ZASADY LEŻĄCE U PODSTAW UE

1. ZASADY LEŻĄCE U PODSTAW UE

2. Zasady leżące u podstaw UE • Zasada wolności • Zasada demokracji • Zasada poszanowania praw podstawowych • Zasada poszanowania praw człowieka • Zasada równości (niedyskryminacji) • Zasada solidarności • Zasada proporcjonalności

3. Zasada wolności Zapewnia podmiotom państw członkowskich swobodę w podstawowych dziedzinach aktywności życiowej, przede wszystkim wiąże się z instytucją rynku wewnętrznego i ze swobodą efektywnej konkurencji. Istnieją wyjątki, dla których zasada wolności może być ograniczona: swobody przepływu pracowników, przedsiębiorczości i świadczenia usług - może być ograniczona z uwagi na porządek i bezpieczeństwo publiczne, zdrowie publiczne.

4. Zasada wolności Od wejścia w życie Traktatu o Unii Europejskiej do treści prawa pierwotnego wprowadzono podstawowe zasady w art. 6 ust. 1 TUE: „Unia opiera się na zasadach wolności, demokracji, przestrzegania praw człowieka i podstawowych wolności oraz państwa prawnego, które są wspólne dla Państw Członkowskich”.

5. Zasada wolności Wymagania te są stawiane państwom ubiegającym się o członkostwo (art. 49 TUE). Natomiast art. 7 TUE przewiduje sankcje (wykluczenie z Rady) za poważne i stałe naruszenie zasad określonych w art. 6 ust. 1 TUE.

6. Zasada demokracji We wszystkich swoich działaniach Unia przestrzega zasady równości swoich obywateli, którzy są traktowani z jednakową uwagą przez jej instytucje, organy i jednostki organizacyjne. Obywatelem Unii jest każda osoba mająca przynależność Państwa Członkowskiego. Obywatelstwo Unii ma charakter dodatkowy w stosunku do obywatelstwa krajowego i nie zastępuje go.

7. Zasada poszanowania praw podstawowych Podstawa prawna praw podstawowych UE opiera się głównie na Europejskiej konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, do której odnosi się traktat UE. Natomiast Karta praw podstawowych będzie prawnie wiążąca dopiero po wejściu w życie traktatu lizbońskiego. Orzecznictwo Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości przyczyniło się również w dużym stopniu do poszanowania praw człowieka w Unii Europejskiej.

8. Zasada poszanowania praw podstawowych Ochrona praw podstawowych jest jedną z fundamentalnych zasad prawa Wspólnoty Europejskiej. Żaden z traktatów nie zawiera jednak spisu tych praw. Źródłem ogólnych przepisów prawa jest obecnie art. 6 akapit drugi Traktatu o Unii Europejskiej.

9. Zasada poszanowania praw podstawowych Główne prawa podstawowe jednostki uznane dotychczas przez Trybunał to: • godność ludzka (Casagrande, Zb.Orz. 1974, s. 773); • równe traktowanie (Klöckner-Werke AG, Zb.Orz. 1962, s. 653); • zakaz dyskryminacji (Defrenne przeciwko Sabenie, Zb.Orz. 1976, s. 455); • wolność zrzeszania się (Konfederacja związkowa, Massa, Zb.Orz. 1974, s. 917, 925); • wolność religii i wyznania (Prais, Zb.Orz. 1976, s. 1589, 1599); • prywatność (National Panasonic, Zb.Orz. 1980, s. 2033, 2056 i kolejne); • tajemnica lekarska (Komisja przeciwko Republice Federalnej Niemiec, Zb.Orz. 1992, s. 2575); • własność (Hauer, Zb.Orz. 1979, s. 3727, 3745 i kolejne); • wolność zawodowa (Hauer, Zb.Orz. 1979, s. 3727); • wolność handlu (International Trade Association, Zb.Orz. 1970, s. 1125, 1135 i kolejne); • wolność działalności przemysłowej (Usinor, Zb.Orz. 1984, s. 4177 i kolejne); • swoboda konkurencji (Francja, Zb.Orz. 1985, s. 531); • poszanowanie życia rodzinnego (Komisja przeciwko Niemcom, Zb.Orz. 1989, s. 1263); • prawo do skutecznej obrony prawnej i uczciwego procesu (Johnston przeciwko ChiefConstable of the Royal Ulster Constabulary, Zb.Orz. 1986, s. 1651 i kolejne, 1682; Pecastaing przeciwko Belgii, Zb.Orz. 1980, s. 691 i kolejne, 716); • nienaruszalność miejsca zamieszkania (Hoechst AG przeciwko Komisji, Zb.Orz. 1989, s. 2919); • wolność wypowiedzi i publikacji (VBVB, VBBB, Zb.Orz. 1984, s. 9 i kolejne, 62).

10. Zasada poszanowania praw człowieka 10 grudnia 1948 r. Zgromadzenie Ogólne ONZ uchwaliło Powszechną Deklarację Praw Człowieka. W dokumencie tym znalazł się po raz pierwszy powszechnie akceptowany przez społeczność międzynarodową  katalog uprawnień jednostki.

11. Zasada poszanowania praw człowieka Koncepcja praw człowieka zakłada, że każdemu człowiekowi przysługują pewne prawa, wynikające z godności człowieka. Prawa te są niezbywalne (nie można się ich zrzec), nienaruszalne (istnieją niezależnie od władzy i nie mogą być przez nią regulowane), naturalne i niepodzielne. Państwu przypisuje się rolę instytucji, której zadaniem jest ochrona owych praw. Poszanowanie praw człowieka i godności ludzkiej jest uznawane za podstawę sprawiedliwości i pokoju na świecie.

12. Zasada poszanowania praw człowieka TRZY GENERACJE PRAW CZŁOWIEKA

13. Zasada równości • Zawarta w art. 6 ust. 1 TUE , zabrania wszelkiej dyskryminacji ze względu na przynależność państwową. Z jej treści wypływa zakaz czynienia różnic między podmiotami prawnymi państw członkowskich (osobami fizycznymi i prawnymi), które znajdują się w tożsamych sytuacjach albo równoprawne ich traktowanie, gdy znajdują się w sytuacjach różnych, chyba że znajduje to obiektywne uzasadnienie (orzeczenie ETS w sprawie 147/79). Zasada ta głównie opiera się na idei niedyskryminacji arbitralnej.

14. Zasada równości • Art. 6 ust. 2 TWE upoważnia Radę (na wniosek Komisji i we współpracy z PE) do podejmowania regulacji mających na celu zakazanie wszelkich dyskryminujących praktyk.

15. Zasada proporcjonalności Zasada proporcjonalności, jest to zasada występująca w prawie wspólnotowym Unii Europejskiej, która mówi, że: • instytucje wspólnotowe mogą podejmować tylko takie działania, które są konieczne i niezbędne do osiągnięcia celów zawartych w Traktacie, • środki zastosowane do realizacji danego celu muszą być proporcjonalne do istoty danego celu, • środki te muszą być: • odpowiednie (to znaczy takie, przy pomocy których ten cel da się w ogóle osiągnąć, właściwe dla danego celu) • niezbędne (to znaczy takie, których nie sposób osiągnąć lepiej za pomocą innego środka, najwłaściwsze do osiągnięcia zamierzonego celu) • proporcjonalne sensu stricto (takie które w najmniejszym stopniu ograniczają realizacje innych interesów podmiotów i ich prawa, należy zważyć i zbilansować ostateczne "zyski" i "straty" ).

16. Zasada proporcjonalności Praktycznym przejawem przestrzegania tej zasady przez instytucje wspólnotowe jest zobowiązanie ich do podawania informacji (w uzasadnieniach do proponowanych aktów prawnych) na temat spełniania wymogów wynikających z zasady proporcjonalności.

17. Zasada solidarności Zasada solidarności- podstawą traktatową tej zasady jest art. 10 TWE. Europejskie prawo wspólnotowe jest prawem integracyjnym, scalającym w dużym stopniu normy europejskie z systemami prawnymi państw członkowskich. Prawo wspólnotowe opiera się na solidarności (sensu largo), rozumianej jako wzajemne wspieranie się, współdziałanie i współodpowiedzialność.