I ntroductie

2. Introductie Werkboek en foto’s Met dit pictogram maak je eenfoto van de pagina. Door het pictogram aanteklikkenkomt de foto in je verslagtestaan. De foto-knopwordtgebruiktom het scherm vast teleggen. Met de werkboek-knopwordenfoto’s en tekstvastgelegd in het werkboek van de Spark. De keuze-knopwordtgebruiktom je verslagteexporteren of aftedrukken. Opmerking: je kaneenfotomaken van de eerstepagina van je werkboek en ditdanalsvoorblad van je verslaggebruiken.

3. Vraagstelling • Hoe gezond is de bodem? • Wat is de pH van de bodem? • Hoe beїnvloedt de pH van de bodem de planten • die er groeien? • Watveroorzaaktveranderingen in de pH • van de bodem?

4. Achtergrond • De bodem is eeningewikkeldgeheel van anorganischestoffen (zonderkoolstof), organischestoffen (koolstof) en levendeorganismen. • Verschillendecombinaties van dezefactorenzorgenervoordat de bodemonvruchtbaar (alsernietswilgroeien), weinigvruchtbaar (hiergroeiensommigeplantenwel, maarandereniet), of vruchtbaar (waarbijnaallesgroeit) is.

5. Achtergrond • De bodemdraagtertoebijdatplantengroeien en heeftveleeigenschappen: • Poreuszodat water en luchtergemakkelijk in door kunnendringen • Veel humus (doodplantenmateriaal) datgoedvochtvasthoudt, noodzakelijkvoornieuwe plantengroei • Min of meereenneutrale pH (van pH6 tot 7.5) en kan pH veranderingenopvangen • Bevatnietteveelzout • Heefteengezondepopulatiezoalsregenwormen, kevers, schimmels en bateriёn, die de dode materialen afbreken en reduceren tot de kleinste bouwstenen, die dan weer voor de plantengroei beschikbaar komen

6. Toets • Voer je antwoord in het tekstvakjehieronder in. Druk op omeenfoto van de paginatemaken. • Welkerolspelen de afbrekendeorganismen in het creeёn van een gezonde bodem? • Zeverteren de stinkendedoderommel. • Zebrekendoodorganischmateriaalaf tot voor de plant bruikbarevoedingsstoffen. • Zeruimen calorieёn op. • Zijmakenenergie.

7. Achtergrond • De bodem is eenessentieelonderdeel van het ecosysteem, datplantenlevenmogelijkmaakt. • Plantenvormeneenbelangrijkdeeldeel van de primaireproductiviteit, waarvanuiteindelijkalleanderelevendewezensafhankelijkzijn. • Planten en reductorenzijnonmisbareschakels in de cycli van water, koolstof, zuurstof, zwavel en andereelementen, die onontbeerlijkzijnvoor het leven.

8. Toets 2. Waarom is de bodem van belangvoor de primaireproductiviteit? Drukhierondervoor het toetsenbord en maaknadat je, je antwoordhebtingevuldeenfoto.

9. Veiligheid • Volgalleveiligheidsvoorschriften op die voor het practicumlokaalgelden. • In dit practicum ga je van driebodemmonsters de pH bepalen. • Zorgervoor, dat je bodemmonstersgeendierlijkeuitwerpselenbevatten. • Neemgeen monsters uitprivégebiedenzondertoestemming van de eigenaar.

10. Materialenen benodigdheden Verzamel al dezematerialenvoorjouwgroep. Gemeenschappelijkematerialenvoor de heleklas. • pH sensor • 4 bekerglazen van 100 ml • 3 hersluitbare plastic zakjes • 1 maatcilinder van 100-ml • 1 schepje • 1 roerstaafje • pH kalibratie buffers (pH 4 en pH 7) • spuitfles met demi-of gedestilleerd water • afvalbak of -zak • viltstif • keukenpapier

11. Zetin de juistevolgorde De stappen links makendeeluit van dit practicum. Zestaanechterniet in de juistevolgorde. Zetallestappen in de juistevolgorde en maakdaareenfoto van. A.Wacht tot de meetwaardestabiliseert en noteerdan de pH waarde in de tabel. Herhaalditvoor al je bodemmonsters. B.Spoel de pH electrode af met water uit de spuitfles en meet dan de pH van het bodemmonster. C.Wrijfeenbodemmonsterfijn en meng het met water. D.Kalibreer de pH sensor.

12. Opstelling • Neem met het schepje 3 bodemmonsters. Indienmogelijkneemdan monsters die erandersuitzien en anders van samenstellingzijn met andereplanten die ergroeien. • Gebruik de volgende 3 pagina’somveldnotitiestemaken over elk van de 3 bodemmonsters. Merk elk monster met de vindplaats, beschrijf hoe elk monster eruitziet en welkeplanteneropvoorkomen. • Maakeenfoto van elk van de drievolgendepagina’s.

16. Opstelling • Maakallebodemmonsterszofijnmogelijk en verwijderallesteentjes, stokjes …enzovoort. • Verbind de pH sensor met Spark Science systeem. • Kalibreer de pH sensor aan de hand van de aanwijzingen op de volgendepagina.

17. IJkpunt1: • Plaats de electrode in buffer oplossing pH 4. • Vul 4.0 in als de pH in het Standard ValueveldonderCalibration Point 1. • Druk op Read From Sensor onderCalibration Point 1. • Maak de pH sensor schoon met gedistilleerd water. • 4. IJkpunt 2: • Herhaalditzoals in punt 1 maargebruikhier buffer oplossing pH 10 . • Druk op OKomuit het callibratieschermtegaan en druknogmaals op OKomterugtekerennaar je proef. IJken van de pH sensor: Let op: Gedurende de ijking is het nietmogelijknaardezepaginaterugtekeren. • 1. Open het Calibratie Sensor scherm: • Druk op • Druk op CALIBRATE SENSOR 2.Overtuig je dat de juiste meting is geselecteerd: • Sensor: (Naam van de sensor) • Meting: pH • Calibration Type: 2 punten • druk op NEXT

18. Opstelling • Merk 3 bekerglazen met: “Monster 1”, “ Monster 2” en ”Monster 3“. • Doe zo’n 4 eetlepelsbodemmonster in het bijbehorendebekerglas. • Voeg 4 eetlepels water toe aan elk bekerglas. • Meng elk bodemmonster en het water zogoedmogelijk, maar let op, dat je jeroerstaafjetussen de monsters goedafspoeltomvervuiling van het ene monster met het anderetevoorkomen. • Laat de moddermengselseenminuut of 5 tot rust komen.

19. Procedure • Spoel de pH sensor af met water uit de spuitfles en beweeg hem danlangzaam in de oplossing van bodemmonster 1 heen en weer. • Druk op om de meting testarten. • Drukwanneer de pH nietverandert op om het display vast teleggen en noteer de pH-waarde in het vak links. Herhaaldezestappen 1-3 met monsters 2 en 3. • Maakeenfoto. • Sla je werk op en volg de aanwijzingen van je docent op voor het opruimen.

20. Gegevensverwerking 1. Welkefactorenprobeerde je in de hand tehouden in de 3 proeven?

21. Gegevensverwerking 2. Wat is de onafhankelijkevariabelehier, wat de afhankelijke?

22. Analyseren 1. Welkeconclusieszou je kunnentrekken over het gesteentedatdezebodemgevormdheeftaan de hand van de gevonden pH waarden?

23. Analyseren 2. Welke van de 3 monsters was het meestzuur? Leg uitwaarom het eenlagere pH zoukunnenhebben?

24. Analyseren 3. Welke van de 3 monsters was het meestbasisch? Leg uitwaarom het eenhogere pH zoukunnenhebben?

25. Samenvatting • Zouden, alleengebaseerd op de zuurgraad, de bodems die je bemonsterdhebtallemaaleengezondgewaskunnenvoortbrengen? Geefvoor de pH van elk van je bodemseengewasdatergoed op zoukunnengroeien.

26. Samenvatting • Welkebodembestanddelenzijnnuttigom de pH van de bodemtebufferen? Watzou je aan de bodemkunnentoevoegenomeengunstiger pH in testellen?

27. Meerkeuzevraag Maak je keuze en neemeenfoto van dezepagina. • Welkeveranderingenzoudenvoortkunnenkomenuiteenverandering van de pH in de bodem? • De groei van bodemmicroorganismen. • De oplosbaarheid van gifstoffen in de bodem. • De beschikbaarheid van mineralevoedingsstoffen. • Allebovengenoemde.

28. Meerkeuzevraag Maak je keuze en neemeenfoto van dezepagina. • Wat is gewoonlijk het effect van eenafname van de pH van de bodem? • Het vrijkomen van giftigemetalenzoals Al, Fe, Mn, and Ni. • Tekortaanmicronutriёnten zoals B, Fe, en Mn. • Het vrijkomen van calcium carbonaat. • Toename van de hoeveelheidzout.

29. Gefeliciteerd Je hebt je onderzoekklaar. Volg de instructies van de docent omalles op teruimen en de resultaten van het onderzoek door tegeven.

30. Naslag • Alleillustratieszijnafkomstiguit PASCO documentatie, clip art uit het publiekedomein, of Wikimedia: http://commons.wikimedia.org/wiki/File:PHscalenolang.png http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Oklahoma_state_soil.JPG http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Measuring_cylindertrue_colour.png http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Washbottles.JPG http://www.freeclipartnow.com/office/paper-shredder.jpg.html