SİVAS KONGRESİ

1. SİVAS KONGRESİ

2. Sivas Kongresi • Sivas Kongresi'nin toplanma fikri Amasya Genelgesi'nde ortaya atılmıştı. • Sivas Kongresi, Anadolu'nun her yöresinden gelen delegelerin katılımıyla başladı. Kongrede en çok tartışılan konu vatanın bütünlüğü ve milletin bağımsızlığının nasıl sağlanacağı oldu.

3. Kongrenin amaçları • Doğu Anadolu, Batı Anadolu ve Trakya'yı, yani bütün ülkenin milli bütünlüğünü sağlamak • Bölgesel olan Erzurum Kongresi'nde alınan kararları, milli bir kongrede kabul edilmesini sağlayarak millete mal etmek.

4. Sivas Kongresi Kararları 1. Vatanın bütünlüğü ve bağımsızlığın sağlanması konusunda Erzurum Kongresi'nde alınan kararlar aynen kabul edildi. 2. Anadolu ve Rumeli'de faaliyet gösteren bütün milli cemiyetler “Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti” adı altında birleştirildi. 3. Manda ve himaye düşüncesi kesin olarak reddedildi. 4. Türkiye'ye karşı istila (işgal) emeli beslemeyen ( herhangi bir devletin teknik, endüstriyel ve ekonomik yardımının alınabileceği kabul edildi.

5. Osmanlı Hükümetleri ve Temsil Heyeti • Mustafa Kemal'in çabaları sonucu gerçekleşen Amasya Genelgesi, Erzurum ve Sivas Kongreleri; kurtuluş inancını güçlendirdi. • İstanbul Hükümeti bu faaliyetleri engellemeye çalıştıysa da başarılı olamadı. • Özellikle Damat Ferit Paşa, Sivas Kongresi'ne engel olmak için büyük çaba harcadı.

6. Osmanlı Hükümetleri ve Temsil Heyeti • Sivas Kongresi'nden sonra Mustafa Kemal İstanbul'da meşru (yasal) bir hükümet kuruluncaya kadar Anadolu'nun İstanbul'la resmi haberleşmesinin kesilmesini emretti. • Hükümet işleri için yapılacak yazışmaların Sivas'taki Temsil Heyeti ile yapılmasını ilgililere bildirdi. • Mustafa Kemal ve Temsil Heyeti bu davranışla İstanbul Hükümetini tanımadıklarını ve İstanbul Hükümetinden emir almadıklarını göstermişlerdir.

7. Osmanlı Hükümetleri ve Temsil Heyeti • Gelişmeler üzerine Damat Ferit Paşa daha fazla direnemeyerek hükümet başkanlığından istifa etti. Bu durum, Temsil Heyeti'nin İstanbul Hükümetine karşı kazandığı ilk siyasi başarıdır. • Damat Ferit Paşanın hükümet başkanlığından istifa etmesiyle, Mustafa Kemal'in “İstanbul, Anadolu'ya hakim değil, bağlı olmak zorundadır.” şeklindeki görüşü ilk kez gerçekleşmeye başladı.

8. Amasya Görüşmesi • Damat Ferit Paşanın istifasının ardından yerine Ali Rıza Paşa Hükümet kuruldu. • Ali Rıza Paşa Bahriye Nazırı (Denizcilik Bakanı) Salih Paşayı Amasya'ya göndererek Temsil Heyeti ile irtibata geçti. • Amasya Görüşmesi'ne Osmanlı Hükümetini temsilen Bahriye Nazırı Salih Paşa ile Temsil Heyeti adına Temsil Heyeti Başkanı Mustafa Kemal Paşa katıldı. • Görüşmelerde temel esas olarak Sivas Kongresi kararları üzerinde duruldu.

9. Görüşmelerde tarafların üzerinde anlaştığı konular 1.Türk vilayetleri düşmana terk edilmeyecektir. 2. Hiçbir şekilde manda ve himaye kabul edilmeyecektir. 3. Türk vatanının bütünlüğü ve bağımsızlığı korunacaktır. 4. Müslüman olmayan azınlıklara siyasi egemenlik ve sosyal dengemizi bozacak nitelikte haklar verilmeyecektir.

10. Görüşmelerde tarafların üzerinde anlaştığı konular 5. Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyetinin hukuki varlığını İstanbul Hükümet tanıyacaktır. 6. Milli Meclis, Anadolu'da İstanbul Hükümetinin uygun göreceği güvenilir bir yerde toplanacaktır. 7. İtilaf Devletleri ile yapılacak barış görüşmelerine Temsil Heyeti'nin uygun gördüğü kimseler gönderilecektir.

11. Amasya Görüşmeleri'nin Önemi • İstanbul Hükümet temsilcisi Erzurum ve Sivas Kongrelerinde kabul edilen kararları benimsemiştir. • Ancak Salih Paşa Amasya Görüşmeleri'nde alınan kararları İstanbul Hükümetine kabul ettirememiştir. • Amasya Görüşmeleri sonucunda uygulamaya koyulan tek madde “Milli Meclisin açılması” kararı olmuştur. • İstanbul Hükümet; Salih Paşayı Temsil Heyeti'yle görüşmek üzere Amasya'ya göndermekle Temsil Heyeti'nin ve Milli Mücadele'nin varlığını hukuken tanımıştır.

12. Temsil Heyeti'nin Ankara'ya Gelişi (27 Aralık 1919) İstanbul'da Mebusan Meclisi'nin açılması kesinleşince Temsil Heyeti meclisin çalışmalarını daha yakından takip etmek amacıyla Ankara'ya geldi. Ayrıca Ankara'nın; • Haberleşme, kara ve demir yolu ulaşımı imkanlarının elverişli olması, • Batı Cephesi'ne yakın ve güvenli olması, • Anadolu'nun merkezi konumunda bulunması, Temsil Heyeti'nin gelmesinde çok etkili oldu.

13. Son Osmanlı Mebusan Meclisi • Amasya Görüşmeleri'nde alınan karar gereği Ali Rıza Paşa Hükümeti Mebusan Meclisi'nin toplanmasını kabul etti. Meclis seçimlerinin yapılmasına başlandı (7 Kasım 1919).

14. Son Osmanlı Mebusan Meclisi • Mustafa Kemal, meclisin İstanbul'da toplanmasını istemiyordu. • İstanbul Hükümeti, anayasada (Kanun-u Esasi) meclisin ancak başkentte toplanacağı, maddesinin bulunduğunu öne sürdü. Bu nedenle meclisin İstanbul'da toplanması kesinlik kazandı. • Meclis için yapılan seçimleri genelde Müdafaa-i Hukuk Cemiyetlerine üye olanlar kazandı. • Mustafa Kemal de Erzurum'dan milletvekili seçildi. İtilaf Devletleri kendi aleyhlerinde bir karar çıkmasını beklemedikleri için seçimlere ve meclisin toplanmasına engel olmadılar.

15. Son Osmanlı Mebusan Meclisi Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti üyesi olan milletvekilleri İstanbul'a gitmeden önce Ankara'da bir araya geldiler. Mustafa Kemal milletvekillerinden şunları yapmalarını istedi. • Erzurum ve Sivas Kongrelerinde alınan kararların mecliste kabul edilmesini sağlamak, • Mecliste milli kararların alınması için Müdafaa-i Hukuk Grubu kurmak.

16. Misak-ı Milli'nin İlanı (28 Ocak 1920) • Meclisin açılmasının ardından Milli Mücadele yanlısı milletvekilleri Felah-ı Vatan (Vatanın Kurtuluşu) adında bir grup kurdular. Daha önce Erzurum ve Sivas Kongrelerinde kabul edilen ilkeler doğrultusunda bir bildiri hazırladılar. Misak-ı Milli (Milli Ant) adı verilen bu belge 28 Ocak 1920'de Osmanlı Mebusan Meclisi'nde kabul edildi.

17. Misak-ı Milli'nin (Milli Ant) Maddeleri 1. İstanbul ve Çanakkale Boğazlarının güvenliğinin sağlanması şartı ile Boğazların dünya ulaşım ve ticaretine açılması için bizimle birlikte, ilgili devletlerin verecekleri kararlar geçerli olmalıdır. 2. Arap topraklarının geleceği burada yaşayan halkın vereceği oylar ile belirlenmelidir. 3. Kars, Ardahan, Artvin, Batum ve Batı Trakya'nın hukuki durumunu belirlemek için halk oylamasını kabul ederiz.

18. Misak-ı Milli'nin (Milli Ant) Maddeleri 4. Ülkemizdeki Hristiyan azınlıklara, komşu ülkelerdeki Müslümanlara tanınan haklardan fazlası verilemez. 5. Milli ve ekonomik gelişmemizi engelleyen siyasi, adli ve mali sınırlamalar (kapitülasyonlar) kaldırılmalıdır. 6. Mondros Ateşkes Anlaşması'nın imzalandığı sırada (30 Ekim 1918) Türk askerlerinin koruduğu sınırlar içindeki Türk vatanının bütünü hiçbir biçimde parçalanamaz.

19. Misak-ı Milli'nin Önemi • Misak-ı Milli, Mondros Ateşkes Anlaşması imzalandığı sıradaki Osmanlı sınırlarını kapsar. Böylece milli ve bölünmez Türk vatanının sınırları çizilmiştir. • Misak-ı Milli, Türk milletinin kabul edebileceği barış şartlarını belirtmiştir. Yabancı devletlerle yapılacak antlaşmalarda ön şart olarak Misak-ı Milli'nin kabulü öne sürülmüştür.

20. Misak-ı Milli'nin Önemi • Erzurum ve Sivas Kongrelerinde alınan kararlar Osmanlı Mebusan Meclisi'nde de kabul edilmiştir. • Kapitülasyonlara, azınlıklara ayrıcalık verilmesine Boğazlardaki kısıtlamalara tepki gösterilmiştir. • Misak-ı Milli, Milli Mücadele'nin temel amacı olmuştur.

21. İSTANBUL’UN İŞGALİ

22. İstanbul'un İşgali • İtilaf Devletleri Osmanlı Mebusan Meclisi'nin Misak-ı Milli gibi bir kararı alarak işgallere doğrudan karşı geleceğini hiç beklemiyorlardı. • İtilaf Devletleri, bu karardan sonra Osmanlı devlet adamlarının ileri gelenlerini ve Misak-ı Milli'ye oy veren milletvekillerini tutuklayarak Malta'ya sürgüne gönderdiler. • Ayrıca Türk halkına gözdağı vermek amacıyla İstanbul'u resmen işgal ettiler .

23. İstanbul'un İşgali • İtilaf Devletleri işgalin ardından yaptıkları propagandalarda Anadolu'da oluşan direnişin son bulmaması halinde, İstanbul'un Türklerin elinden tamamen alınacağını belirttiler. • Mustafa Kemal, İstanbul'un işgalini haksız bir suikast olarak değerlendirdi. • Avrupa medeniyetinin kutsal saydığı özgür yaşama, vatan sevgisi ve milliyetçilik gibi kavramları kendisinin çiğnediğini bütün dünyanın duyması için uğraştı. • İstanbul işgali, Milli Mücadele hareketine katılımı artırmıştır.