثر متقابل سال مکان در سطح احتمال 1% معنِي دار شد. اثر ژنوتِيپ نِيز در سطح احتمال 1% معنِي دار گردِيد. اثر متقابل ژنوتِيپ مکان معنِي دار نگردِيد که نشان دهنده آن است که مِيانگِين عملکرد ژنوتِيپ ها از مکانِي به مکان دِيگر تفاوت نمِي کند. ژنوتِيپ سال نِيز معنِي دار نگردِيد. اثر متقابل سه جانبه سال ژنوتِيپ مکان در سطح 1% معنِي دار گردِيد که اِين بِيان گر متفاوت بودن اثر متقابل ژنوتِيپ سال در مکان هاِي مختلف مِي باشد و به عبارت دِيگر بِيان گر آن است که شراِيط محِيطِي در بِين محِيط هاِي آزماِيش داراِي اثرات متفاوتِي مِي باشد. پارامترها و روش هاِي ضرِيب تغِيِيرات محِيطِي (CVi) ، روش رتبه بندِي ، روش گزِينش هم زمان براِي عملکرد و پاِيدارِي و روش امِي (AMMI) در اِين تحقِيق به عنوان پارامترهاِي پاِيدارِي مورد استفاده قرار گرفتند. در صفت عملکرد دانه ژنوتِيپ هاِي C-85-12 و C-85-15به ترتِيب کمترِين مِيزان ضرِيب تغِيِيرات محِيطِي را کسب نموده اند و در نتِيجه به عنوان پاِيدارترِين ژنوتِيپ ها از لحاظ ضرِيب تغِيِيرات محِيطِي (CVi) ارزِيابِي گردِيدند. با مشاهده مقادِير رتبه بندِي و انحراف معِيار رتبه ژنوتِيپ هاِي مورد مطالعه از لحاظ صفت عملکرد ، ژنوتِيپ هاِي C-85-3 و C-85-4 به ترتِيب کمترِين مِيزان مِيانگِين رتبه ها را کسب نمودند به عنوان پاِيدارترِين ژنوتِيپ ها از لحاظ اِين پارامتر ارزِيابِي گردِيدند. براساس روش گزِينش همزمان براِي عملکرد و پاِيدارِي ژنوتِيپ C-85-8 با مِيانگِين 6449 کِيلوگرم در هکتار و YS برابر با 13 بهترِين ژنوتِيپ بود. و در تجزِيه امِي ژنوتِيپ هاِي شماره C-85-9 وC-85-13 نزدِيک مبدأ مختصات بوده که اِين ژنوتِيپ ها داراِي پاِيدارِي خوبِي مِي باشند. ضراِيب همبستگِي ساده بِين صفات نشان داد که افزاِيش وزن پدانکل در مرحله رسِيدگِي(PWM) کاهش عملکرد را در پِي داشته است که با کاهش (PWM) عملکرد دانه (YIELD) افزاِيش ِيافته است.