Barbara Sazońska Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie Oddział Radom

1. Barbara SazońskaCentrum Doradztwa Rolniczegow Brwinowie Oddział Radom Wymogi formalno – prawne w przetwórstwie ekologicznym

2. Podstawy prawne • Rozporządzenie Rady (WE) NR 834/2007 z dnia 28 czerwca 2007 r.w sprawie produkcji ekologicznej i znakowania produktów ekologicznych (Dz. Urz. L 189, 2.7.2007, s. 1) – obowiązuje od 1 stycznia 2009 r. • Rozporządzenie Komisji (WE) NR 889/2008 z dnia 5 września 2008 r.w sprawie produkcji ekologicznej i znakowania produktów ekologicznych (Dz. Urz. L 250, 18.9.2008, s. 1) – obowiązuje od 1 stycznia 2009 r. • Ustawa z dnia 25 czerwca 2009r. o rolnictwie ekologicznym(Dz. U. 2009 nr 116 poz.975)   

3. Podstawy prawne • Rozporządzenie Komisji (EWG) NR 1235/2008 z dnia 8 grudnia 2008 r. ustanawiające szczegółowe zasady wykonania rozporządzenia Rady (WE) nr 834/2007 w odniesieniu do ustaleń dotyczących przywozu produktów ekologicznych z krajów trzecich (Dz. U. L 334, 12/12/2008 z późn. zm.)

4. Wykaz Krajów Trzecich • 9 krajów na liście • (Japoniaod kwietnia 2010) • 18 zgłoszeń • negocjacje z USA • Niedawne postępy • w przypadku innych krajów (Kanada, Chiny, Turcja, Peru) 4

5. Równoważne Kraje Trzecie W Wykazie (9) Switzerland Israel Australia New Zealand India Argentina Costa Rica Tunisia Japan Ubiegające się (18) Turkey Ecuador Uruguay Peru Bolivia Canada Dom. Rep. Guatemala USA Honduras Paraguay China Colombia El Salvador Thailand Mexico Chile Nicaragua 5

6. Definicja produkcji i produktu ekologicznego • Produkcja ekologiczna jest ogólnym systemem zarządzania gospodarstwem i produkcji żywności, łączącym najkorzystniejsze dla środowiska praktyki, wysoki stopień różnorodności biologicznej, ochronę zasobów naturalnych i standardów dobrostanu zwierząt. • Ekologiczne produkty przetworzone powinny być produkowane przy użyciu takich metod przetwarzania, które gwarantują przestrzeganie zasad produkcji ekologicznej i utrzymania zasadniczych cech produktu na wszystkich etapach produkcji.

7. Żywność przetworzona • Żywność przetworzona powinna być oznaczona jako ekologiczna, wyłącznie jeżeli wszystkie lub niemal wszystkie składniki pochodzenia rolnego są ekologiczne

8. Zgłoszenie podjęcia działalności • Każdy podmiot gospodarczy który : • produkuje • przechowuje • przywozi z kraju trzeciego • lub wprowadza na rynek produkty rolnictwa ekologicznego zgłasza tę działalność właściwym organom państwa członkowskiego, w którym działalność jest wykonywana.

9. Zgłoszenie podjęcia działalności • W Polsce zgłoszenie działalności w zakresie rolnictwa ekologicznego przyjmują upoważnione przez MRiRW jednostki certyfikujące • Obecnie w kraju działa 10 akredytowanych jednostek certyfikujących (stan na dzień 1 stycznia 2011 r.) • Decyzję o wyborze jednostki podejmuje przetwórca

10. Zakres • Jednostki certyfikujące są upoważnione do przeprowadzenia kontroli oraz wydawania i cofania certyfikatów zgodności w zakresie: - pozyskiwania produkcji rolnej i pozyskiwania dziko rosnących roślin lub ich części; • przetwórstwa produktów rolnictwa ekologicznego; • wprowadzania do obrotu produktów rolnictwa ekologicznego.

11. Kontrola • Charakter i częstotliwość kontroli określa się na podstawie oceny ryzyka wystąpienia nieprawidłowości. • Wszystkie podmioty gospodarcze, z wyjątkiem hurtowników handlujących produktami pakowanymi i podmiotów gospodarczych sprzedających produkty końcowemu konsumentowi podlegają sprawdzeniu zgodności co najmniej raz w roku.

12. Certyfikacja przetwórstwa produktów rolnictwa ekologicznego Załączniki do wniosku: • informacja na temat rodzaju organizacji, adresui statusu prawnego; • określenie wyrobów, które maja być certyfikowane; • dokumentacja techniczna umożliwiająca identyfikację wyrobu; • zgoda wnioskodawcy na spełnienie wymagań certyfikacyjnych oraz dostarczenie wszelkich informacji niezbędnych do oceny zakładu.

13. Certyfikacja przetwórstwa produktówrolnictwa ekologicznego Podstawowe elementy procesu certyfikacji: • Na podstawie dostarczonych dokumentów jednostka certyfikująca przeprowadza wstępną kontrolę u producenta; • Jeżeli jednostka certyfikująca zaakceptuje obiekty i procesy technologiczne oraz zatwierdzi zakup surowców ekologicznych, to właściciel przetwórni uzyskuje certyfikat i może z dniem jego wydania, zacząć przetwórstwo produktów ekologicznych.

14. Wymagania wg Rozporządzenia Rady 834/2007 • PLAN KONTROLI - przetwórstwoi obrótproduktów ekologicznych • Ogólne warunki prowadzenia przetwórstwa metodami ekologicznymi • Surowce i dodatki ekologiczne • Technologia przetwórstwa • Środki do dezynfekcji linii technologicznych • Oznakowanie produktu rolnictwa ekologicznego • Transport i składowanie produktów rolnictwa ekologicznego • Wprowadzanie do obrotu produktów pochodzących z zagranicy • Etykietowanie • Dokumenty

15. Stosowanie terminów związanych z produkcją ekologiczną • Uznaje się ze produkt opatrzony jest terminem odnoszącym się do ekologicznej metody produkcji, jeżeli przy etykietowaniu, w materiałach reklamowych, dokumentach handlowych taki produkt, jego składniki zostały uzyskane zgodnie z przepisami określonymi w rozporządzeniu.

16. Wymagania wgRozporządzenia Rady834/2007 ETYKIETOWANIE Etykietowanie lub reklama produktu może zawierać informacje nawiązujące do metod produkcji ekologicznej w odniesieniu doopisu handlowego produktu tylko wówczas, gdy między innymi: • co najmniej 95% składników pochodzenia rolniczego zawartychw produkcie jest lub pochodzi z produktów uzyskiwanych zgodniez zasadami określonymi Rozporządzenia Rady (WE) 834/2007; • wszystkie pozostałe składniki pochodzenia rolniczego zawartew produkcie są uwzględnione w Załączniku IX Rozporządzenia Komisji (WE) 889/2008; • produkt zawiera wyłącznie substancje wymienione w Załączniku VIw sekcji A Rozporządzenia Rady 2092/91/EWG jako składniki pochodzenia nierolniczego;

17. Wymagania wgRozporządzenia Rady 834/2007 ETYKIETOWANIE c.d. • produkt lub zawarte w nim składniki pochodzenia rolniczego, wymienione w podpunkcie (a) nie były poddawane obróbcez wykorzystaniem substancji, które nie zostały wymienionew załączniku VIII w sekcji A lub sekcji B Rozporządzenia Komisji (WE) 889/2008; • produkt lub jego składniki nie zostały poddane procesom obróbkiz wykorzystaniem promieniowania jonizującego; • produkt został przygotowany lub sprowadzony przez podmiot gospodarczy, wobec którego stosuje się środki kontroli przewidziane w Rozporządzeniu Rady (WE) 889/2007; • produkt został wyprodukowany bez stosowania organizmów modyfikowanych genetycznie i/lub jakichkolwiek produktów otrzymywanych z tych organizmów;

18. OZNACZANIE ZNAKIEM ZGODNOŚCI Oznakowanie produktu rolnictwa ekologicznego polega na umieszczeniu na etykiecie lub opakowaniu tego produktu : napisu „Rolnictwo ekologiczne UE/spoza UE (wskazując miejsce w którym wyprodukowano surowce) numer identyfikacyjny jednostki certyfikującej Wymagania wg Rozporządzenia Rady834/2007

19. Wymagania wg Rozporządzenia Rady834/2007 OZNACZANIE ZNAKIEM ZGODNOŚCI (cd.) W Unii Europejskiej dla znakowania żywności ekologicznej obowiązkowo należy stosować logo rolnictwa ekologicznego( od 1 lipca 2010 r. nowe logo)

20. „STARE” OZNAKOWANIE DOPUSZCZALNE do 1.07.2012 • Zapasy etykiet i opakowań z nadrukiem mogą być stosowane do 1.07.2012, o ile produkty spełniają wymogi rozporządzenia 834/2007 ROLNICTWO EKOLOGICZNE – SYSTEM KONTROLI WE

21. Nowe logo rolnictwa ekologicznego

22. NOWE UNIJNE LOGO od 1.07.2010 • Nowe logo musi być stosowane: • w oznakowaniu eko-produktów paczkowanych, • wprowadzanych do obrotu jako ekologiczne • zgodnie z wymogami UE (rozp.834/2007) • zawierających > 95% składników pochodzenia eko-rolniczego • Umieszczone w widocznym miejscu, czytelne i nieusuwalne (art. 24, 834/2007)

23. Zasady produkcji żywności • Wytwarzanie żywności z ekologicznych składników rolniczych, (pod uwagę nie bierze się dodatków w postaci wody i soli) • Ograniczenie stosowania dodatków żywnościowych, składników nieekologicznych pełniących głównie funkcje technologiczne i sensoryczne oraz mikroelementów oraz substancji pomocniczych w przetwórstwie tak by były stosowane w minimalnym zakresie i tylko na wypadek istotnej potrzeby technologicznej lub do szczególnych celów żywnościowych.

24. Zasady produkcji żywności przetworzonej • W przetwórstwie żywności ekologicznej dopuszcza się stosowanie nieekologicznych składników pochodzenia rolniczego wymienionych w załączniku IX do rozporządzenia

25. Załącznik IX • Składniki pochodzenia rolniczego nieprodukowane metodami ekologicznymi, o których mowa w art. 28 • 1. NIEPRZETWORZONE PRODUKTY ROŚLINNE ORAZ PRODUKTY Z NICH POZYSKANE W WYNIKU PROCESÓW • 1.1. Jadalne owoce, orzechy i nasiona: • — Żołędzie Quercus spp. • — Orzechy kola Cola acuminata • — Agrest Ribes uva-crispa • — Marakuja (owoc męczennicy) Passiflora edulis • — Maliny (suszone) Rubus idaeus • — Czerwone porzeczki (suszone) Ribes rubrum • 1.2. Jadalne przyprawy i zioła: • — Pieprz (peruwiański) Schinus molle L. • — Nasiona chrzanu Armoracia rusticana • — Galgant mniejszy Alpinia officinarum • — Krokosz barwierski Carthamus tinctorius • — Ziele rukwi wodnej Nasturtium officinale

26. Załącznik IX –c.d. • 1.3. Różne: • Glony, włącznie z wodorostami morskimi, dopuszczone w przetwórstwie żywności nieekologicznej • 2. PRODUKTY ROŚLINNE • 2.1. Tłuszcze i oleje, rafinowane lub nierafinowane, ale niemodyfikowane chemicznie, pozyskane z innych roślin • niż: • — Kakao Theobroma cacao • — Kokos Cocos nucifera • — Oliwki Olea europaea • — Słoneczniki Helianthus annuus • — Palma Elaeis guineensis • — Rzepak Brassica napus, rapa • — Krokosz barwierski Carthamus tinctorius • — Sezam Sesamum indicum • — Soja Glycine max • 2.2. Następujące cukry, skrobia oraz inne produkty ze zbóż i bulw: • — Fruktoza • — Papier ryżowy • — Bezdrożdżowy papier chlebowy • — Skrobia z ryżu i kukurydzy woskowej, niemodyfikowana chemicznie

27. Załącznik IX –c.d. • 2.3. Różne: • — Białko grochu Pisum spp. • — Rum, uzyskiwany tylko z soku trzciny cukrowej • — Kirsch przygotowany na bazie owoców i przypraw określonych w art. 27 ust. 1 lit. c) • 3. PRODUKTY ZWIERZĘCE: • Organizmy wodne, niepochodzące z akwakultur i dopuszczone do przygotowywania nieekologicznych środków • spożywczych • — Żelatyna • — Serwatka w proszku „herasuola” • — Naturalne jelita

28. Zasady produkcji żywności • Minerały (w tym pierwiastki śladowe), witaminy, aminokwasy i inne związki azotu dopuszczone do stosowania wyłącznie wówczas, gdy ich zastosowanie w artykułach żywnościowych, do których zostały wprowadzone, jest wymagane z punktu widzenia przepisów prawa

29. Zasady produkcji żywności przetworzonej • Wykluczenie substancji i metod przetwarzania mogących wprowadzać w błąd w kwestii prawdziwej natury danego produktu • Staranne przetwarzanie żywności, najlepiej przy zastosowaniu metod biologicznych, mechanicznych, fizycznych, enzymatycznych lub mikrobiologicznych

30. Wymagania wg Rozporządzenia Rady 834/2007 DOKUMENTACJA • Dokumentacja zakupionych surowców • Dokumentacja przetwarzania • Dokumentacja zapasów • Dokumentacja warunków sanitarnych • Dokumentacja środków do zwalczania szkodników

31. Wymagania wg Rozporządzenia Rady 834/2007 DOKUMENTACJA zakupionych surowców • Pochodzenie, charakter, ilość wszystkich składników rolniczych wyprodukowanych konwencjonalnie, składników pochodzenia nierolniczego i dodatków do żywności dostarczonych do producenta • Weryfikacja ekologicznego statusu produktu przy odbiorze • Pochodzenie, charakter, numer certyfikatu, ilość wszystkich składników wyprodukowanych ekologicznie i dostarczonychdo producenta

32. Wymagania wgRozporządzenia Rady 834/2007 DOKUMENTACJA przetwarzania • Karty specyfikacji produktu, odnotowujące skład każdego produktu • Szczegóły dotyczące ilości produktów przetworzonych,łącznie z arkuszami mieszania, odważania partii produktów i dokumentacja kontrolni jakości • Numer partii lub numer serii lub daty przydatności do spożycia pozwalające na śledzenie składników produktu, od chwili wysłania towarów do chwili ich otrzymania

33. Wymagania wg Rozporządzenia Rady834/2007 DOKUMENTACJA zapasów • Dokumentacja zapasów surowców i produktów gotowych łącznie z danymi z rocznego bilansu zapasów – jako minimum

34. Wymagania wg Rozporządzenia Rady834/2007 • DOKUMENTACJA sprzedaży Charakter, ilości i odbiorcy produktów ekologicznych, które opuściły jednostkę, łącznie z numerami partii

35. Wymagania wg Rozporządzenia Rady834/2007 • DOKUMENTACJA warunków sanitarnych Plan czyszczenia zakładu i stosowane środki

36. Dziękuję za uwagę CENTRUM DORADZTWA ROLNICZEGO W BRWINOWIE ODDZIAŁ W RADOMIU