Αρχές Μικροοικονομικής

1. Αρχές Μικροοικονομικής Ατελής Πληροφόρηση στις Αγορές Αγαθών & Ατελής Ανταγωνισμός στην Αγορά Εργασίας Πελαγίδης Θοδωρής & Βουτσινά Κατερίνα

2. Υπόθεση της πλήρους πληροφόρησης vs. Υπόθεση της ατελούς πληροφόρησης Ερώτηση: Τι πληροφόρηση έχουν οι οικονομικοί παράγοντες σε σχέση με: • Τιμές • Διαθέσιμες ποσότητες αγαθών • Οι έννοιες της ατελούς πληροφόρησης(imperfect information) και της ασύμμετρης πληροφόρησης (asymmetric information)

3. Συνέπειες από συνθήκες ατελούς πληροφόρησης • Το πρόβλημα της δυσμενούς επιλογής • Το πρόβλημα των κινήτρων • Το πρόβλημα της αναζήτησης • Ο ρόλος της διαφήμισης

4. Η έννοια της ‘δυσμενούς επιλογής’ Όταν υπάρχουν συνθήκες ασύμμετρης πληροφόρησης μεταξύ των μερών της οικονομικής συναλλαγής, υπάρχει το ενδεχόμενο της δυσμένους επιλογής (adverse selection). Η χαμηλότερη τιμή ενδέχεται να συνοδεύεται από υψηλό κίνδυνο αναφορικά με την ποιότητα των προσφερόμενων προϊόντων. Ο καταναλωτής ενδέχεται να επιλέξει κακής ποιότητας αγαθά ή υπηρεσίες. Ανάπτυξη ισχνούς αγοράς (thin market)

5. Αγορά μεταχειρισμένων αυτοκινήτων Τιμή μετ. Αυτοκ. Καμπύλη Ζήτησης Καμπύλη Προσφοράς Ποσότητα μεταχ. αυτοκινήτων

6. Αγορές σε συνθήκες ασύμμετρης πληροφόρησης • Υπάρχει τρόπος να καλυφθεί αυτό το χάσμα των πληροφοριών? • Ποιες είναι οι πιθανές αντιδράσεις των καταναλωτών? • Ποιες είναι οι πιθανές αντιδράσεις των πωλητών? • Σηματοδοσία • Προσδιορισμός της ποιότητας από την τιμή

7. Το πρόβλημα των κινήτρων (incentive problem) Έλλειψη κινήτρων ή παροχή λανθασμένων (στρεβλών) κινήτρων για την παρότρυνση των οικονομικών παραγόντων να λάβουν ‘άριστες’ αποφάσεις Η έννοια του ‘ηθικού κινδύνου’(moral hazard) • Χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά στην αγορά ασφαλισικών συμβολαίων • Όταν ο ένας οικ. παράγοντας δεν αναλαμβάνει τη συνολική ευθύνη για τις επιπτώσεις των πραξεών του και έχει την τάση να είναι λιγότερο προσεκτικός στη συμπεριφορά του με αποτέλεσμα να αφήνει τον άλλο οικ. παράγοντα με τον οποίο συνδιαλλάσεται να επωμίζεται ένα κομμάτι από τις επιπτώσεις της απρόσεκτης συμπεριφοράς του.

8. Το πρόβλημα των κινήτρων Λύσεις: • Αγορά (ιδιοκτησία & τιμές) • Συμβόλαια • Καλή φήμη

9. Το πρόβλημα της αναζήτησης(search) Σε όλες τις αγορές της οικονομίας, οι οικ. παράγοντες προσπαθούν να καλύψουν τις μεγάλες ανάγκες πληροφόρησης που έχουν, ώστε • Ν’ αποσαφηνίσουν τις επιλογές τους • Να πάρουν ορθολογικές αποφάσεις Η έννοια της διασποράς τιμών (‘price dispersion’) -αφορά τη διαφορά που παρατηρείται στις τιμές που χρεώνουν διαφορετκοί πωλητές για την πώληση του ίδιου προϊόντος ή υπηρεσίας -δημιουργείται και συντηρείται από το κόστος της έρευνας (search cost) των τιμών και την ελλιπή πληροφόρηση των καταναλωτών

10. Το πρόβλημα της αναζήτησης • Ατελής ανταγωνισμός • Αγορά εργασίας • Μεσάζοντες πληροφόρησης • Η συμβολή της διαφήμισης

11. Δοκιμάστε τις γνώσεις σας! • Υποθέστε ότι ένας καθηγητής αναθέτει ομαδικές εργασίες στους φοιτητές. Σε κάθε ομάδα όλοι οι φοιτητές θα πάρουν τον ίδιο βαθμό. Θα μπορούσατε να συνδέσετε το παραπάνω με την έννοια του ηθικού κινδύνου? • Η διασπορά τιμών αναμένεται μεγαλύτερη σε ένα μεγάλο αστικό κέντρο ή σε μια περιοχή με μικρές και απομεμακρυσμένες μεταξύ τους κωμοπόλεις? • Πως το κόστος αναζήτησης των καταναλωτών συμβάλλει στην ερμηνεία της επιτυχία των εμπορικών πολυκαταστημάτων?

12. Ατελής Ανταγωνισμός στην Αγορά Εργασίας • Ο ρόλος των εργατικών ενώσεων • Ο ρόλος της διοίκησης ανθρωπίνων πόρων της επιχείρησης ...αναφορικά με τους μισθούς και την απασχόληση

13. Εργατικές Ενώσεις (Trade Unions)

14. Εργατικές Ενώσεις Webbs in History of Trade Unionism (1894: 1): “A trade union…is a continuous association of wage earners for the purpose of maintaining or improving the conditions of their working lives”

15. Ιστορική εξέλιξη Aρχικά μια ένωση εξειδικευμένων εργατών μιας συγκεκριμένης τέχνης (π.χ. αρτοποιοί, οι οικοδόμοι, οι χρυσοχόοι κ.α.) με σκοπό την προστασία της τέχνης από τους ξένους και την προώθηση των συμφερόντων των μελών της. Οι εργατικές ανώσεις γίνονται δημοφιλείς στην Ευρώπη σε πολλές χώρες, κατά τη διάρκεια της βιομηχανικής επανάστασης.

16. Εργατικές Ενώσεις • Πηγή ισχύος: Συλλογική δράση • Στόχος:βελτίωση των συνθηκών απασχόλησης και αύξηση των μισθών • Ρόλος: συλλογική αντιπροσώπευση εργαζομένων, διαπραγματεύσεις μισθών, διαχείριση παραπόνων, διαμόρφωση κανόνων πρόσληψης, προαγωγής, προνομίων, ασφάλεια εργασιακού περιβάλλοντος και συνθηκών εργασίας, πρακτικές διαχείρισης του εργ. δυναμικού κτλ.

17. Επίπεδα εκπροσώπευσης στην Ελλάδα

18. Οικονομικές Συνέπειες από τις δραστηριότητες των Εργατικών Ενώσεων Οι ηγεσίες των εργατικών ενώσεων ως μονοπωλητές εργασίας • Επηρεάζουν τους μισθούς • Διαπραγματεύονται συλλογικά τις αμοιβές τους • Συνάπτουν συμβάσεις με τους εργοδότες οι οποίες καθορίζουν μισθούς υψηλότερους από τους ανταγωνιστικούς μισθούς της αγοράς

19. Καμπύλη Ζήτησης που αντιμετωπίζει η εργατική ένωση Η Εργατική Ένωση ως Μονοπωλητής Εργασίας: Όταν διαπραγματεύται και απαιτεί υψηλότερους μισθούς, η ηγεσία της εργατικής ένωσης γνωρίζει ότι οι εργοδότες θα ζητήσουν και θα προσλάβουν λιγότερους εργαζομένους. Μισθός Ζητούμενη Ποσότητα Εργασίας

20. Οικονομικές Συνέπειες από τις δραστηριότητες των Εργατικών Ενώσεων Σε αγορές ατελούς ανταγωνισμού (ολιγοπωλιακές αγορές & μονοπωλιακές αγορές) επιχ. με υπερκέρδη ή μονοπωλιακά κέρδη • αντιμετωπίζουν υψηλό κόστος αποχώρησης εργαζομένων (sunk cost) • Ενδίδουν • Μεταβιβάζουν ένα μέρος των υπερκερδών ή μονοπωλιακών κερδών στους εργαζόμενους μέσω των σχετικών υψηλών μισθών. Σε αγορές πλήρους ανταγωνισμού, όπου οι επιχ. λειτουργούν με μηδενικά οικονομικά κέρδη, ισχύουν τα αντίστροφα.

21. Περιορισμός της ισχύος των εργατικών ενώσεων • Η απειλή αντικατάστασης • Η απειλή ανεργίας

22. Παράγοντες που ερμηνεύουν τις διαφορές μισθών • Εργατικές ενώσεις • Μη χρηματικά χαρακτηριστικά των θέσεων εργασίας • Παραγωγικότητα • Ατελής πληροφόρηση • Περιορισμένη κινητικότητα των εργαζομένων • Διακρίσεις

23. Κίνητρα: Σύνδεση της προαγωγής & μισθολογικής εξέλιξης με την απόδοση • Το καρότο & το μαστίγιο • Αμοιβή ανά μονάδα • Θεωρία των αποτελεσματικών μισθών • Προαγωγές • Πρόσθετες παροχές

24. Βιβλιογραφία • Stiglitz, J., and Walsh C., (2010), Αρχές Μικροοικονομικής, εκδ. Παπαζήση Κεφ. 15 & 16