leqcia #6

1. leqcia #6 Tema: II nawili sakuTrebisuflebisSeZenadadakargva

2. moTxovnis daTmoba (cesia) • valis gadakisreba

3. qarTuli samoqalaqo kodeqsi moTxovnis daTmobasa da valis gadakisrebas miiCnevs sakuTrebis warmoSobis gzad da maT sanivTo samarTalSi awesrigebs. ratom iTvleba es ori instituti sanivTo-samarlebriv kategoriebad, kerZod sakuTrebis warmoSobis safuZvlad? ganvixiloT ra xdeba am SemTxvevebSi: • moTxovnis daTmobisas – movalis mimarT moTxovna erTi kreditoridan meoris mflobelobaSi gadadis. • valis gadakisrebisas – ki kreditoris winaSe axali movale ikavebs adgils.

4. mTeli es procedura garigebis safuZvelze xdeba da ise mTavrdeba, rom xeluxlebeli rCeba urTierTobis Sinaarsi, icvleba mxolod misi monawile mxare, anu Tu adre raime samarTlebrivi urTierTobis erT-erTi mxare iyo kreditori “avTo” da movale “daTo”, moTxovnis daTmobis Semdeg mis adgils ikavebs kreditori “beno’. TviT “avTosa” da movale “daTos” Soris arsebuli urTierTobis Sinaarsi ar icvleba. xolo valis gadakisrebisas – movale “daTos” adgils daikavebs axali movale “petre” da kreditor “avTosa” da axal movale “petres” Soris urTierTobis Sinaarsi ar icvleba.

5. maSasadame, moTxovnis daTmobisa da valis gadakisrebisas pirTa Canacvleba xdeba urTierTobaSi. es movlena valdebulebiT-samarTlebrivi xasiaTisa rom yofiliyo, maSin urTierTobis Sinaarsic Seicvleboda. ase rom, SeTanxmeba, romelsac Cven sanivTo kategoriaSi vsvavT, erTi subieqtis mimarT wyvets sakuTrebis uflebas da warmoSobs mas meoris mimarT da Tavad urTierTobis Sinaarsi anu “sakuTrebis ufleba” (am SemTxvevaSi moTxovnaze sakuTrebis ufleba) ar icvleba. ganvixiloT moTxovnis daTmobis mokle istoria:

6. romis samarTalSi gabatonebuli principis Tanaxmad, dauSveblad miiCneoda valdebulebiT uflebaTa erTi piris xelidan meoris xelSi gadacema. digestebis mixedviT: “visimes sasargeblod erTxel warmoSobili moTxovnis ufleba, rogorc wesi, ar gadadis sxvaze, memkvidreebze gadacemis garda”. es metad mouxerxebeli iyo da romis moqalaqeni iZulebulni iyvnen miemarTaT SemovliTi, arapirdapiri gzebisTvis. • pirveli aseTi saSualeba – kreditoris Sesacvlelad iyo novacia (Zvel valdebulebis axali valdebulebiT Secvla). misi nakli imaSi mdgomareobda, rom kreditoris cvlas valdebulebis SecvliT axdenda. • kreditorebis Secvlas delegacia ewodeboda.

7. novaciis dros moTxovnis daTmobisaTvis saWiro iyo movalis Tanxmoba. Tanac moTxovnis daTmoba ki ar xdeboda, aramed wydeboda Zveli ufleba da mis adgilze Cndeboda axali ufleba. Sesabamisad, Zveli kreditorebis mimarT movalis pretenziebi axlis mimarT ver gamoiyeneboda. • meore saSualeba (Tanamedrove cesiis safuZvlebi) – aq gamoiyeneboda jer warmomadgenel “kognitoris” da Semdgom “prokuratoris” institutebi. • kreditoris Sesacvlelad Zveli kreditori niSnavda axals Tavis prokuratorad, igive warmomadgenlad, romelic uflebamosili iyo Tavis sasargeblod moexdina gadaxdevineba.

8. cesia – romis samarTalSi ganixileboda, rogorc uflebis nasyidobis saxeoba anu iseTi mdgomareoba, roca cedenti (Zveli kreditori) yidiscesionerze (axali kreditori) Tavis moTxovnis uflebas movalis mimarT. • sainteresoa is faqti, rom frangul samoqalaqo kodeqsSi cesia nasyidobis TavSia moTavsebuli, rasac frangi avtorebi Secdomadac miiCneven, radgan, cesia SesaZlebelia aramarto nasyidobisas, aramed gasxvisebasTan dakavSirebul sxva xelSekrulebebSic, rogoricaa gacvla, Cuqeba da sxva. • wingadadgmul nabijad CaiTvleba is kodeqsis sistemebi, sadac cesia valdebulebiTi samarTlis zogad nawilSia ganTavsebuli.

9. cesiis – damkvidrebas aZnelebda is garemoeba, rom moTxovnis uflebas ukavSirebdnen garkveul pirs, romelSiac igi iyo ganivTebuli. • moTxovnis gadasvla SesaZlebeli iyo iq, sadac SesaZlebeli iyo pirovnebis uflebamonacvleoba. aseTad ki Zvel droSi miCneuli iyo memkvidreoba. • Semdgom, TandaTanobiT moxda pirovnuli faqtoris ganeitraleba da mxolod qonebrivi uflebamonacvleobis aRiareba, ris Sedegadac mieca cesias gasaqani.

10. saqarTvelos samoqalaqo kodeqsma moTxovnis daTmoba da valis gadakisreba CaTvala uflebebsa da moTxovnebze sakuTrebis SeZenis saSualebad da orive instituti ganaTavsa sanivTo samarTlis wignSi. Tumca bevri sxva qveynebis kodeqsebSi am or instituts valdebulebiT nawilSi aqvs adgili daTmobili. am ori institutis sanivTo Tu valdebulebiT nawilSi moTavseba ganpirobebuli imiT, Tu romel samarTlebriv Sedegebze amaxvilebs yuradRebas kanonmdebeli: • valdebulebiT nawilSi – moxvedra ganapiroba iman, rom kanonmdebeli aqcents akeTebs rogorc Sinaarsobriv (sakuTrebis gadacema), ise valdebulebiT-samarTlebriv urTierTobaSi subieqturi Semadgenlobis cvlilebaze.

11. anu is, rom am garigebebiT (moTxovnis daTmoba da valis gadakisreba) xdeba garkveuli cvlilebebi valdebulebiT-samarTlebriv urTierTobaSi da ara imaze miTiTebiT, rom am garigebebiT erTi piri kargavs uflebas, xolo sxva piri iZens am uflebas, erTi piri Tavisufldeba valdebulebisagan, xolo meore piri kargavs moTxovnas. • erTi nawili samarTalmcodneebisa momxrea imis, rom valis gadakisrebis instituti swored rom valdebulebiT nawilSi iyos ganTavsebuli, radgan miuxedavad imisa, rom valis gadakisrebisas adgili aqvs gankargviT samarTlebriv Sedegs, yuradReba unda mivaqcioT valdebulebiT-samarTlebrivi urTierTobis subieqtur (da ara Sinaarsobriv) cvlilebaze – axali movalis mier Zveli movalis adgilis dakaveba.

12. analogiuradve samarTalmcodneTa garkveuli nawili moTxovnis daTmobis institutis nawilobriv mainc valdebulebiT nawilSi moTavsebis momxrea, radgan – miuxedavad imisa, rom moTxovnis daTmoba gankargviTi garigebaa da xorcieldeba sakuTrebis uflebis gadacema gansazRvrul qonebaze, adgili aqvs aseve valdebulebiT-samarTlebriv urTierTobaSi mniSvnelovan cvlilebebs, romelTa regulireba swored rom valdebulebiTi samarTlis sagania. kerZod: (1) kanonis ZaliT warmoiqmneba valdebulebiT-samarTlebrivi urTierToba Zvelsa da axal kreditorebs Soris (Zvelma axals unda gadasces yvelaferi rac am moTxovnas exeba); (2) unda gadawydes aqcesoruli uflebebis bedi; (3) daculi unda iqnas movalis intersebi, gansakuTrebiT maSin, rodesac movalem araferi icoda am daTmobis Sesaxeb.

13. samarTalmcodneTa garkveuli nawili gvTavazobs Semdeg konstruqcias, rom valis gadakisreba moTavsebuli iyos valdebulebiT nawilSi, xolo moTxovnis daTmobis principis damdgeni ori zogadi norma (198-e da 199-e) sanivTos nawilSi, xolo moTxovnis daTmobis danarCeni maregulirebeli normebi ki valdebulebiT nawilSi. (visac dagainteresebT, dawvrilebiT ixileT zurab WeWelaSvilis wignidan).

14. saqarTvelos samoqalaqo kodeqsi moTxovnis daTmobas zogadi normiTac da specialuriTac awesrigebs, kerZod 198-e muxlis pirveli nawiliT (zogadi): • moTxovna an ufleba, romelTa daTmoba da dagiravebac SesaZlebelia, maTma mflobelma SeiZleba sakuTrebad gadasces sxva pirs. da 199-e (specialuri): • moTxovnis mflobels (kreditors) SeuZlia movalis Tanxmobis gareSe moTxovna mesame pirs dauTmos – aq mTavari isaa, rom moTxovna an ufleba axali mflobelis sakuTrebaSi gadadis. • 198-e muxli – amaxvilebs yuradRebas sakuTrebaSi gadacemis momentze, xolo • 199-e muxli - ki moTxovnis an uflebis daTmobaze, rogorc sakuTrebis SeZenis wyaroze.

15. moTxovna an ufleba, romelTadaTmobacxdeba, warmoadgensqonebrivifaseulobisnivTier an sxvaaramaterialurqonebrivsikeTes. igixorcieldebasamisaxissubieqtebsSorisurTierTobaSi, rogoricaa: • moTxovnisdamTmobi (Zvelikreditori - cedenti) • moTxovnisSemZeni (axalikreditori - cesioneri) • movale TviTmoTxovnsdaTmobaxorcieldebaaxaldaZvelkreditorsSorisSeTanxmebiT. am SeTanxmebiTfiqsirdebamoTxovnissubieqtTamonacvleoba, misierTipirisxelidanmeoreSigadasvla.

16. moTxovnis daTmoba moTxovnis daTmoba (cesia) aris Tavdapirvel da axal kreditors Soris dadebuli garigeba (SeTanxmeba), romliTac Tavdapirveli kreditori movalis mimarT Tavis moTxovnas gadascems (uTmobs) axal kreditors. • moTxovnis daTmoba - ormxrivi garigebaa, radgan sakmarisi ar aris mxolod Tavdapirvel kreditoris nebis gamovlena, aucilebelia rom axalma kreditorma miiRos mis mier gamovlenili neba. mocemuli garigebis (xelSekrulebis) mxareebs warmoadgenen moTxovnis damTmobi (Zveli kreditori) da moTxovnis SemZeni (axali kreditori). • moTxovnis daTmoba – gankargviTi garigebaa, radgan am dros xdeba arsebul uflebaze zemoqmedeba – misi gadacema sxva pirze.

17. moTxovnis daTmoba – abstraqtuli garigebaa (igi ar aris mavaldebuli garigeba, radgan mis Sinaars warmoadgens moTxovnis gadacema da ara aqvs mniSvneloba gadacemis safuZvels – Cuqeba, nasyidoba). • moTxovnis daTmoba – unda ganvasxvavoT mis safuZvlad arsebuli kauzaluri garigebisagan, romelic warmoadgens cedentsa da cesioners Soris valdebulebiT-samarTlebriv urTierTobas (nasyidoba, Cuqeba). • radganacmoTxovnis daTmoba – abstraqtuli garigebaa da damokidebuli ar aris samarTlebriv safuZvelze, Tu raime mizeziT moxda moTxovnis daTmobis safuZvlad arsebuli kauza (nasyidoba, Cuqeba) baTili, es ar Seexeba moTxovns daTmobis namdvilobas da moTxovna gadasulad CaiTvleba cesionerze. cedents ki am SemTxvevaSi SeuZlia cesioners mosTxovos moTxovnis ufleba ukan usafuZvlo gamdidrebis wesebis Sesabamisad.

18. anu qarTuli kodeqsis mixedviT • moTxovnis daTmobis – mimarT moqmdebs abstraqciis principi – rac mdgomareobs imaSi, rom Tu mxareebi SeTanxmdnen moTxovnaze uflebis gadacemaze (moTxovnis daTmobaze), sakuTrebis ufleba axal SemZenze (cesionerze) gadava miuxedavad imisa, rom SeiZleba maT Soris dadebuli valdebulebiT-samarTlebrivi garigeba (mavaldebulebeli garigeba - nasyidoba, Cuqeba) Tavidanve iyo baTili an SemdgomSi iqna baTilad cnobili. cesioneri xdeba mesakuTre da uflebamosilia kidev sxvaze gaasxvisos, Tumca aseTi gasxviseba moklebulia namdvil samarTlebriv safuZvels da amitom cesionerma miRebuli Sesruleba cedents ukan unda daubrunos usafuZvlo gamdidrebis wesebis Sesabamisad.

19. unda avRniSnoT, rom praqtikaSi ase gamijnulad (abstraqciis principi) ar gamoixateba. • praqtikaSi ZiriTadad – moTxovnis daTmobis garigeba Serwymulia kauzalur garigebasTan (nasyidoba an Cuqeba) da masTan erTad qmnis erTian aqts. magaliTad – dokumentalurad dgeba wminda nasyidobis xelSekruleba da mxolod misi sagania moTxovna movalis mimarT gansazRvruli valdebulebis Sesrulebaze. miuxedavad imisa, rom moTxovnis daTmoba saerTod naxsenebi ar aris xelSekrulebaSi, am garigebis mimarT moqmedebs moTxovnis daTmobis normebi, cxadia nasyidobis normebTan erTad. nasyidobis kauzaluri garigeba warmoSobs mxolod valdebulebiT urTierTobas mxareebs Soris, rac gamoixateba imaSi, rom gamyidvels ekisreba valdebuleba sakuTrebis uflebiT gadasces moTxovna cesioners, xoli myidvels ekisreba valdebuleba – cedents gadauxados nasyidobis fasi. moTxovnis daTmobis gankargviTi garigebiT ki xdeba uSualod valdebulebis Sinaarsis Sesruleba – sakuTrebis uflebis gadacema.

20. im urTierTobas, romlis drosac moTxovnis mflobels SesaZlebloba aqvs Tavisi moTxovna sxva pirs gadasces, samoqalaqo kodeqsi moTxovnis daTmobas uwodebs • moTxovnis daTmobis safuZlebi SeiZleba oyos: nasyidoba, Cuqeba, gacvla, anderZi da a.S. magaliTad: gega gelaSvilma latariaSi moigo mersedesi. amiT mas warmoeSva moTxovnis ufleba latariis momwyobi organizaciis mimarT, e.i. gelaSvili am SemTxvevaSi moTxovnis mesakuTrea. gelaSvilma mogebuli latariis bileTi aCuqa Tavis megobars nini berZuls, e.i. moTxovna gadasca - dauTmo mis megobars sakuTrebaSi da mogebuli mersedesis moTxovna latariis momwyobi organizaciisadmi ukve warmoeSoba berZuls.

21. kerZosamarTlebrivi urTierTobebis Taviseburebebidan gamomdinare, moTxovna SeiZleba sruliad sxvadasxva formiT arsebobdes da Sesabamisad gansxvavebuli iqneba misi daTmobis formebic. ramdenadac moTxovnis daTmobisas valdebulebiTi urTierToba warmoiSoba mxareebs (Zveli da axali kreditori) Soris, nasyidobis an Cuqebis an sxva, kanoni avaldebulebs Zvel kreditors raRac valdebulebebis SesrulebaSi. nasyidobis zogadi wesidan gamomdinare gamyidveli valdebulia myidvels gadasces nivTobrivad da uflebrivad unaklo nivTi da aseve specialuri - moTxovnis daTmobis 198 (2,3) muxliT, kanoni Zvel kreditors avaldebulebs:

22. 198-e muxlis me-2 nawilisTanaxmad: 2. ძველი მფლობელი ვალდებულია ახალ მფლობელს გადასცეს მის მფლობელობაში არსებული ყველა საბუთი, რომლებიც ეხება მოთხოვნებსა და უფლებებს, და ყველა ინფორმაცია, რომლებიც აუცილებელია ამ მოთხოვნებისა და უფლებების გამოყენებისთვის.

23. magaliTad: saxvaZem 10000 lari asesxa mukbanians, romelic movales unda daebrunebina 2012 wlis 15 ianvars. 2011 wlis seqtemberSi saxvaZe sacxovreblad gadavida germaniaSi. amis gamo saxvaZem mukbanianisagan sesxis dabunebis moTxovna dauTmo kirvaliZes. saxvaZe valdebulia gadasces kirvaliZes sesxis xelSekruleba, romelic mas dadebuli hqonda mukbanianTan da romliTac mas ufleba hqonda moeTxova valis dabruneba. bunebrivia, rom movale (mukbaniani) SeiZleba dainteresdes, Tu ratom unda daubrunos vali kirvaliZes (axal kreditors) da moiTxovos misgan sabuTi: rogorc moTxovnis daTmobis xelSekruleba, aseve sesxis xelSekrulebac.

24. kanoni aseT SemTxvevaSi icavs moTxovnis axal mflobels da mas aniWebs uflebas Zveli mflobelisagan moiTxovos moTxovnis daTmobis damadasturebeli sabuTi, romelic saTanadod unda iyos damowmebuli. 198-e muxlis me-3 nawilisTanaxmad: 3. ძველი მფლობელი ასევე ვალდებულია მოთხოვნის საფუძველზე გადასცეს შემძენს სათანადოდ დამოწმებული საბუთი ამ უფლებისა და მოთხოვნის დათმობის შესახებ. ამ საბუთის დამოწმების ხარჯები დაეკისრება ახალ მფლობელს. SeiZleba kanoni moTxonis daTmobis specialur formasac iTvaliswinebdes, magaliTad: Sps-Si partnioris mier wilis daTmoba an dagiraveba saWiroebs sanotaro wesiT damowmebul xelSekrulebas da registracias samewarmeo reestrSi.

25. moTxovnis daTmobis sagani: samoqalaqo kodeqsis mixedviT moTxovnis daTmobis sagans warmoadgens iseTi moTxovna, romelTa daTmoba da dagiraveba SesaZlebelia. • magaliTad – gamsesxebels valis dabrunebis moTxovnis ufleba aqvs, SemkveTs menardisagan samuSaos Sesrulebis moTxovnis ufleba gaaCnia da sxva. dauSvebelia iseTi daTmoba, romelic ewinaaRmdegeba (1) valdebulebis arss, (2) kanons an (3) movalesTan kreditoris SeTanxmebas (199-e muxlis (1)). (1) valdebulebis arss – valdebuleba is samarTlebrivi urTierTobaa, romlis safuZvelzec kreditors aqvs moTxovnis ufleba movalis mimarT. aseTi kategoriis moTxovnebs miekuTvneba saojaxo-samarTlebrivi urTierTobebidan gamomdinare moTxovnebi.

26. magaliTad – baTilia meuRleTa urTierTrCenis valdebulebidan, mSoblebisa da Svilebis, agreTve ojaxis sxva wevrebis saalimento valdebulebidan, Svilad ayvanisa da mzrunvelobidan gamomdinare moTxovnebis daTmoba. es daTmobebi ewinaaRmdegeba aRniSnul valdebulebaTa arss da kanoniT maTTvis miniWebul miznebs. Tu moTxovna kreditoris pirovnebasTanaa dakavSirebuli, misi daTmoba ar SeiZleba. magaliTad – pirovnebasTan dakavSirebuli saalimento, janmrTelobisa da sicocxlisaTvis miyenebuli zianis anazRaurebis moTxovnebi, rCenis valdebulebasTan dakavSirebuli, pensiis micemasTan dakavSirebuli moTxovnebi da a.S. zemo aRniSnuli moTxovnaTa daTmoba dauSvebelia xelSekrulebiTac, radgan isini warmoadgenen kanoniT dadgenil e.w “dauTmob” moTxovnebs.

27. (2) kanonsawinaaRmdego daTmoba - 516-e muxli, romelic adgens, rom “upiratesi Sesyidvis ufleba arc sxva pirs gadaecema da arc memkvidreobiT gadadis, 253 (2)-s mixedviT dauSvebelia piradi servitutis uflebis sxva pirebisaTvis gadacema. aucileblad unda avRniSnoT, rom 199-e muxli exeba iseT SemTxvevebs, rodesac moTxovnis daTmoba kanonieria anu ar ewinaaRmdegeba sajaro wesrigs, zneobriv normebs, ar aris moCvenebiTi da sxva. magram Tu moTxovnis daTmobis garigeba aseTad iqneba miCneuli, igi baTilad CaiTvleba ara 199-e muxlis ZaliT, aramed zogadad garigebis baTilobis 54-58-e muxlebis mixedviT. (3) movalesTan kreditoris SeTanxmeba –- SeTanxmebis sawinaaRmdego moTxovnis daTmobis xelSekruleba baTilia. mag: konkretulma mxatvarma unda daxatos an plastikuri operacia konkretulma qirurgma unda gaukeTos.

28. unda avRniSnoT erTi garemoeba, rom mxareTa SeTanxmebiTac SeiZleba uari iTqvas moTxovnis daTmobaze da am SemTxvevaSi gadamwyvetia movalis interesebi da moTxovnis mflobeli – kreditori SeboWilia. amitom kodeqsis 199-e (1) muxli awesrigebs, rom • kreditoris movalesTan SeTanxmeba moTxovnis daTmobis dauSveblobis Sesaxeb SeiZleba mxolod maSin, Tu arsebobs movalis pativsadebi interesi, (anu zogadad movalesTan SeTanxmeba ar xdeba). pativsadeb interesad ki unda CaiTvalos samarTlebrivad angariSgasawevi interesi. anu saqarTvelos samoqalaqo kodeqsi zRudavs moTxovnis daTmobis gamoricxvis mxareTa kerZo avtonomias.

29. igi imperatiulad adgens, rom moTxovnis daTmobis gamomricxavi SeTanxmeba namdvilia mxolod maSin, Tu arsebobs movalis pativsadebi interesi. xolomovalis pativsadebi interesis arseboba-ararsebobis sakiTxi wydeba sasamarTlos mier yovel konkretul SemTxvevaSi saqmis garemoebebidan gamomdinare. anu CamovayaliboT 199-e muxlis pirveli nawili: • moTxovnis mflobels (kreditors) SeuZlia movalis Tanxmobis gareSe moTxovna mesame pirs dauTmos, Tuki es ar ewinaaRmdegeba valdebulebis arss, movalesTan mis SeTanxmebas an kanons (moTxonis daTmoba). movalesTan SeTanxmeba moTxovnis daTmobis dauSveblobis Sesaxeb SeiZleba mxolod maSin, Tu arsebobs movalis pativsadebi interesi (199 (1)).

30. anudaskvnissaxiT, moTxovnisdaTmobiswinapirobebsSeadgens: • moTxovnisdaTmobisgarigeba; • moTxovnisgansazRvruloba; • moTxovnismikuTvnebakreditorisadmi; • moTxovnisgadacemisSesaZlebloba. (detaluradTugainteresebT, ix. zurabWeWelaSviligv. 295 – 315).

31. moTxovnis daTmobis xelSekruleba moTxovnis daTmoba Cveulebriv xdeba moTxovnis mflobelsa (cedentsa) da mesame pirs (cesioners) Soris dadebuli xelSekrulebiT. am xelSekrulebiT moTxovnis uflebis mqone am uflebas gadascems mesame pirs. • magaliTad – xelSekruleba gamsesxebelsa da mesame pirs Soris imis Taobaze, rom gamsesxebeli (uflebis mflobeli) uTmobs mesame pirs msesxeblisagan valis dabrunebis moTxovnis uflebas anu moTxovnis uflebis Tavdapirveli mflobelis adgils ikavebs mesame piri. amas iTvaliswinebs kodeqsis 199-e muxlis meore nawili:

32. moTxovnis daTmoba xdeba moTxovnis mflobelsa da mesame pirs Soris dadebuli xelSekrulebiT. aseT SemTxvevebSi Tavdapirveli mflobelis adgils ikavebs mesame piri (199 (2)). moTxovnis daTmobis xelSekrulebis forma Tavisufalia da kanoni aranair moTxovnas ar uwesebs, Tumca unda vivaraudoT, rom Tuki daTmoba xdeba iseTi moTxovnebisa, romelic gamomdinareobs werilobiTi xelSekrulebidan, maSin daTmobis xelSekrulebac werilobiT unda gaformdes an kidev kanoniT SeiZleba dadgindes gamonaklisi SemTxvevebi, rodesac garigebis formis dacva savaldebuloa. magaliTad – ipoTekis uflebiT uzrunvelyofili moTxovnis daTmoba – sk-is 295 –e muxli:

33. მუხლი 295. იპოთეკისა და მის საფუძვლად არსებული მოთხოვნის გადაცემა სხვა პირისთვის (29.06.2007 N5127) იპოთეკა და მის საფუძვლად არსებული მოთხოვნა მხოლოდ ერთდროულად და ერთობლივად შეიძლება იქნეს სხვა პირისათვის გადაცემული. მოთხოვნის გადაცემასთან ერთად ახალ კრედიტორზე გადადის იპოთეკაც. მოთხოვნის გადაცემა მხოლოდ მაშინ ჩაითვლება ნამდვილად, როდესაც წერილობითი ფორმით დადებული გარიგება იპოთეკის დადგენის შესახებ ან იპოთეკის მოწმობა (ასეთის არსებობის შემთხვევაში) გადაეცემა ახალ კრედიტორს (ამ კოდექსის 2894 მუხლით გათვალისწინებული მოთხოვნების დაცვით). მოთხოვნის გადაცემა რეგისტრირდება საჯარო რეესტრში, გარდა იმ შემთხვევისა, როდესაც გაცემულია იპოთეკის მოწმობა. anu kanoni ipoTekiT datvirTuli moTxovnis daTmobis namdvilobisaTvis adgens or pirobas:

34. ipoTekis xelSekrulebis axali apiTekarisTvis realurad gadacemas da • axali ipoTekaris sajaro reestrSi ipoTekarad registrirebas. amasTan movalis nebis gamovlena anu movalis Tanxmoba saWiro araa. magram kodeqsi iTvaliswinebs movalisTvis moTxovnis daTmobis Setyobinebas. kodeqsi arc Setyobinebis formas gansazRvravs da arc Setyobinebis valdebulebas iTvaliswinebs “kategoriulad”.

35. Setyobinebis forma Tavisufalia. Setyobinebas is mniSvneloba aqvs, rom valdebuleba axali kreditoris winaSe unda Sesruldes. movale, romelsac ecnoba moTxovnis daTmobis Sesaxeb, valdebulia movaleoba swored axali kreditoris winaSe Seasrulos, radgan Tu movale ar iqneba informirebuli moTxovnis daTmobis winaSe, kanoni mas (movales) aZlevs uflebas valdebuleba Seasrulos moTxovnis Tavdapirveli mflobelis winaSe. • vidre movales ecnobebodes moTxovnis daTmobis Sesaxeb, mas ufleba aqvs Seasrulos valdebuleba moTxovnis Tavdapirveli mflobelis winaSe (muxli 200)

36. vin unda Seatyobinos movales – Zvelma Tu axalma kreditorma? kodeqsi ar ambobs amis Sesaxeb arafers da unda vivaraudoT, rom es wesiT Zvelma kreditorma unda ganaxorcielos, Tumca valdebulebis Sesruleba ukve axali kreditoris interesia, amitom axali kreditoris interseSi unda iyos rom movale droulad iyos informirebuli moTxovnis daTmobis Sesaxeb. Setyobineba warmoadgens calmxriv garigebas da aucilebelia igi movalem miiRos. kodeqsi aseve ar iTvaliswinebs danarCeni mesame pirebisaTvis (visac SeiZleba exebodes an garkveul Sedegs iwvevdes) Setyobinebis Sesaxeb. unda vivaraudoT, rom SeutyobineblobiT gamowveuli uaryofiTi Sedegebi axal kreditors daawveba tvirTad.

37. axali mflobelis samarTalsubieqtoba anu ra samarTlebriv Sedegebs iwvevs moTxovnis daTmoba? • moTxovnis daTmobis garigebis dadebiT moTxovna gadadis axal kreditorze, riTac cesioneri movalesTan valdebulebiT urTierTobaSi ikavebs cedentis adgils. • moTxovnis daTmobiT ar xdeba krditorsa da movales Soris arsebuli valdebulebiTi urTierTobis Sinaarsis Secvla, ar icvleba arc moTxovna, igi iseTsave mdgomareobaSi gadadis axal kreditorze, rogorSic iyo Tavdapirveli kreditoris xelSi. • aseve Tu moTxovna uzrunvelyofilia aqcesoruli uflebebiT (giravnoba, ipoTeka da sxva) isic Tan mihyveba, radgan (1) isini aqcesoruli uflebebia da ZiriTadi uflebis gareSe ar arseboben da (2) Zvel kreditorisTvis isini Rirebulebas aRar warmoadgenen da aseve mas aRar SeuZlia maTi realizacia.

38. muxli 201 (1). moTxovnis daTmobiT axal mflobelze gadadis misi uzrunvelyofis saSualebebica da moTxovnasTan dakavSirebuli sxva uflebebic. moTxovnis daTmoba mxolod moTxovnis uflebis mflobelis Secvlas iwvevs. rac Seexeba moTxovnebs, isini axal mflobelze iseTive moculobiT gadadis, rogorc Tavdapirvel mflobels hqonda. • moTxovnis uzrunvelyofis saSualebebia - girao, ipoTeka, Tavdeboba, pirgasamtexlo, be da sxva. • moTxovnasTan dakavSirebuli sxva uflebebi – SeiZleba iyos mag: valdebulebis vadamde Sewyvetis ufleba.

39. magaliTad – Tu movales hyavs Tavdebi, igi axal kreditorTan mimarTebaSic inarCunebs Zalas an Tu moTxovna uzrunvelyofilia giraoTi, igi ZalaSi rCeba axali kreditoris mimarTac, axal kreditorze gadadis sargeblis (procentis) miRebis uflebac. analogiuradve, pirveli kreditoris mimarT arsebuli pretenziebic Zalas inarCunebs axali kreditoris mimarT, radgan moTxovnis uflebis daTmobam ar unda gaauaresos movalis mdgomareoba. da amasTan, movalis pretenziaTa moculoba ganisazRvreba ara moTxovnis daTmobis momentidan, aramed movaleze Setyobinebis momentidan (radgan mas 200-e muxli saSualebas aZlevs Seasrulos valdebuleba Zveli kreditoris winaSe sanam daTmobis Sesaxeb Seityobs).

40. muxli 201 (2). movales ufleba aqvs wauyenos axal mflobels yvela is Sesagebeli, rac mas hqonda Tavdapirveli mflobelis mimarT moTxovnis daTmobis Sesaxeb cnobis miRebis droisaTvis. magaliTad - movalis Sesagebeli imis Taobaze, rom moTxovna ar aris namdvili an gaSvebulia xandazmulobis vada an ar arsebobs movalis pasuxismgeblobis safuZvlebi da sxva. • Tavad moTxovnis namdvilobaze pasuxismgeblia Tavdapirveli kreditori, igi valdebulia gadasces axal kreditors am moTxovnis uflebis damadasturebeli dokumentebi da realizaciisaTvis aucilebeli cnobebi (mag: giravnobiT an ipoTekiT uzrunvelyofili sesxis xelSekruleba).

41. sainteresoa moTxovnis daTmoba ra gavlenas axdens mesame pirebze? movalis msgavsad mesame pirebic axal kreditorTan aRmoCndebian samarTlebriv kavSirSi. • magaliTad – Tuki Zvel kreditors moTxovna dagiravebuli hqonda, moTxovnis daTmobis Semdeg damgiravebeli gaxdeba ukve axali kreditori.

42. moTxovnis ramdenjerme daTmoba praqtikaSi SesaZlebelia adgili hqondes iseT SemTxvevas, rodesac kreditorma Tavisi moTxovna erTdroulad ramodenime pirs dauTmo. aseT viTarebaSi wamoiWreba rogorc movalis, ise axali kreditoris uflebaTa dacvis sakiTxi. magaliTad – kreditorma valis dabrunebis moTxovna dauTmo erTdroulad or pirs, maSin Tu vin iqneba movalis winaSe uflebamosili anu Tu vis SeuZlia moiTxovos movalisagan valdebulebis Sesruleba – valis dabruneba, dawesebulia rigiToba. es rigiToba wesrigdeba kodeqsis 202-e muxliT:

43. muxli 202. Tu erTsa da imave moTxovnis daTmobaze moTxovnis mflobeli ramdenime pirs SeuTanxmdeba, maSin movalis winaSe uflebamosili iqneba is piri, romelTanac moTxovnis mflobelma sxvebze adre daamyara urTierToba. Tuki SeuZlebelia amis dadgena, maSin upiratesoba eZleva im pirs, romlis Sesaxebac movales ufro adre ecnoba. • ras gulisxmobs – “maSin movalis winaSe uflebamosili iqneba is piri, romelTanac moTxovnis mflobelma sxvebze adre daamyara urTierToba” – anu im pirs – axal kreditors aqvs movalisgan moTxovnis ufleba, romelsac uflebis mflobeli kreditori sxvebze adre SeuTanxmda moTxovnis daTmobis Taobaze.

44. kodeqsis aseTi gadawyvetileba imiTaa gamowveuli, rom pirveli daTmobis momentidan moTxovna gamoiricxeba mflobelobidan da cxadia Semdgomdroindeli daTmoba usagno iqneba. amitom, uflebamosili piris dasadgenad mTavaria moTxovnis daTmobis momenti da ara movaleze Setyobinebis momenti. Tu sicxadea am sakiTxSi, maSin mniSvneloba ar eZleva im faqts, Tu visgan gaigebs movale am daTmobis Sesaxeb. magram Tu gaurkvevelia pirveli vis daeTmo moTxovna, maSin kodeqsis mixedviT gadamwyveti mniSvneloba eniWeba movalisTvis Setyobinebis moments da upiratesoba eZleva im pirs, romlis Sesaxebac movales ufro adre ecnoba.

45. magaliTad - Tu moTxovnis mflobeli or pirs SeuTanxmda erTi da igive uflebis daTmobis Sesaxeb da movales erTis Sesaxeb acnoba da meoris Sesaxeb ki ara, an meores ufro gvian acnoba, maSin ufleba daeTmoba im pirs, romlis Sesaxebac uflebis mflobelma movales acnoba an ufro adre acnoba. sainteresoa, ra uflebiT sargeblobs movale, romelmac ar icoda moTxovnis mflobel pirTa aRniSnuli uflebrivi wyoba da daakmayofila imisi moTxovna, romelsac gvian daeTmo igi? movalis interesebis dacvidan gamomdinare aseTi Sesruleba namdvilad CaiTvleba da movale gaTavisufldeba valdebulebisagan.

46. amis Semdeg SeiZleba moTxovnis pirvelma mflobelma usafuZvlo gamdidrebis wesebis safuZvelze Sesruleba gamoiTxovos misi arauflebamosili mflobelisagan. • inglisis samarTali - magaliTad, upiratesobas aniWebs keTisindisier pirs, romelic pirveli acnobebs movales moTxovnis daTmobis Sesaxeb, miuxedavad imisa, mas daeTmo pirvelad Tu ara. • aSS-s samarTali –gansxvavebulad wyvetda am sakiTxs da germanuli da qarTuli samarTlis msgavsad upiratesobas aniWebda im axal kreditors, romelsac droSi pirvels daeTmo moTxovna.

47. 202-e muxlis analizidan SegviZlia ganvsazRvroT sakuTrebis uflebis gadasvlis momenti moTxovnebsa da uflebebze. 202-e muxlidan im daskvnis gakeTeba SegviZlia, rom moZrav nivTebze sakuTrebis SeZenisgan gansxvavebiT, rodesac sakuTreba gadadis am moZravi nivTebis SemZenis pirdapir mflobelobaSi gadacemiT, moTxovnebsa da uflebebze amas ver vityviT, radgan moTxovnebisa da uflebebis garedan aRqma SeuZlebelia maTi aramaterialuri bunebis gamo. Sesabamisad sakuTrebis ufleba moTxovnebsa da uflebebze gadadis moTxovnis daTmobis garigebis dadebisTanave anu mxareTa Soris SeTanxmebis miRwevisTanave.

48. valis gadakisreba valisgadakisreba, moTxovnisdaTmobisanalogiurad, warmoadgenssanivTo-samarTlebrivgarigebas. moTxovnismflobelismimarTvaldebulebisSesrulebaSeiZlebamovalisnacvladikisrosmesamepirma. aseTSemTxvevaSiadgiliaqvs – valisgadakisrebas. valisgadakisrebisprocesSimovaleaqtiurisubieqtia, radgannebamisgangamomdinareobs. valisgadakisrebaSeiZlebaganxorcieldesorigziT: • moTxovnismflobelsa (kreditorsa) damesamepirs (axalmovales) SorisSeTanxmebiT – I gza. • Zvelmovalesadamesamepirs (axalmovales) SorisSeTanxmebiT – II gza. • oriveSemTxvevaSiaxalimovalispirovnebasarsebiTimniSvnelobaaqvskreditorisaTvis, radganaxalmovalezegadadisvaldebulebisrealuriSesrulebismTelitvirTi.

49. valis gadakisrebis xelSekruleba – warmoadgens gankargviT garigebas da Sesabamisad abstraqtulia. Tumca amave dros igi Seicavs valdebulebebis kisrebas da amdenad igi xelSekrulebis mxareTa Soris valdebulebiT-samarTlebriv garigebadac miiCneva. misi aseTi ormagi buneba iwvevs gansxvavebul samarTlebriv Sedegebs imisda mixedviT, baTilad iqneba aRiarebuli moTxovnis daTmobis gankargviTi garigeba, valdebulebiT-samarTlebrivi (mavaldebulebeli) garigeba Tu erTdroulad orive garigeba, rogorc erTiani samarTlebrivi aqti. abstraqciis principidan gamomdinare, valdebulebiT-samarTlebrivi garigebis baTiloba avtomaturad ar gamoiwvevs valis gadakisrebis gankargviTi garigebis baTilobas da vali mainc gadacemulad CaiTvleba. valis gadakisreba, moTxovnis daTmobisagan gansxvavebiT, Tavisi ormagi bunebis gamo Tavis TavSi Seicavs gankargviTi samarTlebrivi Sedegis gamamarTlebel kauzas da igi ar saWiroebs raime sxva valdebulebiT-samarTlebriv safuZvels.

50. germanuli samarTlisgan gansxvavebiT. romelic aRiarebs valis gadakisrebis instituts, franguli samoqalaqo samarTali vals miiCnevs mkacrad piradul kavSirs movalesa da kreditors Soris da movalis mier valis gadakisreba sxva pirze dauSvebelia. Tumca franguli samarTali iTvaliswinebs movalis Secvlas valdebulebiT-samarTlebriv urTierTobaSi anu aseTi garigeba yovelTvis novaciaa, romelic gulisxmobs Zveli valdebulebis Sewyvetas da mis adgilas axali valdebulebis warmoSobas. am dros ar xdeba Zveli urTierTobis SenarCuneba. amasTan, novaciiT uqmdeba Zveli valdebulebis uzrunvelmyofi yvela aqcesoruli ufleba – girao, Tavdeboba da axali valdebulebiT warmoiSoba. valis gadakisrebis winapirobebis arseboba damokidebulia valis gadakisrebis xelSekrulebis saxesa da subieqtur Semadgenlobaze.