Νευρολογικά προβλήματα γενετικών νοσημάτων

1. Νευρολογικά προβλήματα γενετικών νοσημάτων Αργύρης Ντινόπουλος Παιδονευρολόγος Λέκτορας Πανεπιστημίου Αθηνών Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο «Αττικό»

2. Όχι και τόσο σπάνιο • Ψυχοκινητική καθυστέρηση (γενητική βάση): ~ 1-3% των παιδιών < 5 ετών *Shevell M et al. Neurology 2003 60:367-380

3. Κλινική ετερογένεια γενετικών νοσημάτων • Κάθε νόσημα είναι διαφορετικό • Κάθε παιδί ακόμη και με το ίδιο νόσημα είναι διαφορετικό Σημασία της σωστής διάγνωσης

4. Αποκάλυψη του μυστηρίου • Δίνει μια εξήγηση στους γονείς και οικογένειες η οποία τους ανακουφίζει ακόμη και στις περιπτώσεις που δεν υπάρχει αιτιολογική θεραπεία. • Παρέχει την δυνατότητα γενητικής συμβουλής και καθοδήγησης. • Έχει προγνωστική αξία, η οποία αντλείται από την μελέτη παρόμοιων περιστατικών. • Παρέχει την δυνατότητα αιτιολογικής θεραπευτικής αντιμετώπισης σε σπάνιες περιπτώσεις συγκεκριμένης μεταβολικής διαταραχής. • Αυξάνει την κατανόηση των μηχανισμών και προάγει την έρευνα και την κλινική εμπειρία.

5. Αλγόριθμος διαγνωστικής προσέγγισης παιδιών με ψυχοκινητική καθυστέρηση • Λεπτομερές ατομικό, οικογενειακό ιστορικό, φυσική εξέταση • Επανεξέταση και διάγνωση ψυχοκινητικής καθυστέρησης Π ρ ώ τ η ς γ ρ α μ μ ή ς έ λ ε γ χ ο ς • Ακουολογικός έλεγχος • Οφθαλμολογικός έλεγχος • Καρυότυπος • Εύθραυστο Χ • Γενική αίματος, Φερριτίνη, ηλεκτρολύτες Ca, P • Ηπατικά , νεφρική λειτουργία • Τ3,Τ4, TSH, CPK • Μόλυβδος ορού • Ηλεκτροεγκεφαλογράφημα • υποψία επιληπτικών σπασμών, • παλινδρόμησης στην ομιλία, • άτυπος αυτισμός • Μαγνητική τομογραφία εγκεφάλου • μικρό/μακροκεφαλία/επιληψία • νευρολογική σημειολογία 40% Επικοινωνία Δ ε ύ τ ε ρ η ς γ ρ α μ μ ή ς έ λ ε γ χ ο ς • Μεταβολικός έλεγχος • Οικογενειακό ιστορικό • Αιμομιξία • Παλινδρόμηση • Οργανομεγαλία • Νευρολογική σημειολογία • Νευροφυσιολογικός • Επίκτητη διαταραχή στην ομιλία • Νευροεκφυλιστικό νόσημα • Νευροαπεικονιστικός • Υποψία μεταβολικής διαταραχής • Διαταραχή ομιλίας • Δυστονία • Νευροεκφυλιστικό νόσημα • Γενετικός • Δυσμορφίες • Οικογενειακό ιστορικό πνευματική καθυστέρησης • Συγγενείς ανωμαλίες • ΗΕΓ καταγραφή ύπνου • Προκλητά δυναμικά • Μαγνητική φασματοσκοπία 1HMRS • Αξονική τομογραφία • FISH έλεγχος υποτελομερικών ανασυνδυασμών • Νεότερες τεχνικές ανίχνευσης υπό-μικροσκοπικών χρωμοσωμικών αλλοιώσεων (chromosomal microarray analysis) • Ορός/πλάσμα • Γαλακτικό/πυροσταφυλικό • Αμινοξέα, βιοτινιδάση • Αμμωνία, ουρικό οξύ • Λιπιδιόγραμμα • Ισοηλεκτρικός εστιασμός τρανσφερίνης • Ακετυλοκαρνιτίνες • Ούρα • Οργανικά οξέα • Οροτικό • Βλεννοπολυσακχαρίτες • Προφίλ κρεατίνης • Προφίλ πουρινών • ΕΝΥ • Κύτταρα/πρωτεΐνη/γλυκόζη • Αμινοξέα • Γαλακτικό • Νευροδιαβιβαστές

6. Γενετικά νοσήματα που συμπεριφέρονται ώς Νευροεκφυλιστική Εγκεφαλοπάθεια • Λευκοδυστροφίες • Νευροεκφυλιστικά νοσήματα • Επιληπτικές εγκεφαλοπάθειες • Μεταβολικά νοσήματα Γενετικά νοσήματα που συμπεριφέρονται ώς ΣτατικήΕγκεφαλοπάθεια • Χρωμοσωμιακές ανωμαλίες μικροσκοπικές ή υπομικροσκοπικές • Μονογονιδιακά νοσήματα • Μεταβολικά νοσήματα

7. ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ Έργο πολλών • Αιτιολογική Θεραπεία (διάγνωση) • Διατήρηση υγείας και σωστής θρέψης • Θεραπεία επιπλοκών • Βελτίωση της λειτουργικότητας και ικανοτήτων • Ένταξη στο κοινωνικό σύνολο και οικογενειακή στήριξη Παιδίατρος Παιδοορθοπαιδικός Διαιτολόγος Γενετιστής Ειδικός Παιδαγωγός Φυσικοθεραπευτής Παιδογαστρεντερολόγος Λογοθεραπευτής Παιδονευρολόγος Κοινωνική λειτουργός Φυσίατρος Ψυχολόγος

8. Εντοπισμός νευρολογικών προβλημάτων

9. Αναπτυξιακή και κλινική λειτουργική εικόνα • Κινητικότητα • Αδρή κινητικότητα • Λεπτή κινητικότητα (δεξιότητες) • Προσωπο-στοματική κινητικότητα • Λόγος • αντίληψη • έκφραση • Κοινωνικότητα και προσαρμοστικότητα • Συμπεριφορά • Θρέψη • Παροξυσμικές καταστάσεις • Επιληψία • Διαταραχές ύπνου

10. Δομική και λειτουργική εικόνα Νευροαπεικονιστικός έλεγχος • Αξονική τομογραφία εγκεφάλου • Μαγνητική τομογραφία εγκεφάλου • Μαγνητική φασματοσκοπία πρωτονίου (1HMRS) • Ηλεκτροφυσιολογικός έλεγχος • Ηλεκτροεγκεφαλογράφημα • Υποψία επιληπτικών σπασμών • Περιπτώσεις επίκτητης διαταραχής της ομιλίας και άτυπου αυτισμού (επιληπτική αφασία) ΗΕΓ καταγραφή ύπνου • Διαγνωστικό σε μερικά νευρογεννετικά νοσήματα (RETT, Angelman) • Ηλεκτρομυογράφημα

11. Κινητικότητα • Συγκάμψεις • Παραμορφώσεις • Σκολίωση • Υποτονία • Ανωριμότητα του ΚΝΣ • Μυϊκή αδυναμία • Φυσικοθεραπεία • Ορθώσεις • Ορθοπαιδικές διορθώσεις (με προσοχή)

12. Υπερτονία / Σπαστικότητα • Φαρμακευτική αγωγή • Χορήγηση αλλαντοτοξίνης σε μυϊκές ομάδες (serial casting) • Αποκλεισμός νεύρων με φαινόλη • Αντλία μπακλοφένης Φ Υ Σ Ι Κ Ο Θ Ε Ρ Α Π Ε Ι Α

13. Ανεύρεση αιτιολογίας • Φαρμακευτική αγωγή • Ερεθισμός εγκεφαλικών πυρήνων Δυσκινησίες Φ Υ Σ Ι Κ Ο Θ Ε Ρ Α Π Ε Ι Α Ε Ρ Γ Ο Θ Ε Ρ Α Π Ε Ι Α

14. Αταξία Ε Ρ Γ Ο Θ Ε Ρ Α Π Ε Ι Α • Αιτιολογία • Θειαμίνη • Συνένζυμο Q10 • Ακεταζολαμίδη

15. Προσωπο-Στοματική Κινητικότητα Λ Ο Γ Ο Θ Ε Ρ Α Π Ε Ι Α • Μάσηση / Κατάποση • Έλεγχος εκκρίσεων Σιελόρροια • Λόγος • Πνευμονίες από εισρόφηση • Ανεπαρκής Σίτιση • Ανεπαρκής Λήψη φαρμάκων • Γαστροστομία (PEG) • Σκοπολαμίνη • Γλυκοπυρόλιο • Αλαντοτοξίνη

16. Συμπεριφορά • Διάχυτη αναπτυξιακή διαταραχή • Υπερκινητικότητα / Ακαθισία • Στερεοτυπίες • Εμμονές • Αυτοτραυματική συμπεριφορά • Επιθετικότητα • Διαταραχές ύπνου • Φαρμακοθεραπεία* • α2 διεγέρτες • SSRIs • Νευροληπτικά • Ψυχοδιεγερτικά • Αντιεπηλιπτικά • Μελατονίνη *Προσοχή στην δοσολογία και στην χρήση ηρεμιστικών (βενζοδιαζεπίνες)

17. Επιληψία* • Σωστή διάγνωση και ταξινόμηση • Μεταβολική διαταραχή; • Διάχυτη διαταραχή (επιληπτική εγκεφαλοπάθεια); • Εστιακή διαταραχή (δομική ανωμαλία /δυσπλασία); • *Αντιμετώπιση της επιληψίας και όχι μόνο των σπασμών • Προδιάθεση για σπασμούς +Νευροβιολογικές, διανοητικές, ψυχολογικές και κοινωνικές επιπτώσεις αυτής της κατάστασης

18. Προστατεύστε τον ασθενή από τραυματισμό Τοποθέτηση σε θέση ανάρρωσης Βοηθήστε την αναπνοή μόλις σταματήσουν οι σπασμοί Περιμένετε δίπλα στον ασθενή μέχρι την ανάκτηση των αισθήσεων Χορήγηση Διαζεπάμης από το ορθό (σπασμοί > 3 λεπτά) ΜΗΝ ΜΗΝ Ακινητοποιείτε τον ασθενή ΜΗΝ Τοποθετείτε αντικείμενα στο στόμα ΜΗΝ Προσπαθείτε να μετακινήσετε τον ασθενή ΜΗΝ Χορηγείτε φαγητό ή υγρά αμέσως μετά το επεισόδιο

19. Φαρμακευτική Αγωγή • Χρήση φαρμάκων όπου υπάρχει εμπειρία • Αποκλεισμός φαρμάκων που αντενδείκνονται • Καλή γνώση των παρενεργειών • Μονοθεραπεία • Όχι όλα μαζί • Πριν την αντικατάσταση του φαρμάκου επαναπροσδιορισμός Εναλλακτικές Θεραπείες • Κετογόνος δίαιτα • Ηλεκτρικός ερεθισμός του πνευμονογαστρικού με βηματοδότη (VNS) • Χειρουργική της επιληψίας

20. Παρενέργειες • Επιδείνωση • Κόστος • Έλεγχος επιπλοκών • Ποιότητα ζωής