2.3 . Organizacije civilnog društva kao pruža o c i usluga socijalne zaštite

1. 2.3.Organizacije civilnog društva kao pružaociusluga socijalne zaštite Dragica Vlaović Vasiljević

2. Pluralizam pružalaca usluga socijalne zaštite Otvara mogućnosti: • konkurencije pružalaca usluga po osnovu kvaliteta i troškova • razvoja partnerstva vladinog, civilnog i privatnog sektora • inicijativama za multi sektorski pristup • fleksibilnijegizlaženje u susret potrebama posebno osetljivih grupa

3. Preduslovi za ostvarivanje principa pluralizma pružalaca usluga socijalne zaštite Jasan i podsticajan normativni okvir koji definiše: • Šta su usluge socijalne zaštite • Ko može da pruža usluge socijalne zaštite • Koje usluge socijalne zaštite ostaju isključivo u mandatu javnog sektora

4. Preduslovi za ostvarivanje principa pluralizma pružalaca usluga socijalne zaštite Jasan normativni okvir koji definiše : • Standarde pružanja usluga socijalne zaštite • Uslove dobijanja licence za rad • Mehanizme kontrole • Mehanizme finansiranja usluga 2. Uspostavljen odgovarajući institucionalni okvir

5. Preduslovi za ostvarivanje principa pluralizma pružalaca usluga socijalne zaštite Relevantni zakoni u Srbiji, Hrvatskoj, Crnoj Gori i Bosni i Hercegovini otvorili su u načelu mogućnost pluralizma pružalaca usluga socijalne zaštite.

6. Normativni i institucionalni okvir/ komparativni pregled • Srbija, Hrvatska i Crna Gora donele su moderne zakone o socijalnoj zaštiti/skrbi i odredile se u odnosu na to: • šta su usluge socijalne zaštite • ko može da pruža usluge socijalne zaštite • koje usluge socijalne zaštite ostaju isključivo u mandatu javnog sektora

7. Normativni i institucionalni okvir/komparativni pregled Srbija i Hrvatska donele su i podzakonska akta kojima se uređuju: • Standardi pružanja usluga socijalne zaštite • Uslovi dobijanja licence za rad • Mehanizmi kontrole • Mehanizmi finansiranja usluga U Crnoj Gori su još uvek u toku procesi usvajanja relevantnih pod zakonskih akata. U Bosni i Hercegovini ova oblast nije još uvek preciznije uređena.

8. Položaj organizacija civilnog društva kao pružalaca usluga socijalne zaštite/Srbija • Zakon o socijalnoj zaštitiomogućio je da u Srbiji pružaoci usluga socijalne zaštitemogu biti iz javnog, privatnog ili nevladinog sektora. • Ovim je otvorena mogućnost da organizacije civilnog društva, koje imaju nameru da pružaju usluge socijalne zaštite, dobiju status ovlašćenog pružalaca usluge socijalne zaštite, ukoliko imaju licencu za pružanje usluge i u okviru javne nabavke sklope ugovor sa naručiocem o pružanju usluge.

9. Položaj organizacija civilnog društva kao pružalaca usluga socijalne zaštite/Srbija Zakon o socijalnoj zaštiti u Srbiji takođe određuje da se usluge socijalne zaštite,u situacijama kada za njima postoji potreba a ne mogu ih obezbediti ustanove socijalne zaštite, nabavlјaju od pružaoca usluga socijalne zaštite, kroz postupak javne nabavke usluga socijalne zaštite. Pitanje Da li je to otvaranje konkurencije po osnovu kvaliteta i troškova?

10. Položaj organizacija civilnog društva kao pružalaca usluga socijalne zaštite/Srbija • Organizacije civilnog društva koje imaju nameru da pružaju usluge socijalne zaštite dakle treba da budu spremne da: • obezbede uslove za sticanje licence za pružanje usluge(a) socijalne zaštite za kojom postoji potreba a ne mogu da je obezbede javne ustanove, • u okviru lokalne samouprava, ukoliko se opredele za pružanje usluga u zajednici za koje je nadležna lokalna samouprava, zastupaju prava određene grupe korisnika i uvere lokalnu samoupravu da je usluga potrebna i da je treba nabaviti u postupku javne nabavke.

11. Položaj organizacija civilnog društva kao pružalaca usluga socijalne zaštite/Hrvatska Zakon o socijalnoj skrbi u Hrvatskoj otvara mogućnosti OCD da pružaju socijalne usluge . „Djelatnost socijalne skrbi obavljaju: • ustanove socijalne skrbi • udruge, vjerske zajednice, druge pravne osobe te obrtnici • fizičke osobe kao profesionalnu djelatnost • udomiteljske obitelji”. „Udruga čiji je cilj skrb o socijalno osjetljivim skupinama, vjerska zajednica, trgovačko društvo i druga domaća i strana pravna osoba te obrtnik može osim obavljanja svoje djelatnosti za koju je upisan u sudski registar ili kod drugog nadležnog tijela u skladu s posebnim zakonima, pružati socijalne usluge u zasebnoj organizacijskoj jedinici, na način i pod uvjetima propisanima ovim Zakonom”

12. Položaj organizacija civilnog društva kao pružalaca usluga socijalne zaštite /Hrvatska • Zakon o socijalnoj skrbi predviđa takođe osnivanje Centar za pružanje usluga u zajednici ( boravka, usluge psihosocijalne podrške, usluge pomoći u kući, usluge pomoći pri uključivanju u programe odgoja i obrazovanja (integracija) i usluge organiziranog stanovanja, a iznimno i usluge smještaja). „Centar za pružanje usluga u zajednici osniva Republika Hrvatska ali ijedinica lokalne i područne (regionalne) samouprave te vjerska zajednica, trgovačko društvo, udruga i druga domaća i strana pravna ili fizička osoba mogu osnovati centar za pružanje usluga u zajednici pod uvjetima i na način propisan Zakonom o ustanovama i ovim Zakonom”.

13. Položaj organizacija civilnog društva kao pružalaca usluga socijalne zaštite /Hrvatska Zakon o socijalnoj skrbi predviđa takođe osnivanje Centara za pomoć u kući • Centar za pomoć u kući je ustanova socijalne skrbi koja se osniva za pružanje svih ili pojedinih usluga pomoći u kući • Centar za pomoć u kući mogu osnovati jedinice lokalne i područne (regionalne) samouprave, vjerska zajednica, trgovačko društvo, udruga i druga domaća i strana pravna i fizička osoba pod uvjetima i na način propisan Zakonom o ustanovama i ovim Zakonom.

14. Položaj organizacija civilnog društva kao pružalaca usluga socijalne zaštite /Hrvatska • Pružalac koji usluge pruža van mreže usluga samostalno formira cenu usluge.

15. Položaj organizacija civilnog društva kao pružalaca usluga socijalne zaštite /Hrvatska Organizacije civilnog društva u Hrvatskoj imaju dakle mogućnost da pružaju socijalneusluge: • osnivanjem vlastite zasebne organizacione celine • osnivanjem Centar za pružanje usluga u zajednici ili Centar za usluge pomoć u kući • unutar ili van mreže socijalnih usluga (utvrđuje je ministar nadležan za socijalnu skrb) • za pružanje usluga u mreži socijalnih usluga Ministarstvo provodi postupak pregovaranja i sklapanja ugovora o pružanju socijalnih usluga u mreži. • uvek ako su pribavile dokaz o ispunjavanju „minimalnih uvjeta za pružanje socijalnih usluga u skladu s Zakonom i posebnim propisom”.

16. Položaj organizacija civilnog društva kao pružalaca usluga socijalne zaštite/ Crna Gora Zakon o socijalnoj i dečijoj zaštiti omogućio je daupružaoci usluga socijalne zaštitemogu biti i organizacije civilnog društva. • Kao jedno od načela Zakona naveden je „pluralizma usluga i pružalaca usluga socijalne i dječje zaštite koje obavljaju i organizacije civilnog društva i druga pravna i fizička lica, pod uslovima i na način propisanim zakonom“;

17. Položaj organizacija civilnog društva kao pružalaca usluga socijalne zaštite/ Crna Gora „Pružalac usluge je ustanova, drugi oblik organizovanja i fizičko lice, za koju nadležni organ državne uprave utvrdi da ispunjava uslove za obavljanje djelatnosti socijalne i dječje zaštite i izda licencu za obavljanje djelatnosti“

18. Položaj organizacija civilnog društva kao pružalaca usluga socijalne zaštite/ Crna Gora • Usluge socijalne zaštite za kojima postoji potreba, a mogu se efikasnije obezbijediti od strane drugih pružalaca usluga, obezbjeđuju se u skladu sa zakonom, kroz postupak javne nabavke, javnim pozivom ili javno-privatnim partnerstvom.

19. Položaj organizacija civilnog društva kao pružalaca usluga socijalne zaštite/ Crna Gora • „Korisnik može neposredno odabrati pružaoca usluge i sa njim zaključiti ugovor o korišćenju usluge, ako u cjelosti učestvuje u troškovima usluge“. • „Ustanove i drugi oblici organizovanja samostalno utvrđuju kriterijume i formiraju cijenu kada pružaju usluge socijalne i dječje zaštite neposrednim ugovaranjem“.

20. Položaj organizacija civilnog društva kao pružalaca usluga socijalne zaštite/ Crna Gora Organizacije civilnog društva u Crnoj Gori imaju dakle mogućnost da pružaju usluge socijalne zaštite: • za kojima postoji potreba, a mogu se efikasnije obezbijediti od strane drugih pružalaca usluga, • kroz postupak javne nabavke, javnim pozivom ili javno-privatnim partnerstvom • uvekukoliko imaju licencu za obavljanje djelatnosti.

21. Položaj organizacija civilnog društva kao pružalaca usluga socijalne zaštite/ Bosna i Hercegovima • Prema Zakonu o osnovama socijalne zaštite civilnih žrtava rata i zaštite porodice sa decom Federacije BiH • „Djelatnost socijalne zaštite, mogu obavljati i humanitarne organizacije, udruženja građana, vjerske zajednice i organizacije koje oni osnivaju, građanin pojedinac i strana fizička ili pravna lica”. Prema relevantnom zakonu u Republici Srpskoj • Poslove iz oblasti socijalne zaštite mogu pored ustanova socijalne zaštite obavljati i udruženja građana, verske zajednice i druga pravna lica koja ispunjavaju uslove za njihovu realizaciju. (nema bližih odredbi vezanih za uslove koje treba ispuniti)

22. Položaj organizacija civilnog društva kao pružalaca usluga socijalne zaštite/ Bosna i Hercegovina • U relevantnom zakonu Republike Srpske dodatno je precizirano da OCD mogu pružati usluge: • Pomoć i njega u kući (mogu osnivati i Centar za pomoć i njegu u kući) • Dnevno zbrinjavanje • Savjetovanje

23. Položaj organizacija civilnog društva kao pružalaca usluga socijalne zaštite/ Bosna i Hercegovina • Organizacije civilnog društva u Bosni i Hercegovini imaju dakle mogućnost da pružaju usluge socijalne zaštite. • Nema dovoljno preciznih odredbi koje bi uredile ovu oblast.

24. Učešće OCD u pružanju usluga socijalne zaštite Neki pokazatelji vezani za Srbiju i Crnu Goru Izvori: Srbija Istraživanje; UNICEF, CIPRU: „Mapiranje usluga socijalne zaštite u nadležnosti lokalne samouprave“CLDS, Beograd, 2013. Crna Gora Istraživanje; Dragana Radović:“Mapiranje usluga socijalne zaštite u Crnoj Gori“, Podgorica, Institut Alternativa, 2013.

25. Pružaoci usluga u zajednici/Srbija

26. Udeo OCD u ukupnom broju pružalaca usluga u zajednici/Srbiji29% OCD 71% javni sektor

27. Struktura usluga u zajednici/Srbija

28. Udeo OSD u ukupnom broju pružalaca usluga u zajednici/Crna Gora94% OCD 6 % Ostali pružaoci

29. Struktura usluga u Crnoj Gori

30. Kako je u ovoj grupi?