6.2 - 6.3

1. 6.2 - 6.3

2. 6.2 Ενδιάμεση & Φυλοσύνετη κληρομικότητα

3. Ενδιάμεση κληρονομικότητα • Σε μερικές γενετικές ασθένειες τα ετερόζυγα άτομα διαφέρουν από τα ομόζυγα που φέρουν μόνο το φυσιολογικό γονίδιο, καθώς και από τα ομόζυγα άτομα που φέρουν μόνο το μεταλλαγμένο γονίδιο. Ο όρος που χρησιμοποιείται για αυτό τον τύπο κληρονομικότητας είναι ενδιάμεση και το αλληλόμορφο που εκφράζεται εν μέρει στον ετερόζυγο ονομάζεται ατελώς επικρατές. Ένα τυπικό παράδειγμα είναι η δρεπανοκυτταρική αναιμία. • Η ασθένεια εμφανίζεται όταν ένα άτομο είναι ομόζυγο για το αλληλόμορφο γονίδιο της αιμοσφαιρίνης HbS. Ατομα ετερόζυγα γι' αυτό το αλληλόμορφο φαίνονται φυσιολογικά συνήθως δεν εμφανίζουν τα συμπτώματα της ασθένειας, εκτός και εάν βρεθούν σε χαμηλή συγκέντρωση ατμοσφαιρικού οξυγόνου. Γενικά, οι ετερόζυγοι είναι υγιείς, αλλά εάν εξεταστεί δείγμα του αίματος τους αφού εκτεθεί σε χαμηλή συγκέντρωση οξυγόνου τότε θα παρατηρηθεί ότι τα ερυθροκύτταρά τους όρεπανώνονται. Αυτά τα άτομα ονομάζονται φορείς της δρεπανοκυτταρικής αναιμίας.

4. Φυλοσύνδετη κληρονομικότητα • Η φυλοσύνδετη κληρονομικότητα είναι εκείνος ο τύπος κληρονομικότητας όπου τα γονίδια που εξετάζουμε βρίσκονται στα φυλετικά χρωμοσώματα. • Τα γονίδια που βρίσκονται στο Χ χρωμόσωμα ονομάζονται Χ-φυλοσύνδετα. Αντίστοιχα είναι τα Υ-φυλοσύνδετα.

5. Φυλοσύνδετη κληρονομικότητα • Ένας Χ-φυλοσύνδετος υπολειπόμενος χαρακτήρας είναι αυτός ο οποίος καθορίζεται από ένα γονίδιο που βρίσκεται στο Χ χρωμόσωμα και εκδηλώνεται στο θηλυκό μόνο όταν βρίσκεται σε ομόζυγη κατάσταση. Αντίθετα στο αρσενικό, το μεταλλαγμένο αλληλόμορφο που βρίσκεται στο ένα Χ χρωμόσωμα εκδηλώνεται πάντοτε επειδή δεν υπάρχει φυσιολογικό αλληλόμορφο να ελαττώσει τη δράση του, όπως μπορεί να συμβεί στο θηλυκό. Το αρσενικό άτομο που φέρει το μεταλλαγμένο αλληλόμορφο στο μοναδικό του Χ χρωμόσωμα ονομάζεται ημίζυγο άτομο γι΄ αυτό το αλληλόμορφο. • Στα ετερόζυγα θηλυκά άτομα δεν υπάρχει συνήθως καμία εκδήλωση του χαρακτηριστικού. Οι ασθένειες που κληρονομούνται μ' αυτό τον τρόπο μεταβιβάζονται συνήθως από αρσενικά άτομα νοσούντα ή θηλυκά άτομα φορείς της ασθένειας .

6. Φυλοσύνδετη κληρονομικότητα

7. Φυλοσύνδετη κληρονομικότητα

8. Πώς μπορεί μια γυναίκα μπορεί να εκδηλώσει μια φυλοσύνδετη υπολειπόμενη ασθένεια. • Μια πρώτη περίπτωση είναι ο καρυότυπός της να είναι ΧΟ (σύνδρομο Turner). Έχουν αναφερθεί περιπτώσεις αιμορροφιλικών ατόμων και ατόμων με μυϊκή δυστροφία Duchenne που εμφανίζουν ταυτόχρονα και, το ανωτέρω σύνδρομο. • Μια άλλη περίπτωση είναι το θηλυκό άτομο που εκδηλώνει την ασθένεια να είναι ομόζυγο. Αυτό μπορεί να συμβεί εάν η μητέρα του ατόμου αυτού) ήταν φορέας και ο πατέρας νοσούσε ή, εναλλακτικά, εάν ο πατέρας νοσούσε και η μητέρα ήταν φυσιολογική, αλλά υπέστη μια μετάλλαξη στο Χ χρωμόσωμα που την κατέστησε φορέα. Μια άλλη πιθανότητα είναι η μεν μητέρα να είναι φορέας, ο δε πατέρας φυσιολογικό άτομο, το οποίο υπέστη μια μετάλλαξη στο Χ χρωμόσωμα που του προκάλεσε την ασθένεια.

9. Πώς μπορεί μια γυναίκα μπορεί να εκδηλώσει μια φυλοσύνδετη υπολειπόμενη ασθένεια. • Αλλη περίπτωση είναι να συνέβη στο προσβεβλημένο θηλυκό άτομο μια μετατόπιση που περιλαμβάνει ένα από τα Χ χρωμοσώματα του και ένα αυτόσωμα. Η αναγνώριση αυτού του φαινομένου βοήθησε στον προσδιορισμό της θέσης του γονιδίου της μυϊκής δυστροφίας Duchenne και άλλων Χ-φυλοσύνδετων ασθενειών στο Χ χρωμόσωμα και είναι μια γενική τεχνική που χρησιμοποιείται στη χαρτογράφηση γονιδίων.

10. Εκδηλωμένη ετερόζυγη γυναίκα • Όλες όμως οι περιπτώσεις που αναφέρθηκαν προηγουμένως είναι πολύ σπάνιες. Όταν μια γυναίκα εμφανίζει τη φυλοσύνδετη διαταραχή ονομάζεται εκδηλωμένη ετερόζυγη. Στην περίπτωση αυτή η γυναίκα είναι ετερόζυγη, αλλά λόγω της τυχαίας αδρανοποίησης του Χ χρωμοσώματος είναι δυνατόν στα περισσότερα κύτταρα της το ενεργό Χ χρωμόσωμα να είναι αυτό που φέρει το μεταλλαγμένο γονίδιο.

12. Φυλοσύνδετη επικρατής κληρονομικότητα • Ένας φυλοσύνδετος επικρατής χαρακτήρας εκδηλώνεται στο ετερόζυγο θηλυκό άτομο όπως και στο αρσενικό. Ο τρόπος κληρονομικότητας μοιάζει μ' αυτόν της αυτοσωμικής επικρατούς κληρονομικότητας επειδή τόσο οι γιοι όσο και οι κόρες ενός νοσούντος θηλυκού ατόμου έχουν 50% πιθανότητα να προσβληθούν.

13. Φυλοσύνδετη επικρατής κληρονομικότητα • Υπάρχει όμως μια σημαντική διαφορά. Στη φυλοσύνδετη επικρατή κληρονομικότητα ένα ομόζυγο αρσενικό άτομο μεταβιβάζει την ασθένεια σε όλους τους θηλυκούς απογόνους, αλλά σε κανένα αρσενικό. Έτσι, σ' αυτές τις οικογένειες πλεονάζουν τα ομόζυγα θηλυκά άτομα. • Παραδείγματα φυλοσύνδετης επικρατούς κληρονομικότητας είναι η υποφωσφαταιμική ραχίτιδα και οι ομάδες αίματος Xg.

14. Υ - φυλοσύνδετη κληρονομικότητα • Ολανδρική ή Υ-φυλοσύνδετη κληρονομικότητα είναι ως γνωστόν εκείνη που υπάρχει μόνο στους άνδρες και ως εκ τούτου ένας άνδρας μεταβιβάζει το χαρακτήρα μόνο στους γιους του και όχι στις κόρες του. Παλαιότερα, είχε προταθεί ότι τα ολανδρικά γονίδια ήταν υπεύθυνα για καταστάσεις όπως η ιχθύωση, οι τρίχες στα αυτιά και η υμενώδης συνδακτυλία των ποδιών. Με εξαίρεση τις τρίχες στα αυτιά, για τις υπόλοιπες καταστάσεις υπάρχουν αντικρουόμενα στοιχεία. • Πρόσφατα δεδομένα υποστηρίζουν ότι ένα ειδικό αντιγόνο ιστο-συμβατότητας (Η-Υ αντιγόνο) βρίσκεται στο Υ χρωμόσωμα και επομένως συνιστά ολανόρική κληρονομικότητα.

15. Μερικώς φυλοσύνδετη κληρονομικότητα • Ένας άλλος όρος που χρησιμοποιείται περιστασιακά είναι η μερικώς φυλοσύνδετη κληρονομικότητα. Αυτός αναφέρεται στα γονίδια εκείνα που βρίσκονται στις ομόλογες περιοχές των Χ και Υ χρωμοσωμάτων. • Βρέθηκε ότι κατά τη μείωση συμβαίνει σύναψη μεταξύ των ομόλογων απομακρυσμένων περιοχών των μικρών βραχιόνων των Χ και Υ χρωμοσωμάτων την ονομαζόμενη ψευδοαυτοσωμική περιοχή, και λόγω του ειαχιασμού που συμβαίνει ένα γονίδιο μπορεί να μεταφερθεί από το Χ στο Υ χρωμόσωμα, και αντίστροφα. • Σε μερικά ζώα υπάρχουν κάποιες ενδείξεις μερικώς φυλοσύνδετης κληρονομικότητας, ενώ όσον αφορά τον άνθρωπο τα αποτελέσματα δεν έχουν πλήρως επιβεβαιωθεί. Η μερικώς φυλοσύνδετη ίσως εξηγεί το γιατί ορισμένες ασθένειες εμφανίζονται ως Χ-φυλοσύνδετες σε ορισμένες οικογένειες και Υ-φυλοσύνδετες σε άλλες. Ασθένειες τέτοιου τύπου είναι η πλήρης αχρωματοψία καθώς και ορισμένες σπάνιες δερματικές ασθένειες. • Είναι όμως πολύ δύσκολο από την ανάλυση των γενεαλογικών δένδρων να διακρίνουμε τη μερικώς φυλοσύνδετη από την αυτοσωμική κληρονομικότητα.

16. Μωσαϊκισμός γεννητικών κυττάρων • Στο παρελθόν έγιναν πολλές αναφορές οικογενειών με διάφορες αυτοσωμικές επικρατείς διαταραχές, π.χ. αχονδροπλασία, ατελή οστεογένεση, και φυλοσύνδετες διαταραχές π.χ. μυϊκή δυστροφία Duchenne και αιμορροφιλία, στις οποίες, ενώ οι γονείς προσδιορίζονται ως φαινοτυπικά φυσιολογικοί με όλες τις γνωστές δοκιμασίες συμπεριλαμβανομένων και σηματοδοτών DNA, οι ασθένειες αυτές εκδηλώνονται σε πολλά από τα παιδιά τους (περισσότερα από ένα). Η πλέον πιθανή εξήγηση είναι του μωσαϊκισμού των γεννητικών κυττάρων σ' έναν από τους γονείς. Δηλαδή, ένα μέρος των γεννητικών κυττάρων περιλαμβάνει μεταλλαγμένα γονίδια, πράγμα το οποίο δεν εμφανίζεται στα υπόλοιπα γεννητικά κύτταρα ή στα σωματικά κύτταρα.

17. Μωσαϊκισμός γεννητικών κυττάρων • Αμεση ένδειξη για το φαινόμενο αυτό είναι η περίπτωση όπου σ' έναν κλινικά φυσιολογικό πατέρα που είχε δύο παιδιά με ατελή οστεογένεση ένα μόνο μέρος των σπερματοζωαρίων του εμφάνιζε τη μετάλλαξη. • Ο τύπος αυτός μωσαϊκισμού πρέπει να λαμβάνεται σοβαρά υπόψη στη γενετική καθοδήγηση.

18. 6.3 Ανάλυση Διαχωρισμού & Πολυπαραγοντική Κληρονομικότητα

19. Στοιχεία που καθορίζουν τον τρόπο κληρονόμησης μιας γενετικής διαταραχής • Προκειμένου να προσδιορίσουμε τον τρόπο κληρονόμησης μιας γενετικής διαταραχής είναι απαραίτητο να κάνουμε μελέτες σε διάφορες οικογένειες. Στα πειραματόζωα βέβαια μπορούμε να κάνουμε ειδικούς τύπους διασταυρώσεων, ενώ στους ανθρώπους ο γενετιστής πρέπει να αντιμετωπίσει το πρόβλημα έμμεσα εφαρμόζοντας διάφορα πρότυπα κληρονομικότητας στις παρατηρήσεις που κάνει στους απογόνους των οικογενειών που μελετά. Ορισμένα στοιχεία βοηθούν στο να καθορίσουμε τον τρόπο κληρονόμησης. • Ένας χαρακτήρας που κληρονομείται με κάθετο τρόπο και που τον εμφανίζουν άτομα και των δύο φύλων σε διαδοχικές γενεές πιθανόν να είναι αποτέλεσμα ενός αυτοσωμικού επικρατούς γονιδίου. Εάν ο χαρακτήρας εμφανίζεται και στα δύο φύλα, μεταξύ αδελφών, και οι γονείς είναι συγγενείς μεταξύ τους, τότε θα πρόκειται για αυτοσωμική υπολειπόμενη κληρονομικότητα.

20. Στοιχεία που καθορίζουν τον τρόπο κληρονόμησης μιας γενετικής διαταραχής • Εάν μια διαταραχή εμφανίζεται μόνο σε άρρενες απογόνους φυσιολογικών θηλυκών τότε πρόκειται για Χ-φυλοσύνδετη υπολειπόμενη κληρονομικότητα. • Σε μεμονωμένες περιπτώσεις σπάνιων διαταραχών, ειδικά εκείνων στις οποίες τα άτομα δεν επιζούν για να δώσουν απογόνους, είναι δύσκολο να καθορίσουμε εάν η διαταραχή είναι αποτέλεσμα αυτοσωμικής επικρατούς μετάλλαξης ή οφείλεται σε ένα σπάνιο αυτοσωμικό υπολειπόμενο γονίδιο.

21. Τι ονομάζουμε ανάλυση διαχωρισμού • Η σύγκριση μεταξύ των δεδομένων που παρατηρούμε από τη μελέτη μιας οικογένειας και των θεωρητικά αναμενόμενων σύμφωνα με διάφορα πρότυπα κληρονομικότητας ονομάζεται ανάλυση διαχωρισμού. • Σε μερικές περιπτώσεις χρησιμοποιούνται απλές στατιστικές μέθοδοι για να γίνει σύγκριση των παρατηρουμένων με τα θεωρητικώς αναμενόμενα. Συνήθως δεν παρουσιάζονται προβλήματα στην ανάλυση διαχωρισμού των αυτοσωμικών επικρατών χαρακτήρων εφόσον τα αποτελέσματα δεν αξιολογούνται μόνο από τα προσβεβλημένα παιδιά, αλλά από όλους τους απογόνους ατόμων που φέρουν το χαρακτήρα.

22. Τι ονομάζουμε ανάλυση διαχωρισμού • Αρκετά δύσκολη είναι, η ανάλυση στην αυτοσωμική υπολειπόμενη κληρονομικότητα. Αυτό συμβαίνει επειδή συνήθως παρατηρούμε οικογένειες με ετερόζυγους γονείς και νοσούντα παιδιά. Ως αποτέλεσμα, θα έχουμε υψηλή αναλογία νοσούντων παιδιών. Επιπλέον, δυσκολίες προκύπτουν εάν συγκεντρώσουμε αποτελέσματα για την ανάλυση διαχωρισμού από πολλές οικογένειες που έχουν ερευνηθεί με διαφορετικό τρόπο, πράγμα το οποίο όμως είναι απαραίτητο προκειμένου να έχουμε μεγάλο αριθμό οικογενειών για να διαπιστώσουμε τον τύπο κληρονομικότητας.

23. Προσεγγίσεις για την ανάλυση διαχωρισμού • Υπάρχει μια ποικιλία μαθηματικών προσεγγίσεων στην ανάλυση διαχωρισμού, οι οποίες χρησιμοποιούνται προκειμένου να διαπιστώσουμε εάν τα αποτελέσματα από την ανάλυση των οικογενειών είναι συμβατά με τον προτεινόμενο τύπο κληρονομικότητας. Εάν έχει γίνει εκτεταμένη έρευνα και έχουν βρεθεί όλα τα προσβεβλημένα άτομα μέσα στην περιοχή, τότε η μέθοδος που χρησιμοποιείται είναι η μέθοδος της περίπτωσης δείκτη που χρησιμοποιήθηκε από τον Weinberg. Σ' αυτήν αποκλείεται το προσβεβλημένο άτομο για το οποίο έγινε ανάλυση στην οικογένεια και γίνεται μέτρηση μόνο της αναλογίας των προσβεβλημένων ατόμων στα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας.

24. Προσεγγίσεις για την ανάλυση διαχωρισμού • Οποιαδήποτε όμως ανάλυση διαχωρισμού αντιμετωπίζει προβλήματα από διάφορους παράγοντες. Μια λανθασμένη π.χ, διάγνωση στα άτομα που βρίσκονται σε κίνδυνο λόγω μειωμένης διεισδυτικότητας ή διαφοράς στην έκφραση ή αργοπορημένης εμφάνισης της ασθένειας, όπως συχνά συμβαίνει στην αυτοσωμική επικρατή κληρονομικότητα, σίγουρα θα δημιουργήσει πρόβλημα στην ανάλυση διαχωρισμού.

25. Πολλαπλά αλληλόμορφα • Όλοι οι γενετικοί χαρακτήρες που έχουμε εξετάσει μέχρι τώρα είναι αποτέλεσμα δράσεως δύο αλληλόμορφων γονιδίων, του φυσιολογικού και του μεταλλαγμένου. Στην ατελή οστεογένεση, π.χ., υπάρχει ένα φυσιολογικό αλληλόμορφο που καθορίζει το σχηματισμό φυσιολογικών οστών και ένα μεταλλαγμένο αλληλόμορφο που προκαλεί εύθραυστα οστά. • Μερικά, γονίδια όμως υπάρχουν σε περισσότερες από δύο αλληλόμορφες μορφές και ονομάζονται πολλαπλά αλληλόμορφα.

26. Πολλαπλά αλληλόμορφα • Τα πολλαπλά αλληλόμορφα προέρχονται από ένα φυσιολογικό γονίδιο που έχει μεταλλαχθεί, σε διάφορα αλληλόμορφα, μερικά από τα οποία είναι επικρατή και άλλα υπολειπόμενα ως προς το φυσιολογικό αλληλόμορφο. Παραδείγματα • Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν, οι ομάδες αίματος ΑΒΟ. Σ' αυτή τη περίπτωση υπάρχουν τουλάχιστον τέσσερα αλληλόμορφα (Α1, Α2, Β και Ο). Στη γενετική θέση G6PD βρέθηκαν περισσότερα από 200 διαφορετικά αλληλόμορφα, δεν σχετίζονται όμως όλα με μειωμένη ενζυμική ενεργότητα.

27. Πολυπαραγοντική κληρονομικότητα • Σε όλα τα προηγούμενα περιστατικά θεωρήσαμε ότι ο χαρακτήρας που εξετάζαμε ήταν αποτέλεσμα της δράσης ενός μόνο γονιδίου (μονογονιδιακή κληρονομικότητα) παρόλο που περιστασιακά η έκφραση του γονιδίου μπορεί να τροποποιηθεί από τη δράση άλλων γονιδίων. Υπάρχουν όμως περιπτώσεις, εμφανιζόμενες μέσα σε οικογένειες στις οποίες η αναλογία των νοσούντων συγγενών είναι μεγαλύτερη εκείνης που παρατηρείται για τη συγκεκριμένη νόσο στο γενικό πληθυσμό. Συγχρόνως, η συχνότητα των νοσούντων συγγενών είναι πολλές φορές της τάξης του 5% και ως εκ τοντον πολύ χαμηλότερη απ' ό,τι θα αναμενόταν για ένα μονογονιδιακό χαρακτήρα. • Προτάθηκε ότι η χαμηλή συχνότητα στις οικογένειες πιθανόν να οφείλεται στο ότι το υπεύθυνο γονίδιο είναι ατελώς διεισδυτικό. Αυτή η εξήγηση, εντούτοις, δεν είναι ικανοποιητική για πολλούς λόγους και είναι πιο πιθανό τέτοιες καταστάσεις να προκαλούνται από τη δράση πολλών γονιδίων και από τη σύγχρονη επίδραση του περιβάλλοντος. Αυτό τον τύπο κληρονομικότητας τον ονομάζουμε πολυπαραγοντικό.

28. Πολυπαραγοντική κληρονομικότητα • Μεταξύ των φυσιολογικών χαρακτήρων που κληρονομούνται με αυτό τον τρόπο είναι : • η ευφυΐα, • το ύψος, • το χρώμα του δέρματος, • η πίεση τον αίματος, κ.ά. • Παθολογικοί χαρακτήρες που κληρονομούνται με αυτό τον τρόπο είναι • ορισμένες συγγενείς ανωμαλίες, • ορισμένες ψυχιατρικές ασθένειες, όπως η σχιζοφρένεια και η μανιοκαταθλιπτική ψύχωση και • ορισμένες ασθένειες της σύγχρονης κοινωνίας, όπως η υπέρταση, ο σακχαρώδης διαβήτης, η αγκυλωτική σπονδυλίτιδα, η ρευματοειδής αρθρίτιδα, το πεπτικό έλκος, η στεφανιαία νόσος, κ.ά. (βλ. Κεφ. 12).

29. Πολυπαραγοντική κληρονομικότητα • Καθένας από αυτούς τους χαρακτήρες θεωρείται ότι είναι αποτέλεσμα της δράσης πολλών συνεργαζόμενων γονιδίων, ενώ συγχρόνως υπάρχει και η επίδραση του περιβάλλοντος. Ο Fisher έδειξε το 1918 ότι αυτός ο τρόπος κληρονόμησης είναι μια προέκταση των νόμων του Mendel.

30. Καμπύλες κατανομής συχνοτήτων • Μια καμπύλη κατανομής συχνοτήτων δείχνει τις μετρήσεις ενός ορισμένου χαρακτήρα σε μια ομάδα ατόμων του πληθυσμού. Στην περίπτωση που ο χαρακτήρας καθορίζεται από δύο γονίδια το ένα από τα οποία είναι επικρατές, τότε θα εμφανίζονται δύο κατηγορίες ατόμων, αυτοί που εκδηλώνουν τον επικρατή φαινότυπο και εκείνοι που εκδηλώνουν τον υπολοιπόμενο. Στην περίπτωση αυτή η καμπύλη κατανομής συχνοτήτων είναι ασυνεχής και έχει δύο κορυφές. Εάν οι ετερόζυγοι είναι διαφορετικοί από τους δυο ομόζυγους τότε η καμπύλη κατανομής συχνοτήτων θα έχει τρεις κορυφές.

31. Καμπύλες κατανομής συχνοτήτων • Στην πολυπαραγοντική κληρονομικότητα όμως υπάρχουν πολλά γονίδια χωρίς σαφή επικράτηση. Όταν ο χαρακτήρας παράγει ένα διαβαθμισμένο αποτέλεσμα, τότε η καμπύλη κατανομής συχνοτήτων έχει τη μορφή κατανομής κατά Gauss. Όσον αφορά στην περίπτωση της ευφυΐας π.χ., στο ένα άκρο της καμπύλης κατανομής βρίσκονται άτομα με περιορισμένη ευφυΐα και IQ μικρότερο του 60, στο άλλο άκρο βρίσκονται τα λίγα άτομα με εξαιρετική ευφυΐα και IQ μεγαλύτερο από 140, ενώ η μεγάλη πλειονότητα είναι στο μέσον, δηλαδή στο κέντρο της καμπύλης κατά Gauss. Ως προς τα φυσικά χαρακτηριστικά, όπως είναι η ευφυΐα, υπάρχει μια τάση όσον αφορά τους απογόνους να βρίσκονται περίπου στο μέσον, δηλαδή να έχουν μέσες τιμές που βρίσκονται μεταξύ των γονέων τους.

32. Το πρότυπο της ουδού • Σε ορισμένες ασθένειες φαίνεται ότι υπάρχει κάποια προδιάθεση στην αιτιολογία εμφάνισης. Αυτό ονομάζεται προδιάθεση του ατόμου και περιλαμβάνει όχι μόνο τη γενετική του προδιάθεση, αλλά και περιβαλλοντικές συνθήκες που συντελούν στην εκδήλωση της νόσου. • Έχει διατυπωθεί η υπόθεση ότι η καμπύλη της προδιάθεσης έχει κανονική κατανομή στο γενικό πληθυσμό και στους συγγενείς του εξεταζόμενου ατόμου , στην πραγματικότητα όμως η καμπύλη των συγγενών βρίσκεται όεξιότερα της κανονικής καμπύλης. Το σημείο της καμπύλης μετά από το οποίο όλα τα άτομα είναι προσβεβλημένα ονομάζεται ουδός. Το πρότυπο αυτό ονομάζεται πρότυπο τον ουδού και χρησιμοποιείται για να εξηγήσει τον αριθμό ατόμων με γενετική προδιάθεση σε μια πολυπαραγοντική νόσο.

33. Το πρότυπο της ουδού