1 / 31

ALKOL BAĞIMLILIĞINDA YAŞAM KALİTESİ

ALKOL BAĞIMLILIĞINDA YAŞAM KALİTESİ. Dr. Yıldız Akvardar Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri AD. Sunum planı. Yaşam kalitesi neden önemli Psikiyatrik hastalarda yaşam kalitesi Alkol bağımlılığında yaşam kalitesi Pilot çalışma. Yaşam kalitesi neler getiriyor?.

lassie
Download Presentation

ALKOL BAĞIMLILIĞINDA YAŞAM KALİTESİ

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. ALKOL BAĞIMLILIĞINDA YAŞAM KALİTESİ Dr. Yıldız Akvardar Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri AD

  2. Sunum planı • Yaşam kalitesi neden önemli • Psikiyatrik hastalarda yaşam kalitesi • Alkol bağımlılığında yaşam kalitesi • Pilot çalışma

  3. Yaşam kalitesi neler getiriyor? • YK’ nin değerlendirilmesi hasta merkezlidir, hastanın görüşlerini vurgular. • Hastaları sadece “olgular” olarak değil, hastalıkla direkt ilişkili olmayan yaşam alanları da olan bireyler olarak ele alır. • Doktorlar genellikle tüm sorunları varolan hastalıkla ilişkili olarak ele alma eğilimindedirler.

  4. YK, hastalıkların mekanik tedavisi ve semptomların iyileştirilmesinde yoğunlaşan günümüz tıbbına hümanistik bir bakış açısı getirmektedir. YK, hastanın sorunlu yaşam bölümünü tanımlamaya yardım eder. Bu sorunların üstesinden gelmesine yardım edilen hasta daha iyi hissedebilir ve sağlık sektöründen daha az talepte bulunur. Yaşam kalitesi

  5. Psikiyatrik hastalarda yaşam kalitesi • Psikopatoloji yaşamın her alanını etkiler; fiziksel, psikolojik, sosyal, mesleki, ekonomik... • Uzun süreli etkiler semptomlar yatıştıktan sonra da devam eder. • Yaşam kalitesiyle ilgili sorunlar nüksü davet eden boyutlarda olabilir. • Kronik ruhsal hastalıklarda nüks ya da alevlenmelerin önlenmesi çok önemlidir. • Yaşam kalitesinin azalması sıklıkla önemli bir psikopatoloji nedeni ya da sonucu olmaktadır.

  6. Psikiyatrik hastalıklarda yaşam kalitesinin değerlendirilmesi geniş ve çok boyutlu olmalıdır. YK (QOL) ölçümleri bakım stratejilerinin planlanması ve değerlendirilmesinde yararlı bilgi sağlayabilir. Psikiyatrik hastalarda yaşam kalitesi

  7. Alkol BağımlılığındaYaşam Kalitesi

  8. Alkolbağımlılığında yaşam kalitesi • Alkol bağımlılarının yaşam kalitesi • Ek tanının yaşam kalitesine etkisi • Sosyal çevrenin yaşam kalitesine etkisi • Nüks belirleyicisi olarak yaşam kalitesi • Ayıklık ya da kontrollü alkol içmenin YKne etkisi • Tedavi programlarının planlanması ve değerlendirilmesinde yaşam kalitesinin önemi

  9. Alkolbağımlılarının yaşam kalitesi Life Situation Survey (LSS) ile ABlarının YK puanları düşük(Welsh ve ark, 1993) LSS+ Nothingham Health Profile (NHP) ile YK düşük, Alkol sorunları NHP’nin uyku, sosyal izolasyon, ağrı, fiziksel hareketlilik,enerji, duygusal tepkiler alanlarıyla yüksek korelasyon (Foster ve ark, 1998) ABları YK tedavi öncesi kanser hastalarından fizik ve psikolojik alanlarda düşük (Foster ve ark. 1997) Kadın ABlarında YK daha düşük. Depresyon puanları yüksek (Foster ve ark, 1998) Evsiz ABlarında YK tedaviyle düzelmiş, ancak 6 aylık izlemde yavaşlama görülmüş (Braucht ve ark,1995)

  10. Alkolbağımlılarının yaşam kalitesi SF-36 ile ABlarını YKsi AKKlardan daha düşük (Volk ve ark, 1997) ABlarının AKKlara göre YKleri düşük, sağlık hizmetlerini daha fazla kullanıyorlar (McKenna ve ark, 1996) ABlarının psikolojik işlevsellik skorları düşük (Daeppen ve rk, 1995) Şehirde yaşayan ABlarının kırsal alandakilere göre YK yüksek, daha yaşlı, eğitimi yüksek olanlar da da YK yüksek (Popovic et al, 1997)

  11. Alkol bağımlılığında ek tanının yaşam kalitesine etkisi PRIME-MD (SF20); alkolizm düşük, alkolizmin YK üzerine etkisi minimal (Spitzer veark, 1996,1996) PTSB’nin etkisi (Warshaw ve ark, 1993; Clark ve Kirişçi, 1996) Depresyonun etkisi (Foster ve ark, 1998)

  12. Alkol bağımlılığında sosyal çevrenin yaşam kalitesine etkisi Tedaviye başlamada sosyal destek önemli (Beattie ve ark, 1993) 8 yıllık izleme çalışmasında 3 yıllık remisyonun tek öngörücüsü AA toplantılarına katılım sayısı Arkadaş, eş/partner ilişkisinin kaliteli olması 8 yılda olumlu sonucu öngören faktör (Humpreys ve ark, 1997) “Yalnızlık” düşük YK sinin duyarlı duyarlı bir göstergesi (Hornquist ve Akerlind, 1987)

  13. Alkol bağımlılığında nüks belirleyicisi olarak yaşam kalitesi NHP değişkenlerinden ‘uyku’ skoru 12 hafta içinde nüks belirleyicisi Analjezik kullanımı nüksle ilişkili Özellikle uyku, daha az derecede ağrı önemli nüks göstergeleri (Foster ve ark, 1998)

  14. Ayıklık ya da kontrollü alkol içmenin yaşam kalitesine etkisi Uzun süre alkol kullanmayan AA üyelerinin YKleri yüksek (Rather ve Sherman, 1989) Almanya’da 6 yıllık izlem çalışmasında (n=135) 4 yıldır alkol içmeyenlerde (%65) YKinde iyileşme(Mann ve ark, 1997) 12 haftalık izleme çalışmasında NHP skorlarında belirgin değişiklik yok. Gizli sorunlar açığa çıkmakta, ya da AB heterojen (Foster ve ark, 1998) Farklı hasta gruplarında uzunlamasına çalışmalara gereksinim var.

  15. Tedavi programlarının planlanması ve değerlendirilmesinde yaşam kalitesinin önemi • YK ölçümleri hastanın görüşlerini dikkate almaktadır. • YK ölçümleri geleneksel klinik ve biyokimyasal değerlendirmelere eklenmelidir, böylece sağlık çalışanları tedavi ve ortamın etkilerini anlayabilirler.

  16. Alkol Bağımlılığı ve Yaşam Kalitesi Yıldız Akvardar, Haluk Arkar, Özden Sarı, Berna kıvırcık, Arzu Kitiş

  17. AMAÇ: • AB larında YK sinin hangi alanlarda daha fazla etkilendiği (kontrollerle kıyaslanarak) • Hangi alanlarda müdahale gereksinimi olduğu, • Bağımlılık şiddeti ve depresif belirtilerin yaşam kalitesini nasıl etkilediğinin belirlenmesi

  18. Yaşam kalitesiWHOQOL-100 100 soru, 24 bölüm, 6 alan içermektedir. • Fiziksel sağlık • Ruhsal sağlık • Bağımsızlık düzeyi • Sosyal ilişkiler • Çevre etkenleri • Kişisel inançlar

  19. Cinsiyet Yaş ortalaması (26-64) Eğitim Medeni durum Çalışma durumu MATT (7-53) BDE (0-38) 29 erkek, 5 kadın 46.03±8.70 %41.2 lise, %41.2 ün. %76.5’i evli %55.9 çalışıyor ort: 27.00 ±10.46 ort: 16.15 ±9.37 Bulgular

  20. Bedensel alan*** Ruhsal alan*** Bağımsızlık düzeyi*** Sosyal ilişkiler* Çevre* Kişisel inanç* Genel sağlık ve yaşam kalitesi** *P<.O5; **P<.O1; ***P<.O01 51.6±20.3 68.6±14.6 65.5±14.1 55.4±15.2 69.1±13.6 69.2±12.4 58.4±15.8 74.6±14.5 73.6±11.3 58.1±15.9 65.8±12.6 69.7±14.6 56.8±11.9 64.4±13.9 59.5±12.7 54.2±18.8 65.0±19.7 68.2±16.1 44.9±19.7 61.3±20.9 64.0±16.2 BulgularAB Kontrol Norma

  21. Bulgular • Bedensel alan: • Ağrı ve rahatsızlık • Canlılık ve bitkinlik* • Uyku ve dinlenme** • *p <0.01; ** p <0.001 51.6±20.3 68.6±14.6 65.5±14.1 44.3±22.1 38.9±18.0 42.5±16.3 51.8±21.1 67.7±18.6 66.8±17.5 47.3±25.5 77.2±16.8 72.2±19.6

  22. Bulgular • Ruhsal Alan • Olumlu duygular • Düşünme, öğrenme • Benlik saygısı • Beden imgesi-dış gör.* • Olumsuz duygular • *AD 55.4±15.2 69.1±13.6 69.2±12.4 54.2±19.1 65.8±14.1 68.3±15.6 54.2±21.4 71.6±17.8 67.5±18.8 57.6±17.8 73.1±13.6 74.1±14.9 67.1±22.7 75.0±17.9 79.6±17.0 56.4±24.2 40.2±22.3 43.6±19.2

  23. Bulgular • Bağımsızlık düzeyi • Hareketlilik* • Günlük işleri yürütme* • İlaçlara/ted. bağımlılık* • Çalışabilme gücü* • *p <0.01 58.4±15.8 74.6±14.5 73.6±11.3 50.6±19.0 64.6±19.6 61.2±17.8 54.2±18.2 71.2±19.5 69.7±18.0 34.8±28.4 14.8±17.4 14.0±20.0 63.5±21.7 77.5±18.9 77.5±19.3

  24. Bulgular • Sosyal ilişkiler • Diğer kişilerle ilişkiler* • Sosyal destek** • Cinsel yaşam** • *p <0.01 • ** AD 58.1±15.9 65.8±12.6 69.7±14.6 61.3±18.0 75.0±12.2 75.6±15.1 56.0±22.9 63.8±18.7 66.8±19.3 57.2±21.2 58.5±21.2 67.1±21.5

  25. Bulgular • Çevre • Güvenlik* • Ev ortamı** • Maddi kaynaklar** • Sağlık hiz/sos.yardım • ulaşılabilirlik/nitelik** • Yeni bilgi/beceri olanak*** • Dinlenme/boş zaman • değ*** • *P<.O5; ** AD; *** P<.O1 56.8±11.9 64.4±13.9 59.5±12.7 59.6±21.0 69.8±15.3 64.2±19.3 70.1±22.2 67.3±18.3 68.1±18.6 49.6±20.9 51.5±24.4 54.6±20.9 57.1±18.5 58.9±19.8 55.0±19.8 54.2±19.5 67.9±15.1 59.3±18.1 48.4±20.2 61.8±18.2 58.7±17.2

  26. Tablo 1:MATT, BECK, WHOQOL-100 alan puanlarının korelasyon matriksi

  27. Bulgular • MATT puanı arttıkça, GSYK, fiziksel sağlık,bağımsızlık düzeyi puanları azalmakta • Depresyon şiddeti ile (kişisel inanç dışında) tüm alanlarda anlamlı negatif korelasyon • Tüm alanlar birbirleriyle ilişkili

  28. SONUÇ • Alkol bağımlılarının WHOQOL puanları her alanda daha düşük. • Alkol kullanım bozukluğu şiddeti ve GSYK, fiziksel sağlık ve bağımsızlık düzeyi alanları arasındaki ilişki ve alt ölçeklerde (örn; benlik saygısı, olumlu-olumsuz duygular, ilişkiler gibi) kontrol grubundan anlamlı farklılıklar nedeniyle WHOQOL müdahale alanlarının saptanmasında yararlı olabilir. • Bu alanlar nüksü tetikleyen faktörler olabilir mi? • Alanların birbirleriyle ilişkili olması, alkol bağımlısı populasyon içinde WHOQOL’ün geçerliliğini desteklemektedir. .

  29. Öneriler • Hastaların tedavi öncesi ve sonrası yaşam yaşam kalitelerini belirlemek • Tedavinin etkinliğini değerlendirmek • YK nin artırılması için yapılması gerekenleri saptamak • Sağlık politikalarında “algılanan sağlığa” dayalı yaklaşımlar giderek önem kazanmaktadır.

  30. Ya hasta yakınlarının yaşam kalitesi???

More Related