Download
1 / 40
400 likes | 502 Views
كاربردهاي پويايي هاي سيستم System Dynamics Applications. مروري كوتاه بر کاربردهای پویاییهای سیستم در گذشته. کاربردهای پویاییهای سیستم در گذشته را می‌توان در پنج دستة عمده مطابق جدول زیر طبقه‌بندی کرد. کاربردهای جهانی و ملی کاربردهای بخشی کاربردهای صنعتی عام کاربردهای مدیریت سازمان
E N D
كاربردهاي پوياييهاي سيستمSystem Dynamics Applications
مروري كوتاه بر کاربردهای پویاییهای سیستم در گذشته کاربردهای پویاییهای سیستم در گذشته را می‌توان در پنج دستة عمده مطابق جدول زیر طبقه‌بندی کرد. • کاربردهای جهانی و ملی • کاربردهای بخشی • کاربردهای صنعتی عام • کاربردهای مدیریت سازمان • کاربردهای متفرقه
کاربردهای جهانی و ملی • «پویاییهای جهان»(World Dynamics) اثر فورستر(1971) که متغیرهایی چون جمعیت، صنعتی شدن، منابع طبیعی، غذا، ازدحام جمعیت را به یکدیگر مرتبط می‌سازد و نظریه‌ای مقدماتی در مورد انسان در اکولوژی جهانی ارائه می‌کند. • «مطالعۀ کلوپ رم» توسط «میدوز و دیگران» (1972) که به متدلوژی مدلسازی جهانی می پردازد و به اثر«حدود رشد» منجر می شود. این آثار و مطالعات در کنار سایر مطالعات چالش برانگیز، از جذابیت زیادی در نزد افکار عمومی برخوردار بودند.
کاربردهای جهانی و ملی (ادامه) • «مدل پویاییهای سیستم در زمینه توسعه اقتصاد و ملی برای جامعه‌ای صنعتی» (فورستر 1973) • «مطالعۀ چرخه‌های اقتصادی» (ماس 1975) • مدل MIT از اقتصاد ایالات متحده.
کاربردهای بخشی • مدلهای پویاییهای سیستم در بخشهای اقتصادی مختلف از قبیل مسايل شهري،انرژی، حمل و نقل، آموزش، دفاع، محیط زیست، ... توسعه یافته است. • در بین این بخشها، مدلهای توسعه یافته در زمینه‌های شهری و انرژی از گستردگی بیشتری برخوردارند. • «پویاییهای شهری» نوشته فورستر (1968) به کیفیت زندگی در شهرها می‌پردازد.
کاربردهای بخشی (ادامه) • وی در این اثر موضوعاتی از قبیل جمعیت، خانه سازی، منابع طبیعی، سرمایه‌گذاری،آلودگی و ...، را در ایجاد یک مدل از سیستمهای شهری به منظور شبیه‌سازی انتقال از حالت رشد به تعادل، مدنظر قرار داده است. • این مدل به روشنی رفتار خلاف شهود سیستمهای اجتماعی را نمایان می‌سازد و به این طریق نیاز به مدلسازی پویاییهای سیستم را برای برنامه‌ریزی، توجیه می‌کند.
کاربردهای بخشی (ادامه) • آثار مهم دیگر در این زمینه توسط افرادی چون «آلفرد» (1976)، «ماس» (1974) و «شرودر»، «سوئینی» و «آلفرد» (1975) انجام شده است. • یک مدل پویاییهای سیستم برای برنامه‌ریزی بلند مدت در راه‌آهن توسط «گات‌شاک»طراحی شده است.Gottshalk (1982) • «آندرسون»در سال 1983 از روش پویایيهای سیستم برای بررسی سیاستهای مختلف مالی در بخش آموزش استفاده كرد.
کاربردهای صنعتی عام • کاربردهای متعددی از متدلوژی پویاییهای سیستم را می توان در مدلسازی صنایع مختلف در سطحی عام و ژنریک مشاهده کرد. برای مثال می توان به مدلهای پویاییهای سیستم در صنایع کاغذسازی، شیمیایی، استخراج ذغال سنگ، الکترونیک، سیمان، چای و ...، اشاره کرد. • «شارپ» در سال 1982 پروژه‌ای را توصیف می‌کند که به ساخت مدل پویاییهای سیستم در کنار مدل سیستمهای کنترل مربوط به چرخه سرمایه‌گذاری بعنوان راهنمایی برای برنامه ریزی استراتژیک در صنعت شیمیایی بریتانیا می‌پردازد.
کاربردهای صنعتی عام (ادامه) • «وولستنهوم» با کمک مسايل مربوط به صنعت استخراج ذغال سنگ، کاربردی از پویاییهای سیستم در زمینه سیستمهای مهندسی سخت که در تقابل کامل با کاربردهای معمول پویاییهای سیستم که عمدتاً در زمینه سیستمهای اقتصادی و اجتماعی (که جزو سیستمهای نرم‌تر هستند)، را نشان می‌دهد. • چندین مطالعه صنعتی عام نیزدر حوزه صنعت چای، صنعت آلومینیوم، بازار سهام و ... انجام شده است.
ویژگي‌های مسائل مدیریتی سازگار با پویاییهای سیستم ويژگي‌هاي مهم مسائل مدیریتی سازگار با رویکرد مدلسازی پویاییهای سیستم را می‌توان به طور خلاصه در ذیل برشمرد: • مسائلی که مرتبط با مضامین سیاستها و خط مشی‌ها هستند. • مسائلی که دارای ابهام هستند و از ساخت یافتگی ضعیفی برخوردارند. • مسائلی که می‌توانند آثار و تبعات بلند مدت در پی داشته باشند. • مسائلی که ممکن است بازخورهای از مراتب بالاتر داشته باشند. • مسائلی که از درجه غیرخطی بالایی برخوردار هستند. • مسائلی که در سطوح مختلف با تأخیرات و خاصیتهای تشدیدی درگیر هستند. • مسائلی که در آنها پویاییهای سیستم از اهمیت حیاتی برخوردارند.
ویژگي‌های مسائل مدیریتی سازگار با پویاییهای سیستم • مسائلی که آگاهی دربارة سیستم کامل نباشد. • مسائلی که در آنها داده‌ها به آسانی در دسترس نباشد. • مسائلی که در آن افراد مختلفی درگیر هستند. • مسائلی که رفتار آنها با گذشت زمان دچار تحول می‌شود. • مسائلی که نیازمند تحلیل در حد کیفی و یا کیفی و کمی هستند. • مسائلی که در آغاز با ديدگاه‌هاي چندگانه درگیر هستند ولی تعارضی در کار نیست. • مسائلی که نیازمند شرح و تفسیر رفتار سیستم دارند و نیازی به راه حلهای تجویزی وجود نداشته باشد.
نكته • پارادایم پویاییهای سیستم می‌تواند برای حل انواع دیگر مسائل مدیریتی با واسط قرار دادن سایر متدلوژی‌های مدلسازی گسترش پیدا کند. • همچنین استفاده از پویاییهای سیستم در مسائل مدیریتی را مي‌توان بعنوان تمرین یادگیری از دیدگاه مهارتهای مدیریتی مورد توجه قرار داد.
مهارتهاي مديريتي • مهارت فنی، توانایی استفاده از تکنیکها، رویه‌ها و ابزارها در یک زمینه مشخص است. • مهارت انسانی، توانایی برقراری ارتباط، ایجاد انگیزه و رهبری است. • مهارت ادراکی (ذهني)، توانایی برنامه‌ریزی، هماهنگی و یکپارچه‌سازی فعالیتهاست. توانايي ديدن و درك «تصوير بزرگ» (Big Picture). • مهارت طراحي، مهارت در حل مشكلات و طراحي راه‌حل اجرايي براي مشكلات
مديريت ارشد • مهارتهای ادراکی در سطح مدیریت ارشد سازمان، نقش غالب و اصلی را بازی می‌کنند، بنابراین استفاده از پویاییهای سیستم در حل مسائل اين سطح بسیار اثربخش است. • بعضی از ویژگی‌های مدیر ارشد عبارتند از: • توانایی انتزاع، مفهوم‌سازی، سازماندهی و یکپارچه‌سازی‌ای‌ده‌های متفاوت در قالب چارچوب مرجع منسجم. • تحمل ابهام: توانایی مقاومت در برابر ابهام و پیچیدگی تا زمانی که مسائل روشن شوند. • هوش: توانایی انتزاع در کنار کاربرد. • قضاوت: توانایی شناخت زمان اقدام.
مديريت ارشد (ادامه) • Strategy Dynamics (Kim Warren) • متدلوژی پویایيهای سیستم در مراحل مختلف برنامه‌ريزي استراتژيك مفید است. • بحث و مناظره در زمینه مأموریت و اهداف استراتژيك به تعیین استراتژي منتهی می‌شود. • زمانی که استراتژيها توسط مدلهای پویاییهای سیستم شبیه‌سازی شوند می‌توان نقص‌ها و ناسازگاری‌های اهداف و استراتژيها را نشان داد.
مأموریت اهداف راهبردی تعیین استراتژي برنامه‌ریزی پرتفلیو برنامه‌ريزي استراتژيك
بررسي محيط خارجي بررسي محيط داخلي • عوامل اقتصادي • عوامل سياسي و قوانين دولتي • عوامل اجتماعي، فرهنگي و ملي • بينآللمللي و منطقه‌اي • رقبا • مشتريان و بازار • تكنولوژي • تإميم كنندگان • اعتباردهندگان • مديريت • بازاريابي • وضعيت مالي • توانايي‌هاي فني و تكنولوژي • سيستم‌ها و روش‌ها • فرهنگ سازماني • نيروي انساني فرموله كردن استراتژي ارزيابي وضعيت موجود تعريف مجدد شناسايي عوامل استراتژيك شناسايي عوامل استراتژيك • چشم‌انداز • مأموريت • آهداف • ا ستراتژي‌ها • مشاركتي • SBU • استراتزي هاي وظيفه اي • چشم‌انداز • مأموريت • آهداف • ا ستراتژي‌ها • فرصت‌ها • تهديدها نقاطقوت نقاطضعف اجراي استراتژي • تغييرات استراتزيك: • ساختار • فرهنگ • MIS • HRM • مالي • بازاريابي • سبك رهبري • و غيره فرآيند برنامه‌ريزي استراتژيك SWOT IE SPACE
شرایط نامساعد سازمانی (بیماری سازمانی) برنامه‌ریزی پورتفلیو تأثیر سیاستهای دولت طراحی سناریوها مدیریت محیط رقابتی مدیریت بر مبنای هدف (MBO) تحلیل SWOT هدف‌گذاری تدوین استراتژيها برنامه‌ریزی سیاستها برنامه‌ریزی سازمان مادر نوسازی سیاست سرمایه‌گذاری متنوع سازی خرید شرکتهای جدید / ادغام با دیگر شرکتها مسائل مديريت ارشد براي كاربرد پوياييهاي سيستم
مديريت مياني • نقش مدیریت میانی بیشتر کنترل و هماهنگی فعالیتهای سازمانی است. • از آنجایی که مدیر میانی باید با مدیران ارشد و عملیاتی در ارتباط باشد، لذا مدیران این سطح باید با برنامه‌ریزی استراتژيك و نیز عملیاتی آشنا باشند. • برنامه‌های تاکتیکی که در سطح مدیریت میانی انجام می‌شود، ارتباط‌دهنده برنامه‌های راهبردی و برنامه‌های عملیاتی هستند.
مديريت مياني (ادامه) • مسايل مدیریت میانی با تحلیل و تدوین سیاستها در حوزه های وظیفه‌ای مختلف و نیز طراحی و توسعه سیستمهای اطلاعاتی و کنترلی برای پشتیبانی مدیریت، در ارتباط است. • مدلهای پویاییهای سیستم با مفهوم‌سازی موضوعات مهم حوزه‌های وظیفه‌ای احتمالی دخیل در یک مسأله مدیریتی مشخص در یک واحد وظیفه‌ای، می‌توانند در سطح مدیریت میانی مرزهای وظیفه‌ای را از میان بردارند.
مديريت مياني (ادامه) • مثال: در زمان مدلسازی جریان در سیستم مالی با استفاده از متدلوژی پویاییهای سیستم، مدیر ممکن است سیاستهای موجودی، تولید و بازاریابی را نیز مدنظر قرار دهد. • مدلهای پویایيهای سیستم با وادار ساختن مدیران به یادگیری و درک مسايل حوزه‌های وظیفه‌ای دیگر از طریق رویکردی رسمی به عنوان وسیله‌ای برای یکپارچه‌سازی سازمان عمل می‌کند.
سیاست منابع انسانی سیاست استخدام سیاست آموزش سیاست ارتقای کارمندان ناپایداری سطح اشتغال نوسانات تولید سوددهی نزولی کنترل تأخیرات تحلیل و طراحی سازمانی تحلیل و طراحی DSS, MIS مسأله مدیریتی / موضوع سیاست بازاریابی سیاست تبلیغات سیاست توزیع سیاست تأمین مالی و استقراض سیاست سرمایه‌گذاری میان مدت سیاست تولیدی سیاست موجودی برنامه‌ریزی بهره‌وری مسائل مديريت مياني براي كاربرد پوياييهاي سيستم
مديريت عملياتي • از آنجایی که مدیران عملیاتی بیشتر با اجرا و پیاده‌سازی سیاستها درگیر هستند، از تناسب کاربرد پویاییهای سیستم در این سطح از مدیریت کاسته می‌شود. • با این حال، زمینه‌هایی نیز وجود دارد که حتی مدیران عملیاتی نیز با کارکرد برنامه‌ریزی درگیر هستند. • برخی از اين زمینه‌ها عبارتند از برنامه‌ریزی تولید، برنامه‌ریزی مواد، برآورد تقاضا و ... که می‌توان از متدلوژی پویاییهای سیستم در آنها استفاده کرد.
مديريت عملياتي • مسايل عملیاتی بیشتر ساخت‌یافته هستند و معمولاً به راه حلهای هنجاری نیازمند هستند. • متدلوژیهایی بر پایه تفکر سیستمهای سخت و پارادایم بهینه‌سازی از تناسب بيشتري در اين سطح برخوردارند. • متدلوژی پویاییهای سیستم بیشتر می‌تواند به منظور ایجاد «خرده‌جهان‌ها» و محیط یادگیری برای مدیران عملیاتی به کار گرفته شود تا درک آنها نسبت به عملکرد سیستم بهبود یابد.
مسائل مديريت عملياتي براي كاربرد پوياييهاي سيستم • مسأله مدیریتی / موضوع • برآورد تقاضا • برنامه‌ریزی تولید • زمانبندی و بارگذاری • برنامه‌ریزی مواد • برنامه‌ریزی و کنترل کیفیت • ارسال سفارشات • جایگزینی سفارشات
مسائل مديريت وظيفه‌اي براي كاربرد پوياييهاي سيستم
مسائل مديريت وظيفه‌اي براي كاربرد پوياييهاي سيستم مديريت بازاريابي • پخش محصولات جدید • قیمت‌گذاری • تبلیغات
مسائل مديريت وظيفه‌اي براي كاربرد پوياييهاي سيستم مديريت مالي • تأمین مالی • سرمایه‌گذاری • تقسیم سود سهام • ظرفیت
مسائل مديريت وظيفه‌اي براي كاربرد پوياييهاي سيستم مديريت عمليات • برنامه‌ریزی محصول • برنامه‌ریزی فرآیند • برنامه‌ریزی بهره‌وری • برنامه‌ریزی کیفیت • برنامه‌ریزی تولید ادغامی • برنامه‌ریزی مواد
مسائل مديريت وظيفه‌اي براي كاربرد پوياييهاي سيستم مديريت منابع انساني • استخدام • گزینش • ارتقاء • آموزش • توسعه • ارزیابی • پويايي‌های گروهی • رفتار سازمانی
مدلسازي پوياييهاي سيستمSystem Dynamics Modeling
مدل پوياييهاي سيستم • مدل پوياييهاي سيستم، همانند هر مدل ديگر نمايشي از سيستمِ دنياي واقعي به منظور مطالعة رفتار سيستم، تحت شرايط آزمايشي مخلتف است. • اين مدل از هر سه شيوه‌ي معمولِ ارتباطي يعني كلمات، گرافيك و رياضيات، براي نمايش سيستم بهره مي‌گيرد.
اجزاي سازنده مدل‌هاي پوياييهاي سيستم • متغيرها • ابزارهاي نموداري • معادلات • ساختار بازخوري و رفتار پويا • تأخيرها
متغيير سطح • متغيرهاي سطح انباشت و يا تجميع يك جريان در طول زمان را نشان مي‌دهند. • متغيرهاي سطح را مي‌توان در هر نقطه از زمان اندازه‌گيري كرد. • اصولاً در يك سيستم با توجه به نوع زیر سیستم که می تواند فیزیکی و یا اطلاعاتی باشد، دو نوع متغیر سطح وجود دارد. • زير سيستم فيزيكي با جريان منابع فيزيكي مرتبط است، مانند مواد، پول، نيروي انساني، سفارشات و ... . زماني كه اين جريان‌ها انباشته مي‌شوند، مبین« سطوح فيزيكي» هستند.
متغيير سطح • زير سيستماطلاعاتي در سرتاسر سيستم با اطلاعات سروكار دارد و موجوديت‌هاي فيزيكي مختلف را به يكديگر متصل مي‌كند. • زماني كه متوسط يك جريان فيزيكي در طول يك دوره زماني گرفته مي‌شود، اين مقدار متوسط يك «سطح اطلاعاتي» است. • مثال: اگر فروش با يك نرخ معين صورت پذيرد، اين نرخ مي‌تواند با ميانگين‌گيري هموار شود. و بعنوان متغير«متوسط فروش» براي كنترل سيستم مورد استفاده قرار گيرد. متغير «متوسط فروش» يك متغير«سطح اطلاعاتي» است.
متغيير نرخ • متغيرهاي نرخ در يك سيستم همان «متغيرهاي تصميم» هستند كه توسط ساختار سياست‌ها و استراتژی‌های سیستم تعيين مي‌شوند. • متغيرهاي نرخ به صورت جريان‌هاي ورودي و خروجي يك متغير سطح هستند و بنابراين تصميمي‌كه در قالب متغيرهاي نرخ اتخاذ مي‌شود، متغيرهاي سطح و يا اطلاعات در مورد سيستم را تحت تأثیر قرار مي‌دهد. • متغيرهاي نرخ را نمي‌توان در يك لحظه از زمان اندازه‌گيري كرد و بايد مقدار آنها را در يك بازة زماني مشخص اندازه‌گيري كرد.
متغيير كمكي • اين متغيرها از لحاظ تئوري ، اختياريهستند. • متغيرهاي كمكي ساختار ظريف و دقیق سياست‌ها را تعريف مي‌كنند. • بعبارت ديگر، ارتباطاتی که معرف يك متغير نرخ هستند، با متغيرهاي كمكي بصورت دقيق و با جزئيات كامل نمايش داده مي‌شوند. • اگر اين متغيرها حذف شوند، جزئيات ساختار سياست‌ها در مدل، بصري و شفاف نخواهد بود. بنابراين، متغيرهاي كمكي باعث مي‌شوند كه مدل پوياييهاي سيستم قابل فهم‌تر گردند.
