Dr Maria Antosiewicz Krajowy Punkt Kontaktowy 6PR UE Warszawa, ul.Swiętokrzyska 21

1. Priorytet 6pod-priorytet 6.3Zmiany globalne i ekosystemy„Wstępne propozycje priorytetów w 3 KONKURSIE” Dr Maria Antosiewicz Krajowy Punkt Kontaktowy 6PR UE Warszawa, ul.Swiętokrzyska 21 tel: (022) 828-74-81 Warszawa, 27.04.2004; Krajowy Punkt Kontaktowy 6PR UE http://www.6pr.pl

2. Konkursy w 6 PR (2002-2006); P.6.3 - budżet 700 ME • 1 KONKURS - zamknięty (budżet 170 ME) • 2 KONKURS – zamknięty 09.10.2003 (budżet 180 ME) • 3 KONKURS – w przygotowaniu (budżet około 200 ME) Przewidywane terminy: otwarcie – 16.06.2004 zamknięcie - 26.10. 2004 Budżet: NI – 150 ME; STREPs i CAs – 50 ME; SSA – 5 ME Dwuetapowa ocena Nowych Instrumentów, termin składania pełnej wersji NI – 03.03.2005 3 KONKURS – zakres tematyczny na etapie przygotowań: . . . • 4 KONKURS – 2005 rok

3. Konkursy w 6 PR (2002-2006); P.6.3 - budżet 700 ME • Nowe Instrumenty (Projekty Zintegrowane i Sieci Doskonałości) finansowany jeden projekt / otwarty temat • Tradycyjne Instrumenty (Celowe Projekty Badawcze – STREP; Akcje Koordynujące – CAs) – Finansowane dwa projekty / otwarty temat

4. Priorytet # 6.3: Obszary badawcze I. Wpływ i mechanizmy działania emisji gazów cieplarnianych oraz zanieczyszczeń atmosfery na klimat, ubywanie ozonu i magazynowanie węgla II. Cykle wodne i badania gleby III. Różnorodność biologiczna i ekosystemy IV. Mechanizmy pustynnienia i katastrofy naturalne V. Strategie zrównoważonego zarządzania lądem z włączeniem strefy brzegowej, terenów rolnych i lasów VI. Operacyjne prognozy i modelowanie zjawisk z włączeniem zmian globalnych klimatu i systemów obserwacyjnych VII. Badania uzupełniające VIII. Zagadnienia horyzontalne: koncepcje i narzędzia dla zrównoważonego rozwoju IX. Specjalne działania wspierające (SSA)

5. Obszar badawczy: I. Wpływ i mechanizmy działania emisji gazów cieplarnianych oraz zanieczyszczeń atmosfery na klimat, ubywanie ozonu i magazynowanie węgla I.1 – Cykle węgla i azotu: źródła i magazynowanie Temat dla Projektu Zintegrowanego: I.1.1) „Nitrogen cycle and its interaction with the C-cycle”, Obejmuje między innymi: • Ocena ilościowa zasobów N dla biosfery lądowej • Powiązanie z obiegiem węgla • Zintegrowanie badań prowadzonych na skalę lokalną/regionalną • Wpływ gospodarowania lądem (np. stosowanie nawozów azotowych) • Włączenie efektów pośrednich wynikających z emisji gazów cieplarnianych

6. Obszar badawczy: I. Wpływ i mechanizmy działania emisji gazów cieplarnianych oraz zanieczyszczeń atmosfery na klimat, ubywanie ozonu i magazynowanie węgla I.2 – Zanieczyszczenia atmosfery, wpływ na regiony Temat dla STREPs i CAs: I.2.1) „Ocean-Atmospheric-chemistry interactions”,m.in.: • Mechanizmy wzajemnych zależności pomiędzy zmianami klimatu i procesami wymiany powietrze/oceany • Procesy fizyko-chemiczne zachodzące w atmosferze i na granicy z oceanami • Powstawanie pierwotnych i wtórnych aerozoli morskich ze źródeł naturalnych

7. Obszar badawczy: I. Wpływ i mechanizmy działania emisji gazów cieplarnianych oraz zanieczyszczeń atmosfery na klimat, ubywanie ozonu i magazynowanie węgla I.3 – Strategie adaptacji i łagodzenia skutków Temat dla Projektu Zintegrowanego: I.3.1) „Adaptation and mitigation strategies”, m.in.: • Jakościowa ocena wrażliwości systemów naturalnych i ludzi na zmiany globalne • Możliwości adaptacji do zmian klimatu • Strategie dostosowania się / łagodzenia skutków zmian klimatu oraz ekstremalnych zjawisk na pewne sektory (np.. rolnictwo)

8. Obszar badawczy: I. Wpływ i mechanizmy działania emisji gazów cieplarnianych oraz zanieczyszczeń atmosfery na klimat, ubywanie ozonu i magazynowanie węgla I.4 – Zmiany i zmienność klimatu Temat dla Projektu Zintegrowanego: I.4.1) „The past climate and its dynamics”, m.in.: Cel: Zrozumienie dynamiki zmian klimatu dla trafniejszego stawiania prognoz • Rekonstrukcja przeszłych zmian klimatu, modelowanie • Wielodyscyplinarne podejście • Stosowanie innowacyjnych metodologii

9. Obszar badawczy: II. Cykle wodne i badania gleby II.1 – Hydrologia i procesy klimatyczne Temat dla Projektu Zintegrowanego: II.1.1.1) „Assessing the vulnerability of global water resources to environmental change”,m.in.: • Integracja i synteza wyników eksperymentów oraz danych zawartych w bazach danych • Włączenie wpływu działalności człowieka i oddziaływań ląd / ocean / systemy atmosferyczne • Wykorzystanie najnowszych osiągnięć technologicznych: • w pomiarach i modelowaniu systemów wodnych na ziemi, • do oceny ich wrażliwości i przewidywania zmian na skalę globalną

10. Obszar badawczy: II. Cykle wodne i badania gleby Temat dla Projektu Zintegrowanego: II.1.2.1) „Advances in flood and drought forecasting, m.in.: • Wpływ zmienności klimatu i gospodarowania lądem na występowanie powodzi i susz • Opracowanie hydrologicznego systemu prognoz • Nowe technologie dla krótko-terminowego przewidywania powodzi • Przewidywania nagłych zalań [flash-floods] (szczególnie w miastach) • Nowe wskaźniki zagrożeń, monitoring

11. Obszar badawczy: II. Cykle wodne i badania gleby II.2 Wpływ zmian globalnych na ekosystemy, funkcjonowanie gleby i jakość wody Temat dla Projektu Zintegrowanego: II.2.1.1 „Integrated risk-based management of the water-sediment-soil system at river-basin scale”, m.in.: • Identyfikacja źródeł zanieczyszczeń, obecnie i w przyszłości • Poprawa metodologii oceny ryzyka ze strony skażeń • Rozwój systemów prewencyjnych,łagodzenia skutków, remediacja • Narzędzia dla zarządzania, rekomendacje dla systemów prawnych CEL: redukcja negatywnego wpływu działalności człowieka na system woda / osady / gleba

12. Obszar badawczy: II. Cykle wodne i badania gleby II.3 Zintegrowane strategie zarządzania i technologie łagodzenia skutków Temat dla STREPs i CAs: II.3.1.1) „Twinning European/third countries river basins” , m.in.: CEL: Dostarczenie wiedzy na rzecz zintegrowanego zarządzania zasobami wodnymi. • Udział krajów z Azji i Ameryki Łacińskiej konieczny. • Potrzebny udział Organizacji Międzynarodowych dla stworzenia płaszczyzny dla kooperacji

13. Obszar badawczy: II. Cykle wodne i badania gleby Temat dla Projektu Zintegrowanego: II.3.2.1) „Integrated urban water management within the context of global change in Europe and developing countries” ,m.in.: • Opracowanie nowych metodologii i technologii monitoringu systemów: • Wody pitnej, • Wód odpadowych • Wód opadowych • Osadów ściekowych • Włączenie w badania aspekty środowiskowe, ekonomiczne, społeczne, zapobieganie zagrożeniom CEL: Zintegrowana ocena ryzyka dla miejskich systemów wodnych

14. Obszar badawczy: II. Cykle wodne i badania gleby Temat dla STREPs i CAs: II.3.2.2) „Advances in membrane bio-reactor technologies for municipal wastewater treatment” ,m.in.: • Nowe technologie z zastosowaniem membran, prowadzące do zwiększenia wydajności i redukcji kosztów funkcjonowania oczyszczalnie ścieków • Optymalizacja zużycia energii

15. Obszar badawczy: II. Cykle wodne i badania gleby Temat dla Projektu Zintegrowanego: II.3.2.3) „Technologies and systems for drinking water production and distribution” ,m.in.: • Stworzenie oszczędnego systemu i technologii dla zapewnienia dostaw zdrowej wody pitnej – m.in. jakość pod względem składu chemicznego, monitoring jakości.

16. Obszar badawczy: II. Cykle wodne i badania gleby Temat dla STREPs i CAs: II.3.2.4) „Municipal sewage sludge treatment, disposal and re-use” ,m.in.: • Nowe technologie i procesy dotyczące przeróbki osadów ściekowych

17. Obszar badawczy: II. Cykle wodne i badania gleby Temat dla STREPs i CAs II.3.3.1) „Innovative technologies for alternative water sources”,m.in.: • Opracowanie nowych technologii korzystania z niekonwencjonalnych zasobów wodnych (np. odsalanie, powtórne wykorzystanie wody) • Uwzględnienie specyficznych warunków panujących w krajach rozwijających się

18. Obszar badawczy: III. Różnorodność biologiczna i ekosystemy III.1 – Badanie i przewidywanie zmian bioróżnorodności, struktury, zasad funkcjonowania i dynamiki ekosystemów ze szczególnym uwzględnieniem funkcjonowania ekosystemów morskich Temat dla Sieci Doskonałości - III.1.1) „Taxonomy for biodiversity and ecosystem research” , m.in.: CEL: Redukcja fragmentacji w istniejącej wiedzy, koordynacja badań. • Badania słabo poznanych gatunków lub gatunków (wszystkich) występujących w stosunkowo niezmienionych ekosystemach • Poprawa zasobów baz danych • Rozwój lub poprawa technologii bio-informacyjnych jako część sieci zajmującej się systematyką organizmów • Projekt powinien zawierać część edukacyjną

19. Obszar badawczy: III. Różnorodność biologiczna i ekosystemy Temat dla Sieci Doskonałości: III.1.2) „Genomics for terrestrial biodiversity and ecosystem research” , m.in.: • Wykorzystanie badań na poziomie molekularnym do badań nad bioróżnorodnością i do badań nad ekosystemami • Badania wielodyscyplinarne nad strukturą genetyczną populacji oraz dynamiką procesów odbywających się na poziomie ekosystemów • Identyfikacja gatunków i ewolucyjnych zależności pomiędzy nimi • Udostępnienie wiedzy w celach: • edukacyjnych, • monitoringu ekosystemów, • rozwoju strategii zachowania bioróżnorodności

20. Obszar badawczy: III. Różnorodność biologiczna i ekosystemy III.2 – Relacje pomiędzy społeczeństwem, ekonomią, różnorodnością biologiczną i siedliskiem Temat dla Projektu Zintegrowanego: III.2.1) „Shaping biodiversity conservation strategies for terrestrial and fresh water ecosystems” , m.in.: • Określenie zależności pomiędzy wrażliwością ekosystemów na czynniki zewnętrzne, a biologiczną różnorodnością • Rozwój wskaźników i metod monitoringu ekosystemów i ich jakości • Metody oceny stopnia zmian ekosystemów w stosunku do środowiska nie zmienionego • Sporządzenie listy zagrożonych ekosystemów i siedlisk • Metody zarządzania środowiskiem w celu zachowania populacji i zagrożonych gatunków / lub umożliwienia ich adaptacji

21. Obszar badawczy: III. Różnorodność biologiczna i ekosystemy III.3 – Ocena ryzyka, zarządzanie, sposoby ochrony i odnowy w stosunku do lądowych i morskich ekosystemów Temat dla STREPs i CAs: III.3.1)„Technologies and risk assessment in pollution disaster areas”, m.in.: Stworzenie nowych technologii dla szybkiego, taniego i wiarygodnego badania skutków i przewidywania konsekwencji katastrof (skażeń środowiska) dla ekosystemów morskich i słodkowodnych: • Monitoring parametrów fizycznych, biologicznych i chemicznych • Zarządzanie • Rozwój modeli przewidywania przemieszczania się skażeń

22. Obszar badawczy: IV. Mechnizmy pustynnienia i katastrofy naturalne IV.1 – Katastrofy naturalne Temat dla Projektu Zintegrowanego: IV.1.1 „Integrated forest fire management”, m.in.: • Strategie dla zapobiegania pożarom lasów, łagodzenia skutków, oceny ryzyka Poprawa technologii gaszenia • Sporządzenie map terenów zagrożonych pożarami, monitoring • Ocena skuteczności planowania (zarządzania lądem) i technologii łagodzenia skutków pożarów, promowanie świadomości publ. • Metody oceny szkód (czynniki socjalne, środowiskowe, konsekwencje ekologiczne, ekonomiczne) • Wymiana informacji dla usprawnienia oceny ryzyka, planowania przed zagrożeniem,

23. Obszar badawczy: IV. Mechnizmy pustynnienia i katastrofy naturalne Temat dla STREPs i CAs: IV.1.2 „Volcanic risk assessment” m.in.: • Zrozumienie procesów erupcji • Ocena właściwości magmy i procesów związanych z jej gromadzeniem • Zbieranie danych w sposób zintegrowany i stały poprzez sieć platform kosmicznych • Technologie oceny stopnia zagrożenia, przygotowania do niego

24. Obszar badawczy: IV. Mechnizmy pustynnienia i katastrofy naturalne Temat dla STREPs i CAs: IV.1.3 „Long-term forecasting of landslides hazards and avalanches” m.in.: • Zrozumienie mechanizmów i procesów • Wykorzystanie danych z długoterminowego monitoringu • Efektywne i tanie nowe metody i technologie • Poprawa przewidywania i przygotowań do katastrofy

25. Obszar badawczy: V. Strategie dla zrównoważonego zarządzania lądem łącznie ze strefą brzegową, terenami rolnymi i lasami V.1 – Zrównoważone gospodarowanie lądem Temat dla STREPs i CAs: V.1.1.1) „Education and training”, m.in.: 2 • Metody nauczania i narzędzia dla : • oceny efektów stosowania zasady zrównoważoności • analizy polityki w zakresie gospodarki lądem – a szczególnie w rolnictwie, leśnictwie, w strefie brzegowej i na terenach uprzemysłowionych • Podkreślenie roli technologii przekazywania informacji dla: • przemysłu, • władz lokalnych • uczelni • Przekazywanie metod i narzędzi do ich stosowania na poziomie lokalnym, regionalnym i krajowym

26. Obszar badawczy: V. Strategie dla zrównoważonego zarządzania lądem łącznie ze strefą brzegową, terenami rolnymi i lasami Temat dla Projektu Zintegrowanego : V.1.2.1)„Integrated Coastal Zone Management (ICZM)”, m.in.: 2 • Rozwój metod zarządzania dla wprowadzenia strategii uwzględniającej zasadę zrównoważoności, obejmujących: • Prognozy zmian / zagrożeń • Analiza kosztów • Zgodność z polityką i regulacjami prawnymi • Analiza stanu środowiska, przyczyn degradacji (zanieczyszczenie, erozja wybrzeża, rozwój infrastruktur, turystyka) – wpływ tych czynników na ten rejon;

27. Obszar badawczy: V. Strategie dla zrównoważonego zarządzania lądem łącznie ze strefą brzegową, terenami rolnymi i lasami Temat dla CAs : V.1.2.2) „Present state of knowledge relevant to ICZM”, m.in.: 2 • Poprawa koordynacji działań na poziomie Europy w zakresie strefy brzegowej • Nacisk na stosowanie zasady zrównoważonego rozwoju

28. Obszar badawczy: V. Strategie dla zrównoważonego zarządzania lądem łącznie ze strefą brzegową, terenami rolnymi i lasami V.2 Jakościowy i ilościowy aspekt wielofunkcjonalności rolnictwa i forestry / wood chain Temat dla Projektu Zintegrowanego: V.2.1.1) „Development and application of integrated approach and tools for sustainability of forest status, management and production”, m.in.: 2 • Gospodarka leśna – zarządzanie, produktywność, zasada zrównoważonego rozwoju • Wyłonienie potrzeb środowiskowych, ekonomicznych, społecznych dla prowadzenia gospodarki lasami • Powiązanie leśnictwa i rynku

29. Obszar badawczy: VI. Przewidywanie i modelowanie zmian globalnych, systemy obserwacyjne VI.1 Rozwój systemów obserwacji i przewidywania 2 Temat dla Projektu Zintegrowanego: VI.1.1)„Earth System Observations”, m.in.: 2 • Integracja systemów obserwacyjnych • Poprawa technologii monitoringu • Detekcja zmian klimatu • Detekcja zjawisk ekstremalnych, ocena wpływu na regiony

30. Obszar badawczy: VII. Badania uzupełniające VII.1. – Ocena jakości środowiska, zdrowia populacji i narzędzi monitoringu Temat dla Projektu Zintegrowanego: VII.1.1.1) „Integrated assessment of environmental stressors, their interactions and development of methods and models for evaluation of combined human exposures”, m.in.: 2 CEL: zintegrowana analiza zanieczyszczeń środowiska, modelowanie – lepsze zrozumienie i ocena jakościowa ekspozycji na biologiczne, fizyczne i chemiczne stresy (wewnątrz i na zewnątrz pomieszczeń) • Opracowanie systemów dla oceny efektów kumulatywnych i synergistycznych ekspozycji na zanieczyszczenia • Określenie zagrożenia dla zdrowia człowieka • Określenie grup specjalnego ryzyka

31. Obszar badawczy: VII. Badania uzupełniające Temat dla jednej CAs: VII.1.2.1) „Environmental analysis and monitoring of emerging environmental pollutants”, m.in.: 2 CEL: konieczność poprawy monitoringu na dużą skalę zanieczyszczeń środowiska w różnych podłożach (powietrze, woda, gleba) • Stworzenie sieci europejskich laboratoriów referencyjnych zajmujących się zanieczyszczeniami środowiskowymi • Rozwój współpracy i transfer wyników analiz • Przyjęcia standartowych metod pomiarowych

32. Obszar badawczy: VIII. Działania horyzontalne; koncepcje i narzędzia dla zrównoważonego rozwoju Temat dla STREPs i CAs: VIII.1.1) „Testing networks for environmental technologies”, m.in.: • Stworzenie sieci centrów do testowania technologii środowiskowych

33. Zakres tematyczny: IX . Specjalne Akcje Wspierające (SSA – Specific Support Actions) CEL: Wspieranie: • realizacji Programu Pracy • analiz i rozpowszechniania wyników, • przygotowywania przyszłych akcji ZAKRES: Cały Plan Pracy: Przykładowe zagadnienia: • Desertification: from science towards application: • Technology Platform on Water Supply and Sanitation • Complex Environmental Systems

34. Zakres tematyczny: IX . Specjalne Akcje Wspierające (SSA – Specific Support Actions) Przykładowe zagadnienia, c.d.: • Actions such as the European Network for Research in Global Change (ENRICH): • Enhancing co-operation between Europe and the developing countries within the context of global earth observation systems (GEO) • Exploitation of results of research propjects relevant to Group on Earth Observations (GEO).

35. 4 KONKURS - budżet 145 ME Zasady wyboru zagadnień tematycznych: • Tematy nie zrealizowane • Tematy, na które zgłoszono dużo projektów • Nowe zagadnienia wiążące się z 7 PR UE

36. 7 Program Ramowy UE – wstępne założenia • Będzie realizował wytyczne Environmental Technology Action Plan (ETAP) • Wprowadzone będą nowe instrumenty – Platformy Technologiczne • Przewidziane projekty takie jak dotychczas (celowe naukowo-technologiczne, Projekty Zintegrowane, Sieci Doskonałości, Akcje Wspierające) • Przewiduje się finansowanie badań podstawowych • Przewiduje się finansowanie badań prowadzonych nawet indywidualnie – jeżeli pomysł jest znakomity • Inne działania podobnie jak w poprzednich Programach Ramowych

37. 6PR Internetowa strona Priorytetu 6.3: http://www.6pr.pl/imprezy/index.html Dziękuję za uwagę