Zmiana społeczna w ochronie zdrowia w Polsce czyli: o reformie jakiej potrzebujemy

1. Konferencja: Prawa pacjenta w systemie ochrony zdrowia Romuald HollyUniwersytet Medyczny w ŁodziSzkoła Główna HandlowaKrajowy Instytut UbezpieczeńWarszawa, 4 czerwca 2008W prezentacji wykorzystano tezy referatu pt. „Social change in health care - what kind of reform we need in Poland?” wygłoszonego na międzynarodowej konferencji zorganizowanej przez PAN dn. 2 czerwca 2008 w Warszawie • Zmiana społeczna w ochronie zdrowia w Polsce • czyli: o reformie jakiej potrzebujemy

2. Zmiana społeczna w ochronie zdrowia w Polsce(kontrowersje) Zgoda • powszechna świadomość konieczności i wręcz nieuchronności zmiany, • powszechne przyzwolenie na zmianę, • zgoda co do celów (poprawa dostępu do usług med., głównie przez zwiększenie liczby świadczeń, poprawa ich jakości, zmniejszenie kosztów; • zgoda co do sposobu zmiany – reforma. Brak zgody • co do zakresu przedmiotowego „głębokości” zmian, • co do modelu systemu ochrony zdrowia (SOZ) i jego charakteru, • co do sposobu przekształcania SOZ (rewolucyjny vs. ewolucyjny), • co do społecznych i ekologicznych kosztów zmiany 2

3. Zmiana społeczna w ochronie zdrowia w Polsce(uwarunkowania) • wola polityczna, • zdolność administracji państwowej do przeprowadzania zmiany, • warunki społeczno-kulturowe, • regulacje formalno-prawne, • poziom zaawansowania technologii medycznych, • czynniki demograficzne, • czynniki ekonomiczno-finansowe. 3

4. Strategiczne cele reformy: • zwiększenie zakresu świadczeń zdrowotnych oraz liczby usług medycznych; • poprawa jakości usług medycznych; • zmniejszenie kosztów usług medycznych (i/lub uzyskanie większej liczby i wyższej jakości usług medycznych za dotychczasową cenę); • poprawa dostępności do usług medycznych (cel max.: swobodny wybór placówki i określonego lekarza – specjalisty). przesądzają o konieczności kompleksowego przeobrażenia całego SOZ 4

5. Każda właściwa (tj. racjonalna) reforma systemu ochrony zdrowia polega na ponownym przebudowaniu, reorganizacji wewnętrznych struktur organizacyjnych poszczególnych elementów, członów, segmentów, nowego zdefiniowania roli w systemie, relacji między nimi, charakteru i sposobu funkcjonowania. Reforma oparta na racjonalnych przesłankach zakłada, że: • system musi być kompletny i komplementarny. • każdy element (człon/moduł) systemu musi być zharmonizowany z wszystkimi innymi elementami (jeżeli tak nie jest, system staje się ułomny – niesprawny, niewydolny, nieefektywny, nieskuteczny, ekonomicznie nieracjonalny, po prostu – chory). 5

6. Kluczowe pytanie o kształt i charakter ochrony zdrowia w Polsce możemy sprowadzić do trzech kwestii: • czy ma to być ciągle służba, za sprawą której państwo wypełnia swoje określone powinności wobec obywateli? • czy też sektor gospodarki wolnorynkowej, który ze względu na swoje specyficzne cele, rolę i funkcje społeczne podlega jedynie szczególnym regulacjom, państwowemu nadzorowi i kontroli? • czy ma to być „hybryda” – system prospołeczny, a zarazem wolnorynkowy? 6

7. W zależności od tego, • jak szeroko zdefiniujemy powinności państwa wobec obywateli, • jaką przyjmiemy politykę ochrony zdrowia, taki też będzie kształt systemu ochrony zdrowia 7

8. System ochrony zdrowia projektowany od początku 2006 r. jest i najpewniej będzie hybrydą składającą się z dwóch modułów: • zaopatrzeniowego • ubezpieczeniowego cechuje się bowiem charakterem: solidarnościowym, prospołecznym, a zarazem wolnorynkowym. 8

9. Zakresy przedmiotowe i charakter tych ubezpieczeń możemy określić poprzez konstrukcję pozytywnego koszyka gwarantowanych świadczeń i usług medycznych. Jeżeli tak, to – jaki koszyk? – jakie zaopatrzenie i ubezpieczenie? czyli – jaki ma być operacyjny cel reformy? 9

10. KOSZYK JAKO GWARANT PRAW PACJENTASchemat ideowy koszyka gwarantowanych usług i świadczeń medycznych oraz charakteru i zakresu przedmiotowego ubezpieczeń suplementarnych, ponadstandardowych i równoległych. MINIMUM OPTYMALNEGO STANDARDU POWSZECHNE PUBLICZNE PODSTAWOWE RÓWNOLEGŁE LUB ALTERNATYWNE (POKRYWAJĄCE SIĘ Z KOSZYKIEM PUZ) KOSZYK„POZYTYWNY” 10

11. Ubezpieczenia, jakich potrzebuje polski system ochrony zdrowia • publiczne, powszechneubezpieczenie podstawowe obejmujące zakres świadczeń zdrowotnych i usług medycznych określonych przez gwarantowany koszyk „pozytywny”, • dodatkowe prywatnei/lubwzajemnościoweubezpieczeniekomplementarne (ponadstandardoweobejmujące standardy procedur medycznych, które nie mieszczą się w koszyku usług gwarantowanych orazsuplementarneobejmujące wszystkie dopuszczalne procedury, które jednakże nie zmieściły się w koszyku usług gwarantowanych), • dodatkowe alternatywnei/lubrównoległewobec powszechnych ubezpieczeń publicznych obejmujących usługi koszyka gwarantowanego (o charakterze ubezpieczeń prywatnych i/lub wzajemnościowych). 11

12. Schemat jednolitego Ubezpieczeniowego Systemu Ochrony Zdrowia(postulowana zasada: Ubezpieczeniowe Partnerstwo Publiczno-Prywatne) powszechne, publiczne, podstawowe dodatkowe (I) prywatne ponadstandardowe komplementarnei/lubi/lub wzajemnościowe suplementarne dodatkowe (II) prywatne podstawowe alternatywnei/lubponadstandardowe i/lubwzajemnościowe suplementarne równoległe 12

13. Prognoza:Sukces czy porażka reformy? Szanse: • rychłe utworzenie koszyka gwarantowanych świadczeń zdrowotnych i usług medycznych; • wprowadzenie ubezpieczeń dodatkowych – prywatnych i/lub wzajemnościowych; komplementarnych oraz alternatywnych i/lub równoległych; • jednoznaczne, wyraźne określenie przedmiotu i zakresu ubezpieczenia zdrowotnego. Największe zagrożenia: • brak koszyka; • fantomowe ubezpieczenia dodatkowe. 13