BUDŻET UNII EUROPEJSKIEJ

1. BUDŻET UNII EUROPEJSKIEJ

2. System finansowy UE • budżet ogólny, • finansowanie pozabudżetowe, w tym: - Europejski Fundusz Rozwoju, - wspólnotowe operacje pożyczkowe, - pożyczki udzielane przez Europejski Bank Inwestycyjny.

3. Specyfika budżetu UE • relatywnie niewielkie rozmiary w porównaniu do budżetów narodowych, • dążenie do unifikacji, • dążenie do finansowej autonomii, • wzmacnianie roli Parlamentu Europejskiego w tworzeniu budżetu UE.

4. Specyfika budżetu UE • ograniczony zakres zadań w stosunku do zadań realizowanych z budżetów krajowych, • odmienna procedura konstruowania, • sposób podejścia do deficytu budżetowego.

5. Zasady budżetu UE • jedności, • jednoroczności, • uniwersalności, • równowagi, • szczegółowości.

6. Perspektywa Finansowa • Znaczenie w kształtowaniu budżetu ogólnego UE wieloletniego planowania, • Wyrazem tego planowania – Perspektywy Finansowe, • Perspektywy Finansowe sporządzane na okresy kilkuletnie.

7. Perspektywa Finansowa Dotychczasowe okresy obowiązywania Perspektyw Finansowych: • 1988 – 1992, • 1993 – 1999, • 2000 – 2006, • 2007 – 2013.

8. Perspektywa Finansowa Cechy charakterystyczne: • nie może być uznana za wieloletni budżet, • umożliwia porównywanie budżetu z postanowieniami Perspektywy, • ułatwia kontrolę i ocenę systemu finansowania Unii,

9. Procedura uchwalania budżetu • Budżet ogólny uchwalany na okres roku kalendarzowego, • W trakcie danego roku mogą być uchwalane budżety uzupełniające lub korygujące,

10. Procedura uchwalania budżetu

11. Procedura uchwalania budżetu

12. Procedura uchwalania budżetu Zagrożenia wynikające z nieterminowego uchwalenia budżetu: - występowanie barier w zakresie podejmowania nowych projektów integracyjnych, wymagających finansowania ze wspólnego budżetu, - obniżenie realnej wartości kwot wydatków na skutek procesów inflacyjnych (w przypadku nieuchwalenia budżetu są one realizowane na poziomie roku poprzedniego).

13. Dochody budżetowe • w początkowym okresie uzależnienie wielkości dochodów budżetowych od wpłat poszczególnych państw członkowskich /uzależnienie wpłat od udziału w PKB Wspólnoty/ • system zasobów własnych jako gwarant autonomii finansowej budżetu UE,

14. System zasobów własnych • do 1970 roku podjęcie kilku nieudanych prób wprowadzenia systemu, • Motywem podjęcia ostatecznej decyzji o wprowadzeniu stale zwiększające się wydatki Wspólnoty, szczególnie w zakresie wspólnej polityki rolnej, • Początkowo (1971 r.) system zasobów własnych oparty został na: • - opłatach rolnych • - cłach • - podatku VAT

15. System zasobów własnych • redukcja wpłat bezpośrednich w latach 1970 – 1980, • opłaty rolne i cła efektywnym źródłem dochodów budżetowych od samego początku ich wprowadzenia, • istotne problemy w zakresie harmonizacji podatku VAT przyczyną opóźnienia w pozyskiwaniu dochodów z tego tytułu – pierwsze dochody dopiero w 1979 r., • funkcjonowanie systemu /z niewielkimi zmianami/ do 1986 r.

16. I pakiet Delorsa • utworzenie tzw. czwartego źródła w systemie zasobów własnych – wpłat krajów członkowskich, których kalkulacja została oparta na DNB. • pomimo podobieństwa do wcześniejszych wpłat bezpośrednich, ich nowa specyfika wynikająca z: • systemowego charakteru, • możliwości zachowania autonomii finansowej budżetu, • cel: - pokrycie wydatków budżetowych, które nie zostaną sfinansowane za pomocą tradycyjnych źródeł oraz wpływów z tytułu VAT w danym roku budżetowym, - możliwość równoważenia budżetu /pozyskiwane z niego środki uniemożliwiają wystąpienie deficytu budżetowego/.

17. System zasobów własnych - ograniczenia • pułap wyznaczający maksymalny poziom dochodów budżetowych z tytułu zasobów własnych, • uzależnienie pułapu od DNB Unii; wzrost wskaźnika od 1,15% DNB w roku 1988 do 1,24 % DNB obecnie, • celem, powstrzymanie niekontrolowanego wzrostu wydatków i w efekcie zdyscyplinowanie gospodarki finansowej Wspólnoty.

18. Dochody budżetowe • W latach 1971 – 2008 dochody budżetowe wzrosły ponad 50-krotnie, od kwoty 2,33 mld euro do 120,35 mld euro, • Zmiana struktury dochodów spowodowana bardziej sprawiedliwym rozłożeniem ciężarów finansowych pomiędzy kraje członkowskie, uwzględniającym ich poziom zamożności oraz zdolności płatnicze.

20. Opłaty rolne • opłaty pobierane przy imporcie produktów rolnych na teren Unii z krajów trzecich (cła rolne) oraz • tzw.składki cukrowe pobierane z tytułu produkcji i magazynowania cukru.

21. Cła • pobierane od wartości dóbr importowanych z krajów trzecich na obszar wspólnego rynku wewnętrznego w ramach wspólnej taryfy celnej (z pominięciem produktów rolnych), • zmniejszanie się znaczenia tego źródła ze względu na: - kolejne obniżanie taryf celnych w ramach GATT, - umowy stowarzyszeniowe zawierane przez Wspólnoty, - zwiększenie odsetka kwot zebranych z tytułu ceł na pokrycie kosztów ich poboru przez kraje członkowskie

22. Zasoby własne oparte na VAT • obok „czwartego źródła” to największy składnik dochodów budżetu, • kwota podatku obliczona jest od jednolitej dla wszystkich krajów podstawy, • wpłaty z tego tytułu pobierane są na podstawie określonej, jednolitej stawki VAT.

23. Zasoby własne oparte na VAT – podstawa opodatkowania • początkowo brana była pod uwagę cała wartość netto sprzedanych w danym roku towarów i usług, podlegających opodatkowaniu podatkiem od wartości dodanej, • powiązanie od 1988 roku (I pakiet Delorsa) podstawy opodatkowania podatkiem od wartości dodanej z wielkością PNB (później DNB) danego kraju.

24. Zasoby własne oparte na VAT • W ostatnich latach znaczenie wpływów z tytułu podatku VAT ulega zmniejszeniu, co jest efektem świadomej polityki zmierzającej do stworzenia systemu w większym stopniu uwzględniającego stan zamożności poszczególnych krajów, • Zmiany jakie zachodziły polegały na stopniowym zmniejszaniu zarówno podstawy, jak i jednolitej stawki (odsetka) od której naliczana jest kwota podatku VAT.

25. „Czwarte źródło” • Wpłatami bezpośrednimi pokryta jest kwota wydatków będąca różnicą pomiędzy ogólną kwotą wydatków a sumą dochodów w postaci: źródeł tradycyjnych, VAT, a także z dochodów ujętych w grupie „pozostałe dochody”, • Kraje członkowskie powinny się na nią złożyć w takiej proporcji, w jakiej uczestniczą w tworzeniu DNB Unii jako całości, • Na podstawie tych elementów Komisja Europejska ustala ile w danym roku budżetowym wynosi jednolity dla wszystkich krajów członkowskich odsetek, który ma zastosowanie do wyliczenia kwoty środków wpłacanych do budżetu.

26. Zasoby własne - charakterystyka • Tradycyjne zasoby własne: - zapewniają autonomię w największym stopniu, gdyż w istocie są wyłączone z krajowych procedur budżetowych, - słabością duży koszt pozyskiwania, - występuje tu stosunkowo duże ryzyko powstawania nieprawidłowości, oszustw i nadużyć. • Dochody budżetu ogólnego z tytułu VAT oraz wpłaty bezpośrednie: - mniej kosztowne, - słabością silne powiązanie z budżetami narodowymi, co mimo przyjętego automatyzmu w przekazywaniu środków do budżetu ogólnego Unii, nieuchronnie stwarza pole do podważania interesu wspólnotowego na rzecz interesów narodowych.

27. Udział w finansowaniu budżetu ogólnego (mld EUR)

28. Wydatki budżetowe

29. Wydatki budżetowe TRWAŁY WZROST Konkurencyjność na rzecz wzrostu gospodarczego i zatrudnienia. Spójność na rzecz wzrostu gospodarczego i zatrudnienia. 81,54 % wzrost konkurencyjności i innowacji na wspólnym rynku Cel 1 „konwergencja” wzmocnienie badań naukowych i rozwoju technologicznego 15,95 % Cel 2 „konkurencyjność regionalna i zatrudnienie” wspieranie zrównoważonych sieci transportowych, energetycznych i sieci europejskich Cel 3 „europejska współpraca terytorialna” 2,52 % wspieranie polityki społecznej

30. Wydatki budżetowe • Ochrona i zarządzanie zasobami naturalnymi • wydatki rolne, • wydatki związane z rybołówstwem, • środki na ochronę środowiska. • polityka rozwoju obszarów wiejskich

31. Wydatki budżetowe • Obywatelstwo, wolność, bezpieczeństwo, sprawiedliwość • sprawy wewnętrzne, • wymiar sprawiedliwości, • tworzenie instytucji, • bezpieczeństwo produktów, • ochrona konsumenta i zdrowia publicznego, • kultura, • sektor audiowizualny.

32. Wydatki budżetowe UE jako partner globalny - instrument przedakcesyjny dla krajów kandydujących do UE i potencjalnych aspirantów, - instrument europejskiego sąsiedztwa i partnerstwa, z którego finansowana będzie współpraca ekonomiczna, społeczna, polityczna i kulturalna UE z sąsiadami w ramach Europejskiej Polityki Sąsiedztwa, - instrument współpracy rozwojowej i ekonomicznej koordynujący i finansujący współpracę UE z krajami rozwijającymi się, - instrument pomocy humanitarnej,

33. Klasyfikacja wydatków budżetowych w latach 2007 - 2013

34. Ramy finansowe na lata 2007 – 2013 [mln eur]

35. Beneficjenci i płatnicy netto • dominujące zagadnienie na temat skutków członkostwa w UE, • wbrew pozorom zdefiniowanie pojęcia płatnika i beneficjenta przysparza wielu trudności: - możliwość zastosowania różnych sposobów pomiaru, - trudności metodologiczne związane z przypisaniem określonych kategorii wydatków i dochodów danemu państwu członkowskiemu /efekt Rotterdamu – strona dochodowa, przypadek Belgii i Luksemburga – strona wydatkowa/ .

36. Beneficjenci i płatnicy netto Rekompensata dla Wielkiej Brytanii: • Hasło „I want my money back”, • U podnóża żądań przekonanie, że kraj ten wnosi do budżetu ogólnego znacznie więcej, niż wynikało z relatywnego poziomu jego zamożności.

37. Beneficjenci i płatnicy netto Rekompensata dla Wielkiej Brytanii: • w połowie lat osiemdziesiątych został ustanowiony trwały mechanizm korekcyjny, • jego finansowaniem zostały obciążone pozostałe kraje członkowskie Wspólnoty.

38. ☻ Dziękuję za uwagę