Good Hygienic Practices

1. Good Hygienic Practices Dr. MOHD. RAZLI BIN ABD. RAZAK Bahagian Kesihatan Awam Veterinar Jabatan Perkhidmatan Haiwan Kementerian Pertanian dan Industri Asas Tani Malaysia

2. Sistem Keselamatan Makanan • Pre-requisite HACCP • Amalan Kebersihan yang Baik (Good Hygiene Practice (GHP)) • Amalan Pengilangan yang Baik (Good Manufacturing Practice (GMP)) • HACCP

3. Apa itu Pre-requisite HACCP? Langkah-langkah atau prosedur serta persekitaran yang sesuai yang dapat mengawal keadaan operasi di dalam penghasilan makanan yang selamat

4. Good Hygiene Practice (GHP) • Menerangkan keadaan-keadaan, langkah-langkah, yang diambil dan kawalan untuk bangunan, kemudahan-kemudahan, peralatan, kakitangan, proses, penyimpanan, pengedaran dan persekitaran yang dikehendaki untuk pengeluaran makanan yang berkhasiat untuk manusia.

5. Good Hygiene Practice (GHP) 1) Bangunan dan Kemudahan • Direka dan dibina ikut maksud kegunaannya • Mudah diselenggarakan • Sesuai dinyahjangkitkan • Terletak di dalam kawasan yang bebas daripada bau, asap, habuk atau lain-lain bahan pencemaran • Tidak terdedah kepada banjir

6. Good Hygiene Practice (GHP) 1) Bangunan dan Kemudahan • Untuk operasi penghasilan dan penyimpanan makanan bangunan mestilah punyai saiz, rekabentuk dan pembinaan yang sesuai • Siling licin, permukaan yang senang dibersihkan dan sentiasa dalam keadan bersih dan baik • Lantai dan dinding licin, kalis air, permukaan yang senang dibersihkan • Lantai basah perlu pengaliran yang mencukupi dan dibuat daripada bahan yang tidak licin

7. Good Hygiene Practice (GHP) 2) Kemudahan Kebersihan dan Tandas Pekerja • Mencuci tangan • Pengeringan • Sink membasuh tangan • Sumber air yang selamat diminum • Bahan pencuci • Tandas dengan rekabentuk kebersihan yang sesuai • Bilik persalinan yang mencukupi untuk kakitangan

8. Good Hygiene Practice (GHP) 3) Peralatan • Reka bentuk yang sesuai • Bahagian yang bersentuhan dengan makanan diperbuat daripada bahan yang tidak toksik • Mudah dibersih dan disanitasi

9. Good Hygiene Practice (GHP) 4) Kawalan Operasi • Keperluan bahan mentah • Sistem kawalan proses • Pembungkusan • Air, ais dan stim • Rekod Kawalan Proses • Prosedur Penarikan Semula

10. Good Hygiene Practice (GHP) - Keperluan Bahan Mentah • Ada spesifikasi kualiti • Pusingan stok diamalkan (first in first out) • Mematuhi kehendak Peraturan-Peraturan Makanan 1985

11. Good Hygiene Practice (GHP) - Sistem Kawalan • Masa dan suhu dikawal • Semua alat pengukur diperbetulkan (calibrate) mengikut keperluan • Kawalan pencemaran silang • Pakaian perlindungan yang bersih disediakan • Langkah kawalan bahaya fizikal, kimia dan biologi semasa pemprosesan perlu diamalkan • Alat penyaringan digunakan bila perlu

12. Good Hygiene Practice (GHP) - Pembungkusan • Rekabentuk dan bahan pembungkusan menyediakan perlindungan kepada produk • Bahan-bahan dan gas tidak toksik • Bungkusan kitar semula (Peraturan-Peraturan 1985) mestilah bersih • Bukan produk makanan tidak dibenarkan • Langkah berjaga-jaga untuk elak pencemaran silang

13. Good Hygiene Practice (GHP) - Air, Ais dan Stim • Hanya air selamat diminum atau punyai kualiti seperti air minum (Peraturan 1985) digunakan untuk proses makanan dan buat ais (kecuali untuk ikan semasa ‘post-harvest’) • Hanya stim seperti air di atas boleh digunakan • Ais untuk pemprosesan dan yang akan bersentuh dengan makanan dikendali dan disimpan dengan baik • Langkah-langkah kawalan dilakukan jika tangki simpanan digunakan

14. Good Hygiene Practice (GHP) - Rekod Kawalan • Rekod kemasukan bahan, pemprosesan, penghasilan, penyimpanan dan pengedaran dijaga dan disimpan lebih dari jangka hayat (shelf life) produk - Prosedur Penarikan Semula • Mesti ada • Tindakan yang betul perlu diambil keatas produk yang ditarik seperti * pemusnahan * pembaikan semula * menjadi makanan haiwan

15. Good Hygiene Practice (GHP) 5) Bangunan : Penyelenggaran dan Sanitasi • Penyelenggaraan dan Pembersihan • Program Pembersihan • Kawalan Serangga Perosak • Pengurusan Sisa Pepejal dan Cecair • Keberkesanan Pengawasan

16. Good Hygiene Practice (GHP) - Penyelenggaraan dan Pembersihan • Membuang debris kasar • Guna larutan pencuci • Dibilas dengan air • Pembersihan kering • Jika perlu, dinyahjangkitkan dengan bilasan seterusnya • Semua peralatan diselenggarakan dengan baik • Larutan pembersih dan pelicin digunakan dengan betul

17. Good Hygiene Practice (GHP) - Program Pembersihan • Perlu • Mestilah dikawal secara berterusan dan berkesan • Program bertulis mesti memperincikan * Kawasan-kawasan * Tanggungjawab untuk sesuatu tugas * Kaedah dan kekerapan pembersihan * penetapan pengawasan

18. Good Hygiene Practice (GHP) - Kawalan Serangga Perosak • Mencegah jalan masuk (preventing access) • Perlindungan dan jangkitan (harborage and infestation) • Pengawasan dan pengesanan (Monitoring and Detection) • Pembasmian (eradication)

19. Good Hygiene Practice (GHP) - Pengurusan Sisa Pepejal dan Cecair • Pengurusan sisa cecair • sistem paip air dan pembuangan sisa air serta pembentungan mencukupi • Semua rangkaian kedap air • Buangan yang terperangkap dibersihkan • Pengurusan sampah • Bekas sampah dan kawasan pengumpulan sampah dibersihkan dengan betul dan dunyahjangkitkan

20. Good Hygiene Practice (GHP) - Keberkesanan Pengawasan • Sistem kebersihan dan sanitasi perlu diawasi dengan melakukan pensampelan mikrobiologi ke atas permukaan-permukaan yang bersentuhan dengan makanan, pemeriksaan produk akhir atau kaedah lain yang sesuai

21. Good Hygiene Practice (GHP) 6) Kebersihan Diri • Status Kesihatan • Amalan Kebersihan Diri • Tingkah Laku Individu • Pelawat

22. Good Hygiene Practice (GHP) - Status Kesihatan • Orang yang disyaki mengidap atau pembawa apa-apa penyakit tidak dibenarkan memasuki kawasan pemprosesan makanan • Jika dijangkiti wajib memaklumkan kepada pihak pengurusan • Contoh-contoh penyakit :  Cirit birit  Jangkitan kulit  Muntah  Demam

23. Good Hygiene Practice (GHP) - Kebersihan Diri • Memakai jaket perlindungan yang bersih • Pelindung Kepala • Sarung tangan • Kasut • Luka mestilah ditutup • Basuh tangan dengan betul

24. Good Hygiene Practice (GHP) - Tingkahlaku • Menjauhkan tindakan yang boleh menyebabkan pencemaran kepada makanan • Tidak dibenarkan memakai sebarang barang kemas, jam atau pin - Pelawat • Memakai pakaian yang sesuai jika memasuki kawasan pemprosesan atau pengendalian makanan

25. Good Hygiene Practice (GHP) 7) Pengangkutan dan Pengedaran • Semua kelengakapan dalaman kenderaan pengangkutan mestilah bersih dan ditutup • Pengasingan makanan yang berlainan secara berkesan • Perlindungan yang berkesan • Kaedah pengawalan yang berkesan eg. terhadap suhu • Keperluan pemeriksaan suhu, kelembapan dll • Kontainer dilabelkan : “ UNTUK MAKANAN SAHAJA (FOR FOOD USE ONLY)”

26. Good Hygiene Practice (GHP) 8) Informasi Pengeluaran • Pengenalpastian Batch atau Lot (batch or Lot Identification)  rekod-rekod disimpan  guna kod yang spesifik • Maklumat Produk  Maklumat yang mencukupi • Pelabelan  Label ada arahan yang jelas

27. Good Hygiene Practice (GHP) 7) Latihan • Kesedaran dan Tanggungjawab (awareness and responsibilities) • Pengendali makanan mestilah menjalani latihan yang dikendalikan oleh institusi latihan pengendali makanan • Penilaian Program Latihan (Training Programmes Assessment) • Penilaian dari masa ke semasa • Latihan Ulangan (Refresher Training) • program latihan dikaji secara rutin dan dikemaskini dimana perlu

28. Good Hygiene Practice (GHP) PERANCANGAN MASA HADAPAN :- • Amalan asas / keperluan minimum kepada industri makanan • Skim pensijilkan untuk GHP • SMIDEC : bantuan kewangan (Industrial Technical Assistance fund (ITAF) )