Yeme Bozuklukları

1. Yeme Bozuklukları Dr.Özge YENİER DUMAN

2. Yeme Bozuklukları • Anoreksiya Nervoza • Bulimiya Nervoza (bous-limos) • Biyolojik, kültürel ve ruhsal etkenlerin karmaşık etkileşimi • Fiziksel ve ruhsal boyutlar

3. Etiyoloji • Nörobiyolojik Görüşler • Sosyokültürel Etkenler • Psikodinamik Etkenler

4. Etiyoloji • Nörobiyolojik Görüşler Genetik ve Gen-Çevre Etkileşimi Nörokimyasal Görüşler Nörogörüntüleme Çalışmaları

5. Etiyoloji • Sosyokültürel Etkenler Modern Batı kültürü - Medya Sosyopolitik dönüşümler Bedene atfedilen değer-denetim Kadınlık, annelik, “başarılı kadın” stereotipleri Başkalarının kontrolünden uzaklaşma

6. Etiyoloji • Psikodinamik Etkenler • Bilinç-dışı çatışmalar Anneyle ambivalan ilişki Ayrışma-bireyleşme sorunları Prepubertal bedene dönüş

7. Epidemiyoloji • AN; genç kadınlarda yaşam boyu prevalans % 0.3-%3.7 • BN; genç kadınlarda yaşam boyu prevalans %1-4.2 • Erkek/kadın oranları 1/6-1/10

8. Başlangıç • AN; en sık 15-19 yaş grubunda • BN; genellikle AN’dan daha geç, ergenliğin sonları ya da erken erişkinlikte

9. Başlangıç • Ergenliğin getirdiği değişimler • Güçlük yaşatan yeni bir durum • Kilo kaybetmeye teşvik edilme

10. Riskler • Ailede yeme bozukluğu öyküsü (10 kat↑ ) • Ailede ruhsal hastalık öyküsü: Duygudurum-Anksiyete Bozuklukları, Alkol/madde kullanım öyküsü, Kişilik Bozuklukları • Mükemmeliyetçi/Obsesif özellikler • Kendine güven azlığı • Duygudurum Bozukluğu

11. Riskler • Erken menarş • Hafif kilolu olma • Diyet yapma • Kilo denetimi gerektiren meslekler • Endüstriyel toplumlarda yaşama • Zayıflığa vurgu yapan “güzellik” anlayışı • Bir yakının kaybı • Cinsel istismar

12. Anoreksiya Nervoza • Beden görünümü ile aşırı uğraş • Zayıf olma adına ölesiye açlık • Beden imgesi bozukluğu

13. Klinik Özellikler • Kilo kaybına yönelik gizli-yersiz davranışlar • İştah kaybı (anoreksi) genellikle yok • Sosyal ortamlarda/aileyle yemek yememe • Başkaları için özenli sofralar kurma • Kalorili besinlerden kaçınma • Yaşa ve boya göre beklenen kilosunun %15 kaybı

14. Klinik Özellikler • Bazı hastalarda tıkınırcasına yeme atakları (gizli ve genellikle gece) • İstemli kusmalar • Laksatif ya da diüretik kullanımı • Ritüelistik egzersizler, aşırı egzersiz • Yiyecek saklama • Kompulsif hırsızlıklar (şekerleme/ laksatif çalma)

15. Klinik Özellikler • Obsesif kompulsif davranışlar • Katı, mükemmeliyetçi kişilik özellikleri • Zayıf seksüel uyum • Cinsel ilgide azlık • Amenore

16. Alt Tipler • Kısıtlayıcı tip • Tıkınırcasına yeme/arınma tipi(daha sık)

17. Alt Tipler • Kısıtlayıcı Tip Yiyecek çeşitlerini kısıtlama, en az kalori Obsesif kompulsif eğilimler Katı, mükemmeliyetçi kişilik • Tıkınırcasına yeme/arınma tipi Yeme atakları Kusma/laksatif, diüretik vb kullanımı Alkol/Madde kötüye kullanımı(amfetamin vb) Kendine zarar verme, özkıyım Dürtü kontrol ve kişilik bozuklukları

18. Fiziksel Komplikasyonlar • Hipotermi • Dehidratasyon • Akrosiyanoz • Anemi, pıhtılaşma anormallikleri • Metabolik değişiklikler • Hipokalemik alkaloz • Amenore

19. Fiziksel Komplikasyonlar • Bradikardi • Hipotansiyon • EKG; PR↑, QT↑, 1. derece kalp bloğu *Potasyum kayıplarına bağlı EKG değişiklikleri ölüme götürebilir • Eko; MVP, perikardiyal effüzyon • Bozulmuş diürez

20. Fiziksel Komplikasyonlar • Lanugo, kserozis, karotenoderma, akne • Mide dilatasyonu • Superior mesenter arter sendromu • Periferik nöropati • Bilişsel bozulma • BT’de kortikal atrofi (geri dönüşlü)

21. Eş Tanı • Duygudurum bozuklukları • Anksiyete bozuklukları • Madde kullanım ve kişilik bozuklukları • Cinsel istismar öyküsü

22. Ayırıcı Tanı • Normal iştah ve açlık hissi • Planlı hiperaktivite • Belirtileri inkar etme • Beden imgesi bozukluğu

23. Ayırıcı Tanı • Genel tıbbi hastalıklar • Depresyon • Somatizasyon • Şizofreni(yiyeceklerle ilgili hezeyanlar) • Bulimiya nervoza

24. Prognoz • Farklılıklar gösterir • % 5-18 ölüm • Tedavi merkezi-mortalite ilişkisi

25. Tedavi • Tedavi ekibi • Hastaneye yatırma/ayaktan takip • Bireysel ve aile terapileri* • İlaç tedavileri SSRI-Fluoksetin (etkileri tartışmalı) Atipik antipsikotikler Siproheptadin

26. Bulimiya Nervoza • Denetimi yitirmiş olma duygusunun eşlik ettiği, yineleyen, büyük miktarlarda yeme atakları

27. Klinik özellikler • Depresif/anksiyöz duygulanım —> Tıkınırcasına yeme atağı —> Pişmanlık, suçluluk duyguları —> Depresif/anksiyöz duygulanım

28. Alt Tipler • Çıkartma olan tip • Çıkartma olmayan tip

29. Klinik özellikler • Kendisinin yol açtığı kusma • Laksatif kullanımı • Hiç yemek yememe • Aşırı egzersiz yapma

31. Klinik özellikler • AN hastalarına oranla daha dışa dönük, öfkeli ve atak davranışlar • Alkol bağımlılığı, çalma, emosyonel dengesizlik • Denetimsiz yeme davranışları daha egodistonik

32. Klinik Özellikler • Beden biçimi ve ağırlığından gereğinden fazla etkilenen kendini değerlendirme • Çoğunlukla kilo normal sınırlarda • Cinsel olarak aktif

33. Fiziksel Komplikasyonlar • Hipokalemik hipokloremik alkaloz • Gastrik ve özofagial yırtılma • Kardiyomyopati (ipeka kullanımı) • Parotid hiperplazisi, enema erozyonu • El sırtında yara (Russell belirtisi) • Konjunktival kanama

35. Eş Tanı • Duygudurum bozuklukları • Dürtü kontrol bozuklukları • Madde kullanım ve kişilik bozuklukları • Anksiyete bozuklukları • Disosiyatif Bozukluk • Cinsel istismar öyküsü

36. Ayırıcı Tanı • Bazı epilepsi türleri • MSS tümörleri • Klüver-Bucy Sendromu • Kleine-Levin Sendromu

37. Prognoz • AN’ya göre daha iyi bir prognoz • Alevlenme ve sönmelerle giden kronik bir seyir

38. Tedavi • Psikoterapiler • İlaç Tedavileri *Genellikle hastaneye yatış gerekmez.

39. Psikoterapiler • Bilişsel davranışçı terapi* • Aile terapileri • Kişilerarası terapiler • Dinamik psikoterapi

40. İlaç tedavisi • TSA • SSRI-Fluoksetin* (60 mg/g) • MAOI • Duygudurum düzenleyiciler (eştanı varsa)