ΙΟΝΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΕΙΟΝΟΜΙΑΣ- ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΟΝΟΜΙΑΣ ΨΗΦΙΑΚΕΣ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΕΣ: ΠΟΡΟΙ ΜΕΤΑΔΕΔΟΜΕΝΩΝ

1. ΙΟΝΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΤΜΗΜΑ ΑΡΧΕΙΟΝΟΜΙΑΣ- ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΟΝΟΜΙΑΣΨΗΦΙΑΚΕΣ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΕΣ:ΠΟΡΟΙ ΜΕΤΑΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΜΑΘΗΜΑ: ΨΗΦΙΑΚΕΣ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΕΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: κος ΚΑΠΙΔΑΚΗΣ ΣΑΡΑΝΤΟΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΙ ΦΟΙΤΗΤΕΣ: Βλαχοπούλου Ελένη, Κολοβιστέα Όλγα, Κωνσταντοπούλου Μαρία

2. ΨΗΦΙΑΚΕΣ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΕΣ ΚΑΙ ΜΕΤΑΔΕΔΟΜΕΝΑ Τι είναι ψηφιακές βιβλιοθήκες (ορισμός) ΟΧΙ αυτοματοποιημένη βιβλιοθήκη ΑΛΛΑ υλικό αποθηκευμένο σε ψηφιακά μέσα Ψηφιακό υλικό=ηλεκτρονικά τεκμήρια Μορφολογική ποικιλία: κείμενα, εικόνες,κιν. εικόνες, ήχος, βίντεο, ιστοσελίδες... Καταλογογράφηση: παραδ. μέθοδοι, διατάξεις δεδομένων, σχήματα μεταδεδομένων Τι είναι μεταδεδομένα (ορισμός) Ποικιλία μεταδεδομένων: Α)διαχειριστικά, Β)περιγραφικά, Γ)τεχνικά Ποικιλία χρηστών π.χ. χρήστης- πελάτης και χρήστης- ερευνητής

3. Πρόγραμμα για δημιουργία βιβλιογραφιών Παράγει τον κατάλογο των πηγών ενός άρθρου με πληροφορίες από βιβλιογραφική ΒΔ Δεν είναι εκτενές Λειτουργεί με το σύστημα στοιχειοθεσίας εγγράφων LaTeX LaTeX 2.09 (1985) LaTeX 1994 Categories for the Description of Works of Art από την Art Information Task Force (AITF) 1996 Πρότυπο για δόμηση πληροφοριών που αφορούν σε έργα τέχνης Χωρίζει τις πληροφορίες σε «κατηγορίες» Χρήση από: μουσεία, αρχεία Σκοπός: Χαρτογράφηση πληροφοριών Προγραμματισμός ΒΔ Αξιολόγηση αυτομ. εργάλείων Bibtex CDWA

4. Dublin Core • Dublin Metadata Core Element Set από OCLC/NCSA Metadata Workshop (1995) • Κατάλογος στοιχείων μεταδεδομένων για περιγραφή ηλεκτρονικών δικτυακών πληροφοριών • Συμπληρώνει τις υπάρχουσες μεθόδους αναζήτησης και ευρετηρίασης μεταδεδομένων του διαδικτύου • Χρησιμέυει σε οποιοδήποτε οργανισμό οργανώνει και ταξινομεί πληροφορίες • εκπαιδ. Οργανώσεις, βιβλιοθήκες, κυβερνητικά ιδρύματα... • Υλοποιήσεις του Dublin Core • Electronic Library Image Service for Europe (ELISE II) • EvergladeInformationNetwork & DigitalLibrary • Florida International University Digital Library • MALVINE: Manuscripts and Letters via Integrated Networks in Europe

5. Διεθνώς αναγνωρισμένο πρότυπο Χρησιμοποιείται σε αρχεία και συλλογές χειρογράφων. Στόχοι: Καθιστά μηχαναγνώσιμη την αρχειακή περιγραφή Διευκολύνει τη δικτυακή πρόσβαση σε αρχεία και συλλογές χειρογράφων MARC εγγραφές = συνοπτική περιγραφή EAD = λεπτομερής περιγραφή Ιστορία: Berkeley (1993) με SGML* Μάρτιος 1995: FINDAID DTD Οκτώβριος 1995: πρότυπο και DTD για αναθεώρηση και δοκιμή Εκδόσεις Alpha, Beta, 1.0 2000: επανεξέταση στοιχείων, κατάργηση 8 elements, εισαγωγή νέων 2002: χρήση XML Συνεχής εξέλιξη ανάλογα με τις ανάγκες *SGML=σύνολο κανόνων για τον ορισμό και την έκφραση της λογικής δομής των εγγράφων Encoded Archival Description

6. EEVL Edinburgh Engineering Virtual Library παρέχει μια πύλη Διαδικτύου στις πηγές ποιοτικών πληροφοριών στην εφαρμοσμένημηχανική, ορίζονται αυτόματα διοικητικού χαρακτήρα πληροφορίες για τα μεταδεδομένα, το πρότυπο καλύπτει τα περιγραφικά στοιχεία ενός πόρου πολύ καλά, δεν εξετάζει την έννοια των παραλλαγών ενός πόρου. EELS Engineering ElectronicLibrary συνεταιριστικό πρόγραμμα σουηδικού πανεπιστημίου βιβλιοθηκών τεχνολογίας Στόχος : σύστημα πληροφοριών για αξιόλογη ποιότητα πηγών πληροφόρησης ISOLATIN-1 για κωδικοποημένες πληροφορίες δεν αντιπροσωπεύονται οι σχέσεις μεταξύ αντικειμένων EEVL –EELSΟΡΙΣΜΟΙ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΩΝΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗΣ ΜΗΧΑΝΙΚΗΣ

7. {συνέχεια} Συνοπτική αναφορά στην FGDC • Federal Geographic Data Committee:Ιούνιος 1992 • Αποτέλεσμα = ContentStandardsforDigitalGeospatialMetadata • Κοινή ορολογία και ορισμοί για την τεκμηρίωση γεωχωρικών δεδομένων. • όχι άμεση σχέση με τον αρχειονομικό- βιβλιοθηκονομικό τομέα

8. «MARC», Η ΠΙΟ ΔΙΑΔΕΔΟΜΕΝΗ ΔΙΑΤΑΞΗ ΣΤΑ ΜΕΤΑΔΕΔΟΜΕΝΑ ΤΙ ΕIΝΑΙ ΤΟ MARC KΑΙΠΟΙΟΣ Ο ΣΤΟΧΟΣ ΤΟΥ Machine Readable Cataloguing Record • Machine Readable = βιβλιογραφικές εγγραφέςμηχαναγνώσιμες κ με τους • Cataloguing Record = βιβλιογραφική εγγραφή σε κάρτα καταλόγου. • Στόχος, η ανταλλαγή βιβλιογραφικών δεδομένων σε ηλεκτρονική μορφή μεταξύ βιβλιοθηκών και συστημάτων.

9. «MARC» (συνέχεια) ΤΟ MARC ΧΘΕΣ ΚΑΙ ΣΗΜΕΡΑ • MARC I • MARC II το 1967 • Εθνικά Formats (USMARC, UKMARK κ.τ.λ.) • Formats ανταλλαγής δεδομένων (UNIMARC, REFERENCE MANUAL) • MARC 21 • MARC XML ΔΟΜΗ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗΣ ΕΓΓΡΑΦΗΣ ΚΑΤΑ MARC Η δομή υιοθετήθηκε ως πρότυπο από τον ANSI και τον ISO (2709) • HEADER: οδηγός που αποτελείται από συγκεκριμένα πεδία σταθερού μήκους, με πληροφορίες για τον τύποτης εγγραφής • RECORD DIRECTORY: ευρετήριο της εγγραφής • TAGS : μεταβλητού μήκους πεδία βιβλιογραφικών δεδομένων

10. TEΛΟΣ ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΑ ΑΣ ΑΝΑΦΕΡΘΕΙ ΟΤΙ: • Το MARC δεν χρησιμοποιείται καθόλου εκτός βιβλιοθηκών, • Υπάρχουν περιορισμοί εγγραφών και πεδίων, • Υπάρχει περιορισμένη αναπαράσταση ιεραρχικών και πολύπλοκων σχέσεων και χαρακτηριστικών, • Υπάρχει περιορισμός στη χρήση χαρακτήρων και αδυναμία ενθυλάκωσης συσχετιζόμενων αντικειμένων (π.χ. εξώφυλλο GIF).

11. TEI : Text Encoding Initiative • Αρχικά, έργο ανθρωπιστικών επιστημών • ΦΑΣΕΙΣ: TEI P4, TEI P3, TEI P5, TEI Lite • ΣΤΟΧΟΙ: καλύτερη ανταλλαγή & ολοκλήρωση ακαδ. δεδομένων, υποστήριξη όλων των ειδών κειμένου, οδηγίες προς εμπλεκόμενα μέρη. Αυτοί οι φαινομενικά ασύνδετοι στόχοι οδηγούν σε κατασκευή ενός ευέλικτου & αρθρωτού περιβάλλοντος παραμετροποίησης DTD. • ΠΡΟΣΦΟΡΑ: αντιμετώπιση κειμένου βάσει του περιεχομένου του & καθορισμός ενός συνόλου από κοινές υποθέσεις και προτεραιότητες σχετικές με το ψηφ. τοπίο. • http://www.tei-c.org

12. ΤΕΙ (συνέχεια) • Τα elements του TEI ομαδοποιούνται σε tags ως εξής: • Πυρηνικά σύνολα • Βασικά σύνολα • Πρόσθετα σύνολα • Βοηθητικά σύνολα Όλα τα παραπάνω μπορούν να επεκταθούν για τα νέα είδη υλικού. • Το TEI header απαρτίζεται από: • Την περιγραφή του αρχείου, • Την περιγραφή της κωδικοποίησης, • Την περιγραφή του σχεδιαγράμματος • Την περιγραφή της αναθεώρησης με λεπτομέρειες για τις αναπροσαρμογές- επανεκδόσεις- τροποποιήσεις του κειμένου.

13. METS • πρότυπο για κωδικοποίηση περιγραφικών, διοικητικών & δομικών μεταδεδομένων. Εκφράζεται με XML & ανάλογα με τη χρήση του το έγγραφο METS διακρίνεται σε : SIP, AIP, OIP και OAIS. • Αποτελείται από 7 σημαντικά τμήματα: • METS Header • Περιγραφικά μεταδεδομένα • Διοικητικά μεταδεδομένα • Τμήμα αρχείων • Δομικός χάρτης • Δομικές συνδέσεις • Behavior • http://www.loc.gov/standards/mets

14. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ • Η δημιουργία μιας ψηφιακής βιβλιοθήκης είναι συνυφασμένη με τη δημιουργία μεταδεδομένων για το υλικό της. • Χωρίς δομικά μεταδεδομένα, τα αρχεία εικόνας & ήχου έχουν μικρή χρησιμότητα. Το ίδιο συμβαίνει και στην έλλειψη των τεχνικών μεταδεδομένων, όπου δεν είμαστε σίγουροι για την ακρίβεια & πιστότητα ψηφιακής έκδοσης… • Τελικά, η επιθυμία για πρόσβαση σε επίπεδο αντικειμένου παραμένει. • Υπάρχει ευρύ φάσμα έρευνας για τα μεταδεδομένα και οι εξελίξεις είναι ραγδαίες και μεταβάλλονται συνεχώς. Ο κύκλος των εξελίξεων σχετικά με την ψηφιοποίηση των βιβλιοθηκών δεν έχει κλείσει ακόμη...