1 / 74

TÜRK EĞİTİM SİSTEMİ

TÜRK EĞİTİM SİSTEMİ. TÜRK EĞİTİM SİSTEMİNİN GENEL YAPISI örgün ve yaygın eğitim, okul sistemi yapılanması (öğretim kademleri), özel öğretim, özel eğitim, eğitim finansmanı, eğitimde rehberlik hizmetleri, öğretmen yetiştirme, denetim. Okul Sistemi Yapılanması

latoya
Download Presentation

TÜRK EĞİTİM SİSTEMİ

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. TÜRK EĞİTİM SİSTEMİ

  2. TÜRK EĞİTİM SİSTEMİNİN GENEL YAPISI örgün ve yaygın eğitim, okul sistemi yapılanması (öğretim kademleri), özel öğretim, özel eğitim, eğitim finansmanı, eğitimde rehberlik hizmetleri, öğretmen yetiştirme, denetim

  3. Okul Sistemi Yapılanması Türk Millî Eğitim sistemi, örgün eğitim ve yaygın eğitim olmak üzere, iki ana bölümden oluşmaktadır.

  4. Türk eğitim sisteminde örgün eğitimi oluşturan öğretim kademeleri; okul öncesi eğitim, ilköğretim, ortaöğretim ve yükseköğretim kademelerinden oluşmaktadır. Okul öncesi eğitim 3-5 yaş arasını kapsamaktadır. 6-14 yaşları arasını kapsayan ilköğretim basamağı zorunlu, devlet okullarında parasızdır ve sekiz yıl sürmektedir. Ortaöğretim (liseler) 2005 yılından itibaren dört yıla çıkarılmıştır. Yaygın eğitim ise, örgün eğitim sistemine hiç girmemiş, herhangi bir eğitim kademesinde bulunan veya bu kademelerden birinden ayrılmış olan bireyleri kapsar.

  5. A) ÖRGÜN EĞİTİM Örgün eğitim, belirli yaş grubundaki ve aynı seviyedeki bireylere, amaca göre hazırlanmış programlarla okul çatısı altında yapılan düzenli eğitimdir. Örgün eğitim; okul öncesi eğitim, ilköğretim, ortaöğretim ve yükseköğretim kurumlarını kapsamaktadır.

  6. a) OKUL ÖNCESİ EĞİTİM • Okul öncesi eğitim; isteğe bağlı olarak zorunlu ilköğretim çağına gelmemiş 3-5 yaş (36-72 ay) grubundaki çocukların  eğitimini kapsar. Anaokulları, uygulama sınıfları ve anasınıflarında verilir. • MEB Okul Öncesi Eğitim Kurumları Yönetmeliği’ne göre; • 36-72 ay çocuklarının eğitimi amacıyla açılan okula anaokulu/uygulama sınıfı, • 60-72 ay çocuklarının eğitimi amacıyla açılan sınıflara ise anasınıfı denilmektedir.

  7. Okul Öncesi Eğitim Kurumları Okul öncesi eğitim kuruluşları çocuk yuvası ve anaokulu /anasınıfı olarak iki kısma ayrılmaktadır. Çocuk yuvaları (kreş), özel kesim ve kamu tarafından özellikle çalışan annelerin çocuklarına bakmak için açılmaktadır. Kamu tarafından açılan çocuk yuvaları SHÇEK’e bağlıdır. Okul öncesi eğitim kurumları, bağımsız anaokulları olarak kurulabildikleri gibi, kız meslek liselerine bağlı uygulama sınıfları ile diğer öğretim kurumlarına bağlı anasınıfları olarak da açılabilmektedir. İlköğretim okulları bünyesinde açılan okullar her ne kadar ilköğretimin başlangıç sınıfı gibi görülmekte ise de ilköğretimin bir parçası değildir.

  8. Okul öncesi eğitim isteğe bağlı olduğundan katılım oranı oldukça düşüktür. Ancak bu dönemdeki eğitimin, çocukların duygusal ve bedensel gelişimlerine ve daha sonraki eğitim düzeylerindeki başarılarına olumlu katkılarından ötürü, okul öncesi eğitime erişimi artırmak amacıyla toplumu bilinçlendirmeye yönelik yoğun çabalar gösterilmektedir. Bu çabaların sonucu olarak okulöncesi eğitimde okullaşma oranı son dört yıl içerisinde % 113’lük bir artış göstermiştir. 60–72 aylık çocukların okullaşma oranı 2006–2007 eğitim öğretim yılında %34,4’tür.

  9. Okul Öncesi Eğitiminin Amaçları • Türk Millî Eğitimin genel amaçlarına ve temel ilkelerine uygun olarak; • Çocukların; iyi vatandaş olarak yetişmelerine temel hazırlamak amacıyla çaba göstermek, • Çocukların beden, zihin ve duygu gelişmesini ve iyi alışkanlıklar kazanmasını sağlamak, • Çocukların Türkçeyi doğru ve güzel konuşmalarını sağlamak, • Çocuklara sevgi, saygı, iş birliği, sorumluluk, hoşgörü, yardımlaşma, dayanışma ve paylaşma gibi davranışları kazandırmak, • Çocuklara hayal güçlerini, yaratıcı ve eleştirel düşünme becerilerini, iletişim kurma ve duygularını anlatabilme davranışlarını kazandırmak, • Çocukları ilköğretime hazırlamaktır.

  10. b) İLKÖĞRETİM İlköğretim, 6–14 yaş grubundaki çocukların eğitim-öğretimini kapsar. Zorunludur ve devlet okullarında parasızdır. İlköğretim kurumları sekiz yıllık okullardan oluşur. Daha önceleri ilkokulların (zorunlu eğitim) öğretim süresi 5 yıldı. Eğitim sistemi; ilkokul, ortaokul, lise ve yükseköğretim olarak yapılandırılmıştı. 1997 yılında gerçekleştirilen düzenlemeyle, ilkokullar ve ortaokullar ilköğretim okulları adıyla tek çatı altında birleştirilmiştir. Buna göre, ilköğretimin (zorunlu eğitim) süresi 8 yıldır ve zorunlu eğitim çağı 6-14 yaş grubunu kapsar.

  11. Yasal Temeller • Milli Eğitim Temel Kanunu (1739 Sayı) ve İlköğretim ve Eğitim Kanunu (222 Sayı) da ilköğretimin zorunlu ve ücretsiz olduğuna ilişkin hükümlere yer vermektedir. • İlköğretimin Amaçları • 1739 sayılı METK’ya göre ilköğretimin amaçları; • Çocuklara iyi bir vatandaş olmak için gerekli temel bilgi, beceri, davranış ve alışkanlıkları kazandırmak; onu millî ahlak anlayışına uygun olarak yetiştirmek, • İlgi, istidat ve kabiliyetleri yönünden yetiştirerek hayata ve üst öğrenime hazırlamaktır.

  12. Program 2005-2006 → davranışçı program yerine bilişsel ve yapılandırmacı (constructivist) öğrenme yaklaşımları Ölçme ve değerlendirme sürecinde; Yapılandırmacı öğrenme kuramlarına dayanan alternatif değerlendirme yaklaşımları (performans değerlendirmesi, ürün dosyası hazırlanması, duyuşsal gelişimlerin izlenmesi, çeşitli ölçeklerin kullanılması vb.) dikkate alınmıştır. Program, öğrenmeyi öğrenme, aktif öğrenme, öğrenci merkezli öğrenme, demokratik kültür vb. yaklaşımları esas almaktadır. Yeni programın öngördüğü ortak beceriler: Eleştirel ve yaratıcı düşünme becerisi, iletişim becerisi, problem çözme becerisi, araştırma-sorgulama becerisi, bilgi teknolojilerini kullanma becerisi, girişimcilik becerisi.

  13. Program Program hazırlanırken dersler ve konular birbiriyle ilişkilendirilmiştir. Bu amaçla hazırlanan ilköğretim programlarında “ders içi ilişkilendirme” ve “diğer derslerle ilişkilendirme” adlı bölümler oluşturulmuştur. Programda ayrıca ara disiplin alanları mevcuttur. Bunlar; afet eğitimi ve güvenli yaşam, girişimcilik, insan hakları ve vatandaşlık, özel eğitim, rehberlik ve psikolojik danışma, sağlık kültürü, spor kültürü ve olimpik eğitim’dir. Programda yer alan dersler zorunlu ve seçmeli olarak ikiye ayrılmıştır. Programa yeni eklenen dersler; seçmeli dersler; sanat ve sporla ilgili dersler, bilgisayar, satranç vb. Ayrıca, tüm sınıflarda rehberlik /sosyal etkinlikler dersi vardır. Haftada 30 saat ders vardır. Bunun 26-28 saati zorunlu, 2 saati seçmeli derslere ayrılmıştır. 1–5. sınıflara → 2005–2006 Aynı öğretim yılında 6. sınıfların programı, pilot okullarda uygulanmış ve 2006–2007’de tüm okullarda uygulamaya konulmuştur. 7 ve 8. sınıf programları da pilot uygulamaların ardından 2008–2009 öğretim yıllarında kademeli olarak uygulanması öngörülmüştür.

  14. Ders Kitapları Ders kitapları MEB tarafından belirlenmekte ve 2004 yılından bu yana ücretsiz dağıtılmaktadır. İlköğretim programlarının yenilenmesiyle birlikte ders kitaplarında da bir yenilenme dönemine girilmiştir. Ders kitapları yeni programın içeriği doğrultusunda Ders Kitabı, Öğretmen Kılavuz Kitabı, Öğrenci Çalışma Kitabı biçiminde üretilmektedir. Eğitimin Yapısı İlköğretim çağı, çocuğun 5 yaşını bitirdiği yılın eylül ayı sonunda başlar, 14 yaşını bitirip 15 yaşına girdiği yılın öğretim yılı sonunda biter. Bu çağın sonuna kadar ilköğretim okulunu bitiremeyen çocukların en çok dört öğretim yılı daha okula devamlarına izin verilebilir.

  15. İlköğretim tam zamanlıdır (tam gün). Ancak mevcudun fazla, okul sayısının yetersiz olduğu yerlerde ikili eğitim yapılır. Özellikle büyük kentlerde (göç alan kentlerde) ikili eğitim uygulamaları yaygındır. Ayrıca Türkiye’de 16.379 İlköğretim okulunda birleştirilmiş sınıf uygulaması bulunmaktadır. Özellikle kırsal kesimdeki öğrencilere eğitim sunmaya yönelik Yatılı İlköğretim Bölge Okulları da (YİBO) vardır. Ortalama okul büyüklüğü 300 öğrenci civarındadır. Ancak kırsal kesimde 15-20 kişilik, kentsel kesimlerde 2000’in üzerinde öğrencisi olan okullar vardır. İlköğretime giriş için sadece yaş koşulu vardır (çocuğun, kayıt yılının 31 Aralık tarihinde 72 ayını doldurmuş olması gerekir) ve her öğrencinin evine en yakın okula gitmesi esastır. İlköğretimi bitiren öğrenciler liseye veya çıraklık eğitimine devam edebilir ya da hayata atılabilirler. İlköğretim, devlet okullarında ücretsiz, özel okullarda ücretlidir. Bununla birlikte okullar, çeşitli giderlerinin (kırtasiye, küçük bakım-onarım, donanım, temizlik vb.) karşılanması konusunda ailelerden mali destek sağlarlar.

  16. Değerlendirme Sonuç-ürün değerlendirme yerine süreç değerlendirme. Öğrencilerin başarısı; sınavlar, varsa proje ve öğrencilerin performanslarını belirlemeye yönelik çalışmalardan alınan puanlara göre tespit edilir. Performansını belirlemeye yönelik çalışmalar; ders ve etkinliklere katılım ile performans görevlerinden oluşur. Sınavlar: 1, 2 ve 3 üncü sınıflarda öğrencilerin gelişimi, ilerleme ve çabaları, sınavlar yapılmaksızın proje, performans ödevi ve ders içi performanslarını temel alan öğretmen gözlemlerine dayalıdır. 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflarda bir yarıyılda haftalık ders saati üçten az olan derslerde en az iki, üç ve üçten fazla olan derslerde ise en az üç sınav yapılır. Öğrencilerin başarıları sınavlarla birlikte proje, performans ödevi, ders içi performanslarına dayalı olarak değerlendirilir. Bir yarıyılda her dersten en az bir sözlü notu (yabancı dil dersi için en az iki sözlü notu) verilmesi esastır.

  17. Okula Erişimde Gelişmeler İlköğretimde okullaşma oranları 2007–2008 net % 97,37. Türkiye’de 2003 yılında ilköğretim çağında, okula gitmeyen yaklaşık 1.000.000 çocuk vardı. İlköğretim çağında olup da okula gitmeyen kız çocuk sayısı aynı durumdaki erkek çocuk sayısından 600.000 daha fazlaydı. 2003 yılında UNICEF ve MEB işbirliğiyle, “Haydi Kızlar Okula!” kampanyası başlatılmıştır (Başlangıçta 10 ilde, daha sonra ülke genelinde uygulanmış) Okul ve derslik sayısı artırılmış eğitime yatırım yapan özel kişilere ve şirketlere %100 vergi muafiyeti getirilmiş, Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Fonu (SYDTF), çocuklarını okula gönderen yoksul aileler için Şartlı Nakit Transferi sistemi uygulamıştır. Ailelere kız çocuklarını okula göndermeleri durumunda % 20 daha fazla yardım alma imkânı verilmiştir. Bu çabalarla okullaşma oranları kızlarda hızla artırılmış, bu kapsamda toplam 222.800 kız çocuğu okullaştırılmıştır.

  18. Açık İlköğretim Okulu Açık ilköğretim okulu; çeşitli nedenlerle ilköğretimlerini tamamlayamayan ve zorunlu ilköğretim yaş sınırını aşarak eğitim-öğretim sisteminin dışında kalan yetişkinlere uzaktan eğitim ilke ve teknikleriyle eğitim vermek amacıyla kurulmuştur. 1998-1999 öğretim yılında Eğitim Teknolojileri Genel Müdürlüğü bünyesinde öğretime başlayan okulda 2007-2008 öğretim yılında 172.846’sı erkek, 139.785’i kız toplam 312.631 öğrenci okumaktadır.

  19. c) ORTAÖĞRETİM En az dört yıllık öğrenim veren, 14-17 yaş grubu çocukların eğitimini kapsayan genel liseler ile meslekî ve teknik liselerden oluşur. İlköğretimi tamamlayan her öğrenci (19 yaşını geçmemiş olan), ortaöğretime başlama hakkına sahiptir. Okullaşma oranı % 58,56 (2007-08)

  20. Çizelge 4. Ortaöğretim Göstergeleri Kaynaklar:1- MEB (2006; 07; 08). Milli Eğitim İstatistikleri: Örgün Eğitim 2005-06; 2006-07; 2007-08.

  21. Eğitim Kurumları ve Süre • Ortaöğretim, dört veya beş yıl süreli (2005-2006) liselerden oluşur. • (Yabancı dil hazırlık sınıfı olan bazı okullar, 5 yıl sürelidir (Sosyal Bilimler Lisesi). • İki tür öğretim kurumu: • Genel liseler • Mesleki ve mesleki-teknikliseler. • Ayrıca "çok programlı lise”lerdevardır (hem genel hem de mesleki içerikli programlar) vardır (nüfusu az ve dağınık olan yerlerde), • Hem genel hem de mesleki ve teknik eğitimde “Anadolu” sıfatıyla adlandırılan (Anadolu Lisesi, Anadolu Meslek Lisesi gibi) okullar bulunmaktadır (giriş sınavı ile öğrenci alır) . • Diğer okullardan temel farkı; yabancı dil derslerinin fazla olması ve fen bilimleri alanındaki bazı derslerin yabancı dilde okutulabilmesidir.

  22. Ortaöğretime Geçiş • İlköğretimi bitirmiş herkes ortaöğretime devam edebilir (19 yaş) • Ortaöğretim kurumlarına öğrenci kabulü iki biçimde gerçekleştirilmektedir: • Sınav: Genel olarak yabancı dilin ağılıklı olduğu liseler (Anadolu liseleri ya da eşdeğer liseler (Sosyal Bilimler liseleri, Fen Liseleri) ile özel yetenek gerektiren okullara giriş, merkezi sınavla, (Bu okullara yönelik yüksek talep nedeniyle; • Doğrudan başvuru: liseler, ticaret meslek liseleri, endüstri meslek liseleri, kız meslek liseleri, imam-hatip liseleri, çok programlı liseler.

  23. Ortaöğretime Giriş Sınavı İki tür giriş sınavı bulunmaktadır: (1)OKS / SBS:Bu sınav, merkezi olarak uygulanır. Öğrenciler sınavlardaki başarı sıralamasına göre kontenjanlar ölçüsünde başvurdukları okullara yerleştirilmektedir. Tüm Anadolu liseleri, Sosyal Bilimler Liseleri ve Fen Liseleri bu sınavla öğrenci almaktadırlar. (2) Özel Yetenek Sınavı: Spor ve güzel sanatlar alanlarındaki okullar özel yetenek sınavı ile öğrenci almaktadırlar.

  24. SBS 2005-2006 → OKS sınavına 798.297 öğrenci girmiş, bunlardan 207.633’ü bu okullara yerleştirilmiştir

  25. Genel ortaöğretim ikiye ayrılır: a) Genel Ortaöğretim b) Mesleki ve Teknik Ortaöğretim

  26. a) Genel Ortaöğretim • Genel ortaöğretim okulları yedi okul türünden oluşmaktadır. • Genel Liseler • Anadolu Liseleri • Fen Liseleri • Anadolu Öğretmen Liseleri • Anadolu Güzel Sanatlar Liseleri • Sosyal Bilimler Liseleri • Spor Liseleri Genel liselere ilköğretim mezunu olan herkes doğrudan kayıt yapabilir, Diğerlerine SBS ile giriş Anadolu Güzel Sanatlar ile Spor liselerine yetenek sınavıyla giriş. Bu okullar öğrencileri yükseköğretime hazırlar.

  27. Eğitimin Yapısı ve Program Tam gün ya da ikili eğitim yapılır ( dersler 45 ya da 40 dk) Ders kitapları ücretsiz (2006-07) Programın türüne göre birinci sınıftan sonra dersler alanların birinde ağırlık kazanmaktadır: (1)Fen Bilimleri (2) Sosyal Bilimler (3) Türkçe-Matematik ve (4) Yabancı Dil. Güzel Sanatlar Liselerinde resim ve müzik alanları bulunmaktadır. Spor Liselerinde farklı alanlar yoktur Alanlar ile yükseköğretim programları ilişkilendirilmiştir (Yükseköğretime girişi etkiler)

  28. Değerlendirme Yazılı, sözlü ve uygulamalı sınav, ödev ve projeler, ders içi ve ders dışı öğrenme etkinlikleri değerlendirilir. Yazılı sınavların sayısı; Haftalık ders saati sayısı üç ve daha fazla olan dersler üçten, bir ve iki saat olan dersler için ikiden az olamaz. Her dersten en az bir sözlü yapılır Başarı notu da 5’lik not sistemine çevrilerek belirlenir.

  29. b) Meslekî ve Teknik Ortaöğretim Amaçları: Sanayi ve hizmet sektörünün ihtiyaç duyduğu iş alanlarına insan gücü yetiştirme ve yükseköğretime hazırlama. Endüstriyel ve teknik, ticaret ve turizm, sosyal hizmetler ve din hizmetleri alanlarında 30’a yakın farklı türde okul mevcuttur. En yaygın olanları: Erkek Teknik Öğretim Liseleri Kız Teknik Öğretim Liseleri Ticaret ve Turizm Meslek Liseleri İmam Hatip Okulları Özel Eğitim Okulları Sağlık Meslek Liseleri Tarım Meslek Liseleri Adalet Meslek Liseleri Tapu ve Kadastro Meslek Liseleri Anadolu Meteoroloji Meslek Liseleri

  30. Anadolu mesleki teknik …. (yabancı dil ağırlıkl) okullara sınavla öğrenci alınır. • Program • Alanlar; • Endüstriyel ve teknik alanlar, (2) Ticaret, turizm ve iletişimle ilgili alanlar, (3) Sosyal hizmetlerle ilgili alanlar ve (4) Din hizmetleri • Her bir alan farklı alt dallardan oluşmaktadır. • Okulların sınıflandırılması da daha çok bu programların mesleki bakımdan ağırlığına göre yapılmaktadır. Örneğin, Ticaret Meslek Lisesi; bu okulda yalnızca muhasebe, bankacılık, sigortacılık gibi alanlar bulunmaktadır.

  31. Okullaşma Mesleki ve teknik ortaöğretim eğitiminin, ortaöğretim içindeki payı azdır. Neden: Üniversitelere girişte meslek liselerinin cazibesini yitirmesi bu okullara olan talebin azalmasına ve öğrencilerin genel liselere yönelmesine yol açmış, Genel liselerde okullaşma oranı (gelişmiş ülkelerin aksine) % 65 ’lere çıkmış Meslekî eğitim % 35’lere düşmüştür.

  32. Eğitimin Yapısı 9. sınıf tüm alanlarda ortaktır, dersler okullarda işlenir. Öğrenciler 10. sınıfta alan programına, 11. sınıfta ise dal programına ayrılır. 10., 11. ve 12. sınıfta iki gün okulda (teorik ve uygulamalı), üç gün “işletmelerde beceri eğitimi”. Mesleki-teknik okulları bitirenler mezun oldukları alanlarda iki yıllık meslek yüksek okullarına sınavsız geçiş hakkına sahiptirler.

  33. d) YÜKSEKÖĞRETİM Amaçlar: Eğitim, araştırma ve toplum hizmetleri Öğrencileri ilgi ve yetenekleri doğrultusunda toplumun yüksek seviyede insan gücü ihtiyaçlarına göre yetiştirmek; Öğrencileri hem yurt kalkınmasına ve ihtiyaçlarına cevap verecek, hemde kendi geçim ve mutluluğunu sağlayacak bir mesleğin bilgi, beceri, davranış ve genel kültürüne sahip yurttaşlar olarak yetiştirmek, Hür ve bilimsel düşünce gücüne, geniş bir dünya görüşüne sahip, insan haklarına saygılı yurttaşlar yetiştirmek Çeşitli kademelerde bilimsel eğitim yapmak; Bilimsel, teknik ve kültürel inceleme ve araştırmalar yapmak; Ülke sorunlarını, Hükümet ve diğer kurumlarla işbirliği içinde araştırmak ve topluma sunmak; Toplumunun refah ve mutluluğunu artırmak amacıyla; ekonomik, sosyal ve kültürel kalkınmasına katkıda bulunacak projeler yapmak, Bilgi ve teknoloji üretmek, Evrensel ve çağdaş gelişmeye katkıda bulunmak. Entelektüel vatandaşlar yatişştirmek

  34. Yasal Temeller • Anayasa (130. ve 131. maddeler) • 2547 s. Yükseköğretim Kanunu • Üniversiteler, TBMM tarafından yasayla kurulur (YÖK’ün Millî Eğitim Bakanlığına tavsiyesi üzerine ve hükümetin onayıyla) Yükseköğretim Kurumları Üniversite, fakülte, enstitü, yüksekokul, konservatuar, meslek yüksekokulu, uygulama ve araştırma merkezleri, yüksek teknoloji enstitüleri Üniversiteler; 2 yllık meslek yüksekokulları, 4 yıllık yüksekokullar, 4-5-6 yıllık, yüksek lisans/doktora derecesi veren enstitülerden oluşmaktadır. Üniversiteler; yönetim ve finansman bakımından; devlet üniversiteleri (115)ve özel (vakıf) üniversiteler (30)

  35. Yükseköğretime Giriş a) Önlisans - Lisans ÖSS sonuçları ve öğrencilerin ortaöğretim başarı puanlarına dayalıdır. Sınavlar beş temel alandaki sorulardan oluşur (Türkçe, sosyal bilimler, matematik, fen bilimleri, yabancı dil) Adaylar okudukları lise türlerine yakın alanları tercih etmek durumundadırlar. Aksi halde, başka alanları tercih ettikleri takdirde puanları önemli oranda düşmektedir. Örneğin bir meslek lisesi mezunu aday, yabancı dil sınavındaki 100 sorunun hepsini doğru cevaplandırdığı halde, alanı dışında tercih yaptığı için yabancı dil puanı ile bir yükseköğretim programına yerleşememiştir Özel yetenekle girilen programlar (resim, müzik, beden eğitimi vb.) istisna olmak üzere, yükseköğretim kurumlarının hem giriş koşullarını hem de kendi öğrencilerini seçme konusunda yetkileri yoktur. İstisna: mesleki ve teknik ortaöğretim mezunları benzer programların uygulandığı meslek yüksekokullarına sınavsız olarak yerleştirilir.

  36. b) Lisans - Lisansüstü • Her üniversite yüksek lisans, doktora, sanatta yeterlik programlarına kendi düzenlediği sınavlarla öğrenci alır. • (Asgari giriş ve başarı koşulları, Üniversitelerarası Kurulca (ÜAK) çıkarılan çerçeve yönetmelikle belirlenir. Buna dayalı olarak her üniversite kendi giriş koşullarını ve sürecini kendi senatosu tarafından çıkarılan lisansüstü eğitim yönetmeliği ile düzenler). • Lisansüstü programlara giriş koşulları üniversiteler arasında farklılık gösterebilir (ek koşullar belirleyebilir ve asgari koşulları yükseltebilirler) • Genel koşullar: • Lisans /yükseklisans diploması, • ALES • Yabancı Dil • Puanlama: • Diploma notu: % 25 • ALES: % 50 • Yazılı-mülakat: % 25

  37. Yükseköğretime Erişim Net okullaşma oranı % 17 (2004–2005 ) Sürekli artmasına rağmen, gelişmiş ülkelerin çok gerisindedir. Her yıl 1,5 milyonun üzerinde aday üniversiteye girebilmek için başvurmakta, bunların ancak yaklaşık üçte biri herhangi bir programa (lisans, önlisans ve açıköğretim) yerleşebilmektedir.

  38. Öğrenim Ücreti ve Öğrencilere Sağlanan Destek Eğitim harca tabidir (Yükseköğretim Kanunu’nun 46. madde) Öğrenciler öğrenim harcı öderler. İkinci öğretimin öğrenim harcı daha yüksektir. Özel üniversitelerde eğitim ücretlidir ve bazı üniversitelerde bu ücretler çok yüksektir. YURT-KUR, öğrencilere sağlanacak kamusal destekleri belirler ve düzenler. Burs: Başarılı ve ihtiyaç sahibi öğrencilere karşılıksız (herkese) Öğrenim Kredisi: Geri ödemeli (ikinci öğretim öğrencilerine, yüksek lisans ve doktora öğrencilerine ve özel üniversitelerde öğrenim gören öğrencilere verilmez. Yemek: Sübvanse edilmiş öğle yemeği, Sağlık ve Psikolojik Danışma: Herhangi bir sosyal güvenlik veya sigorta kapsamında olmayan öğrencilere öğrenci sağlık merkezlerindeücretsiz sağlık ve psikolojik danışma hizmetleri sunulmaktadır.

  39. Öğretim Elemanları Öğretim Üyeleri: Yardımcı doçentler, doçentler ve profesörler. Öğretim Görevlileri ve Okutmanlar Öğretim yardımcıları: Araştırma görevlileri, uzmanlar. Öğretim üyeleridoktoralıdır, öğretimin yanı sıra, bilimsel üretim için akademik araştırmalar yaparlar. Görev yapan 96.105 öğretim elemanının % 39,7’si kadın, % 60,3’ü erkektir.

  40. Üniversitelerin Özerkliği Üniversite açısından özerklik (otonomi), serbestçe yönetim, mali kaynakları kullanma inisiyatifi ve öğretim ve araştırma özgürlüğüdür. Türkiye’de yükseköğretimi düzenleyen 1982 Anayasasın ve 2547 sayılı Yükseköğretim Kanun, özerklik açısından üniversitelere bir açılım sağlamadığı gibi olumsuz etkilemiştir. İdari ve akademik anlamda hükümetin üniversiteler üzerinde doğrudan bir etkisi yoktur. Üniversitelerin hükümete bağlılığı biçimseldir. Ancak özerk olan ve başkanı Cumhurbaşkanınca atanan Yükseköğretim Kurulu (YÖK), üniversiteler üzerinde yönetim ve akademik yönden doğrudan müdahildir.

  41. B) YAYGIN EĞİTİM Yaygın eğitim, okumayan, şu an okuyan ya da okulu bitirmiş bireyleri kapsar. Yaygın eğitim; halk eğitimi, çıraklık eğitimi ve uzaktan eğitim yoluyla gerçekleştirilmektedir. Ayrıca, mesleki kurslarlada (meslekî ve teknik liselerde) yaygın eğitim verilmektedir. Hedef Kitle: Çocuk, genç ve yetişkin tüm vatandaşlar. Bunlar, örgün eğitim hizmetlerinden hiç yararlanmamış, hali hazırda öğrenci veya herhangi bir eğitim kademesinden mezun durumunda (bir işte çalışıyor ya da işsiz) olabilirler.

  42. Yaygın Eğitimin Amaçları • Sürekli eğitim imkânları sunmak, • Yetişkinlere okuma-yazma öğretmek, • Vatandaşların bilgi ve kabiliyetlerini geliştirmek • İşsiz ya da meslek değiştirmek isteyenlerin becerilerini geliştirmek, • Hayatlarını kazanmalarını sağlayacak yeni imkânlar sunmak • Kırsal kesimden göç edenlerin kent kültürüne uyumlarını sağlamak, • Bireylerin boş zamanlarını değerlendirmek, • Çağın yeni gelişmelerine uyumlarını kolaylaştırma, • Çalışanların mesleklerinde gelişmeleri • Toplu yaşama, dayanışma, yardımlaşma, birlikte çalışma ve örgütlenme anlayış ve alışkanlıkları kazandırmak,

  43. Yaygın Eğitim Kurumları a) genel b)meslekî teknik yaygın eğitim Yaygın Eğitim Kurumları

  44. Sayısal Göstergeler 2005: 9.648 yaygın eğitim kurumu, 73.507 öğretmen 3.886.638 kursiyer 103.914 öğrenci açık ilköğretim, 283.938 öğrenci açık lise Yaygın Eğitim Türleri çıraklık eğitimi, halk eğitimi ve uzaktan eğitim

  45. a) Çıraklık Eğitimi (Meslek Öncesi Yetiştirme) İlköğretimi bitirmiş yada okumamış (orta öğrenim çağındaki) çocukların ve gençlerin eğitimini kapsar. İlköğretim mezunu devam edebilir (14 yaşından gün almamış, 19 yaşını geçmemiş) Ücretsizdir. İkili meslek eğitimi sistemidir: Pratik eğitim iş yerinde, teorik eğitim meslekî eğitim merkezinde yapılır Üçüncü kanal: örgün eğitimden ve yetişkinlere yönelik halk eğitimden ayrıdır

More Related