Kuhn ve Bilimsel Devrimler

1. Kuhn ve Bilimsel Devrimler Serhat İrez

2. Thomas Kuhn • Thomas Kuhn (1922-1996) • Amerikalı fizikçi ve bilim tarihçisi

3. Bilimsel Devrim • 1962 - TheStructure of ScientificRevolutions (Bilimsel Devrimlerin Yapısı) • Bilimin sosyal ve psikolojik yönü

4. Bilim ve paradigma • Paradigma kavramı Kuhn’un bilim tanımında önemli bir yer tutar. • Terim olarak Kuhn'unkullanmasından önce Herodot, Platon, Aristo'da geçer. • Ancak bilinen kesin anlamına ve bilim felsefesindeki tartışmasız konumuna Kuhn ile ulaşmıştır.

5. Bilim ve paradigma • KuhnBilimsel Devrimlerin Yapısı kitabında paradigma kavramını 21 farklı anlamda kullanmıştır. • Esas olarak, bir bilim çevresine belli bir süre için egemen olan model, anlamını verir.

6. Bilim ve paradigma • Kuhn’a göre paradigma, bilim topluluğunun çalışmalarında örnek aldığı model, yine bilim topluluğunun paylaştığı bütün değerler ve alışkanlıklardır. • Bilim adamlarının hangi deneyleri nasıl yapacaklarını, hangi sorunları öncelikli kabul edeceklerini, hangi soruları soracaklarını belirleyen şey sahip oldukları paradigmalardır.

7. Bilim ve paradigma • Belirli bir paradigmaya sahip olmayan bir bilim adamı olguları bir araya bile getiremez, çünkü paradigmanın olmadığı yerde bilimin gelişmesini sağlayan tüm olgular eşit derecede önceliklidir. • Bir olgunun diğerlerinin içinden seçilimi ise bu paradigma sayesinde olur.

8. Bilim ve paradigma • Newton mekaniği, Copernicus’un güneş merkezli sistemi, evrim teorisi ya da herhangi bir kuram paradigma olabilir.

9. Bilim-bilim olmayan • Bilim olan ve bilim olmayan paradigma varlığı ile ayırt edilir.

10. Bilim-bilim olmayan • Herhangi bir alan bir paradigma yokluğunda sadece dağınık bir dizi faaliyete sahiptir ve bilim sayılmaz (ilkin bilim) • Bu düzensiz faaliyetler ancak bir paradigma etrafında düzenli ve tutarlı hale gelirler ve alan bilim niteliği kazanır.

11. Bilimde değişim • Bilimde değişim paradigma kayması şeklinde olur.

12. Bilimde değişim Normal Bilim Dönemi • Paradigma içinde eğitim • Paradigmaya itaat • Bilim = bulmaca çözme

13. Bilimde değişim Bunalım • Anomalilerin ortaya çıkması (paradigmanın açıklayamadığı durumlar) • Belirli bir seviyeye kadar anomaliler göz ardı edilir. • Ancak anomaliler artarsa paradigmaya güven sarsılmaya başlar

14. Bilimde değişim Olağanüstü bilim dönemi • Paradigma bağlayıcı olmaktan çıkar • Kargaşa dönemi • Bilim insanlarının esas uğraşısı: Yeni teori arayışı

15. Bilimde değişim Bilimsel devrim • Yeni paradigmanın egemen oluşu • Yeni paradigma kimin eseri? • Başka alandan gelen veya • Genç bilim insanı

16. Bilimde değişim Bilimsel devrim • Hangi paradigma? • Rasyonel bir ölçüt yok • Bilim toplumunun yapısı ve sosyal ilişkiler belirleyicidir

17. Bilimde değişim Normal bilim • Yeni paradigma oluşmuştur • Yeni paradigma önceki paradigmayı benimseyen bilim topluluğu tarafından tepkiyle karşılanır

18. Bilim ve ilerleme • Kuhn’a göre bilimde ilerlemeden bahsedilemez • Paradigmaların karşılaştırılamazlığı (eşölçülmezlik) • Her paradigma ayrı bir dünyayı tanımlar • «İyi paradigma» değil «başarılı paradigma» • Bilimde ilerlemeden değil «değişimden» bahsedilebilir.