Σωτηρία Σαλάππα

1. ΙΟΝΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΤΜΗΜΑ ΑΡΧΕΙΟΝΟΜΙΑΣ-ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΟΝΟΜΙΑΣΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ«ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΤΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ:ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΩΝΜΕ ΕΜΦΑΣΗ ΣΤΙΣ ΝΕΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΤΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ» Σωτηρία Σαλάππα Θέμα «The DiVA project» Εργασία στο μάθημα: «Ηλεκτρονική Δημοσίευση» Διδάσκων: Σ. Καπιδάκης Αθήνα, Ιούνιος 2006

2. Εισαγωγή • DiVA = Digitala Vetenskapliga Arkivet= Digital Scientific Archive • Πανεπιστημιακή Σχολή και Βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου της Ουψάλα • Σεπτέμβριος 2000 μέχρι και σήμερα • Πλήρης λειτουργία: Ιανουάριος 2003 • Ιανουάριος 2003: 5 πανεπιστήμια Σουηδίας, 1 Δανίας • Φεβρουάριος 2006: 15 πανεπιστήμια Σουηδίας, Νορβηγίας και Δανίας

3. Σκοπός • Πρωταρχικά: Δημοσίευση επιστημονικών διατριβών σε ηλεκτρονική μορφή • Στη συνέχεια: - Και άλλες μορφές έκδοσης (προπτυχιακές και μεταπτυχιακές διατριβές και εργασίες, αποτελέσματα ερευνητικών προγραμμάτων των τμημάτων) - Το σύστημα να είναι επεκτάσιμο στις νέες μελλοντικές τεχνολογίες - Να απλοποιηθεί η ροή εργασιών για συγγραφείς και προσωπικό - Επαναχρησιμοποίηση της δομημένης πληροφορίας που εισήχθη από το συγγραφέα - Το ηλεκτρονικό έγγραφο να αντιστοιχεί αμέσως στο έντυπο

4. Τρόπος λειτουργίας • Χειρίζεται το ηλεκτρονικό αντίγραφο ενός τεκμηρίου ως «ψηφιακό master» • Τα δεδομένα του συγγραφέα βάση για τη δημιουργία μεταδεδομένων • Μόνιμος «ταυτοποιητής (identifier)» • Αποθήκευση στο τοπικό αποθετήριο, το Αρχείο DiVA • Αντίγραφο στο Μακροπρόθεσμο Αρχείο DiVA • Αποστολή στο Αρχείο Εθνικής Σουηδικής Βιβλιοθήκης για μακροπρόθεσμη διατήρηση

5. Ροή εργασιών δημοσίευσης 1/2 • Ο συγγραφέας χρησιμοποιεί φόρμες επεξεργασίας κειμένου • DiVA Manager: «φόρτωση» εγγράφων από τις φόρμες - αυτόματη μετατροπή τους σε XML (π.χ. από MS-Word σε XML) -δυνατότητα επαναχρησιμοποίησης δεδομένων - αυτόματη δημιουργία μεταδεδομένων • Διεπαφή ιστού για εισαγωγή και διάδοση νέων τεκμηρίων (και ανανέωση-διόρθωση παλιών)

6. Content DisseminationServices Export Formats Export Formats Dublin Core PDF MARC 21 DocBook TEI Header TEI Endnote, Reference Manag HTML METS, MODS URN:NBN Metadata Dissemination Services Word Processor DiVA Document Format Web Services Word Processing Format (Template) Author Long-term preservation Local Repository URN:NBN as a part of disseminated metadata Ροή εργασιών δημοσίευσης2/2

7. Μορφότυπο Τεκμηρίου DiVA (DiVA Document Format) • Τα υπάρχοντα σχήματα δεν πληρούσαν τις απαιτήσεις • Σύλληψη δεδομένων σε βαθύ επίπεδο ανάλυσης • Συμβατότητα με άλλα σχήματα και πρότυπα • Υποστηρίζει τη συγκομιδή (harvesting) μέσω του OAI-PMH • Τρέχουσα έκδοση: σχήμα XML • 99 στοιχεία μεταδεδομένων • Σήμανση: DocBook DTD

8. Μεταδεδομένα • Το σύστημα δημιουργεί όλες τις μορφές μεταδεδομένων μέσα από το Μορφότυπο Τεκμηρίου DiVA - MARC-XML, TEI Header, METS, MODS, DC, Reference Manager Format, EndNote, άλλες σε XML • Τα αρχεία καταλόγου σε MARC21 μεταφέρονται σε τοπικά και εθνικά συστήματα βιβλιοθηκών • Εκδόσεις τμημάτων μπαίνουν στις ιστοσελίδες των τμημάτων απευθείας • Πρόσφατες εκδόσεις μέσω RSS

9. Η αρχιτεκτονική του DiVA 1/2 • Τρεις διαστάσεις: αποθήκευση, εργασία, διεπαφή • Ανοιχτό και εμπορικό λογισμικό • Αποθήκευση: XML DB + Oracle 9i DB • Εργασία: Apache + Apache Tomcat servlet container (Linux) • Εργασία + διεπαφή: Java, XML τεχνολογίες (XML, XSL, XSLT), Apache FOP (XSL-FO)

10. Administrative interface Metadata provider Search & Retrieve interface Publishing interface Session Management / User Authentication Metadata Manager Archiving Manager Metadata Export Manager Publishing Services Security Manager PID Manager Search Services Print Services Metadata File Import Manager Checksum Manager Browse Services Document Upload Manager Authority Record Manager Message Services Storage Management Workspace Long-term Storage Η αρχιτεκτονική του DiVA2/2

11. Προσβασιμότητα και διατήρηση • Μορφότυπο όχι εμπορικό: - Χρήση XML ως πρωταρχική μορφή αποθήκευσης - Μορφότυπο Τεκμηρίου DiVA – μακροπρόθεσμη διατήρηση • Σταθεροί ταυτοποιητές (identifiers): - URN:NBN • Δυνατότητα πολλαπλής αποθήκευσης: - Μακροπρόθεσμο Αρχείο DiVA - Aνταλλαγή μεταδεδομένων και αρχειακών πακέτων με Αρχείο Εθνικής Σουηδικής Βιβλιοθήκης

12. Μακροπρόθεσμο Αρχείο DiVA1/2 • Σκοπός: να διατηρήσει τεκμήρια για μελλοντική χρήση και να παρέχει επιπλέον αποθηκευτικό χώρο (back-up) • Κάθε μορφή τεκμηρίου αποθηκεύεται ως πακέτο, που περιλαμβάνει: - αρχείο στο Μορφότυπο Τεκμηρίου DiVA - αρχείο που ορίζει αυτό το Μορφότυπο - checksums για όλα τα αρχεία • Αποστολή πακέτου και στο Αρχείο Εθνικής Σουηδικής Βιβλιοθήκης

13. Μακροπρόθεσμο Αρχείο DiVA2/2

14. Η πύλη του DiVA • Κοινή διεπαφή για την αναζήτηση και την πλοήγηση στις εκδόσεις • Κοινός κατάλογος θεματικών κατηγοριών • Διάδοση μεταδεδομένων • Αποτελεί παράδειγμα διαλειτουργικότητας • Βασίζεται σε XML τεχνολογίες • Γλώσσα: αγγλικά και σουηδικά • Επιλογές αναζήτησης: δομημένη φόρμα αναζήτησης & αναζήτηση με ελεύθερο κείμενο • Βιβλιογραφικές πληροφορίες και παραπομπές • Αναζήτηση σε περιεχόμενα και επικεφαλίδες

28. Μελλοντική ανάπτυξη του συστήματος • Επέκταση των μεταδεδομένων για τα δικαιώματα και τη διατήρηση • Ευέλικτη μορφή αναζήτησης σε επίπεδο τεκμηρίου • Πιο εξελιγμένη υπηρεσία εκτύπωσης • Αρχειοποίηση των τεκμηρίων πλήρους κειμένου σε XML • Εύρεση εργαλείων για σημασιολογική σήμανση τεκμηρίων

29. Συμπεράσματα • Δυνατότητα επεκτασιμότητας συστήματος • Συνεργασία με πολλά πανεπιστήμια • Ο σκοπός του συστήματος επεκτάθηκε στην έρευνα για μελλοντική ανάπτυξη • Χαμηλό κόστος – ημιαυτόματη ροή εργασιών – καλή λειτουργία • Αυτόματη δημιουργία μεταδεδομένων • Συνεργασία εθνικών βιβλιοθηκών • Ανάγκη για διεθνή μηχανισμό διαχείρισης ταυτοποιητών • Σημαντική βάση για ηλεκτρονική δημοσίευση

30. Σας ευχαριστώ πολύ για την υπομονή σας!