Çocuk İhmali ve İstismarı ve İhmali

1. Çocuk İhmali ve İstismarı ve İhmali Yard.Doç.Dr. Nermin GÜRHAN

2. “Ulusal yasalarca daha genç bir yaşta reşit sayılma hariç, 18 yaşın altındaki her insan çocuk sayılır”.

3. Çocuk örselenmesi ve ihmali nedir? • Çocuk örselenmesi, çocukların, sağlıklarına zarar veren, fiziksel, duygusal, zihinsel ya da sosyal gelişimlerini olumsuz etkileyen tutum ve davranışlara maruz kalmalarıdır. • İhmal ise çocuğun beslenme, bakılma, korunma gibi temel gereksinimlerinin ailesi tarafından yeterince karşılanmamasıdır.

4. Çocuk örselenmesinin tipleri • 1.Fiziksel İstismar • 2. Cinsel İstismar           • 3. Duygusal  İstismar                       • 4. İhmal şeklindedir

5. Fiziksel örselenme: • Çocuğun dayak atma, yakma, ısırma, sarsma, haşlanma gibi olaylar sonucunda kaza dışı her türlü yaralanmasıdır. • Anne baba, öğretmen, bakıcı gibi çocuğa bakıp yetiştirmekle yükümlü kişiler tarafından gerçekleştirilebilir • Çocuğu terbiye etmek amacıyla ya da öfke ile yetişkinin kontrolünü kaybetmesi sonucunda gelişebilir

6. FİZİKSEL İSTİSMARI TANIMA Fiziksel istismara uğramış çocuklarda sosyal işlevsellik alanında birçok eksiklik farkedilmektedir; • Yakın ilişki kurmakta güçlük • Daha çatışmalı, duygusal yoğunluğu az, yoğun öfke ve istismar davranışı içeren ilişkiler kurma • Düşük özsaygı, • Okul başarısızlıkları, • Okul aktivitelerine katılmama, • Bir yetişkinin dokunmasından korkma, eve gitmekten anne babasından aşırı korkma, • Ağrılı işlemlere tepki vermeme, kolay kolay ağlamama.

7. Hangi yaralanmalarda şüphelenilmelidir? • Farklı zamanlara ait çok sayıda ekimoz • İki taraflı gözaltı ekimozu • Bir şekile benzeyen yaralar • Ağız yaraları • Subkonjunktival kanamalar • Simetrik yanıklar • Kalçalarda simetrik lezyonlar • Vertebra, skapula, sternum gibi kemiklerde kırıklar • Uzun kemiklerde metafiz kırıkları • Spiral kırıklar • Aynı çocukta birden fazla kırık

10. Davranış: Fiziksel istismara uğramış çocukların büyük çoğunluğu antisosyal davranışlar gösterebilirler. Öğretmenlerin tanımladığı düşmanca davranışlar bunun göstergesidir

11. İstismara uğramış çocuklar düşük özsaygıya sahiptir. Okulda kaçma, düzen bozucu davranışlar da bu çocukların gösterebileceği davranışlardandır. Fiziksel istismara uğramış çocuklar yetişkinlerle iletişim kurmaktan kaçınırlar. Genellikle bir yetişkinin kendilerine dokunmasından ve yaklaşmasından ürkerler. Anne-babalarından korktukları için kolaylıkla yalan söyleyebilirler. Davranışlarındaki aşırılık dikkati çeker. Aşırı saldırgan, aşırı içedönük ve çekingendirler. Yetişkinlerin ya da ana-babaların ilgisini çekebilmek için kolayca olumsuz ve yanlış davranışlar gösterebilirler.

12. Fiziksel istismara uğrayan çocuklar gelişimsel ve duygusal olarak hasara uğramışlardır ve bunu aşmak için psikolojik yardıma ihtiyaçları vardır.

13. Cinsel örselenme: • Çocuğun yaşına uygun olmayan cinsel içerikli söz, görüntü ve davranışlara uğratılmasıdır. • Genellikle saldırgan bir erkek, kurban ise kız çocuktur. Ancak erkek çocuklar da kurban olabilmektedir. • Örseleyen kişi çoğu kez çocuğun güvenini kazanabilen, tanıdığı bir kişi, hatta yakın akrabasıdır. • Sessiz, içe kapanık, öz güveni iyi olmayan, ailesinden yeterli sevgi ve şefkat görmeyen çocuklar daha fazla risk altındadır.

14. Aile içi yasak cinsel ilişki (ensest veya fücur) ise mağdurda en kalıcı ve olumsuz etkiler bırakan istismar türüdür. Özellikle; İstismar çocuk küçükken başlayıp uzun yıllar sürmüşse, Suçlu, baba veya üvey baba ise, Cinsel birleşme olmuşsa Zor kullanılmışsa Olay uzun süre gizli kalmışsa sonuçlar çok ciddi olmaktadır.

15. Cinsel İstismar Konusunda Önyargılı İnanışlar: • Cinsel istismar yalnızca çocuğun hayal gücünde var olan bir şeydir. Çocuklar hikayeler uydururlar. • Çocuk bunu hayal etmiyorsa bile yakın zamanda unutur, bir önemi yoktur. • İstismara uğrayan çocuklar potansiyel kurbandırlar; çekici, küçük, tatlı güzel kızlar; onay bekleyen, kendine güveni olmayan çocuklar; yaramaz çocuklar,ihmal edilmiş gibi. • Çocuklar uslu, akıllı ve açıkgöz olmaları gerektiğini söyleyerek onları korumuş oluruz. • Tehlikeli yerler, özellikle karanlık bastıktan sonra parklar,genel tuvaletler ve boş sokaklardır. • Çocuklar şüpheli görünen yabancılardan ve yaşlılardan uzak durmalıdır. • Kadınlar çocuklara cinsel istismarda bulunmazlar.

16. İstismar Konusundaki Gerçekler: • Çocuklar istismar hakkında yalan söylemezler. Bu konuda hikaye uyduranlarına çok az rastlanır. • İstismarın kısa ve uzun süreli etkileri çocuğun duygusal ve fiziksel sağlığı açısından çok önemlidir. Böyle bir olay çocuğun tüm yaşamını etkileyebilir. • Çocukların görünüşü ya da davranışı istismara neden olmaz. Anlamını dahi bilmedikleri olayları kışkırtmaktan dolayı çocuklar suçlanamaz. • İstismarla karşılaştığında çocuk bağırarak yardım istemeli, koşarak kaçmalıdır.

17. İstismarcının tercih ettiği yer genelde çocuğun tanıdığı , bildiği yerlerdir. Okul ve okul çevresi, ev ve okul arasındaki yol, bir arkadaş ya da akrabanın evi, çocuğun kendi evi olabilir. Çocuğun kendini rahat hissettiği anlar; oyun zamanı, banyo zamanı ya da yatma saati istismarcının tercih ettiği zamanlardır. Olguların %80-95'inde istismarcı, çocuğun tanıdığı biridir. Yirmi- kırk yaşlarında, evli, sosyal hayatı olan, şüphe çekmeyen bir aile babası dahi olabilmektedir. Kadın istismarcılar erkeklere oranla sayı olarak daha azdır ama vardır.

18. CİNSEL İSTİSMARI TANIMA • Kaygı bozuklukları • Uyku bozuklukları, kabuslar, • Fobiler, • Bedensel yakınmalar • Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu, • İkincil enürezis ve enkoprezis • Disosiasyon, • İstismarın erken döneminde, amnezi, aşırı fantezi kurma, trans • Konversiyon • Depresyon • Düşük benlik saygısı • İntihar düşünceleri ve girişimleri • Öfke tepkileri, • Zayıf dürtü kontrolü, • Karşı olma, karşı gelme bozukluğu

19. Dissosiyatif Kimlik Bozukluğunun (DKB); • Çoğunlukla, sevilen bir kişi ( ebeveyne, kardeş) tarafından veya güvenilir bir ortamda( okul, kreş vb gibi bir yerde)gerçekleştirilen sürekli ve şiddetli istismardan kaynaklandığı düşünülmektedir.

20. Destekleyici kaynaklar; • Eğer çocuk evinin dışında incitiliyorsa, huzur ve güvenlik için anne–babasına başvurabilir. Çocuk ilgi beklediğini dile getirmese de ( yaş nedeniyle veya intikam , şaşkınlık veya suçluluk duygusundan kaynaklanan korku yüzünden ), aile içindeki huzur ortamı, acıdan kaçmak için kullanılan bir yer olabilir.

21. Ayrıca, çocuk zararlı olaylar karşısında dikkatli olmaları ve kendilerini korumaları için anne-babasına güvenebilir.

22. Fakat aile içinde yaşanan zorluklar nedeniyle veya istismarın kaynağı aile olduğu için aile ortamı huzur bulunan yer olmadığında, çocuk güvenebileceği dış kaynaklara sahip olmayabilir.çocuk anne-babanın sağladığı güven,koruma ve huzura duyduğu ihtiyacın eksikliğini hissettiğinde, geriye kalan tek yol çocuğun etrafındaki dünyayı gözlemleyerek geliştirmiş olduğu içsel yöntemler sayesinde dünyayı anlamlandırmasıdır.

23. Adaptif bir savunma mekanizması olarak bölünme; • Sürekli istismara maruz kalan herkes de DKB oluşmaz. Bu bozukluğun oluşmasına katkıda bulunan diğer bir faktör de kişinin,stresi “bölmenin” diğer başa çıkma yollarından daha çok işe yaradığını keşfetmesidir. Alternatif kişiliklere bölünme, çocuğu korumanın ve mümkün olan en iyi şekilde hayatta kalmasını sağlamanın bilinçsizce uygulanan bir yoludur.

24. İstismar, basit bir dissosiyasyonun ( düşteki güvenli bir yere gitmek gibi ) bile acıyı köreltemediği kadar çok fazlaysa, acıyı kişinin dissosiyatif dünyasında bulunan çeşitli kişiler ve yerler arasında bölmek yararlı olabilir.

25. Anne Babaların Cinsel İstismara Uğramış Çocuklarına Verebilecekleri Bazı Tepki Önerileri (Çev. Öner, U. ve Akbalık,G.)

26. Soğukkanlı olun. Çocuğunuza inanın. Çocuğunuzu suçlamayın. Doğru yardım alın. Çocuğunuza güven verin. Her şeyi unutmaya çalışmayın. Merakla gözlemeyin. Çocuğun olayın iyi yönü hakkında da konuşmasına izin verin. Fazla koruyucu olmamaya çalışın. Çocuğunuzu eskisi gibi sevin. Cinsel istismar hakkında çocuğunuzu eğitin. Diğer çocuklarınızı unutmayın

27. ADLİ KANIT TOPLAMA • Çocuk muayeneden önce banyo yapmamalı ve giysilerini değiştirmemelidir • Giysiler çıkartılınca kağıt bir torbaya konarak adli tıp kurumuna gönderilmelidir. • Vajinal, penil, anal sürüntü ve yaymalar, tükrük ve kan örnekleri, kurumuş sekresyon örnekleri, kürdanla tırnak altı kazıntısı alınmalıdır.

28. Duygusal örselenme: • Çocuğun ruh sağlığını etkileyen, reddetme, aşağılama, tehdit etme, suçlama, gibi davranışlara maruz kalması ve yaşına, özelliklerine uygun olmayan beklentiler taşınmasıdır. • Diğer örselenme tipleri olmadığı halde tek başına duygusal örselenme olabileceği gibi, diğer örselenme tiplerine de hemen her zaman eşlik eder. • Belirlemesi ve tedavisi en zor örselenme türüdür.

29. Duygusal istismara neden olan başlıca davranışlar şu şekilde sıralanabilir (Garbarino,1987):

30. Korkutma, yıldırma, tehdit etme, Suça yöneltme, Duygusal bakımdan ihtiyaçlarını karşılamama, Sık eleştirme, Çocuktan yaşı ve gelişimsel kapasitesinin üzerinde beklentilerde bulunmak, Kardeşler arasında ayrım yapma, Küçük düşürme, alay etme, lakap takma Aşırı baskı ve otorite kurma

31. Duygusal istismara yol açan bazı öğretmen davranışları da şu şekilde sıralanmaktadır (Hyman,1986) :

32. Çocukla alay etme, Aşağılayıcı ses tonu, Ders dışı faaliyetlerden men etme, Düşük performansı, başarısızlığı eleştirme, İsim takma, Okul sonrası ceza olarak ders yaptırma, Diğer öğrencilerin çocuğu aşağılamalarına göz yumma, Vurma, çimdikleme,kulak çekme vs. Öğrenciye bir şeyler fırlatma.

33. İHMAL: • yetişkinin unutkanlık ve bilgisizlik sonucu çocuğu muhtemel tehlikelere karşı korumamalarını veya barındırma, beslenme, koruma ve benzeri temel yükümlülüklerini yerine getirmemelerini ifade eden davranış biçimidir. Ancak bazı durumlarda ihmal edilmiş olan çocuklar bundan ağır biçimde zarar görmektedirler

34. Çoğu kez ciddi bir • yaralanma ve ölüm ile sonuçlanmamış ise göz ardı edilmektedir. Çocukların sakat kalmaları ve ölmeleri • araştırıldığında ihmalin sorumluluğunu bir şekilde yerine getiremeyen yetişkinler tarafından oluştuğu      • bilinmektedir.

35.                   “ Sizin de Sorunlarınız Olabilir. •                      Ama Ben Bu Sorunları Kendi Başıma Çözme Yeteneğine Henüz Sahip Değilim..... •                     Ancak Siz Benim Sorunlarımı Çözme Gücüne Sahipsiniz."                 “ÇOCUK”