Talenten van studenten in de lerarenopleiding

1. Talenten van studenten in de lerarenopleiding Evelien Schyvinck

2. Inhoud • Aanleiding project • Twee perspectieven • Definitie • Waarom talenten? • Inhoud project • Handleiding voor talentgerichte begeleiding • Praktijkvoorbeeld • Aanbevelingen

3. aanleiding project

4. Twee perspectieven Kennismaking met het thema ‘talenten’: • Marcel Van Herpen ‘Wat zou jij doen?’ • Lost generation  Twee visies om naar ontwikkeling te kijken

5. Twee perspectieven Twee perspectieven om naar ontwikkeling te kijken: Perspectief 1: ‘Wegwerken van tekorten’ • Dominant perspectief • Negatieve effecten: • negatieve invloed op motivatie en vertrouwen • slaagkansen minder hoog inschatten  minder investeren in schoolwerk + meer defensieve reacties • meer risico op stigmatisering  verwachtingen van docenten lager • minder betrokken in campusgemeenschap Afstand tot norm = GAP

6. Twee perspectieven Twee perspectieven om naar ontwikkeling te kijken: Perspectief 1: Perspectief 2: Wegwerken van tekorten ‘Ontwikkelen van sterktes’ Afstand tot norm = GAP Wens om te groeien Gereali-seerde successen

7. Perspectief 1: ‘Wegwerken van tekorten’ Perspectief 2: ‘Ontwikkelen van sterktes’ Twee perspectieven Twee perspectieven om naar ontwikkeling te kijken: Afstand tot norm = GAP Wens om te groeien Niet: of/of Wél: wat plaatsen we als opleiding op de voorgrond en wat op de achtergrond? Zwaktes negeren  zwaktes vanuit een andere invalshoek bekijken Gereali-seerde successen

8. Twee perspectieven Meerwaarde: (internationaal) wetenschappelijk onderzoek: positief effect op: • Academische betrokkenheid • Academisch succes • Verhoogd begrip van anderen • Meer respect voor anderen • Groei in relatie docent-student • Zelfvertrouwen • Zelfeffectiviteit • Intrinsieke motivatie • Eigenwaardegevoel • Uitstelgedrag • Welbevinden • Academische controle

9. Definitie Talent = • talent zoals gedefinieerd in programma’s als: • De beste hobbykok van Vlaanderen • Idool • Belgium’sgot talent • …  Nee, iedereen heeft talent!

10. Definitie • Verschillende terminologieën: • Amerika: talenten – sterke punten • Nederland: kernkwaliteiten • Vlaanderen: talent in actie = talent + gedrag + context

11. Definitie • Buckingham & Clifton (2010): “Een talent is een natuurlijk en zich herhalend patroon van denken, voelen of zich gedragen dat op een productieve manier kan worden ingezet” • Vbn.: aanpassingsvermogen, actiegerichtheid, analytisch, communicatie, empathie,…

12. Definitie • Aandachtspunt: Talenten benoemen voldoende? • Nee! • FixedvsGrowthmindset (Carole Dweck) • Proces:

13. Definitie • Talenten ontwikkelen • Sterktes ontplooien • Zwaktes aanpakken • Leren van elkaar • Doelstellingen en een actieplan formuleren

14. Waarom talenten? • Tickle (1999): In de politiek en in de onderwijspraktijk is maar weinig aandacht uitgegaan naar het identificeren en het ontwikkelen van persoonlijke kwaliteiten, die de verbinding vormen tussen persoonlijke deugden en het professionele bestaan, oftewel tussen persoon en professie. • De Wulf, Van Meeuwen, & Tjepkema (2010): Talent toepassen betekent dat iemand niet alleen competent kan handelen, maar dat die competentie wordt aangedreven door talent dat onderdie competentie ligt. Net deze toevoeging maakt het verschil, aangezien iemand dan ook voldoening en energie haalt uit een bepaalde activiteit en dat het aanvoelt alsof het uitvoeren van die activiteit moeiteloos verloopt. • Palmer (1998) : “Good teaching cannot be reduced to technique; good teaching comes from the identity and integrity of the teacher” (p. 10).

15. Waarom talenten? Aanvulling bij een competentiegerichte opleiding:  professionele ontwikkelingniet los te zien van persoonlijke ontwikkeling

16. Waarom talenten? Meerwaarde van aandacht voor talenten/persoonlijke ontwikkeling: • (Internationaal) wetenschappelijk onderzoek: positief effect op:

17. Inhoud project

18. PWO: Optimaliseren van doorstroom in de lerarenopleiding lager onderwijs door een talentgerichte stagebegeleiding • VIVES campus Brugge, lerarenopleiding lager onderwijs • 1 september 2012 – 31 augustus 2014 • Doelstellingen: • Ontwikkeling van een handleiding voor talentgerichte begeleiding • Opleidingsspecifieke vertaling van de handleiding voor 1BALO uitwerken en uitproberen • Docentenvorming opstellen en uitproberen • Kwalitatieve en kwantitatieve evaluatie project 1BALO

19. Handleiding voor talentgerichte begeleiding • Deel 1: Theoretische achtergrond • definities en benaderingen • verhouding met competenties • vormingstraject docenten • onderzoeksresultaten (+ bevindingen VIVES) • … • Deel 2: Methodieken/werkvormen om toe te passen in de talentgerichte begeleiding • Drie onderdelen: talent ontdekken, bevestigen en ontwikkelen • Per onderdeel keuze uit werkvormen in drie categorieën: zelfstandige verwerking, individueel gesprek, groepsgesprek

20. Handleiding voor talentgerichte begeleiding • Voor elke opleiding hanteerbaar • Vertaling naar opleidingsspecifieke context: qua inhoud, werkvormen en methodieken • Voorbeeld 1BALO

21. Praktijkvoorbeeld BALO • 12 leerbegeleiders in 1BALO • Elk is begeleider van 12-tal studenten • 1 inleidende sessie en 6 leergesprekken • 1 leerbundel: voorbereiding op gesprek door studenten

22. Praktijkvoorbeeld BALO Leerbundel • Inleidende sessie (groep) • Leergesprek 1: Intakegesprek • Leergesprek 2: Studie en welbevinden • Leergesprek 3: Eerste stage-ervaring • Leergesprek 4: Terugblik op de examens • Leergesprek 5: Tussentijdse evaluatie stage • Leergesprek 6: Evaluatie en terugblik

23. Praktijkvoorbeeld BALO Onderzoeksfase (2013-2014) • 6 leergroepen(4 experimentele groep – 2 nieuw stageconcept) • docentenvorming • nieuwe leerbundel • studentenversie: voorbereiding (oefeningen zelfstandige verwerking) • docentenversie: individueel/groep (werkvormen individueel of groepsgesprek) • keuze van oefeningen/werkvormen naargelang leer- of begeleidingsstijl

24. Praktijkvoorbeeld BALO

25. Praktijkvoorbeeld BALO

26. Praktijkvoorbeeld BALO

27. Praktijkvoorbeeld BALO Leerbundel • Inleidende sessie: groepsgesprek: • Wat zijn talenten + eerste stap in ontdekken van talenten • Leergesprek 1: Intakegesprek • Eerdere ervaringen + talenten benoemen • Leergesprek 2: Studie en welbevinden • Talenten bevestigen • Leergesprek 3: Eerste stage-ervaring • Talenten ontplooien: talenten inzetten tijdens de stage + voorbereiding examens

28. Praktijkvoorbeeld BALO • Leergesprek 4: Terugblik op de examens • Wat gaat goed/minder goed + wat is de link met mijn talenten? • Leergesprek 5: Tussentijdse evaluatie stage • Talenten ontplooien: doelen en een actieplan opstellen • Leergesprek 6: Evaluatie en terugblik • Bespreking leertraject + voorbereiding examens

29. Praktijkvoorbeeld BALO • Kwantitatief onderzoek: • Motivatie, zelfvertrouwen, zelfsturing • Pre- en posttest • Kwalitatief onderzoek: • Beleving • Focusgroepen studenten en docenten • Schriftelijke bevraging mentoren

30. Praktijkvoorbeeld BALO Resultaten kwantitatief onderzoek – LeMo-test • In welke mate heeft talentgerichte begeleiding een invloed op de motivatie, zelfeffectiviteit en zelfsturing van studenten? • In welke mate heeft talentgerichte begeleiding een invloed op de gemiddelde score van stage?

31. Praktijkvoorbeeld BALO • Geen significante verschillen • Mogelijke oorzaken • Grootte van de groepen • Inhoudsvaliditeit: LeMo-test gericht op studeren, leergesprekken vooral gericht op stage

32. Praktijkvoorbeeld BALO Resultaten kwalitatief onderzoek 1. Structuur leergesprekken Talentontwikkelingsproces komt onvoldoende aan bod • Negatieve invloed op beleving studenten! • Studenten ervaren talenten ontdekken en bevestigen positief • Studenten ervaren talenten ontwikkelen negatief

33. Praktijkvoorbeeld BALO Resultaten kwalitatief onderzoek 2. Inhoud leergesprekken Studenten én leerbegeleiders: • Positieve beleving keuze individuele of groepssessie afhankelijk van inhoud • Positieve beleving groepsgesprek: meerwaarde voor groepssfeer • Positieve beleving keuze oefeningen (studenten) – werkvormen (leerbegeleiders)

34. Praktijkvoorbeeld BALO Resultaten kwalitatief onderzoek 3. Invloed leergesprekken • Zelfvertrouwen: • Studenten: positief • Leerbegeleiders en mentoren: positief, maar oorzaak? • Zelfsturing: • Studenten, leerbegeleiders en mentoren: weinig invloed • Motivatie • Mentoren: positief • Leerbegeleiders en studenten: weinig invloed

35. Praktijkvoorbeeld BALO Resultaten kwalitatief onderzoek 3. Invloed leergesprekken • Relatie tussen studenten: • Studenten en leerbegeleiders: positief • Relatie tussen student en begeleider • Studenten: positief • Leerbegeleiders: geen invloed • Invloed op de leerbegeleider • Invloed op rol als begeleider • Werklast

36. Aanbevelingen • Meerwaarde: • Talenten benoemen en bevestigen van bij de start • Keuzemogelijkheden oefeningen voor studenten • Keuzemogelijkheden werkvormen voor docenten • Groepsgesprek • Link met praktijk: concreet maken van talenten (belang talentontwikkelingsproces!) • Hoe talenten inzetten tijdens de stage/opleiding? • Hoe talent inzetten om zwaktes aan te pakken? • Leren van elkaar • belang van een docentenvorming

37. Aanbevelingen

38. Toekomst • Afwerking en publicatie van boek: Talent in elke student. Handleiding voor talentgerichte begeleiding in het hoger onderwijs. • Website uitgeverij: concrete voorbeelden, vb. docentenvorming en leerbundels