Indonesië

1. Indonesië

2. Indonesië: Planning voor deze les: • 1.2 Natuurlijke en landschappelijke kenmerken (kleine uitleg) • 1.3 Herhaling platentektoniek + nieuw delfstofvorming • Controle huiswerk (instaptoets) • Zelfstandig werken p1.1 en p1.2

3. Terugblik • Geschiedenis Indonesië (culturele diffusie, sukarno) • Lingua Franca (Bahasa Indonesia) • Eenheidsstaat • Wisselende moessonwinden

4. 1.2 Natuurlijke hulpbronnen • Indonesië kent grote verschillen in armoede en rijkdom. • De rijkdom die Indonesië kent, komt grotendeels voort uit de inkomsten van natuurlijke hulpbronnen. • Hierbij moet je dan voornamelijk denken aan delfstoffen: • Olie • Gas • Metaalertsen (goud, zilver, koper, bauxiet etc). • Het winnen van die delfstoffen is vaak moeilijk en kost een hoop geld, daarom werkt de Indonesische regering vaak samen met buitenlandse bedrijven (= Joint Venture) • Zie fig 3.6 • Hoewel het land vlot industrialiseert en er een grote dienstensector ontstaat, blijft landbouw de belangrijkste sector.

5. 1.3 Vulkanisme • Delfstoffen ontstaan niet zomaar. • Olie en gas heeft haar ontstaanswijze evenals bepaalde ertsen. • Hoe ontstaat aardolie? • Plankton op de bodem van een oceaan • Hoe ontstaat ook alweer steenkool? • Inkoling dood plantmateriaal • Gas is vaak een bijproduct vanaardolie. • En ertsen dan? Kopererts, looderts, goud, zilver etc.

6. 3 Inkolen (vorming steenkool) 1 De resten van dode planten vormen in moerassen dikke veenlagen. In de loop van miljoenen jaren worden de lagen klei en zand steeds dikker en dikker. De druk en temperatuur stijgen door het gewicht van de bovenliggende lagen. Na miljoenen jaren is het veen samengeperst tot bruinkool. Wanneer de waterspiegel stijgt, wordt er zand of klei op de veenlaag afgezet. 2 De druk en de temperatuur nemen nog meer toe, door de hoeveelheid lagen zand en klei die worden afgezet. Na miljoenen jaren is de bruinkool samengeperst tot steenkool. 4

7. Ertsen • Delfstoffen vind je vaak in de omgeving van vulkanen. • Want bij vulkanische processen ontstaan ertsen. • Waarom vind je toch regelmatig elders delfstoffen? • Plaattektoniek en uitspoeling (uitregenen) • Hoe ontstaan die ertsen? • Een geïsoleerde magmahaard • Die langzaam uitdooft. • Elk metaal een ander stollingspunt • Magmagangen • Magmatische differentiatie vind plaats (concentratie word steeds hoger en vaak geclusterd) • Dit kan leiden tot ertsaders (denk aan goudader etc)

8. Herhaling; Vulkanisme • Welke 3 vormen van plaattektoniek heb je? • Convergerende • Divergerende • Transforme breuken • Welk onderscheid kun je ook alweer maken als je verder inzoomt op deze vormen? • Convergerende: • Gebergtevorming • Subductiezone • Divergerende: • Mid-Oceanische ruggen • Horsten en Slenken • Transforme: • Langs elkaar • Opheffing • Welke vormen komen bij Indonesië voor? • Wat houdt elke vorm in? (langs lopen per vorm).

9. Vervolg (vulkanisme) • In het boek word gesproken over de Ring of Fire. Wat is dat? • Kijk naar Fig 1.15. Welke wetmatigheid kun je uit deze figuur afleiden? • Hoe komt dit ? • De grote massa die men moet verplaatsen (veel frictie). • Dubbele subductiezone (kaart 150) • Subductie zeebeving  Tsunami  2004, enorm veel slachtoffers (http://www.keesfloor.nl/artikelen/zenit/tsoenami/pmel_IOT_simulation.swf )

10. Vervolg: • Vulkanen hebben niet allemaal invloed op hetzelfde ruimtelijke schaalniveau. • 5 vulkanen nader bekeken • Krakatau: 1883, enorme onverwachte uitbarsting. De hoeveelheid stof zorgde voor een temperatuurdaling van 0,5 tot 0,8 graden op NH. • In welk seizoen vond de uitbarsting dus plaats ? • 26 augustus 1883.

11. Toba: Op mondiale schaal • Toba zorgde 75.000 jaar geleden voor klimaatverandering. Door de enorme uitbarsting werd er zoveel stof in de atmosfeer geblazen dat de zon verduisterd was. • Daardoor daalde de temperatuur 3 tot 10 graden Celsius. Dit leidde tot de laatste ijstijd.

12. Galunggung, vliegverkeer • Door enorme erupties kunnen grote eruptiezuilen ontstaan, tot wel 20 km hoogte. • Dit is gevaarlijk voor vliegverkeer, omdat glasvorming in de wolken ontstaat. • Dit heb je een paar jaar geleden gezien in Ijsland.

13. Kelud: Lahars • De kelud is bekend geworden door zijn kratermeer. • Bij de laatste eruptie brak de kraterwand, waardoor de warme modder/puin-stroom naar de dorpen stroomden. • Dit noem je Lahar • Dit leidde tot vele doden.

14. Merapi: Taai magma • Wordt rechtstreeks gevoed door de magmabellen van de gesmolten aardkorst. • De gesmolten aardkorst komt samen met water en oceaansediment. Daardoor is deze magma taai. • Dit betekent dat er meer druk kan opbouwen. • De uitbarstingen van een vulkaan met taaier magma zijn altijd veel heftiger.(er kan meer druk worden opgebouwd)

15. Volgende les: • Hst 2 • Voor nu aan de opdrachten werken • Huiswerk: • 1e les van volgende week moet hst 1 af zijn!