1 / 80

YAPI MALZEMELERI

marcellus
Download Presentation

YAPI MALZEMELERI

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript


    1. YAPI MALZEMELERI Beton-Harç-Kompozit-Bitümen-Çimento-Boyalar MURAT BINGÖL 10042707 MEHMET BITGIN 09042129 DAVUT GÜNGÖR 10043709

    2. ÇIMENTOLAR Kil ve kalkerin belirli oranlarda(~%23 kil ~%77 kalker)in karistirilip yaklasik 1400 °C’ lerde döner firinlarda pisirilip piriz süresini ayarlamak için ~%3-5 arasinda alçi tasi katilarak ögütülmesiyle elde edilen su ile karistirildiginda suda ve havada katilasan maddelerdir.

    3. ÇIMENTONUN ÜRETIMI Kil +Kalker klinker+ %3-5 jips çimento

    4. Çimentonun oksitleri CaO %63-67 SiO2 %20-25 Al2o3 %5-8 Fe2O3 %2-4 MgO %0.5-2 SO3 %1.17-2.29 DIGER %0.5- 2

    5. KARMASIK BILESENLER C3S Trikalsiyum silikat % 50 C2s Dikalsiyum silikat % 25 c3A Trikalsiyum alüminat %10 C4AF Tetra kalsiyum alümina ferrit %10

    6. PRIZ Çimentonun su ile birleserek çimento hamurunu olusturup katilasmasi. Çimento+Su çimento hamuru katilasma sertlesme

    7. HIDRATASYON ISISI Katilasmanin ve sertlesmenin kimyasal nedeni olan hidratasyon çimento da ekzotermik bir olaydir.

    8. Prizlenme

    9. Karma Oksitlerin özellikleri

    10. Dayanima etki eden faktörler 1)Çimento ile ilgili faktörler: C3s artarsa dayanimi artar Incelik artarsa basinç dayanimi artar 2)Çevresel kosullar: Hidratasyon sirasinda Tmax>35 derece Ortam sicakligi 5<T<35 derece T<-10 derece olursa Fb yaklasik 0 olur

    11. Bazi önemli bilgiler Suya dayanikli yapi yapilmasi için c3s orani azaltilmali Çiçeklenme olayinin olusumu Ca(OH)2 +CO2 CaCO3 Soguk havada dökülürken C3A %10 dan fazla olmali

    12. Kompozit malzemeler Belirli bir amaca yönelik olarak en az iki farkli malzemenin bir araya getirilmesiyle meydana gelen malzeme gurubudur. Üç boyutlu nitelikteki bu bir araya getirmede amaç, bilesenlerin hiç birinde tek basina mevcut olmayan bir özelligin elde edilmesidir. Diger bir deyisle, amaçlanan dogrultuda bilesenlerin daha üstün özelliklere sahip bir malzeme üretilmesi hedeflenmektedir.

    13. Kompozit Malzemelerin Genel Özellikleri Uygulamada, kompozit malzeme üretiminde genellik asagidaki özelliklerden birinin veya bir kaçinin gelistirilmesi amaçlanmaktadir. Bu özelliklerin baslicalari, Mekanik dayanim, basinç, çekme, egilme, çarpma dayanimi, Yorulma dayanimi, asinma direnci, Korozyon direnci, Kirilma toklugu, Yüksek sicakliga dayaniklilik,

    14. Hafiflik: Polimer kompozitler genelde 1,5 – 2 gr / cm3  yogunlugundadir. Metal kompozitler, 2,5 – 4,5 gr / cm3  olmakla beraber özellerde siçrama görülebilir. Seramik kompozitler ise ikisi arasindadir. Rijitlik Ve Boyut Kararsizligi: Genlesme katsayilari nispeten düsük olup sert, saglam bir yapi ve büyük bir boyut kararliligi gösterir. Yüksek Mekanik Özellikler: Çekme, basma, darbe, yorulma dayanimlari çok yüksektir. Yüksek Kimyasal Direnç: Kompozitler birçok kimyasal maddelere, bu arada asitler, alkaliler, çözücüler ve açik hava sartlarina karsi son derece direnç gösterirler. Kimya tesisleri için çok kullanilan malzemelerdir. Yüksek Isi Dayanimi: Kompozitlerin isi dayanimi siradan plastiklere göre yüksektir. Elektriksel Özellikler: Elektriksel özellikler kompozitlerde istege göre ayarlanabilir

    15. Kompozit malzemede genelde dört kosul aranmaktadir: 1-Insan yapisi olmamasi, dolayisiyla dogal bir malzeme olmasi, 2-Kimyasal bilesimleri birbirinden farkli belirli ara yüzeylerle ayrilmis en az iki malzemenin bir araya getirilmis olmasi, 3-Farkli malzemenin üç boyutlu olarak bir araya getirilmis olmasi, 4-Bilesenlerin hiç birinin tek basina sahip olmadigi özellikleri tasimasi

    16. Kompozit Malzemelirinin Siniflandirilmasi ve Özellikleri Yapilarinda çok sayida farkli malzeme kullanilabilen kompozitlerin gruplandirilmasinda  kesin sinirlar çizmek mümkün olmamakla birlikte, yapidaki malzemelerinin formuna göre bir siniflama yapmak mümkündür. Elyafli Kompozitler Parçacikli Kompozitler Tabakali Kompozitler Karma Kompozitler

    17. Elyafli Kompozitler Bu kompozit tipi ince elyaflarin motris yapida yer almasiyla meydana gelmistir. Elyaflarin matris içindeki yerlesimi kompozit yapinin mukavemetini etkileyen önemli bir unsurdur. Uzun elyaflarin motris içinde birbirlerine paralel sekilde yerlestirilmeleri ile elyaflar dogrultusunda yüksek mukavemet saglanirken, elyaflara dik dogrultuda düsük mukavemet elde edilir.

    18. Parçacikli Kompozitler Bir matris malzeme içinde baska bir malzemenin parçaciklar halinde bulunmasi ile elde edilirler. Izotrop yapilardir. Yapinin mukavemeti parçaciklarin sertligine baglidir. En yaygin tip plastik matris içinde yer alan metal parçaciklardir. Metal parçaciklar isil ve elektriki iletkenlik saglar.

    19. Tabakali Kompozitler Tabakali kompozit yapi, en eski ve en yaygin kullanim alanina sahip olan tiptir. Farkli elyaf yönlenmelerine sahip tabakalarin bilesimi ile çok yüksek mukavemet degerleri elde edilir. Isiya ve neme dayanikli yapilardir. Metallere göre hafif ve ayni zamanda mukavemetli olmalari nedeniyle tercih edilen malzemelerdir.

    20. Karma Kompozitler: Ayni kompozit yapida iki yada daha fazla elyaf çesidinin bulunmasi olasidir. Bu tip kompozitlere hibrid kompozitler denir. Bu alan yeni tip kompozitlerin gelistirilmesine uygun bir alandir.

    21. BOYALAR BOYA NEDIR ? Yüzeylerin korunmasi veya dekoratif amaçlarla çesitli yüzeylere uygulandiginda yüzeyler üzerinde kuruyan bir film tabakasi olusturan kimyasal bilesimlerdir.

    22. BOYAYI TESKIL EDEN BILESIMLER 1- Baglayicilar (Alkid veya reçine diye de adlandirilir) 2- Pigmentler (Boyar maddeler ) 3- Extenders (Yardimci pigmentler ) 4- Katki ve dolgu maddeleri (Talk, kalsit, barit vs ) 5- Kimyasal ajanlar ve yardimcilar ( Disperse ediciler, Yüzey düzelticiler, Kabuk önleyiciler, Kurumayi saglayan yardimcilar, Çökme önleyiciler vs ) 6- Solventler (Boya imalati ve uygulama sirasinda akiskanligi ve uygulamayi kolaylastiran genelde petrol türevi sivilar) 7- Özel amaçli boyalarda özel amaci saglayan diger kimyasallar

    23. BAGLAYICILAR Baglayici tanimi genel anlamda boyanin cinsine bagli olarak çesitli kuruyan yaglar, alkid reçineleri, plastifiyanlardir. Bunlar koruyucu bir film olusturur ve boya içinde renk, örtme, kivamlilik, yogunluk, dayaniklilik gibi özellikler tasiyan pigment, katki ve dolgu maddeleri ile diger kimyasal maddeleri bir arada tutmaya yararlar.

    24. PIGMENTLER ( BOYAR MADDELER ) Boyalara renklerini veren ve baglayici içinde çözünmeyen organik ve anorganik yapidaki mikron büyüklügündeki kati partiküllerdir.

    25. EXTENDERS ( YARDIMCI PIGMENTLER ) Boya içine girildiginde direkt örtücülük vermeyen fakat diger bazi özellikler (yogunluk, matlik verme vs) kazandiran maddeler.

    26. KATKI VE DOLGU MADDELERI Boyanin yogunluk yüzey düzgünlügü, matligi, maliyeti gibi unsurlari ayarlamak amaciyla boya içine girilen kati maddelerdir.

    27. KIMYASAL AJANLAR Boyaya düsük oranlarda girildigi halde boya üretimi , boya kürlenmesi veya boyanin depolanmasi ve uygulanmasi sirasinda boyaya önemli özellikler kazandiran kimyasallardir. (Dispers ediciler, islaticilar, pigment yüzmesini önleyiciler , düzgün yayilmayi saglayicilar , çökme önleyiciler , köpük kesiciler , akiskanligi kontrol ediciler , kabuk önleyiciler , sarkma önleyiciler , kurutucular , matlastiricilar , fungusitler (küf ve bakteri önleyiciler kayganlastiricilar, elektrik direncini azaltan katkilar , UV sararmasi önleyiciler, katalistler vs))

    28. SOLVENTLER Boya üretimi ve uygulamasi sirasinda baglayiciya ve boyaya uygun bir uygulama kivami (vizkozite) saglayarak boya içindeki diger bilesiklerin homojen bir faz olusturmasi amaciyla boyaya ilave edilen sivi malzemelerdir.

    29. BOYALARDA KULLANILAN BAZI TANIMLAR KURUMA Boyalarin sivi veya pasta halinden kati hale geçme olayina kuruma; bu is için geçen zamana ise kuruma zamani denir VIZKOZITE Akiskanlarin akmaya karsi gösterdikleri direnç olarak tanimlanir Boya cinslerine ve baglayici tiplerine bagli olarak degisik vizkozite bakma yöntemleri vardir Vizkozite belirlenirken sicaklik ile vizkozite arasindaki iliski çok önemli olup boyanin kalitesine direkt etki eder SERTLIK Boyalarin iz ve çizilmeye karsi olan dirençleridir PARLAKLIK Isigin yüzey tarafindan absorbe edilmeyen kisminin yansimasidir. Bakis açisina göre degisir.

    30. RENK Maddeler üzerilerine düsen beyaz isik hüzmesindeki isinlardan frekanslari kendi elektron titresim frekanslarina uygun olani absorbe eder kalani yansitir Yansiyan o maddenin rengidir. ÖRTME GÜCÜ Boyanin tatbik edildigi yüzeyi tam olarak kapatabilme yetenegidir. ESNEKLIK Boya filminin boyanan yüzeyin egilmesi ve bükülmesi halinde çatlama, kirilma ve kopma olmamasidir YAPISMA Boya ile boyanan yüzey arasindaki çekme kuvveti ve yüzeyin pürüzlülügü sayesinde olusan film tabakasinin yüzeyde tutunmasi Iyi bir yapisma için yüzeyin yagsiz, passiz, toz ve kirlerden iyice temizlenmis olmasi gerekmektedir KANAMA Kuru film üzerine boya tatbikinde boya filmine pigment ve baglayici transferinden dolayi meydana gelen görünümlerdir

    32. BITÜMEN Polimerizasyon yolu ile zincir seklinde,bagli çok büyük moleküller meydana getirerek sertlesen maddelerdir.

    33. Bitümlerin Ortak Özellikleri Sicaklik derecesine bagli olarak kati , yari kati veya akici olabilirler. Siyah veya koyu renklidirler. Yüksek moleküler agirliklari vardir. Baglayici özellikleri vardir. Çatlama ve ayrilma olmaksizin geçirimsiz ve plastik filmler meydana getirerek sekil degistirme özelligine sahiptirler.

    34. Bitümlü maddeler elde edilis sekillerine göre 4 gruba ayrilir: * Asfaltlar * Kaya asfaltlari * Petrol asfaltlari * Katranlar

    35. Asfalt Asfalt veya islenmis haliyle asfalt çimentosu dogada bulunabilecegi gibi büyük çogunlukla petrol rafine isleminin bir yan ürünü olarak elde edilir. Asfaltin kimyasal yapisi hidrokarbonlarin kompleks bir karisimidir.

    36. Kaya Asfalti Kaya asfaltlari-Bu tip asfaltlar kaya yariklarinda damarlar halinde bulunur. Asfaltit adi verilen bu tür kayalara bir çok yerde rastlamak mümkündür. Amerika Kentuck’de en önemli kaynaklardan biri bulunmaktadir. Bu tip kayalar parçalanarak uygun yol malzemesi haline dönüsebilir. Asfaltitler petrolün metamorfizmasi ile olusmus dogal asfaltbenzeri maddelerdir. Güneydogu Anadolu’da 20 degisik yerde tahmini 36 milyon rezervi oldugu sanilmaktadir. En önemlisi Sirnak’ta bulunanidir. Bölgede asfaltitten isitmada yararlanilmaktadir

    37. Petrol Asfalti Asfalt ham petrolün cinsine göre degisen ayiricili damitma isleminden elde edilir. En kolay sekilde asfalt, asfalt bazli ham petrolden basit bir damitma islemi sonucu elde edilir. Karisik bazli ham petrolden elde edebilmek biraz daha karisik yöntemler gerektirir. Parafin bazlilardan da damitma islemi oldugundan bu islem sonucu asfaltin kimyasal yapisi degisir.

    38. Katranlar KATRAN Elde edildikleri  ilkel maddeye veya üretim  metoduna göre adlandirilir.Maden kömürü,kokfirini,su gazi katrani vb.Asfalt eriyiklerine dayanmakla beraber koktuklari,zehirli maddelerin bulusu ve asitlere dayanamadiklarindan fazla yaygin olarak kullanilmamaktadirlar. Normal sicaklikta koyu kivamda siyah bir sividirlar odun,turba,sist,huy gibi çesitli maddelerden elde edilir.Elde edilis sekline göre 4 gruba ayrilir Hava gazi katrani Kok fabrikasi katrani Yüksek firin katrani Maden kömürünün 600 C de damitilmasiyla elde edilen katrandir Bunlardan ilk üçü maden kömürünün 850-900 C de isitilmasiyla elde edilip,agirliginin %5`’i kadardir.Katranin bilesiminde;maden kömürü yaglari,serbest karbon,zift,fenol,naftelin ve su vardir.   Katranli Kagidin Kullanildigi Yerler ·        Yol kaplamasi yapiminda ·        Köprü,iskele ve kayik gibi çürümesi istenmeyen ahsap izalasyonunda ·        Pastan korunmasi gerekem madeni elemanlarin izalasyonunda ·        Kagir ile temas eden ahsap yapi elemanlarinin izalasyonunda ·        Su depolari,bent ve sivalarin geçirimsiz hale getirilmesinde ·        Katranli kagit ve keçe yapilmasinda kullanilir

    40. BETON Beton, suni bir tas olarak, yapilarimizin ayakta durmasini saglayan en önemli ve en yaygin yapi malzemesidir.

    41. Betonun Dört Ana Niteligi Mukavemetli olmalidir.Yani,projede öngörülen dayanimi saglamalidir. Islenebilir olmalidir. Kolay karistirilmali,yerlestirilmeli ve ayrismamalidir. Kalici olmalidir.Fiziksel ve kimyasal çevre kosullarina direnebilmelidir Ekonomik olmalidir

    42. Betonun hazirlanmasi Beton uygulanacak projeye göre belirlenir. Sirasiyla verilecek olursa; Çimentonun Önemi   Çizelge 16’ dan da anlasilacagi gibi TS EN 197-1 belirtilen çimentolara ait 27adet ürün vardir. Bu çimentolardan hangi ürünü, hangi kosullarda seçmeniz gerektigini bilmeniz gerekir.

    43. Bu nedenle TS EN 206-1’ de belirtilen çimento tipine bakmamiz gerekir. Çimentonun Seçimi Çimento, asagida verilenler bakimindan uygunlugu belirlenmis olan çimentolardan seçilmelidir. Yapim (insaat) yöntemi, Beton yapinin kullanim amaci, Kür sartlari (isil islem gibi), Yapi boyutlari (isi gelisimi), Yapinin maruz kalacagi çevre sartlara (Madde 4.1), Bilesenlerden kaynaklanan alkaliler ile agrega arasinda etkilesme olmasi ihtimali.

    44. TANE ÇAPININ ÖNEMI Betonda kullanilan en büyük agrega tane sinifinin üst anma büyüklügü (Dmax) esas alinir. Kullanici veya sartname hazirlayici, Yapi elemaninin en küçük boyutunu, Pas payi degerini, En sik bölgedeki donati araligini, dikkate alarak betondaki Dmax degerini belirlemeli ve uygun olan betonu talep etmelidir. Agrega granülometrisinin beton niteligi üzerindeki önemli etkisi nedeniyle, kullanilacak agrega ile önceden yapilacak deneylerle amaca en uygun granülometri belirlenmelidir. Betonda kullanilacak agreganin en büyük dane büyüklügü, kalip genisliginin 1/5 inden, döseme kalinliginin 1/3 ünden, iki donati çubugu arasindaki uzakligin 3/4 ünden ve beton örtüsünden büyük olamaz

    45. SU / ÇIMENTO ORANININ ÖNEMI Üretici su/çimento oranini mutlaka kullaniciya vermek zorundadir. Çizelge 5 6 -7 -8 -9 -10 -11’ de belirtildigi gibi çesitli çevre etki siniflarina uygun çesitli su/çimento oranlari vardir Üretici bu oranlara titizlikle uymak zorundadir. Insaat mühendisi de bu oranlari kontrol etmek zorundadir. Ancak, genellikle su/çimento orani ile betona konulan su miktari sikça birbirleriyle karistirilir. Su/çimento orani baska seydir, betona kullanilan toplam su baska seydir. Betona kullanilan su miktarindan su/çimento oranina ulasmak için betonda kullanilan agregalarin miktarlari nem %’ leri ile agregalarin su emme oranlarina ihtiyaç vardir.

    46. KIVAMIN ÖNEMI Betonun islenebilme özelligi kivam (slump) ile tayin edilmektedir. Kivam betonun kullanim yerine (kalip, demir sikligi, egim) betonu yerlestirme, sikistirma mastarlama olanaklarina ve isçilige, santiyede beton iletisim imkanlarina (pompa, mikser, kova) bagli olarak özenle seçilmesi gereken bir özelliktir. Hangi kivamda hangi dayanima ulasmak istediginiz irsaliyelerde mutlaka belirtilmelidir ve bu sartlara uyulmalidir. Betonun kivami (slump) ile su/çimento orani arasinda ve betona kullanilan su arasinda ve betonun dayanimi ile kaliciligi arsinda dogru bir oranti vardir. Yalnizca su katilarak elde edilen yüksek beton kivami, betonun olumlu bütün özelliklerinin azalmasina neden olur.

    47. BETON SINIFLARI 1991 yilindan önce B160, B225 seklinde anilan beton siniflari TS 11222 beton - hazir beton standardiyla birlikte BS14, BS18 olarak adlandirildi. Daha sonra TS 500-2000’ de serileri devreye girerek BS14 devre standart disi birakilarak C16, C18 seklinde beton siniflari belirlendi. En son TS EN 206-1’in 18 aralik 2004 tarihinde yürürlüge girmesiyle beton siniflari çizelge 2’ den de görülecegi gibi C16/20, C20/25 seklinde gösterilmeye baslandi. .

    48. KALIP VE BETON Iyi bir kalip için en basit yol, standartlara uygun ebat ve birlestirme elemanlari kullanilmasidir. Beton ve betonarme yapilarda kullanilan kaliplar, iki kisimda imal edilir. Kalip kaplamasi Iskele bölümü Kalip kaplamasi Piyasada en çok iki malzemeden yapilmaktadir. Tahta kaplama Metal (sac) levha kaplama. Iskele bölümü Kalip iskelesi, dikimi, kiris (atki), kusaklar, kama ve ayarli boru dikmelerden yapilir. Iskelenin görevi, betonu, demirleri, kalip kaplamasi, hareketli yükler ile statik ve dinamik yükleri emniyetle tasiyacak sekilde imal edilir.

    49. KALIP ÇESITLERI Yapildiklari malzemeye göre bazi kalip çesitleri sunlardir. * Tahta kalip, * Ahsap levhali kalip, * Sac kalip, * Beton içinde birakilan kalip (ölü kalip), * Duvar kalibi, * Kayar kalip, * Tirmanir kalip, * Tünel kalip, * Yapilis yerlerine göre kalip çesitleri ise; * Brüt beton kaliplari, * Perde kaliplari, * Kiris kaliplari, * Kolon kaliplari, * Döseme kaliplari, * Merdiven kaliplari.

    50. AHSAP KALIPLARDA DIKKAT EDILMESI GEREKEN HUSUSLAR * Kalip tahtalari çimento serbetinin akmasina engel olacak siklikta dösenmeli, beton dökümünden önce sulanmalidir. * Kiris ve kolon kalip tahtalari ve baglantilari vibratör etkisine dayanacak kalinlikta olmalidir. * Büyük açiklikli yapi elemanlarinda kontrol mühendisine danisarak yeterli ters sehim verilmelidir. * Beton dökülmeden önce döseme ve kiris içleri temizlenmelidir. * Yüksek kirislerde temizleme delikleri birakilmalidir. * Beton dökülmeden kaliplar yaglanmalidir.

    51. * Yan kaliplar beton pompasinin basinçli beton dökmesi ve vibratör etkisi ile genisleyip deforme olabilir. Bunun için yeterli takviye yapilmalidir. * Budakli agaçlar, özellikle dikmelerde emniyet * Döseme kalip tahtalarinin altina 50 cm’ yi geçmeyen 5/10 izgara çakilir.

    52. * Kiris tabanlari atilmadan, taban ölçüleri tüm kolonlarda su terazisi ile alinmalidir. Fazla dökülen kolon betonlari tiraslanmalidir. e alinmalidir. * Kalip yapiminda çivi kalitesi de önemlidir. TSE li (TS 155) çiviler tercih edilmelidir. Üst basligi çapi küçük çiviler bagli oldugu elemandan daha kolay ayrilmakta, özellikle iskelede is kazalarina neden olmaktadir. * Kaliplar kullanildigi süre içinde etki yapacak bütün kuvvetlerin, güvenilir sekilde zemine aktarilmasini saglamalidir. Ara dösemeye veya diger yapi elemanlarina dayanan kaliplar, yedek direkler ile emniyete alinmalidir. * Kat beton dökümlerinden önce alt katlarda yedek dikmeler birakilmalidir.

    53. BETON DÖKÜMÜ * Betonun dökülecegi nokta yerlestirilecegi yer olmalidir. * Yerlestirilecek beton özellikle döseme ve yol betonlarinda önce bir bölgeye yigiliyor daha sonra yayilmaya çalisiliyor.Bu uygulamadan kaçinilmalidir. * Beton yatay tabakalar halinde dökülmelidir. Her bir tabakanin kalinligi15-30cm olmalidir. Tabaka kalinligi her bölgede esit ve homojen olmalidir. Kolon ve perde gibi elemanlarda tabaka kalinligi 30-45cm olmalidir. Barajlar gibi diger kütle betonlarinda bu kalinliklar artabilir.

    54. * Beton daima kaliplarin ortasina dökülmelidir. Kalip yanlarina çarpan beton ayrisir. * Pompa hortumunu mümkün oldugu kadar kalip tabanina indirilmelidir. Bu durum betonun ayrismasini engeller. * Beton daima kaliba düsey yönde ve dik olarak dökülmelidir * Betonun yerlestirme islemine kaliplarin köselerinden baslanilir. * Çiseleyen bir yagmur beton dökümü için uygundur .Siddetli bir yagmurda ise beton dökümünde kaçinin. * Beton dökümü kesintisiz ve sürekli olmalidir.Soguk derze olanak verilmemelidir.

    55. Soguk Hava Kosullarinda Alinmasi Gereken Önlemler *Beton karisiminin sicakligini yükseltebilmek için, betonu olusturan malzemelerin isitilarak kullanilmasi, *Betonun ilk günlerindeki dayaniminin yüksek olmasini saglayacak türde çimento ve katki maddesi kullanilmasi, *Soguk havada dökülen betonlarin korunmasi için uygun kalip ve izolasyon malzemelerinin ve/veya uygun kür yöntemlerinin uygulanmasi, *Isin önceden planlanmasi ve beton dökümünden önce gereken hazirliklarin yapilmasi, Soguk havada dökülen betonlarin yeterli süreyle kür edilmeleri.

    56. Sicak Havanin Taze Betona Etkileri Karisim suyu artar. Çökme degeri kaybi daha fazla olur. Beton isisi (hidratasyon) yükselir.Beton prizini daha kisa sürede alir. Plastik rötre (büzülme) çatlaklari artar. Hava sürüklenmis betonlarda hava miktari zor kontrol edilir. Sicak havanin sertlesmis betona etkileri Ilk günlerde dayanim hizli artar ancak 28 günlük mukavemetleri daha düsük olur. .

    57. Daha çok su katildigindan gözenekli ve su geçirimliligi yüksek bir beton elde edilir. Beton soguduktan sonra sicaklik farki olacagindan betonun çatlama egilimi artar Rötre daha fazla olur

    58. Sicak havda beton dökümünde anlinmasi gereken önlemler *Hidratasyon isisi düsük çimentolar kullanmak *Betonu olusturan malzemelerin sogutulmali *Katki maddelerinin kullanilmasi *Suyun buharlasarak kaybolmasini engelleyecek önlemler alinmali *Direk günes isiginin betonla temasinin kesilmeli *Döküm öncesi kalip ve donatinin sogutulmali * Kolonlarin islak çuvalla sarilmali *Kürlemede geç kalinmamali *Rüzgar etkisinin azaltilmali *Priz geciktirici kimyasal katkilarin kullanilmali *Kür isleminin mümkün olan en kisa sürede baslatilmali

    59. BETONUN YERLESTIRILMESI *Elle (sisleyerek, tokmaklayarak) sikistirma *Mekanik yöntemlerle sikistirma *Mekanik Yöntemlerle Sikistirma *Vibrasyon uygulayarak sikistirma, *Santrifüj ( merkezkaç ) kuvveti yardimiyla sikistirma, *Düsme masalari vasitasiyla sikistirma, *Mekanik olarak çalisan tokmaklayicilarla sikistirma, *Betonun yüzeyine statik basinç yükü uygulayarak sikistirma. *Vibrasyon uygulayarak sikistirma

    60. YÜZEY BITIRME ISLEMI Yüzey bitirme islemi beton taze beton halindeyken uygulanacak son islemdir. Özellikle döseme, yol, saha ve diger zemin betonlarinda yüzey bitirme islemi gerek teknik ve gerekse estetik bakimindan önemlidir. Bu islem genellikle ahsap ve çelik mastarlar ve sonrasinda da malalarla yapilir. Amaç bosluksuz ve düzgün bir yüzey olusturmaktir. Istendiginde pervaneli makinelerle daha özel yüzeylerde elde edilebilmektedir. Kolon, perde, duvar gibi düsey elemanlarin yüzeyleri genellikle kalipla bitirilir. Degisik tipte ahsap ve çelik kaliplar kullanilarak istenen yüzeyler elde edilebilir. Bu elemanlarda yüzey kalitesi sikistirmanin etkisiyle de degisebilmektedir

    61. BETONUN KÜRÜ (BAKIMI) Dökümü tamamlanan taze betonun su içerigi, çimentonun hidratasyonunu tamamlayabilmesi için yeterlidir. Ancak dökümün hemen arkasindan baslamak üzere betonun yeterli dayanim ve dayanikliliga erisinceye kadar geçen sürede gerekli olan nem ve sicaklik durumlarini; degisik olumsuz etkilere karsi korumak gerekir. Betonun dayanim ve dayaniklilik özelliklerinin zamanla ve yüksek performansla saglanmasi için gereken nem ve sicaklik kosullarinin olusturulmasi yöntemlerine bakim ( kür ) diyebiliriz. Bakim islemine, su kaybini ( kurumayi ) önlemek için beton dökümünün hemen arkasindan baslanmali ve en az 7 günlük basinç dayaniminin olustugu güne kadar kesintisiz sürdürülmelidir.

    62. Bu amaçla uygulanacak kür yöntemlerini : Islak çuvallarla sararak kür yada örtü ile kür. Su püskürterek kür.(sulama) Sivi kimyasal katkilar ile kür seklinde sayabiliriz.

    63. Islak Çuvallara Sararak Kür yada örtü ile kür En etkili ve güvenli bir kür metodudur. Beton yüzeylerinin günes ve rüzgar etkisiyle ani olarak kurumasini engeller. Bu metod da hava ile temas eden bütün yüzeyler çuval veya benzeri su emen ve tutan bir malzeme ile örtülür. Örtü kür baslangici olan dökümün hemen arkasindan baslayarak kurumasina firsat vermeden sürekli islatilir. Kür süresi, 18Cº ve % 100 bagil nemdeki 7 günlük yasa esdeger dayanimina ulasincaya kadar geçen süre olmalidir. Bu süre 14 GÜNDEN DAHA AZ OLMAMALIDIR

    64. Su Püskürterek Kür Özellikle kolon, perde döseme, kiris, düsey ve yatay yüzeylere, kurumaya engel olacak ve sürekli islaklik saglayacak sekilde su püskürtmek suretiyle uygulanan kür yöntemidir. Yüzeyde sürekli islaklik hatta göllenme saglanabilir. Kür, 18 Cº ve % 100 bagil nemdeki 7 günlük yasa esdeger beton dayanimina ulasincaya kadar sürdürülür. Bu süre kullanilan çimento cinsine göre degisir. Ancak 14 günden az olmamalidir. ( Burada su püskürtme, özellikle ilk anlarda betona zarar vermeyecek, serbetini götürmeyecek basinçlarda yapilmalidir. )

    65. Sivi kimyasal maddelerle kür Betondaki suyun buharlasmasini önlemenin bir diger yolu da beton yerlestirildikten bir süre sonra ,beton yüzeyinin kimyasal maddelerle örtülmesi islemidir.Beton yüzeyi parafin esasli kimyasal maddelerle,reçinelerle,veya bitümlü malzemelerle kaplanir. Kimyasal kür malzemelerinin bekleme süresi uzun oldugundan ve zamanla bu maddelerin beton tarafindan emilmesi nedeniyle istenmeyen durumlarla karsilasma olasiligi oldugundan pratikte çok fazla tercih edilmemektedirler.

    66. KALIP SÜRELERI VE KALIP ALMA Kalip almak için beton ne kadar dayanim kazandigi bilinmesi gerekir. Bunun için her 75 m3 ‘ lük betonda en az 6 adet numune almak gerekir. Test edilen beton numunelerinden elde edilen basinç mukavemeti proje mukavemetinin % 70 ine karsilik gelmesi durumunda kalip sökümü için beton yeterince dayanim kazandigi kabul edilir. Sorumlu Santiye sefi tarafindan deney sonucu betonun yeterli dayanim kazandigi gösterilerek kontrol ( denetim ) mühendisinin oluru alinmadan, yapinin hiçbir bölümünde kalip veya dikme yerinden oynatilmamalidir. Beton dökümü isinin bitimi ile kalip sökme arasinda geçecek süre, kullanilacak çimentonun cinsine, betonun dayanim kazanma hizina, su/ çimento oranina, yapi yükünün cinsine, etkilerin büyüklügüne ve hava kosullarina baglidir.

    67. Kalip sökülmesinden hemen sonra, hesaplarda göz önüne alinan yüklere esit bir yük tasimasi düsünülen yapi bölümlerine özellikle dikkat edilmelidir. ( üsteki katin betonu daha sertlesmeden altindaki dösemenin veya çatisi yapilmaya baslanan yapida çati alti dösemelerin durumlari gibi. ) Sertlesme sirasinda donma olursa, kalip alma süresi en az donma süresi kadar uzatilmalidir. 24 saat içinde, gölgedeki sicaklik 0 cº ‘ye düserse o gün için don olayi var kabul edilmelidir. Don olayi sonrasinda, özellikle kalip almaya devam etmeden betonun prizini yaparak yeterli derecede sertlesip sertlesmedigi veya sert görünüp soguk etkisi ile donmus olup olmadigi arastirilmalidir.

    68. Elverissiz ve özellikle donma olan havalarda kalip alma süresi hakkindaki karar, yapinin betonu ile ayni kosullar altinda sertlesmis numuneler üzerinde yapilacak basinç deneyi sonuçlarina göre verilmelidir Yedek Dikmeler kalip söküldükten sonra çimento türü de göz önünde bulundurarak yeterli bir süre daha yerlerinde birakilmalidir. Bu sürelerde sicakligin + 5 Cº den asagi düstügü günler hesaba katilmamalidir. Özel durumlarda kontrol ( denetim ) mühendisi bu süreleri azaltabilir. Ancak o anda betonda aranan dayanimin emniyetli bulundugu deney ile dogrulanmalidir.

    69. Beton Malzemenin Avantajlari ve Dezavantajlari Nelerdir? * Beton malzemenin avantajlari söyle siralanabilir: * Taze betonun plastik özelligi nedeni ile istenilen sekil ve boyutta beton elemanlar kolaylikla üretilebilir. * Bir fabrikada önceden üretilmekte ve yapiya sertlesmis beton elemanlari olarak getirilip kullanilabilir. * Beton yerlestirme yöntemlerinde çesitlilik vardir. Plastik kivamdaki beton pompa yardimi ile erisilmesi güç yerlere yerlestirilir. * Sertlesmis beton oldukça yüksek basinç dayanimina sahiptir. * Sertlesmis betonun durabilitesinin diger yapi malzemelerine oranla daha yüksek olmasi ve buna bagli olarak bakim islemleri ve masrafi azdir. * Beton çelik donatilarla çok iyi bir aderans gösterir. * Diger yapi malzemelerine göre daha ekonomiktir.

    70. Dezavantajlarinin baslicalari ise söyle siralaniyor: * Sertlesmis beton çekme dayanimi düsük bir malzemedir. * Sertlesmis beton gevrek özellige sahiptir. * Beton çevreden maruz kalabilecegi degisiklikler karsisinda bir miktar hacim degisikligi gösterebilir. * Beton sabit yükler altinda zamanla kalici deformasyonlar gösterebilir. * Beton mükemmel bir geçirimsizlige sahip degildir. * Betondaki dayanim / agirlik orani metallerde oldugu kadar yüksek degildir

    71. BETONLA ILGILI TEKNIK TERIMLER AGIR BETON : Barit, magnetik, limonit, ve demir gibi yüksek birim agirlikli agrega kullanimiyla elde edilen ve özellikle radyasyona karsi korunma amaciyla kullanilan betondur. ADERANS : Yapisma, baglanma AGREGA : Kum, çakil, kirmatas gibi yapi malzemelerinin adi- Tabi, suni veya her iki cins mineral malzemenin genellikle 100 mm’ ye kadar çesitli büyüklüklerdeki kirilmis ve/veya kirilmamis tanelerinin bir yiginidir. ALKALI : Alkali metallerin tuzlaridir. ( Beton veya harç bilesimlerinde bulunan sodyum ve potasyum kimyevi analizlerde genellikle Na2O ve K2O olarak belirlenir.) ALKALI AGREGA REAKSIYONU: Portlant çimentosundan veya diger kaynaklardan veya bazi agrega bilesimlerinden gelen alkalilerle ( sodyum ve potasyum) beton veya harç arasindaki kimyevi reaksiyondur. ASIRI VIBRASYON : Vibratörün taze beton yerlestirilmesi sirasinda, ayrisma ve fazla terlemeye neden olabilecek kadar fazla uygulanmasidir.

    72. BETON : Kum, çakil ya da kirmatas, çimento, su ve gerektiginde katki maddeleri kullanilarak elde edilen yapi malzemes BAYPAS : Çevirme, devre disi birakma, asirtma, kirmatasin konkasörlerde kirilmasi ve dane çaplarinin belirlenmesi isleminde disari atilan kirli-ince toz malzeme BIMSBETON : Agrega olarak bims agregalari kullanilarak, gerektiginde kum ilave edilerek yapilan hafif betondur. BIRIM AGIRLIK : Bir malzemenin agirliginin hacmine bölünmesiyle elde edilen degerdir. BUHAR KÜRÜ : Buhardan yararlanarak sicaklik ve nemi yüksek bir ortamin saglanmasiyla, betona erken mukavemet kazandirmayi öngören bir beton kürü metodudur. BÜZÜLME : Deney numunesinin herhangi bir dogrultudaki boyutunda, hizlandirilmis belirli kuruma sartlari altinda, agirlikça doygun halden dengeli agirlik ve dengeli boyut durumuna geçisinde kuruma nedeniyle meydana gelen degisimdir. BÜZÜLME ORANI (RÖTRE): Deney numunesinin kuruma sonucu olusan boy kisalmasinin baslangiç boyuna oranidir.

    73. ÇAKIL : Kirilmamis tanelerden meydana gelen iri agregadir. ÇALISMA DERZI : Farkli zamanlarda yerlestirilmesi gereken beton kisimlar arasinda sürekliligi saglayabilecek tarzda düzenlenmis derzdir. ÇIÇEKLENME : Sertlesmis beton içindeki, çimento harcindaki bilesenlerin çözünüp disari sizmasi ve yüzeyde kristallesip birikmesi sonucu olusan lekeler DOZ : Bir karisima girmesi gereken miktar DOZAJ : Ayarlama, düzenleme DURABILITE : Kalicilik, betonun servis ömrü boyunca fiziksel ve kimyasal etkilere karsi koymasi, dayanim ELASTIK SINIR : Malzemedeki deformasyonun, yük kaldirildiginda tamamen geri dönmemeye basladigi andaki gerilme siniridir. ELASTISE MODÜLÜ : Statik hesaplamada bir gerilimin, kisalma ya da egilme miktarina bölünmesi ile bulunan degerdir.

    74. EPOXY BETONU : Epoxy baglayici, ince ve iri agregadan olusan betondur. EPOXY HARCI : Epoxy baglayici ve ince agregadan olusan harçtir. FORE KAZIK : Bir boru çakarak, içini bosalttiktan sonra, demirlerini koyup beton döküldükçe kilif borunun çikartilmasi yöntemiyle yapilan kazik GAZ BETON : Ince ve silisli bir agrega ve inorganik bir baglayici madde ( kireç veya çimento ) ile hazirlanan karisimin, gözenek olusturucu bir madde katilarak hafifletilmesi yolu ile elde edilen hafif betondur. GRONÜLOMETRI : Kum, çakil, kirmatas gibi yapi malzemelerinin elek analizleri sonucunda tane dagiliminin belirlenmesi. Tane ölçüm GROBETON : Kaba beton, düsük dozlu demirsiz beton HAFIF AGREGA : Birim agirligi 1200 kg/m3’ ü asmayan agregadir. HARÇ : Kargir duvarlar ile iç ve dis sivalarin yapiminda kullanilan ve mineral esasli bir baglayici, harç kumu, su ve gerektiginde ilave edilen katki maddelerinin uygun oranlardaki karisimlari ile olusturulan bir yapi malzemesidir. HAVA MIKTARI : Betondaki kapali agrega bosluklari haricinde mevcut hava hacminin beton hacmine oraninin yüzde olarak ifadesidir.

    75. HIDRATASYON : Su ile çimento arasindaki kimyevi reaksiyondur. KAROT : Zemin, beton, asfalt gibi yapimlardan, özel aygit (karotiyer) ile alinan silindirik örnek KAPILER BOSLUK : Iç yüzeylerinde toplanan suyun beton içerisinde moleküler çekim ile hareketine imkan taniyacak büyüklükteki mikroskobik kanallardir. KILCAK ÇATLAK : Beton yüzeyinde gelisigüzel meydana gelmis çok ince çatlaklardir. KIVAM (TAZE BETONDA): Karisim suyu nedeniyle taze betonun kazandigi akiciligin ölçüsüdür. KIL : Genellikle alüminyum hidrosilikat, nadiren magnezyum hidrosilikat mineralinden olusan ve tane büyüklügü 2 mikrondan küçük tanelerden meydana gelen, plastik özelliklere sahip, tabii mineral malzemesidir. KIL YÜZDESI : Karisik bir malzemenin kil kisminin kurutularak tartilmis kütlesinin toplam kütleye yüzde olarak oranidir.

    76. KLINKER : Çimentonun temel bilesenleri olan kil ve kireç tasinin pisirilmesiyle elde edilen ceviz büyüklügündeki ürün. KOMPAKT : Siki, kati, yogun KOMPOZIT NUMUNE : Iki veya daha fazla numunenin karistirilmasiyla elde edilen numunedir. KÜBIK AGREGA : Üç boyutu(eni, boyu, ve kalinligi) birbirine yaklasik esit olan agregadir. KÜR : Çimentonun yeterli hidratasyonunu saglamak, betonda tam ve uygun sertlesme elde edebilmek için, yerlestirme isleminden hemen sonra baslanarak taze betonun yeterli süre belirli sicaklik ve nem altinda tutulmasidir. LIFLI BETON : Dagilmis gelisigüzel yönlenmis lif ihtiva eden betondur. MICIR : 4-32 mm dane çapli kirmatas MOLOZ : Yapim yikim artigi ÖNDÖKÜMLÜ BETON(PREKAST): Daha önce dökülüp sonra yerine konan bir yapi bilesenini olusturan betondur.

    77. ÖNGERILMELI BETON : Elemana gelecek yüklerin etkilerinin çeligin beton içinde gerilmesi ile istenen sekilde dengelendigi betondur. PERMEABILITE : Geçirgenlik PLASTIK ÇATLAK : Henüz yerlestirilmis plastik haldeki taze betonun yüzeyinde meydana gelen çatlaktir. PLASTISITE : Yeni karistirilmis betonun veya harcin deformasyona karsi direncini ve kaliplanabilme sartlarini belirleyen özelligidir. POISSON ORANI : Beton numunelerine elastik bölgede basinç gerilmeleri uygulandiginda deney numunelerinde meydana gelen enine birim uzamanin boyuna birim kisalmaya mutlak degerce orani POROZITE : 1- Gözeneklilik 2- Bir boslugun birim dolu hacmine orani PORTLANT ÇIMENTOSU 32.5: Portlant çimentosu klinkeri ve alçi tasinin birlikte, puzolanik madde katilmadan ögütülmesi sonucu elde edilen, 28 günlük basinç mukavemeti en az 325 kg/cm2 (32.5N/mm2) olan portlant çimentosudur. PREFABRIKASYON : Önyapim, ön üretim

    78. PREKAST : Önceden dökülmüs PRIZ : Beton ve harçlarinin katilasmaya baslama süresi PRIZ BASLAMA SÜRESI : Beton karilirken suyun çimentoya temas ettigi andan itibaren betondan elenerek ayrilmis olan harcin, çapi 6,175 mm olan bir sondanin daldirilmasina karsi 5kg/cm2 (0,5 N/mm2)’ lik bir mukavemet kazanmasina kadar geçen süredir. PRIZ BITME SÜRESI : Beton karilirken suyun çimentoya temas ettigi andan itibaren betondan elenerek ayrilmis olan harcin, çapi 6,175 mm olan bir sondanin daldirilmasina karsi 35kg/cm2 (3,5 N/mm2)’ lik bir mukavemet kazanmasina kadar geçen süredir. PUZZOLAN : Kendisinin baglayici karakteri çok az olan veya hiç olmayan ancak ince olarak ögütülmüs halde veya ortamda nem bulunmasi halinde kalsiyum hidroksitle normal sicakliklarda reaksiyona girerek baglayici nitelikleri olan bilesikleri meydana getirme yetenegine sahip silisli veya silisli ve alüminli bir malzemedir. PÜSKÜRTME BETON : Basinçli hava kullanimi yoluyla islem uygun olarak hazirlanmis yüzeyler üzerine püskürtülen ve püskürtme basinciyla istenilen yüzeyler üzerine yapisan beton veya harçtir.

    79. SATIH VIBRATÖRÜ : Betonu sikistirmak için üst yüzeye uygulanan vibratördür. SLAMP : Çökme, betonun (kivaminin) ölçülebilen oturmasi SOGUK DERZ : Beton dökümü sirasinda uygulamadaki gecikme sebebiyle iki tabaka arasinda meydana gelen derz veya süreksizliktir. STANDART SAPMA : Ortalama degerden sapmalarin mertebesini gösteren istatistiki bir degerdir. TAS UNU : 0,25 mm göz açiklikli kare gözlü elekten geçen ince malzemedir. TAZE BETON : Betonun karistirma islemi bittikten sonra sahip oldugu islenebilirligi bir degisme olmadan koruyabildigi süre içindeki halidir. TEKRAR SIKISTIRMA : Yerlestirme ve ilk sikistirmadan sonra veya priz baslangicindan önce betona bir veya daha fazla vibrasyon uygulanmasidir. TRAS : Baglayici özelligi olan volkanik tüf TREMI : Betonun su altinda yerlestirilmesini saglayan dökme hunisidir. TUVENAN : Dereden çikarilmis, elenmemis ve yikanmamis, oldugu gibi kullanilan kum çakil karisimi yapi malzemesi

    80. VAKUMLU BETON : Vakum yöntemiyle içindeki fazla suyun alinarak prizi çabuklastiran, kalip alma süresini kisaltan beton VIBRASYON : Titresim VIBRATÖR : Taze betonun içindeki bosluklari ve hapsolmus havayi azaltarak betonu sikistirmakta kullanilan titresimli alettir. VIZKOZITE : Bir sivimsi maddenin akmaya gösterdigi karsi koyma

More Related